بریده‌هایی از کتاب لیلی و مجنون

خود در همه علم روشنائیست گرمایه جویست ور پشیزی از چار گهر در اوست چیزی اما نتوان نهفت آن جست

خاریده باد و چاک آبست از کوی زمین چو بگذری باز ابر و فلک است در تک و تاز هر یک به میانه دگر شرط

یارب به خدائی خدائیت وانگه به کمال پادشائیت کز عشق به غایتی رسانم کو ماند اگر چه من نمانم از چشمه عشق ده مرا نور واین سرمه مکن ز چشم من دور گرچه ز شراب عشق مستم عاشق‌تر ازین کنم که هستم گویند که خو ز عشق واکن لیلی‌طلبی ز دل رها کن یارب تو مرا به روی لیلی هر لحظه بده زیاده میلی از عمر من آنچه هست بر جای بستان و به عمر لیلی افزای

هر نیک و بدی که در شمارست چون در نگری صلاح کارست

این عقده به عقل کی گشاید عقل از در تو بصر فروزد گر پای درون نهد بسوزد ای عقل مرا کفایت از تو جستن ز من و هدایت از تو من بددل و راه بیمناکست چون راهنما توئی چه باکست عاجز شدم از گرانی بار طاقت نه چگونه باشد این کار می‌کوشم و در تنم توان نیست

وز گنج کس این کرم نیاید از قسمت بندگی و شاهی دولت تو دهی بهر که خواهی از آتش ظلم و دود مظلوم احوال همه تراست معلوم هم قصه نانموده دانی هم نامه نانوشته خوانی عقل آبله پای و کوی تاریک وآنگاه رهی چو موی باریک توفیق تو گر نه ره نماید

کردی تو سپهر بیستونی هر جا که خزینه شگرفست قفلش به کلید این دو حرفست حرفی به غلط رها نکردی یک نکته درو خطا نکردی در عالم عالم آفریدن به زین نتوان رقم کشیدن هر دم نه به حق دسترنجی بخشی به من خراب گنجی گنج تو به بذل کم نیاید

کردی به مثابتی که شایست بر ابلق صبح و ادهم شام حکم تو زد این طویله بام گر هفت گره به چرخ دادی هفتاد گره بدو گشادی خاکستری ار ز خاک سودی صد آینه را بدان زدودی بر هر ورقی که حرف راندی نقش همه در دو حرف خواندی بی‌کوه کنی ز کاف و نونی

در باز کن درون نشینان ای بر ورق تو درس ایام ز آغاز رسیده تا به انجام صاحب توئی آن دگر غلامند سلطان توئی آن دگر کدامند راه تو به نور لایزالی از شرک و شریک هر دو خالی در صنع تو کامد از عدد بیش عاجز شده عقل علت اندیش ترتیب جهان چنانکه بایست

با حکم تو هست و نیست یکسان ای محرم عالم تحیر عالم ز تو هم تهی و هم پر ای تو به صفات خویش موصوف ای نهی تو منکر امر معروف ای امر تو را نفاذ مطلق وز امر تو کائنات مشتق ای مقصد همت بلندان مقصود دل نیازمندان ای سرمه کش بلند بینان

کوته ز درت دراز دستی ای خطبه تو تبارک‌الله فیض تو همیشه بارک‌الله ای هفت عروس نه عماری بر درگه تو به پرده داری ای هست نه بر طریق چونی دانای برونی و درونی ای هرچه رمیده وارمیده در کن فیکون تو آفریده ای واهب عقل و باعث جان

دلتنگ مباش اگر کست نیست من کس نیم آخر؟ این بست نیست؟

روزی که رسی به نزد یارم گو بی تو ز دست رفت کارم

من گر گهرم و گر سفالم پیرایه توست روی مالم

از قسمت بندگی و شاهی دولت تو دهی بهر که خواهی

ای نام تو بهترین سرآغاز بی‌نام تو نامه کی کنم باز ای یاد تو مونس روانم جز نام تو نیست بر زبانم ای کار گشای هر چه هستند نام تو کلید هر چه بستند ای هیچ خطی نگشته ز اول بی‌حجت نام تو مسجل ای هست کن اساس هستی کوته ز درت دراز دستی ای خطبه تو تبارک‌الله فیض تو همیشه بارک‌الله ای هفت عروس نه عماری بر درگه تو به پرده داری ای هست نه بر طریق چونی دانای برونی و درونی ای هرچه رمیده وارمیده در کن فیکون تو آفریده ای واهب عقل و باعث جان با حکم تو هست و نیست یکسان ای محرم عالم تحیر

ای نام تو بهترین سرآغاز بی‌نام تو نامه کی کنم باز ای یاد تو مونس روانم جز نام تو نیست بر زبانم

گر صد لغت از زبان گشاید در هر لغتی ترا ستاید

گویند ز عشق کن جدائی کاینست طریق آشنائی

صاحب توئی آن دگر غلامند سلطان توئی آن دگر کدامند راه تو به نور لایزالی از شرک و شریک هر دو خالی در صنع تو کامد از عدد بیش عاجز شده عقل علت اندیش ترتیب جهان چنانکه بایست کردی به مثابتی که شایست