بریده‌هایی از کتاب زن در شاهنامه

((نقش و شخصیت سیندخت، بیانگر توان تحلیل زن و گزیدن را ه و روش منطقی در مسائل خانوادگی، اجتماعی و سیاسی است. او زنی است آگاه و هوشیار، سیاستمداری شجاع و مدبر، مادری مهربان و واقع بین و همسری صبور و پرتلاش. سیندخت مادری است که چون بر پاکی عشق دخترش مطمئن می‌گردد، برای رسیدن او به خواست و نیازی طبیعی و مشروع که مورد پذیرش جامعه است، از هیچ کوششی فروگذاری نمی‌کند، او در نقش زن مهراب نیز همسری است که با اخلاق و روحیه همسر آگاه است و می‌تواند خشم او را فرو نشاند و نظرش را جلب کند

رستم پس از نبردهای دلاورانه و رنج‌های بسیار که پس از کشته شدن سهراب می‌کشد سرانجام با اسبش «رخش» در دامی پر از تیغ که برادرش «شغاد» درست کرده بود می‌افتد و گرفتار می‌شود و هرچند در دام است، اما بازهم در واپسین دم غروب خورشید درخشان زندگیش تیری به سوی «شغاد» می‌اندازد و او را می‌کشد و زان پس خود نیز چشم از جهان می‌بندد و روانش به آسمان می‌رود.

مرا مهر او دل ندیده گزید همان دوستی از شنیده گزید برو مهربانم نه بر روی و موی به سوی هنر گشتمش مهر جوی

هر آن کس که شهنامه‌خوانی کند چه مرد و چه زن پهلوانی کند

«شیرین» نشان زن شایسته را داشتن سه ویژگی می‌داند که خود افزون بر آن سه را داراست. یکی آن‌که زن با شرم باشد و جفتش ازو شاد و خانه بدو آراسته، دیگر آن‌که فرخ پسر زاید و سوم آن‌که موی و رویش همیشه پوشیده باشد. پس از آن «شیرین» از جای برمی‌خیزد و با همه شور خود چادر از سر به کناری می‌افکند و موی بلند و پریشان و روی زیبای خود آشکار می‌کند و با صدایی بلند می‌گوید، آن جادوی من که گفتی این است. مرا بنگر و جادوییم را دریاب: بگفت این و بگشاد چادر ز روی همه روی ماه و همه مشک موی سه دیگر چنین‌است رویم که هست یکی گر دروغ‌است بنمای دست مرا از هنر موی بد در نهان که آن را ندیدی کس اندر جهان

نگه کن بدین گردش روزگار یکی را برآرد به چرخ بلند ز تیمار و دردش کند بی‌گزند وزآن‌جاش گردون برد سوی خاک همه جای بیم‌است و تیمار و باک جهان را ز کردار بد شرم نیست کسی را برش آب و آزرم نیست چنین‌است کار سرای سپنج گهی ناز و نوش و گهی درد و رنج

«گردآفرید» قهرمانی است که شخصیتش بیانگر برخی از واقعیت‌های وجود زنان دلاور تاریخ ایران و نیز تجلّی آرمان‌های مردم است که سرمشقی قرار می‌گیرد برای گروهی دیگر از زنان که حتی اندیشه حرکتی پویا و مستقلانه را به دل راه نمی‌دهند و از جنگ برای رهایی همرزم که هیچ، بلکه از کوچک‌ترین حرکت و تلاش رهایی بخش نیز می‌هراسند و در پیله وحشت خود همیشه می‌مانند. فردوسی با بیان داستان نبرد «گردآفرید» روح شجاعت را در دل زنان دیگر می‌دمد و از او نمونه ای می‌سازد در خور تحسین و ستایش، زنی که شجاع است و مهربان به حال نگه‌بان دژ و همرزم خود، که برای رهایی او جان خویش را به خطر می‌اندازد. او مدبر است، پاک‌دامن، خوش‌سخن، زیبا و وطن دوست.