بریده‌هایی از کتاب از فردا چه خبر؟ (پژوهشی درباره عالم پس از مرگ)

رسول اکرم صلی‌الله‌عليه‌و‌آله فرمودند: «لَوْ لا ثَلاثَةٌ فی ابْنِ آدَمَ ما طَأْطَأَ رَأسَهُ ...» ؛ سه چيز است که اگر در انسان پديد نيايد هرگز سرش را پايين نمی‌آورد: بيماری، فقر و مرگ؛ اما با اين‌که اين سه چيز به سراغ او می‌آيد، با اين حال بلندپروازی و گردنکشی می‌کند.

اَلْيَوْمَ عَمَلٌ وَ لا حِسابٌ وَ غَداً حِسابٌ وَ لا عَمَلٌ. امروز وقت تلاش است نه هنگام مزد و فردا وقت مزد است نه هنگام کار.

امام صادق عليه‌السلام می‌فرمايد: در زمان يکی از پيامبران گذشته گروهی از امت او گفتند: ای پيامبر! از پروردگار بخواه که مرگ را از ما برطرف کند. با اين درخواست، مدتی مرگ به سراغ آن‌ها نيامد و به‌تدريج جمعيت آنان زياد شد، خانه‌ها برای‌شان تنگ گرديد و مردم ناچار بودند خرج پدر، مادر، جدّ و جدّه خود را که از کار افتاده بودند بدهند، آن‌گاه فهميدند اشتباه بزرگی مرتکب شده‌اند و مرگ برای آنان نعمتی بزرگ بوده است؛ از اين رو از پيامبرشان درخواست کردند که خداوند اَجَلِ مقدّرِ آن‌ها را بازگرداند.

مرگ، گلی خوش‌بو برای مؤمن است.

امام صادق عليه‌السلام می‌فرمايد: در زمان يکی از پيامبران گذشته گروهی از امت او گفتند: ای پيامبر! از پروردگار بخواه که مرگ را از ما برطرف کند. با اين درخواست، مدتی مرگ به سراغ آن‌ها نيامد و به‌تدريج جمعيت آنان زياد شد، خانه‌ها برای‌شان تنگ گرديد و مردم ناچار بودند خرج پدر، مادر، جدّ و جدّه خود را که از کار افتاده بودند بدهند، آن‌گاه فهميدند اشتباه بزرگی مرتکب شده‌اند و مرگ برای آنان نعمتی بزرگ بوده است؛ از اين رو از پيامبرشان درخواست کردند که خداوند اَجَلِ مقدّرِ آن‌ها را بازگرداند

گاهی نشانه‌هايی پيدا می‌شود که انسان می‌تواند احساس کند پايان زندگی او نزديک است؛ مانند: سفيد شدن موی سر و صورت، از دست رفتن قوای بدن، گذشتن سن از حدّ معمول و بروز بيماری‌های گوناگون.

ما آنچه روی زمين است محو می‌کنيم و آن را زمين مسطح و بدون پستی و بلندی قرار می‌دهيم. با دقت در اين آيات، چند نکته به‌دست می‌آيد: 1. زمين در قيامت دچار يک زلزله و لرزش شديد می‌شود. 2. تمام پستی و بلندی‌هايش بر اثر زلزله، صاف و يکنواخت می‌گردد و با آن لرزه، مردگان از درون خاک بيرون ريخته می‌شوند. 3. زمين صورت اوليه خود را از دست می‌دهد و به زمينی پهن و وسيع و بدون فراز و نشيب تبديل می‌شود.

در آن روز، هرکس از برادر، مادر، پدر، زن و فرزندش می‌گريزد. در آن روز هرکس چنان گرفتار کار خود است که به هيچ‌کس نمی‌تواند بپردازد

«يَوْمَ يَکونُ النَّاسُ کالْفَرَاشِ الْمَبْثُوثِ»؛ در آن روز سخت، مردم مانند ملخ، هر سو پراکنده می‌شوند.

آن‌گاه فرمودند: ده صنف از امت من در قيامت به‌شکل غيرانسان به محشر می‌آيند که خداوند آنان را از مسلمانان جدا ساخته و صورت‌های آنان را به‌غير صورت انسان تبديل کرده است؛ برخی به‌صورت بوزينه‌اند و آن‌ها کسانی هستند که سخن‌چينی آشوب‌گری و فتنه‌انگيزی می‌کنند. بعضی به‌صورت خوک هستند و آن‌ها کسانی‌اند که مال حرام می‌خورند و گروهی سرهای‌شان پايين و پاهای‌شان بالا است و آنان را به صورت روی زمين می‌کشند و آن‌ها رباخواران هستند. جمعی کور هستند و راه خود را پيدا نمی‌کنند و آن‌ها کسانی‌اند که در مقام قضاوت و حکم ميان مردم به ظلم عمل می‌کردند. عدّه‌ای بوی‌شان از بوی گند مردار بدتر است و آنان کسانی‌اند که در شهوترانی و لذت‌های حرام غوطه‌ور هستند و حق خدا را که در مال‌شان است نمی‌دهند و برخی لباس‌های آتشين بر تن دارند و آن‌ها اهل تکبر هستند.

هرگاه انسان می‌خواهد گناه کند، بوی بدی از دهان او خارج می‌شود که فرشته مأمور گناه می‌فهمد و خود را برای نوشتن آماده می‌کند.

هرگاه انسان قصد انجام کار خوبی داشته باشد يک حسنه و اگر آن کار را انجام دهد ده حسنه برای او می‌نويسند. اگر بر انجام گناهی تصميم بگيرد هيچ گناهی نوشته نمی‌شود؛ مگر اين‌که گناه را انجام دهد، آن‌گاه يک گناه برای او نوشته می‌شود. در بعضی اخبار آمده است که هفت ساعت به او مهلت می‌دهند تا شايد توبه کند.

