بریده‌هایی از کتاب آموزش فن بیان

به یاد ضرب‌المثلی می‌افتم که می‌گوید: «خوابیده را می‌توان بیدار نمود، ولی کسی که خود را به خواب‌ زده، هرگز!» در ادبیات ما به زیبایی در این مورد اشاره نموده‌اند. پیر میخانه چه خوش گفت به دردی کش خویش که مگو حال دل سوخته با خامی ‌چند (حافظ) و یا: پس جواب او سکوت است و سکون هست با ابله سخن گفتن جنون (مولانا)

دادند دو گوش و یکی زبانت ز آغاز یعنی که دو بشنو و یکی بیش مگوی (خواجه نصیرالدین طوسی)

«صداقت، بهترین سیاست است

تمرکز بر تنفس، بهترین وسیله جهت تسلط بر ذهن است. با تنفس عمیق، شما به اعماق لایه‌های مغز و منشأ فکر می‌رسید. آنجایی که خلاقیت، افکار نو، تصمیم‌های تازه و حتّی الهام و شهود شماست. تنفس عمیق و تمرکز بر آن، یعنی ارتباط با منشأ فکر و شعور خلاق. با این عمل هم فکرتان گسترده‌تر می‌گردد و هم تمرکز حواس بیشتری پیدا می‌کنید.

از فیلسوفی پرسیدند: «رمز موفقیت شما در چیست؟» جواب داد: «وقتی غذا می‌خورم صرفاً غذا می‌خورم و وقتی می‌خوابم، فقط می‌خوابم!» شاید این جمله بزرگ‌ترین ثمره‌ی تمرکز باشد یعنی: «توجه مستمر» . این عبارت زیبا را همواره به‌خاطر داشته باشید: «روند تمرکز» .

اگر عادات خوب غلبه کند، مستعد موفقیت خواهیم بود، در غیر این‌صورت شکست می‌خوریم. بیشتر اعمال ما را عادات معین می‌کنند و باید سعی کنیم بهترین‌ها را پرورش دهیم؛ بنابراین در روند بالندگی تمرکز، سعی کنیم ارزش‌هایی را که با اهدافمان همخوانی دارند مدنظر داشته باشیم.

تمرکز هم مهارت است و جهت کسب آن، مانند هر مهارت دیگری مثلاً تار زدن و یا فراگیری فلان رشته‌ی ورزشی، باید فعالیت‌های جسمی و فکری خویش را متمرکز نماییم؛

فواصل زمانی مابین وعده‌های غذایی حداقل چهار ساعت و شام تا خوابیدن سه ساعت باشد تا غذا در فرصت کافی هضم شود. بهتر است ما بین وعده‌ها چیزی نخوریم.

زمان ‌را صرف خندیدن کنید؛ زیرا ترانه‌ای است که برای روح نواخته می‌شود

اشعار شاهنامه با آن قطعات رزمی و قهرمانی زیبایی که دارد، در زمره‌ی بهترین و مناسب‌ترین متون منظوم جهت ورزیده و نیرومند ساختن بیان است. بااین‌حال، ضمن خواندن شاهنامه باید از یکنواختی و تکرار اجتناب نمود.

در کتاب زبان‌شناسی نوین به قلم استاد محمدرضا باطنی آمده است: «اجتماعی که فاقد زبان و فرهنگ است، زیر گام‌های ملل دیگر له خواهد شد؛ امّا ملتی که صاحب زبان و فرهنگ است، حتّی اگر اسیر هم باشد، باز یک ملت است و در حرکت به‌سوی قلل انسانیت، سرانجام به دیگر ملل خواهد پیوست. با مرگ هزاران نفر یک ملّت نخواهد مرد؛ اما با مرگ زبان، ریشه‌ی حیات ملی خشکیده و شیرازه‌ی ملت از هم خواهد پاشید.»

بهتر است پیش از انتقاد از دیگران، کمی هم در مورد اشتباهات خود، صحبت کنیم، تا به برقراری بیشتر جو حُسنِ نیت در فضای گفتگو کمک نماید.

کوچک‌ترین پیشرفت را نیز، در دیگران تحسین کنید و در این مورد، باسخاوت و صمیمیت پیش بروید.

خوش‌رویی، افتادگی و رعایت ادب در صحبت کردن، لطمه‌ای به عقاید و برداشت‌های فردی نمی‌زند. هرقدر جمعی جهت پذیرش نظریه‌ای، از آمادگی کمتری برخودار باشد، بهتر است که سخن را کوتاه‌تر کنیم

بین انتقاد و عیب‌جویی دیوار شکننده‌ای حائل است که اگر انتقاد باظرافت بیان نشود، نتیجه‌ی عکس دارد. عیب‌جویی، بهانه‌جویی و خرده‌گیری، جنبه‌ی منفی دارند و باعث موضع‌گیری شنونده می‌گردند.

بین انتقاد و عیب‌جویی دیوار شکننده‌ای حائل است که اگر انتقاد باظرافت بیان نشود، نتیجه‌ی عکس دارد. عیب‌جویی، بهانه‌جویی و خرده‌گیری، جنبه‌ی منفی دارند و باعث موضع‌گیری شنونده می‌گردند.

«همانند یک فیلسوف فکر کن و مثل یک کودک بر زبان آور» .

به فردی که دارای عادت مذموم تهمت و افترازنی است، نزدیک نشوید، چه برسد به اینکه با وی هم‌کلام گردید. به‌قول حافظ: بیاموزمت کیمیای سعادت زهم صحبت بد، جدایی جدایی و یا: نخست موعظه پیر می‌فروش این بود که از مصاحب ناجنس احتراز کنید

یک‌بار دوستی از من پرسید: - به نظر تو، احمق‌ترین آدم‌ها چه کسانی‌اند؟ جواب دادم: «آن‌هایی که می‌پندارند دیگران چیزی نمی‌فهمند و خودشان عقل کل‌اند!»

تو اول بگو با که همزیستی من آنگه بگویم تو خود کیستی