بریده‌هایی از کتاب نهج البلاغه موضوعی (کتاب پنجم؛ علی شناسی ۱)

اگر برای شما وزیر باشم بهتر از آن است که امیر باشم... (خطبه ۹۲).

به خدا سوگند، اگر چیزی را که عثمان بخشیده، نزد کسی بیابم، آن را به صاحبش بازمی‌گردانم، هرچند، آن‌را کابین زنان کرده‌باشند یا بهای کنیزکان. که در دادگری گشایش است و آن‌که از دادگری به تنگ آید از ستمی که بر او می‌رود، بیشتر به تنگ آید (خطبه ۱۵).

آری، اگر می‌خواستم، راهش را می‌دانستم که چگونه به عسل ناب، مغز گندم و بافته‌های ابریشمین دست یابم. امّا چه دور است که هوای نفس بر علی چیره شود و شکمبارگی او را بر سر سفره رنگین نشانَد تا به انتخاب خورشها پردازد در حالی که شاید در حجاز یا یمامه کسی باشد که خواب قرص نانی را هم نبیند و سیری را اصلًا نشناسد، یا چگونه شب را سیر و سیراب بخوابم و حال آنکه اطرافم شکم‌هایی گرسنه و جگرهایی سوخته باش

ای دنیا ای دنیا، از من دور شو آیا می‌خواهی مرا به خود مشغول داری، یا شیفته من شده‌ای نه، هنوز نتوانی که علی را بفریبی، هرگز، هرگز برو این دام بر مرغ دگر نِه من به تو نیازی ندارم و تو را سه طلاقه کردم و دیگر به سویت رجوع نخواهم کرد، که زندگانیت کوتاه است و ارزشت اندک و آرزویت ناچیز. آه از کمی توشه و درازی راه و دوری سفر و سختی منزل.

ما الگوی زندگی هستیم، واماندگان باید خود را بدان رسانند و تندروان باید به آن باز گردند.

خدایا، مرا بهتر از آنچه دیگران م یپندارند قرار ده، و آنچه را نم یدانند، بر من ببخشای.

من طریق شکیبایی گزیدم، درحالی‌که، همانند کسی بودم که خاشاک به چشمش رفته، و استخوان در گلویش مانده باشد

خدایا اینان از من خسته‌اند، و من از آنان خسته. آنان از من به ستوه‌اند، و من از آنان دل‌شکسته. پس بهتر از آنان را مونس من دار، و بدتر از مرا بر آنان بگمار (خطبه ۲۵).

اگر با این شمشیرم بر فرق مؤمن زنم که مرا دشمن دارد هرگز نخواهد داشت، و نیز اگر همه دنیا را به کام منافق ریزم که مرا دوست بدارد نپذیرد.

براستی من به راههای آسمان از راههای زمین داناترم

سقف نجران با مشاهده سیمای مصمم و نورانی آنان، به مسیحیان گفت: چهره‌هایی که من می‌بینم اگر از خدا درخواست کنند کوهی را جا بر کند، برخواهد کند. زنهار مباهله نکنید که هلاک می‌شوید