بریده‌هایی از کتاب بازی انتخابات ریاست‌جمهوری؛ پیش‌بینی‌ناپذیری انتخابات در ایران

انتخابات ریاست‌جمهوری یک بازی سیاسی و نه اخلاقی است که در آن رقبا بیشتر از آنکه درصدد رعایت اصول اخلاقی رایج باشند، به‌دنبال کسب پیروزی‌اند

ازاین‌رو برخلاف آنچه معمولاً در محافل دانشگاهی فرض می‌شود، اقتصاد در ایران عینی‌ترین رشته علوم انسانی نیست و درهم‌تنیدگی شدید آن با سیاست باعث شده مسائل اقتصادی هم تحت‌الشعاع مسائل سیاسی قرار گیرد. در زمان تبلیغات انتخاباتی در سال ۱۳۹۲ این موضوع مطرح شد که ایران در هشت سال گذشته بیشتر از ۶۰۰ میلیارد دلار درآمد نفتی داشته که معادل با درآمد نفتی ایران در یک قرن پیش بوده، ولی با این درآمد هنگفت وضع اقتصادی مردم حتی بدتر هم شده است. معنای ساده این حرف این بود که سیاست مهم‌تر از اقتصاد است.

ازاین‌رو برخلاف آنچه معمولاً در محافل دانشگاهی فرض می‌شود، اقتصاد در ایران عینی‌ترین رشته علوم انسانی نیست و درهم‌تنیدگی شدید آن با سیاست باعث شده مسائل اقتصادی هم تحت‌الشعاع مسائل سیاسی قرار گیرد. در زمان تبلیغات انتخاباتی در سال ۱۳۹۲ این موضوع مطرح شد که ایران در هشت سال گذشته بیشتر از ۶۰۰ میلیارد دلار درآمد نفتی داشته که معادل با درآمد نفتی ایران در یک قرن پیش بوده، ولی با این درآمد هنگفت وضع اقتصادی مردم حتی بدتر هم شده است. معنای ساده این حرف این بود که سیاست مهم‌تر از اقتصاد است.

اگر شرایط اقتصادی بد باشد، احتمال انتخاب شدن مجدد جناح یا حزب حاکم کمتر خواهد شد.

اساساً این نخبگان هستند که پیش از مردم رئیس‌جمهور را تعیین می‌کنند و برگزاری انتخابات نمایشی بیش نیست.

در جغرافیای پهناور ایران یک ماه، زمانِ بسیار کمی برای انجام تبلیغات قانونمند و مرسوم است و ازاین‌رو نامزدها ناگزیرند به شیوه‌های مختلفی متوسل شوند تا بتوانند در شهرهای بزرگ و کوچک و روستاها تا حد امکان شناخته شوند.

بحران اقتصادی، فساد مالی و سیاسی، افزایش بیکاری، تورم، رکود اقتصادی، تحریم‌های بین‌المللی، نوسان قیمت ارز و مسکن و طلا، افزایش بی‌رویه نقدینگی و مواردی ازاین‌دست سیاست‌های رفاهی را تضعیف کرده است.

مکتب معروف به کلمبیا در مطالعات کمپین یا مبارزات انتخاباتی براین باور است مبارزات انتخاباتی تأثیر زیادی بر آرای مردم ندارد زیرا رأی‌دهنده‌ها، پیشاپیش دارای ذهنیت هستند و نمی‌توان این ذهنیت را در مدت کوتاهی تغییر داد. به‌سخنی آن‌ها پیشاپیش انتخاب خود را انجام داده‌اند. آن‌ها می‌گویند مبارزات انتخاباتی و تبلیغات در انتخابات محلی تأثیرگذارتر است و پول خرج کردن در آن نتیجه‌بخش‌تر است. اما برخی این فرض را نمی‌پذیرند. سه تن از پژوهشگران سرشناس کمپین انتخاباتی، چهار کارکرد برای رقابت‌های انتخاباتی قائلند: ۱. اقناع؛ ۲. تبدیل کردن مسئله به اصلی‌ترین موضوع (کشور یا انتخابات)؛ ۳. بسیج کردن حامیان؛ ۴. اطلاع‌رسانی.