بریده‌هایی از کتاب جامعه شناسی پزشکی

این پزشکِ سختی کشیده، مالیات را نه به عنوان یک وظیفه شهروندی بلکه باج و خراجی می‌داند که دولت می‌خواهد از او بگیرد، در حالیکه او پیشتر بهای سنگینی بابت پزشک شدن پرداخته است.

جدال قبیله‌ها، به معنی مقایسه دائم تعرفه‌ها بین خودشان فارغ از جهان بیرون است. جهان بیرون و درآمدهای بیرون از قبایل، تنها در بالاترین سطوح و یا با معادل‌های دلاری در کشورهای پیشرفته موضوعیت دارد. بر این اساس می‌توان گفت که پزشکان در طول این سه دهه ارتباط خود را با جامعه خود از این حیث از دست داده‌اند و در جزیره‌ای پرزرق و برق در حال سهم‌خواهی از جهان بیرون از جزیره بوده‌اند

برخلاف پزشکی تدافعی به دلایل ساختاری متعددی که پیش از این آوردیم، واهمه چندانی نسبت به تبعات اشتباهات و اعمال غیرضروری روی بیماران وجود ندارد.

«وقتی سواد سلامت پایین باشد، انتظار و مطالبه‌گری هم پایین می‌آید. چون نمی‌داند چه باید بخواهد. در نتیجه پزشک هرطوری که بخواهد می‌تواند رفتار کند و هر درمانی که بخواهد می‌تواند روی بیمار انجام بدهد. حالا یا بیمار به زور دارویی می‌خواهد که به دردش نمی‌خورد، یا پزشک با استفاده از ناآگاهی بیمار، تجویزی می‌کند که نیاز نیست»

در رضایت‌نامه طوری نوشتند که حتی اگه قصور از طرف خودشان هم باشد ما نتوانیم شکایت کنیم. در واقع خودشان را راحت می‌کنند که حتی اگر بیمارشان فوت هم بکند مشکلی برای پزشک‌ها پیش نیاید. برعکس یک مهندس که وقتی کاری را اجرا می‌کند تا آخر، مسئولیت کار را به عهده می‌گیرد.» (بیمار، ۱۴۰۰.۹.۴)

مشکل در این است که این موازنه قدرت نابرابر است و پزشکان حافظ منافع خود بوده و از قدرت بیشتری نسبت به بیماران برخوردار هستند. شاید بتوان تامین اجتماعی را متولی حقوق بیماران دانست، اما خود بیماران به صورت مستقل از قدرت صنفی برخوردار نیستند. این شکایت نشان‌دهنده نهاد قدرت و نهادهای بی‌قدرت است

برای شرکت بیمه ایده‌آل‌ترین حالت کمترین مراجعه بیمه‌شده در طول عمر و استفاده از ارزان‌ترین خدمات و بالاخص سرمایه‌گذاری روی پیشگیری است. در حالی که برای عرضه‌کنندگان، مراجعه بیشتر و استفاده از خدمات گران‌تر سود بالاتری را در پی دارد. دولت از این جهت که مجبور به تأمین سود هردوطرف است و از این جهت که باید بین دوطرف موازنه برقرار کند، جایگاه ویژه‌ای دارد.

نقش رسانه در شکنندگی اعتماد به پزشکان در این‌سال‌های بسیار کلیدی و مؤثر بوده است. صداوسیما طی سال‌های اخیر، رویکرد دوگانه‌ای در قبال بیماران و پزشکان اخذ کرده است. از یک طرف بسیاری از پزشکان مشهور یا طالب شهرت از صداوسیما به عنوان فضایی برای ابراز وجود و ارائه خدمات پزشکی استفاده می‌کنند، پزشکان در برنامه‌های سلامت در موضع قدرت، در حال خدمت به خیر عمومی هستند. بیماران هم از صداوسیما به عنوان ابزاری برای دادخواهی استفاده می‌کنند (مانند برنامه خبری ۲۰:۳۰).

آنجایی که روابط انسانی به شکلی از روابط تجاری و کالایی تقلیل پیدا کند، توقع یافتن وجوه اخلاقی در رابطه بی‌جا به‌نظر می‌آید.