بریده‌هایی از کتاب کلیدهای رفتار با کودک چهارساله

در انتخاب کلمات خود دقت کنید. وقتی برای صدمین بار پیژامه‌اش را کفِ حمام می‌اندازد، از به‌کار بردن چنین عبارتهای رایجی خودداری کنید: «چه خبرته؟» یا «چند بار بهت گفتم این کار را نکن؟» یا «دیوانه شده‌ای؟» این عبارتها ضربه‌های بسیار سنگینی به عزت نفس فرزند شما وارد می‌کنند، زیرا برایش این مفهوم را دربر دارند که او اشکالی دارد.

می‌توانید به روشهای زیر قدرت تحمل او را در برابر نارضایتیها بالا ببرید. وقتی قبل از شام شیرینی می‌خواهد و پاسخ شما به این تقاضا منفی است، برای او توجیه قانع‌کننده‌ای داشته باشید («دیگر میلی به شام نخواهی داشت») و انتخاب دیگری را به او پیشنهاد کنید («تا قبل از غذا می‌توانی یک هویج بخوری») و از طریق گفت‌وگو راه‌حلی پیدا کنید («بعد از شام می‌توانی شیرینی بخوری»). همچنین، همواره او را مورد حمایت خود قرار دهید. به او بگویید: «می‌دانم انتظار کشیدن برایت سخت است» و بردباری به خرج دهید. او در این وادی تازه‌وارد است.

این یک عقیده کاملاً پذیرفته‌شده است که آنچه کودکان نیاز دارند «والدینی به اندازه کافی خوب» است - والدینی که حضور دارند و قابل اعتماد و بیشتر اوقات دوست‌داشتنی هستند - نه والدینی کامل!

بهترین روش در مورد کودکان برای کنار آمدن با احساساتشان، این است که اجازه دهیم نسبت به عواطف خود با هوشیاری برخورد کنند، آنها را (با حمایت شما) تجربه نمایند و به روشهای مثبت احساسات خود را بروز دهند. کودکتان خواهد آموخت که احساساتش به کسی آسیب نمی‌رساند و او حتی می‌تواند شدیدترین احساس خود را کنترل کند. بسیاری از والدین نگرانند که اگر کودکشان (به خصوص اگر پسر باشد) گریه کند، به اندازه کافی مقاوم نیست تا از عهده زندگی برآید. اما چنین عقیده‌ای درست نیست. پسرها فقط زمانی به اندازه دخترها استوار خواهند بود که بتوانند به احساسات خود توجه کنند، نه‌اینکه از آنها اجتناب نمایند.

نوسانات روحی او در این سن بسیار زیاد است. یک لحظه به شما علاقه نشان می‌دهد و اگر او را ناراحت کنید، لحظه‌ای دیگر فریاد می‌زند: «از تو متنفرم!»

فرزندتان در این سن، به طور چشمگیری اطلاعات و درک خود را نسبت به دنیای اطرافش وسعت می‌دهد. اگر کارهایش را تحسین کنید، عقاید او را مورد تأیید قرار دهید و به روشی غیرانتقادی و به دور از فشار به او کمک کنید، می‌توانید لذت یادگیری را در او پرورش دهید.

در چهارسالگی، او از همان علاقه ذاتی برای یادگیری برخوردار است. او عاشق نقشه‌ها، چالشها و راه‌حلهای تازه است. شما، به عنوان والدین، یک‌بار دیگر از منظر چشم او لذت شناخت دنیا را تجربه خواهید کرد و شاهد پیشرفت ذهنی او خواهید بود.

وقتی به کودکتان مهارت تازه‌ای یاد می‌دهید - مثلاً کار با کامپیوتر - حوصله به خرج دهید (و به این ترتیب او نیز نسبت به خود حوصله پیدا می‌کند) . همیشه به او دستورالعملهای کوتاه و واضحی بدهید («حالا فلش را روی پاسخ صحیح قرار بده»). حتما تلاشهای او را مورد ستایش قرار دهید («خیلی خوب پیش می‌روی») و از ایراد گرفتن یا عصبانی شدن خودداری کنید. در غیر این صورت، احساس بی‌کفایتی می‌کند، مضطرب می‌شود و حتی ممکن است یادگیری کامپیوتر را کنار بگذارد.

حتما فعالیتهای فرزندتان را مورد تشویق قرار دهید (و هرگز از او انتقاد نکنید) . او بیشتر سعی خواهد کرد و احساسی شبیه یک شاگرد شایسته پیدا خواهد کرد.

در صورت وجود هریک از نشانه‌های زیر، فرزندتان را نزد یک آسیب‌شناس زبان و گفتار ببرید تا از نظر گفتاری و شنوایی مورد ارزیابی قرار گیرد: بسیاری از لغات را اشتباه تلفظ می‌کند، برای بیان منظور خود با مشکلات زیادی روبه‌رو است (حرفهای بیشتر کودکان چهارساله باید حتی برای افرادی غیر از اعضای خانواده قابل درک باشد) ، به نظر می‌رسد حرفهای دیگران را درک نمی‌کند، اغلب یا برای یک دوره دو تا سه ماهه دچار لکنت زبان می‌شود یا زمانی که سعی می‌کند منظور خود را بیان کند، حرکات غیرارادی از خود نشان می‌دهد (مثلاً عضلات صورتش می‌پرد) . به یاد داشته باشید که تأخیر در صحبت کردن به این معنی نیست که کودکتان باهوش نیست یا از ارزش وجودی او یا شما چیزی کم می‌شود. گرچه ممکن است پذیرش اینکه مشکلی در میان است برایتان سخت باشد (شما عاشق فرزندتان هستید و می‌خواهید او هیچ مشکلی نداشته باشد)