بریده‌هایی از کتاب معرفت امام زمان (عج) و تکالیف منتظران

در مسجد بصره نزد مولایم امیر مؤمنان نشسته بودم و گروهی از یاران آن حضرت نیز حضور داشتند. در این میان، یکی از ایشان پرسید: معنای این سخن خداوند که: «فیها یفرَقُ کلُّ أَمرٍ حَکیمٍ؛ در آن شب هر امری با حکمت، معین و ممتاز می‌گردد»، چیست؟ حضرت فرمود: قسم به کسی که جان علی در دست اوست، همه امور نیک و بدی که بر بندگان جاری می‌شود، از شب نیمه شعبان تا پایان سال، در این شب تقسیم می‌شود. هیچ بنده‌ای نیست که این شب را احیا دارد و در آن دعای خضر بخواند، مگر آنکه دعای او اجابت شود. پس از آنکه امام از ما جدا شد، شبانه به خانه‌اش رفتم. امام پرسید: چه شده است ای کمیل؟ گفتم: ای امیرمؤمنان آمده‌ام تا دعای خضر را به من بیاموزی. فرمود: بنشین ای کمیل! هنگامی که این دعا را حفظ کردی، خدا را در هر شب جمعه یا در هر ماه یک شب یا یک بار در سال یا دست کم یک بار در طول عمرت، با آن بخوان؛ چون خدا تو را یاری و کفایت می‌کند و تو را روزی می‌دهد و از آمرزش او برخوردار می‌شوی.

غیبت امام از جامعه و به درازا کشیدن آن، نتیجه بدعهدی و پیمان‌شکنی مردم نسبت به حجت‌های الهی و جانشینان بحق رسول خدا (ص) است. تا زمانی که مردم چنان‌که باید و شاید، به پیمانی که در برابر امامان معصوم: برعهده دارند، وفا نکنند و با همه وجود، آماده پذیرش اوامر و نواهی آنها نشوند، ظهور محقق نخواهد شد، چنان‌که امام عصر (عج) فرمود: لَوْ أَنَّ أَشیاعَنا، وَفَّقَهُمُ اللّه‌ُ لِطاعَتِهِ، عَلی اجْتِماعٍ مِنَ الْقُلُوبِ فِی الْوَفاءِ بِالْعَهْدِ عَلَیهِمْ، لَما تَأَخَّرَ عَنْهُمُ الْیمْنُ بِلِقائِنا وَ لَتَعجَلَّتْ لَهُمُ السَّعادَةُ بِمُشاهدَتِنا عَلی حَقِّ الْمَعْرِفَةِ وَ صِدْقِها مِنْهُمْ بِنا. اگر شیعیان ما که خداوند توفیق طاعتشان دهد، در راه ایفای پیمانی که بر دوش دارند، هم‌دل می‌شدند، میمنت دیدار ما از ایشان به تأخیر نمی‌افتاد و سعادت دیدار ما زودتر نصیب آنان می‌گشت؛ دیداری بر مبنای شناخت راستین و صداقتی از آنها نسبت به ما.

آغاز کردن هر روز با سلام به پیش‌گاه آن حضرت منتظران امام مهدی (عج) باید در آغاز هر روز و در تعقیب نماز صبح، سلام به مولای خود را فراموش نکنند و بسته به فرصت و وقتی که دارند، با یکی از زیارت‌های وارد شده یا دعای عهد، به امام خود عرض ارادت کنند تا هرگز یاد و نام آن حضرت از دل‌هایشان نرود. با توجه به آنچه گفته شد، اگر بخواهیم مفهوم انتظار در مکتب تشیع را در چند جمله بیان کنیم، می‌توانیم بگوییم انتظار در مکتب تشیع، حالت انسانی است که با پیراستن وجود خویش از بدی‌ها و آراستن آن به خوبی‌ها، در ارتباطی مستمر با امام و حجت زمان خویش، همه همت خود را صرف زمینه‌سازی ظهور مصلح آخرالزمان می‌سازد و برای تحقق وعده الهی نسبت به برپایی دولت کریمه اهل بیت: با تمام وجود تلاش می‌کند.

