بریده‌هایی از کتاب همرزمان حسین (ع)

یک جا اِعمال وظیفهٔ شرعی و عمل کردن به آنچه مسئولیّت تو در نزد خدا است، همهٔ موجودی تو را از تو خواهد گرفت، زندگی راحتت را، درآمد زیادت را، خلاصه دنیایت را از تو میگیرد، در یک‌چنین موردی، برای خاطر خدا، برای خاطر هدف، برای خاطر مسئولیّت الهی و دینی‌ات، از همهٔ این موجودی بگذری؛ از آن درآمد زیاد، از آن زن محبوب، از آن فرزندان عزیز، از آن خانهٔ راحت، از آن احترام اجتماعی، از آن انسی که در اجتماع داری، از همه چشم بپوشی. این معنی زهد است.

هرگاه دو نفر با هم بحثتان شد، این کار را بکنید. آقا! در فلان مسئله‌ای که مثلاً دربارهٔ فلان رکن اعتقادی است و البتّه جزء مسائل درجهٔ یک نیست، آیا حق با من است یا با شما؟ اوّل بسنجیم ببینیم که آیا اگر این مسئله را حل کردیم، برای زندگی من و شما اثری خواهد داشت یا نه؟ اگر دیدیم اثر دارد، آن را تعقیب کنیم. اگر دیدیم اثر ندارد، نجیبانه هر دو صرف‌نظر کنیم و بگوییم آنچه در واقع خدای متعال در این مسئله حکم کرده، ما همان را قبول داریم. این هیچ اشکالی ندارد و به حسب گفتهٔ آقایان فقها هم مُجزی از اعتقاد واقعی است و به حسب دید اجتماعی، در روزگاری که ما داریم زندگی میکنیم و در این سطحی که ما داریم گام برمیداریم، واجب است.

این یک ضابطهٔ کلّی است که عرض میکنم: بعضی چیزها هست که اعتقاد به یک طرفش اثری در زندگی ندارد، اعتقاد به آن طرف دیگر هم اثر مخالف ندارد. شما هر مسئله‌ای که برای ذهنتان مطرح شد اوّل نگاه کنید ببینید آیا این مسئله، مسئله‌ای است که برای زندگی شما، برنامهٔ شما، خطّ‌مشی شما، آیندهٔ شما تأثیری دارد یا ندارد؟ جهت‌بخش است یا نیست؟ اگر نیست، رهایش کنید. امروز آن روزی نیست که ما هر مسئله‌ای را بخواهیم بفهمیم و هر مشکلی را بخواهیم حل کنیم؛ برای خاطر اینکه ما اوّلی‌ترین مشکلاتمان را هم هنوز ندانسته‌ایم.

برای خاطر اینکه در موقعیّتی که بنده و سرکار زندگی میکنیم، با این همه مجهولات انبوه و متراکمی که در زمینهٔ مسائل فرهنگ اسلامی، ما را احاطه کرده، بسیار بی‌قاعده است که ما مسائلی را انتخاب کنیم که از لحاظ عملی و نسبت به برنامهٔ زندگی ما تأثیری ندارد.

امّا امام صادق (علیه‌السّلام)؛ در مورد امام صادق (علیه‌السّلام) مطلب عین همان چیزی است که در مورد دو پدر بزرگوارش، یعنی امام سجّاد و امام باقر (علیهماالسّلام) بیان شد. نهایت، یک مسئله وجود دارد و آن اینکه در دورهٔ امام صادق (علیه‌السّلام) یک خصوصیّت و ویژگی‌ای در جامعهٔ اسلامی وجود داشت که قبل از آن، آن خصوصیّت نبود.

ابن‌عبّاس پدربزرگ خلفای پانصد ششصدسالهٔ بنی‌عبّاس است؛ ابن‌عبّاسِ بیت‌المال‌دزد، ابن‌عبّاسِ قلمبه‌گو به علی، از علی سر برتابنده، علی را تنها گذارنده، ابن‌عبّاسِ معروف؛ عبدالله عبّاس. تو میخواهی در طول زمان، این آقا حَبر امّت نشود، این‌قدر آبرو پیدا نکند؟

بنده دربارهٔ ابن‌عبّاس هم خیلی حرفها دارم؛ بنده به ایشان هیچ ارادت ندارم، [حتّی] یک‌ذرّه. ابن‌عبّاس بابای بابای منصور است و فرزندان منصور بیش از پانصد سال در جامعهٔ اسلامی حکومت کردند؛ تو دلت میخواهد ابن‌عبّاس این‌قدر آبرو پیدا نکند؟

به نظر شیخ آل‌یاسین و به نظر سیّد شرف‌الدّین، قهرمان اوّل کربلا امام مجتبیٰ است و قهرمان دوّم امام حسین‌بن علی است (علیه‌السّلام)؛ او بود که صحنهٔ کربلا را درست کرد.

