بریده‌هایی از کتاب انسان ۲۵۰ ساله (حلقه دوم)

یعنی تمام بحث ائمه با مخالفینشان و بحث اصحاب ائمه، در مبارزاتشان همین مسئلهٔ حکومت و حاکمیت و ولایت مطلقه و عامهٔ بر مسلمین و قدرت سیاسی بود، بر سر مقامات معنوی، آنها با ائمه دعوایی نداشتند.

زندگی این بزرگواران، علی‌رغم تفاوت ظاهری ـکه بعضی، حتی میان برخی از بخش‌های این زندگی احساس تناقض کردند در مجموع، یک حرکت مستمر و طولانی است که از سال دهم، یازدهم هجرت شروع می‌شود و ۲۵۰ سال ادامه پیدا می‌کند و به سال دویست‌وشصت ـکه سال شروع غیبت صغری است ـ در زندگی ائمه خاتمه پیدا می‌کند.

زندگی این بزرگواران، علی‌رغم تفاوت ظاهری ـکه بعضی، حتی میان برخی از بخش‌های این زندگی احساس تناقض کردند در مجموع، یک حرکت مستمر و طولانی است که از سال دهم، یازدهم هجرت شروع می‌شود و ۲۵۰ سال ادامه پیدا می‌کند و به سال دویست‌وشصت ـکه سال شروع غیبت صغری است ـ در زندگی ائمه خاتمه پیدا می‌کند.

هر کشته‌شدنی که شهادت نیست؛ کشته‌شدنِ با شرایطی، شهادت است. آن شرایط نبود در آنجا و اگر امام حسن علیه‌السلام آن روز کشته می‌شدند، شهید نشده بودند، کشته شده بودند. امکان نداشت کسی آن روز بتواند در آن شرایط، حرکت مصلحت‌آمیزی را انجام بدهد که کشته بشود و انتحار نباشد، اسمش شهادت باشد، لذا صلح کرد.

پیغمبر فرمود به فاطمه: «یا فاطِمَةُ، اِعمَلی فَاِنّی لا اُغنی عَنکِ مِنَ اللهِ شَیئًا»؛ به همین فاطمه فرمود؛ ای عزیز من! ای فاطمهٔ من! پیش خدا من تو را نمی‌توانم از چیزی بی‌نیاز کنم. یعنی خودت باید به فکر خودت باشی.

بی‌شک تبیین و تفسیرِ دین با دیدگاه مخصوص اهل‌بیتِ وحی، و رفع تحریف‌ها و کج‌فهمی‌ها از معارف اسلامی و احکام دینی نیز هدف مهمی برای جهاد اهل‌بیت به‌حساب می‌آمد. اما طبق قراینِ حتمی، جهاد اهل‌بیت به این هدف‌ها محدود نمی‌شد و بزرگ‌ترین هدفِ آن، چیزی جز «تشکیل حکومت علوی» و تأسیس نظام عادلانهٔ اسلامی نبود. بیشترین دشواری‌های زندگی مرارت‌بار و پر از ایثارِ ائمه و یاران آنان، به‌خاطر داشتن این هدف بود و ائمه از دوران امام سجاد و بعد از حادثهٔ عاشورا به زمینه‌سازی درازمدت برای این مقصود پرداختند.

امیرالمؤمنین که مظهر شجاعت است می‌گوید هروقت ما در جنگ‌ها کم می‌آوردیم به تعبیر امروز، پناه می‌بردیم به پیغمبر. هروقت هرکسی احساس ضعف می‌کرد در جاهای سخت، پناه می‌بُرد به پیغمبر؛ پناه بود. هیچ‌وقت دچار تردید نشد، هیچ‌وقت دچار ترس نشد

شاخص ششم، اقتدار و عزت است. جامعهٔ نبوی و نظام نبوی، توسری‌خور، وابسته، دنباله‌رو، دست حاجت به‌سوی این‌وآن درازکن نیست؛ عزیز است، مقتدر است، تصمیم‌گیر است؛ صلاح خود را که شناخت، برای تأمین صلاح خود تلاش می‌کند، کار می‌کند، پیش می‌برد. پس عزت و اقتدار هم شاخص ششم است.

شاخص پنجم، صلاح اخلاقی و رفتاری‌ست. انسان‌ها را تزکیه می‌کند، از مفاسد اخلاقی و رذایل اخلاقی، آنها را پیراسته می‌کند، پاک می‌کند؛ انسانِ بااخلاق و مُزَکَّی می‌سازد، «وَ یُزَکّیهِم وَ یُعَلِّمُهُمُ الکِتابَ وَ الحِکمَةَ». تزکیه، یکی از آن پایه‌های اصلی‌ست؛ یعنی روی یکایک افراد، پیغمبر کار تربیتی و انسان‌سازی می‌کند.

شاخص چهارم، صفا و اخوت است. درگیری‌های برخاستهٔ از انگیزه‌های خرافی، شخصی، سودطلبی، منفعت‌طلبی در نظام نبوی مبغوض است؛ با آن مبارزه می‌شود. فضا، فضای صفا و صمیمیت و اخوت و برادری و همدلی‌ست.