بریده‌هایی از کتاب وابی سابی

ماهیت وابی ارتباطی عمیق با این بینش دارد که بپذیریم نیازهای واقعی ما ساده هستند و باید در مقابل زیبایی‌های اطراف‌مان تواضع نشان بدهیم و آن‌ها را ارج نهیم.

وابی طرز تفکری است که به تواضع، سادگی و صرفه‌جویی به‌عنوان راه و روشی برای دست‌یابی به آرامش و خشنودی احترام می‌گذارد.

وابی به آرامش و رفتن به فراسوهای این جهان خاکی اشاره دارد؛ به معنای پذیرش واقعیت و بینش حاصل از آن است و ما را به این درک می‌رساند که زیبایی در هر شرایطی وجود دارد، اگرچه از چشم ما پنهان باشد. وابی احساسی است که در پی فهم زیباییِ نهفته در سادگی ایجاد می‌شود. وابی یعنی احساس رضایتِ آرام که اگر به دام دنیای مادی نیفتیم، می‌توانیم آن را تجربه کنیم.

زیبایی فقط در چیزهای شاد، رسا و واضح نیست.

از نظر زیبایی‌شناسی، اهمیتِ وابی در حال و هوای تاریکش نهفته است. وابی نوعی زیبایی فاخر نهفته در میان حقایق زمخت و خشن زندگی است.

وابی یعنی یافتن زیباییِ نهفته در سادگی، غنای معنویت و آرامشی که در پیِ فاصله‌گرفتن از دنیای مادی حاصل می‌شود؛ سابی نیز بیشتر مربوط به گذر زمان است. به این معنا که همه‌چیز رشد می‌کند، نابود می‌شود و گذر زمان ماهیت بصری همه‌چیز را تغییر می‌دهد. این مفهوم به آنچه می‌بینیم کمتر مربوط است و بیشتر به چگونه دیدن ربط دارد.

ژاپنی‌ها بسیاری از چیزها را خارج از آموزش آکادمیک محض و ازطریق تماشا و تجربه جذب و درک می‌کنند. فهم این موضوع برای غربی‌هایِ منطقی که بینشی استدلالی دارند، سخت است. ما به ترجمه‌های دقیق، گام‌به‌گام و تفسیری نیاز داریم. ولی در ژاپن راهی برای توضیح کامل و ارائهٔ جزئیات وجود ندارد. برای درک واقعی این بینش در فرهنگ ژاپنی، باید بدانیم پیام‌های واقعی در ناگفته‌ها نهفته‌اند.

وابی‌سابی حالتی است که در قلب‌مان احساسش می‌کنیم. وابی‌سابی یعنی هوا را عمیقاً وارد ریه‌ها کنیم و به آرامی خارجش سازیم. لحظه‌ای که واقعاً پی به ارزش چیزی ببرید می‌توانید وابی‌سابی را حس کنید؛ لحظه‌ای کامل در جهانی ناقص. اگر با تمام وجود به جزئیات دقت کنیم و حس لذت را بارور کنیم، می‌توانیم آن را بپرورانیم. با یک زندگی ناب و حقیقی و باانگیزه می‌توان وابی‌سابی را تجربه کرد. اگر واقعاً درگیر جهان شویم، نه اینکه از گوشه‌وکنار آن را قضاوت کنیم، می‌توانیم وابی‌سابی را تجربه کنیم.

وابی‌سابی یعنی آگاهی حسی و هوشیاری را جایگزین استراتژی و سیاست کنیم و سر فرصت به همه‌چیز توجه کنیم.

زیبایی حقیقی وابی‌سابی در چیزها نهفته نیست، بلکه در خود ماهیت و ذات زندگی قرار دارد.

یکی از برگ‌های سرخ‌رنگِ اَفرای ژاپنی را که لبه‌هایش چروک شده، برمی‌دارم. این برگ خشک و چروکیده گنجینه‌ای است؛ مثل پشتِ دستان مادربزرگ. فضایی درون قلبم گشوده می‌شود. احسای می‌کنم همین الان هرچه بخواهم دارم. از صمیم قلب خشنودم اما گاه این احساس رنگِ اندوه نیز به خود می‌گیرد، زیرا می‌دانم این لحظهٔ زودگذر هرگز برنمی‌گردد. دنیای وابی‌سابی همین است.