عقل هرگز نمی‌پذيرد که همه هستی دارای هدفی بلند باشد و انسان هدفی جز اين زندگی زودگذر و ناپايدار نداشته باشد. بايد پذيرفت که برای آفرينش انسان، هدف عالی‌تری وجود دارد که همان زندگی جاويد و پايدار است.

آن روز که زمين پهن و مسطح شود (کوه‌ها و پستی و بلندی‌هايش همچون تخته‌سنگ، نرم و صاف شوند به‌طوری که اثری از ساختمان‌ها، کوه‌ها، درّه‌ها و درياها نباشد) و مردگان که درونش هستند بيرون ريزد.

زمين در آن روز درهم کوبيده می‌شود و جابه‌جا می‌گردد.

ای پيامبر! از سرنوشت کوه‌ها در قيامت از تو می‌پرسند، به آن‌ها بگو: پروردگارم آن‌ها را چنان درهم می‌کوبد و نرم می‌کند که باد آن‌ها را مانند خاک‌های نرم، پراکنده می‌کند که جز گرد، چيز ديگری از آن‌ها ديده نمی‌شود و تمام پستی و بلندی‌های زمين مسطح و يکسان می‌گردد.

خداوند در قرآن می‌فرمايد: «وَ إِذَا الْبِحَارُ فُجِّرَتْ»؛ روزی که درياها با هم مخلوط يا خشک گرديده، به آتش تبديل می‌شوند. «وَ إِذَا الْبِحَارُ سُجِّرَتْ»؛ و هنگامی که درياها شعله‌ور گردند. تمام اين اتفاق‌ها برای زنده شدن انسان‌ها و ديدنِ نتيجه کرده‌های نيک و بدشان است

قيامت کبری پس از آماده شدن زمين و با زنده شدن مردگان از اولين و آخرين آغاز می‌گردد و برای اين کار، نخست چهل روز باران می‌بارد تا زمين آماده شود؛ زيرا آب، ضرورت حيات است، سپس زمين می‌لرزد و بر اثر آن لرزه عظيم، چون مشک به هم زده می‌شود و مردگان با يک صدای مهيب (صور اسرافيل) زنده می‌شوند.

عظمت قيامت و صحنه محشر به‌گونه‌ای است که هر شنونده‌ای را تکان می‌دهد و بی‌ترديد برای بعضی‌ها خوشايند نيست. آيات قرآن که اوضاع و احوال محشر را بيان می‌کند بسيار تکان‌دهنده است و اوضاع آن روز را بسيار وحشتناک و پردرد بيان می‌کند.

ای مردم! خداترس و پرهيزگار باشيد که زلزله روز قيامت بسيار حادثه بزرگ و واقعه سختی خواهد بود. هنگامی که آن روز بزرگ را مشاهده کنيد، هر زن شيرده، طفل خود را از هول فراموش کند و هر آبستن، کودک خود را از رحم بيفکند و مردم را از وحشت آن روز، بی‌خود و مست بنگری در صورتی که مست نيستند؛ امّا عذاب خدا سخت است.

آن روز، کافر بدکار آرزو می‌کند ای کاش می‌توانست فرزندانش را فدای خود سازد و از عذاب برهد و نيز زن و برادر و خويشان قبيله‌اش را که هميشه حمايتش می‌کردند و هرکس روی زمين است همه را فدای خويش گرداند تا مگر از آن عذاب نجات يابد و هرگز نجات نيابد که آتش دوزخ بر او سخت شعله‌ور است.

گنه‌کاران را در آن روز در حالی که بسيار به هم نزديک هستند در زنجيرها می‌بينی که پيراهن‌هايی از مس گداخته آتشين بر تن دارند و چهره آن‌ها در شعله آتش پنهان است.

در پاره‌ای از احاديث و روايات به‌مدّت توقف در صحنه قيامت اشاره شده است و آن را بس طولانی دانسته‌اند. در برخی آيات قرآن، مدت توقف در قيامت، يک روز که معادل پنجاه هزار سال است بيان شده است:

اين‌که در آيه اول يک هزار سال و در آيه دوم، پنجاه هزار سال بيان شده، بر اثر اختلاف توقفگاه‌های آن روز است؛ زيرا همان‌طور که در روايات آمده، در قيامت پنجاه موقف است که شايد توقف هريک هزار سال باشد؛ پس آيه اول ناظر به يک موقف و آيه دوم ناظر به همه موقف‌ها است.

رسول‌خدا صلی‌الله‌عليه‌و‌آله فرمودند: هيچ بنده‌ای در روز قيامت قدم از قدم برنمی‌دارد تا اين‌که به چهار سؤال پاسخ دهد. نخست از عمرش می‌پرسند که در چه راهی صرف کرده، دوم از جوانی او که در چه راهی تباه کرده، سوم از مال و ثروت او که از چه راهی به‌دست آورده و در کجا مصرف نموده و چهارم از محبت ما خانواده.

رسول‌خدا صلی‌الله‌عليه‌و‌آله فرمودند: انسان دو چيز را دوست ندارد، با اين‌که هر دو برای او خير است: مرگ را دوست ندارد با اين‌که برای مؤمن، نجات از فتنه‌ها است و مال کم را دوست ندارد، در حالی که مال اندک، حساب را راحت و آسان می‌کند.

صله‌رحم حساب قيامت را آسان می‌سازد. نداشتن ثروت زياد