بریده‌هایی از کتاب ما را ز باده گلگون خراب کن

همت بلند خوب است. هر چه می‌توانی مراتب بالاتر را طالب باش، اما به کسی اظهار نکن، چون باطل می‌شود. هر چه می‌خواهی بشوی را در درون خودت مخفی نگه دار.

اگر خود ما واقعاً از سر باور به خدا بگوییم: خدایا ما غیر از تو کسی را نداریم، و نگاه ما و دل ما به اقوام و خویشاوندان و مال و منال خود نباشد، مطمئناً خدا طور دیگری با ما برخورد می‌کند. مگر از صفات خدا "غیور" نیست؟ خدا خیلی غیرتی است.

عارف واصل حاج اسماعیل دولابی می‌فرمود: هر وقت در بند محبت چیزی گرفتار شدیم با خود بگوییم بهتر از این هم هست. این کار را ادامه دهیم تا از خدا سر در بیاوریم.

روی سینهٔ خود بنویسیم این‌جا آشغال‌دانی نیست! محبت هر چیزی و هر کسی را راه نمی‌دهیم!

استجابت دعا هم موعد مقرر دارد. حکمت خدا را باور داشته باشیم و به آن اعتماد کنیم.

گفتم کجا؟ گفتا به خون گفتم چرا؟ گفت از جنون گفتم که کی؟ گفتا کنون گفتم مرو، خندید و رفت!

قلبْ حرم الهی است، پس در این حرم الهی غیر از خدا را راه نده! القَلبُ حَرَمُ اللَّهِ، فلا تُسْکِنْ حَرَمَ اللَّهِ غَیرَ اللَّهِ.

بعد از همه نوبت ایاز رسید که کنار سلطان محمود نشسته بود. چشم‌ها دوخته و گوش‌ها تیز شد که ایاز چه می‌خواهد. - خب ایاز! تو چه می‌خواهی؟ ایاز سر به زیر افکنده و ساکت. - بخواه. هرچه می‌خواهی بگو. ایاز همچنان ساکت، اما دست بر شانه‌های سلطان محمود گذاشت. یعنی من تو را می‌خواهم.

گفتم: چرا بعضی افراد یا ملت‌ها دعا نمی‌کنند، ولی همه چیزشان سرجای خودش است و خدا کاملاً به آن‌ها رسیدگی می‌کند. گفت: صاحب گاوداری هم به گاوها رسیدگی کامل می‌کند، بدون این‌که درخواستی داشته باشند، آخورها پر می‌شود، دمای هوا تنظیم می‌گردد، واکسن‌های لازم تزریق می‌شود و ... اما خداوند از طریق پیامبر خود به بندگان پیغام فرستاده که بگو اگر دعا و درخواست نکنید، خداوند به شما توجهی نمی‌کند. قُل ما یَعبَؤُا بِکُم رَبّی لَولا دُعاءُکم. (فرقان ۷۷)

یکی از هم‌زندان‌های یوسف خوابی جعل کرد و تعبیرش را از یوسف پرسید، یوسف تعبیر کرد. آن زندانی گفت: دروغ گفتم و خواب را از خودم ساخته بودم. یوسف گفت: قُضِیَ الاَمرُ. یعنی کار از کار گذشت و آن‌چه گفتم واقع خواهد شد.

این حدیث هم در متون روایی ما آمده که خداوند به موسی وحی کرد: ای موسی! هرچه نیاز داری از من بخواه، حتی علوفهٔ گوسفند و نمک غذایت را. در عین این‌که خودمان هم تلاش می‌کنیم، نیازهای ریز و درشت خود را از خدا بخواهیم. بیشتر بخواهیم تا بیشتر محبوب خدا شویم.

قانون کلی این است: «هرکس درخواست و تقاضای توفیق از خدا بنماید و خود به کوشش و تلاش نپردازد، خویشتن را مسخره کرده است.» این قانون را امام رضا علیه السلام یادمان داده است: «مَن سَئَلَ اللهَ التَّوفیقَ وَلَم یَجتَهِد فَقَدِ استَهزَءَ بِنَفسِه» (بحار الانوار، ج ۷۵، ص ۳۵۶)

علامه طباطبایی می‌گوید: مهر خوبان دل و دین از همه بی‌پروا برد من به سرچشمهٔ خورشید نه خود بردم راه خم ابروی تو بود و کف مینوی تو بود

علامه طباطبایی می‌گوید: مهر خوبان دل و دین از همه بی‌پروا برد من به سرچشمهٔ خورشید نه خود بردم راه

گاهی از دل بر می‌آید و بر زبان جاری می‌شود، و گاهی بر زبان جاری می‌شود تا شاید در دل رسوخ کند. و من و تو از خود بپرسیم که از خوان عشق چه بهره‌ای برده‌ایم؟ آیا وقتی سُبحانَ اللهِ وَ الحَمدُ للهِ وَ لاالهَ الا اللهُ وَ اللهُ اَکبَر می‌گوییم، یا صلوات می‌فرستیم یا حسین حسین گویان، عزاداری می‌کنیم، آیا این اذکار از دل ما بر می‌آید و بر زبان ما جاری می‌شود، یا لااقل چنین تصمیمی گرفته‌ایم که بر زبان ما جاری شود تا شاید در دلمان رسوخ کند؟

حالا می‌فهمیم روضه وداع را. سیدالشهدا علیه السلام هفت بار رفت و برگشت خداحافظی کرد. محبت شدید زینب را می‌دانست. حسین معلم عشق است.

سلطان محمود به غلام خود ایاز، ابراز علاقه زیادی می‌کرد و درباریان درک نمی‌کردند چرا. * روز عید بود. سلطان محمود نشسته و به درباریان اجازه داده بود که هر چه می‌خواهند درخواست کنند و او عطا می‌کرد، از مرکب و خانه و زمین و باغ و ... درخواست می‌کردند و او عطا می‌کرد. عجب عیدی بود!

از قوانین محبت و مهرورزی عشق واقعی، وحدت‌طلب است. یعنی فقط یک معشوق. چه عشق حقیقی و چه عشق مجازی. اگر غیر از این بود در واقعی بودن عشق تردید کنیم. شرط عاشق نیست با یک دل، دو دلبر داشتن یا ز جانان، یا زجان، باید که دل برداشتن مگر خدا به ما چند دل داده

تا این جا خیلی خوب! و ما هم فکر می‌کنیم که اهل محبت خداییم. ولی حدیث بعد، مچ ما را می‌گیرد: امام صادق علیه السلام فرمود: خداوند به موسی علیه السلام وحی کرد: دروغ می‌گوید کسی که گمان برد مرا دوست دارد، اما چون شب فرا رسد، می‌خوابد و چشم از عبادت من فرو می‌بندد. مگر نه این است که هر دل‌داده‌ای دوست دارد با

- اگر خیری در او هست خداوند او را به ما باز می‌گرداند و اگر خیری در او نیست بهتر که رفت.