بر اساس روایتی که زرارة بن اعین از امام صادق (ع) نقل می‌کند، آن حضرت پس از پیش‌گویی غیبت قائم (عج) در پاسخ این پرسش زراره که: «اگر آن زمان را درک کردم، چه عملی را پیشه خود سازم؟» می‌فرماید: یا زُرارَةُ إِنْ أَدْرَکتَ ذلِک الزَّمانَ فَأَدِمْ هذا الدُّعاءَ: «أَللّهُمَّ عَرِّفْنی نَفْسَک فَإِنَّک إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنی نَفْسَک لَمْ أَعْرِفْ نَبِیک، أَللّهُمَّ عَرِّفْنی رَسُولَک فَإِنَّک إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنی رَسُولَک لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَک، أَللّهُمَّ عَرِّفْنی حُجَّتَک فَإِنَّک إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنی حُجَّتَک، ضَلَلْتُ عَنْ دینی». ای زراره! اگر آن زمان را درک کردی پیوسته این دعا را بخوان: «بار الها! خودت را به من بشناسان؛ که اگر خودت را به من نشناسانی، پیامبرت را نخواهم شناخت. بار الها! فرستاده‌ات را به من بشناسان؛ که اگر فرستاده‌ات را به من نشناسانی، حجت تو را نخواهم شناخت. بار الها! حجت خود را به من بشناسان؛ که اگر حجتت را به من نشناسانی، از دینم گمراه می‌شوم. این دعا با اندک تفاوتی، در یکی از توقیعات امام عصر (عج) نیز آمده است.

الف) استمرار تکامل معنوی مؤمنان گروهی از مؤمنان خالص به دلیل زندگی در عصر کافران و ستمگران در مسیر تکامل معنوی خود با موانع و دشواری‌های زیادی روبه‌رو شده و از رسیدن به کمال نهایی خود باز مانده‌اند. ازاین‌رو، حکمت الهی ایجاب می‌کند که این گروه را بار دیگر به دنیا باز گرداند تا بتوانند در زمان حاکمیت دولت حق تکامل معنوی خود را استمرار بخشیده و به بالاترین مراتب ممکن دست یابند.

از امام حسین (ع) نقل شده است این موضوع را روشن‌تر می‌سازد. آن حضرت در این روایت با اشاره به فلسفه آفرینش انسان می‌فرماید: أَیهَا الناسُ! إِنَّ اللّهَ، جَلَّ ذِکرُهُ، ما خَلقَ العِبادَ إِلاّ لِیعرِفوهُ فإِذا عَرَفوهُ عَبَدُوهُ فَإِذا عَبَدُوهُ استَغنَوا بِعِبادَتِهِ عَن عِبادَةِ ماسَواهُ. هان ای مردم! همانا خداوند ـ بزرگ باد یاد او ـ بندگان را نیافرید مگر برای اینکه او را بشناسند. پس هرگاه او را بشناسند، او را بپرستند و هرگاه او را بپرستند، با پرستش او، از بندگی هر آنچه جز خداست، بی‌نیاز شوند. مردی پرسید: ای فرزند رسول خدا، پدر و مادرم فدایت، معرفت خدا چیست؟ حضرت فرمود: «مَعرِفَةُ أَهلِ کلِّ زَمانٍ إِمامَهُمُ الَّذِی یجِبُ عَلَیهِم طاعَتُهُ؛ این است که اهل هر زمانی، امامی را که باید از او فرمان برند، بشناسند». بنابراین، می‌توان گفت: فلسفه آفرینش انسان، رسیدن به مقام معرفت خداست. این معرفت حاصل نمی‌شود مگر به معرفت امام و حجت عصر (عج)؛ زیرا امام، آینه تمام نمای حق و واسطه شناخت خداست

در این هنگام، ابومحمد (امام حسن عسکری) (ع) ندا برآورد که: ای عمه! پسرم را نزد من بیاور. نوزاد را به سوی او بردم. آن حضرت دستانش را زیر ران‌ها و کمر او قرارداد و پاهای او را بر سینه خود گذاشت. آن‌گاه زبانش را در دهان او کرد و دستانش را بر چشم‌ها و گوش‌ها و مفاصل او کشید. پس از آن گفت: پسرم! سخن بگو. آن نوزاد زبان گشود و گفت: شهادت می‌دهم که خدایی جز خدای یکتا نیست و هیچ شریکی برای او وجود ندارد و شهادت می‌دهم که محمد (ص)، فرستاده خداست. آن‌گاه بر امیر مؤمنان علی (ع) و دیگر امامان درود فرستاد تا به نام پدرش رسید.... پس از تولد حضرت مهدی (عج)، امام حسن عسکری (ع) شمار بسیار محدودی از یاران نزدیک خود را از میلاد مهدی موعود آگاه کرد. تعداد دیگری از یاران آن حضرت نیز موفق به دیدار آن مولود خجسته شدند.