درِ این ماشین هشتاد نود هزار تومانی را باز میکنید

به نظر شیخ آل‌یاسین و به نظر سیّد شرف‌الدّین، قهرمان اوّل کربلا امام مجتبیٰ است و قهرمان دوّم امام حسین‌بن علی است (علیه‌السّلام)؛ او بود که صحنهٔ کربلا را درست کرد.

شیخ آل‌یاسین (رضوان‌اللّه‌علیه) یا سیّد شرف‌الدّین در مقدّمهٔ این کتاب میگوید که امام حسن (علیه‌السّلام) مثل آن سرداری که سربازان خود را یکی‌یکی فرامیخواند و مسئولیّت هرکدام را به آنها محوّل میکند، دانه‌دانه مسئولیّتها را به زبان بی‌زبانی، با زبان قرآن و با زبان تاریخ به یارانش حالی کرد. و در آخر حسین‌بن علی را مورد اشاره قرار داد و گفت «لا یوم کیومک یا اباعبداللّه!»؛

امام صادق دوشادوش حسین است، همرزم حسین است، در کنار حسین است و با همان دشمن میجنگد و مبارزه میکند؛ با همان دستی که حسین (علیه‌السّلام) را شهید کردند، او را هم شهید کردند؛ منتها در دو میدان.

ائمّهٔ ما (علیهم‌السّلام) همه‌شان یا در زندان به شهادت رسیدند، یا در میدان جنگ شهید شدند و یا به‌وسیلهٔ دشمن غدّار و حیله‌گر به‌صورت مرموزی کشته شدند؛ همه‌شان. شما خودتان مگر از قول امام (علیه‌السّلام) نمیگویید، مگر نمیشنوید که «ما منّا الّا مقتول او مسموم»؟ در میان ما ائمّه (علیهم‌السّلام) کسی نیست مگر اینکه یا کشته شد به شمشیر، یا اینکه او را در زندان و در تبعیدگاه شهید و مسموم کردند؟ خب، من سؤال میکنم: یک قدرت قاهر زمان، چه کسی را در میدان جنگ یا در زندان یا در تبعیدگاه میکشد و شهید میکند؟

ادّعای ما این است که ائمّهٔ ما از آغاز تاریخ امامت _ جز یک استثنای کوچکی، که بعد، این استثنا را هم عرض میکنم _ تا روزگار شهادت امام عسکری (صلوات‌الله‌علیه) در این مدّت تقریباً ۲۵۰ سال، زندگی‌شان زندگی مبارزه و جهاد است. اینها یک عدّه مردم مجاهد بودند. این ادّعای ما است.

امامت برای خاطر این دو منظور و دو هدف است: یکی تشریح مکتب، تفسیر مکتب، تدوین مکتب؛ و دیگری ادامهٔ راه جامعهٔ اسلامی؛ یعنی زمام جامعه را در دست گرفتن و جامعه را در همان خطّ‌سیر و خطّ‌مشی‌ای که پدیدآورندهٔ انقلاب _ یعنی پیامبر (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) _ ترسیم کرده و معیّن کرده و از پیش معلوم شده، پیش بردن و کشاندن. اینها وظیفهٔ امام است.

عاملی که ایجاب میکند امامت را _ یعنی وجود کسانی را که ادامهٔ نبوّت محسوب شوند و سررشتهٔ نبوّت را بعد از مرگ نبی به دست بگیرند _ عبارت است از احتیاج جامعه به تفسیر و تشریح و تبیین و تبلیغ مکتب؛ جامعه محتاج این است.

مکتب، مفسّر میخواهد، شارح میخواهد. آن شارح و مفسّر کیست؟ امام

فلسفهٔ امامت در همین چند جمله است _ یکی اینکه این کتاب را باز کند و بخواند و بفهمد و آن را در ذهنش پخته کند؛ دیگر آنکه آن را با نیازهایش تطبیق بدهد

بنیان‌گذار مکتب می‌آید فکری را پیشنهاد و ارائه میکند؛ حتّی جامعه‌ای را هم بر بنیاد این فکر میسازد؛ امّا فکر باید در جامعه پخته شود. نه اینکه از لحاظ واقعیّت نپخته است؛ نه، در ذهن مردم باید پخته شود. این افکار اصولی باید تبیین شود، باید تصریح شود، باید تفسیر شود، باید به گوشه و کنارهای زندگی مردم تطبیق داده شود.

میدانید که همهٔ انبیای الهی جامعه تشکیل داده‌اند؛ اقلّاً در یک محیط و محدودهٔ کوچکی، یک جایی به قوارهٔ مطلوب خود به‌وجود آوردند، یک جامعه‌ای درست کردند، مبانی جامعه را بنیان‌گذاری کردند، کار گذاشتند؛ حالا بعد باقی ماند یا نماند، آن مسئلهٔ دیگری است؛ امّا این را به‌وجود آوردند، اسلام هم همین‌طور.