وقتی خودمان را از طبیعت جدا می‌کنیم، سعی می‌کنیم آن را مدیریت و کنترل کنیم ولی طبیعت هر لحظه می‌تواند انرژی شگفت‌انگیزش را آزاد کند. من معتقدم اگر ارتباط‌مان را با طبیعت حفظ کنیم، به آن احترام بگذاریم و ضرب‌آهنگ آن را دنبال کنیم، احساس بهتری خواهیم داشت و قدر لحظه‌لحظهٔ زندگی را خواهیم دانست.

با گذر زمان، متوجه شدم با ضرب‌آهنگ زندگی روستایی که همان ضرب‌آهنگ فصول و طبیعت در ژاپن است، هماهنگ شده‌ام. ما با زندگی در شهر به چیزهای خوب زیادی دسترسی داریم ولی درعین‌حال از طبیعت جدا می‌شویم و محیط مصنوعی می‌تواند انرژی ما را بخشکاند. تنها پس از اینکه چندین ماه را در روستا گذراندم دریافتم احساس بسیار بهتری پیدا کرده‌ام. پرانرژی‌تر، هوشیارتر و شادتر شدم.

هر روز قبل از طلوع خورشید، برمی‌خاستم تا با کشاورزانی که برنج درو می‌کردند، وقت بگذرانم. قبل از بارش باران، هوا را استشمام می‌کردم و صنعتگرانی را می‌دیدم که زیبایی را از دل موادی بیرون می‌کشیدند که خودشان آن‌ها را می‌رویاندند. فهمیدم زندگی مسمالمت‌جویانه با زمین، به چه معناست: میوه‌های آبدار و تازه چیده‌شده از درختچهٔ انگور، ماهی‌های تازه صیدشده، ساکی‌ای که با دقت تخمیر شده. با هر جرعه و لقمه بیشتر می‌آموختم چطور مزهٔ آن‌ها را واقعاً حس کنم.

در آن سال‌ها، حسابی تلاش کردم تا اول زبان ایتالیایی و بعد انگلیسی را بیاموزم. هرچه بیشتر یاد می‌گرفتم، بیشتر متوجه می‌شدم زبان می‌تواند پنجره‌ای رو به فرهنگ‌های جدید دیگر باز کند و زمینهٔ دوستی‌های پایدار را فراهم سازد.

آنچه اهمیت دارد توجه‌کردن، گوش‌سپردن و تقسیم لحظات است.

همه دارند با قامتی برافراشته و با اعتمادبه‌نفس و بدون توجه به‌شکل بدن‌شان، سن‌شان یا هر عامل تعریف‌کننده‌ای که باعث شود بقیه معذب شوند از طرفی به‌طرف دیگر می‌روند. پیرزنی دست و پاهای دردناکش را با عشرت و لذت در قسمت جکوزی به آب زده است. دو دوست دارند غیبت می‌کنند. مادری با بچهٔ کوچکش آنجاست. به این فکر می‌کنم که آن دختر کوچک که در بچگی به حمام عمومی رفته بزرگ که شود در مورد هیکلش چقدر اعتمادبه‌نفس پیدا می‌کند. سال‌هاست که به دختران غربی تصاویری از «کامل‌بودن» فروخته شده که همه شبیه هم هستند.

«نخست، اگر خودتان را متعهد کنید کاری را به صورت همیشگی و طبق عادت انجام دهید از درک زیبایی عاجز خواهید بود.

ما گنجینهٔ توجه‌مان را به‌راحتی از دست دادیم و با این کار خودمان را از مواهبی محروم کردیم که هنوز در اطراف‌مان وجود دارند.

از نظر زیبایی‌شناسی، اهمیتِ وابی در حال و هوای تاریکش نهفته است. وابی نوعی زیبایی فاخر نهفته در میان حقایق زمخت و خشن زندگی است.