آخرالزمان‌گرایی و تلاش در جهت تحقق پیش‌گویی‌های کتاب مقدس: جریانی که امروز بیشتر با عنوان «مسیحیان صهیونیست» «مسیحیان انجیلی» یا «مسیحیان بنیادگرا»در جهان شناخته می‌شوند، به ویژه در سال‌های اخیر، با زنده کردن پیش‌گویی‌های کتاب مقدس و دامن‌زدن به آن تلاش وسیعی را برای تبلیغ، ترویج و محقق ساختن باورهای خود در جهان آغاز کرده است. بر اساس باور این گروه از مسیحیان پروتستان، مشیت خداوند بر این قرار گرفته است که جهان پس از طی مراحلی هفت‌گانه که از جمله آنها تشکیل اسرائیل بزرگ، بازگشت قوم یهود به سرزمین موعود، بازسازی معبد سلیمان و وقوع جنگ عظیم هسته‌ای «آرمگدون» است، بازگشت دوباره حضرت مسیح (ع)، استقرار حکومت هزارساله او و حاکمیت صلح و عدالت را شاهد باشد.

آری، برای اینکه مظلومان تاریخ، نفسی به راحتی بکشند، باید پشت و پوزه ظالمان و ستمگران را به خاک مالید و نسلشان را از روی زمین برچید. آری، برای اینکه عدالت بر کرسی بنشیند، هر چه سریر ستم‌آلوده سلطنت را باید واژگون کرد و به دست نابودی سپرد. و اینها همه، همان معجزه‌ای است که تنها از دست تو برمی‌آید و تنها با دست تو محقق می‌شود.

رسول اکرم (ص) در ازای زحمات فراوانی که در راه ارشاد و هدایت مردم پذیرا شد، تنها یک چیز از مردم درخواست کرد و آن دوستی خویشاوندان خود بود. قرآن کریم دراین‌باره می‌فرماید: قُلْ لا أَسْئَلُکمْ عَلَیهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی. بگو به ازای آن (رسالت)، پاداشی از شما خواستار نیستم، مگر دوستی دربارة خویشاوندان.

این همه تأکید بر لزوم معرفت امام در آموزه‌های اسلامی، از آن روست که معرفت، مقدمه دل بستن، دل بستن، مقدمه سر سپردن و سرسپردن به امام حق، مقدمه نجات و رستگاری

«فرهنگ انتظار» تنها حیات فردی و زندگی شخصی انسان‌ها را در بر نمی‌گیرد و همه مناسبات اجتماعی را نیز شامل می‌شود؛ یعنی هم‌چنان که همه مظاهر حیات فردی انسان‌ها ـ زندگی و مرگ، حرکت و سکون، فعل و ترک، موافقت و مخالفت، دوستی و دشمنی و... ـ باید رنگ انتظار بگیرد و از این فرهنگ متأثر شود، همه مناسبات اجتماعی ـ فرهنگ، سیاست و اقتصاد ـ نیز باید به نوعی متأثر از انتظار باشد و میان جامعه منتظر و جامعه غیر منتظر تفاوتی محسوس احساس شود. به بیان دیگر در یک جامعه منتظر، نظام تعلیم و تربیت، مناسبات سیاسی و حکومتی، قوانین و مقررات دولتی، روابط تجاری و اقتصادی، ضوابط معماری و شهرسازی، حقوق و وظایف شهروندی و... باید بر اساس فرهنگ انتظار و با هدف زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی (عج) و استقرار حکومت عدل و مهدوی سامان یابند.

... و إنَّما سُمِّی القائِمُ مَهدِیاً؛ لِأَنَّهُ یهدی إلی أمرٍ قَد ضَلّوا عَنهُ. .. و اینکه (حضرت) قائم را مهدی خوانند برای آن است که به چیز گمشده‌ای راهنمایی می‌کند.

در روایت دیگری، به نقل از امام صادق (ع) چنین می‌خوانیم: ... و إنَّما سُمِّی القائِمُ مَهدِیاً؛ لِأَنَّهُ یهدی إلی أمرٍ قَد ضَلّوا عَنهُ. .. و اینکه (حضرت) قائم را مهدی خوانند برای آن است که به چیز گمشده‌ای راهنمایی می‌کند

۱. از جابر بن عبدالله انصاری نقل شده است که پیامبر گرامی اسلام فرمود: المَهْدِی مِنْ وُلْدِی، إسْمُهُ إسمی، و کنْیتُهُ کنْیتی، أشْبَهُ النّاسِ بی خَلْقا و خُلْقا.... مهدی از فرزندان من است. اسم او، اسم من و کنیه او، کنیه من است. او از نظر خَلق و خُلق، شبیه‌ترین مردم به من است.

اگر شیعیان ما که خداوند توفیق طاعتشان دهد، در راه ایفای پیمانی که بر دوش دارند، هم‌دل می‌شدند، میمنت دیدار ما از ایشان به تأخیر نمی‌افتاد و سعادت دیدار ما زودتر نصیب آنان می‌گشت؛ دیداری بر مبنای شناختی راستین و صداقتی از آنان نسبت به ما. بخشی از توقیع شریف حضرت صاحب‌الزّمان (عج) به شیخ مفید

مادر بزرگوار آن حضرت، بانویی شایسته به نام نرجس بود که به نام‌های دیگری چون سوسن، صیقل یا صقیل و ملیکه نیز نامیده شده است. او دختر یوشعا، پسر قیصر روم و از نوادگان شمعون، یکی از حواریون مسیح (ع) بود که خداوند، او را به صورت معجزه‌آسایی برای همسری امام یازدهم برگزید. هنگامی که نرجس در روم بود، خواب‌های شگفت‌انگیزی دید. یک بار در خواب، پیامبر عزیز اسلام و عیسای مسیح (ع) را دید که او را به عقد ازدواج امام حسن عسکری (ع) در آوردند. وی در خواب دیگری، شگفتی‌های دیگری دید و به دعوت حضرت فاطمه زهرا (س) مسلمان شد. با این حال، اسلام خود را از خانواده و اطرافیان خویش پنهان می‌داشت تا آن‌گاه که میان مسلمانان و رومیان جنگ درگرفت و قیصر به همراه لشکرش روانه جبهه‌های جنگ شد.

این گروه معتقدند که با وقوع نبرد آخرالزمان (آرمگدون) همه غیرمعتقدان به آرمان‌های مسیحیت بنیادگرا اعم از یهودی، مسیحی و مسلمان از بین خواهند رفت و تنها کسانی باقی می‌مانند که به این آرمان‌ها باور داشته‌اند. ویژگی مهم جریان یاد شده این است که تنها به ارائه تفاسیر معینی از مفاهیم مذهبی بسنده نمی‌کند، بلکه تلاش می‌کند تا با ارائه یک «پروژه» تحولات آینده را بر مبنای تفاسیر خود رقم زند. دیدگاه آخرالزمان شناسانه مسیحیان صهیونیست اگرچه در ظاهر غیرسیاسی است، ولی از آن‌جا که این مباحث به ظاهر دینی، امروز دستمایه سردمداران کاخ سفید قرار گرفته و به بهانه‌ای برای توجیه سیاست‌های سلطه‌گرانه و تجاوزطلبانه آنها در جهان تبدیل شده است

راستش را به ما نگفتند یا لااقل همه راست را به ما نگفتند. گفتند: تو که بیایی خون به پا می‌کنی، جوی خون به راه می‌اندازی و از کشته پشته می‌سازی و ما را از ظهور تو ترساندند. درست مثل اینکه حادثه‌ای به شیرینی تولد را کتمان کنند و تنها از درد زادن بگویند. ما از همان کودکی، تو را دوست داشتیم. با همه فطرتمان به تو عشق می‌ورزیدیم و با همه وجودمان بی‌تاب آمدنت بودیم. عشق تو با سرشت ما عجین شده بود و آمدنت، طبیعی‌ترین و شیرین‌ترین نیازمان بود. اما... اما کسی به ما نگفت که چه گلستانی می‌شود جهان، وقتی که تو بیایی.

راستش را به ما نگفتند یا لااقل همه راست را به