بریده‌هایی از کتاب تغییر روایت

بعضی از روایت‌ها همچنان ادامه پیدا می‌کنند؛ زیرا شما بدون وجود دلیل منطقی همواره با تصور اینکه «همواره همین‌گونه بوده است» مجدداً آن‌ها را اجرا می‌کنید. در موارد دیگر، به اجبار نیروهای قدرتمندی که مشروعیت ایجاد می‌کنند، وادار می‌شوید همچنان به روایت‌های کهنه پایبند بمانید. چنین تفکری شما را نسبت به مشکلاتی که ممکن است برای ایجاد و اجرای روایت‌های تازه با آن‌ها مواجه شوید، آگاه می‌کنند. دقیقاً همان‌طور که الگوهای موجود در برابر الگوهای جدید مقاومت می‌کنند، روایت‌های فعلی نیز می‌توانند مبنای مقاومت در برابر روایت‌های جدیدی شوند که قصد دارید آن‌ها را به اجرا درآورید.

زمانی‌که برای تغییر آماده می‌شوید، تمام روایت‌هایی را که باید با آن‌ها مقابله کنید را در نظر بگیرید. نسبت به روایت‌ها و نیروهایی که غالب هستند و تسلط خود را تثبیت کرده‌اند، واکنش نشان بدهید. از روایت‌هایی که دیگران به آن‌ها پایبند هستند، مطلع شوید و همچنین روایت‌هایی را که ناخودآگاه در پیش می‌گیرید را نیز در نظر داشته باشید. لازم است در این روایت‌ها ساختارشکنی کنید و روایت‌های جدید را جایگزین آن نمایید.

زمانی‌که برای تغییر آماده می‌شوید، تمام روایت‌هایی را که باید با آن‌ها مقابله کنید را در نظر بگیرید. نسبت به روایت‌ها و نیروهایی که غالب هستند و تسلط خود را تثبیت کرده‌اند، واکنش نشان بدهید. از روایت‌هایی که دیگران به آن‌ها پایبند هستند، مطلع شوید و همچنین روایت‌هایی را که ناخودآگاه در پیش می‌گیرید را نیز در نظر داشته باشید. لازم است در این روایت‌ها ساختارشکنی کنید و روایت‌های جدید را جایگزین آن نمایید.

زمانی‌که برای تغییر آماده می‌شوید، تمام روایت‌هایی را که باید با آن‌ها مقابله کنید را در نظر بگیرید. نسبت به روایت‌ها و نیروهایی که غالب هستند و تسلط خود را تثبیت کرده‌اند، واکنش نشان بدهید. از روایت‌هایی که دیگران به آن‌ها پایبند هستند، مطلع شوید و همچنین روایت‌هایی را که ناخودآگاه در پیش می‌گیرید را نیز در نظر داشته باشید. لازم است در این روایت‌ها ساختارشکنی کنید و روایت‌های جدید را جایگزین آن نمایید.

اصولاً روایت‌ها به‌صورت جمعی ساخته می‌شوند. ما و جامعه در کنار هم آن‌ها را شکل می‌دهیم. برخی از روایت‌ها کاملاً در فرهنگ ما ریشه می‌دوانند و به‌طور وسیعی مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ به‌طوری‌که به‌جای یک امر قرادادی و ساخته‌شده، به یک واقعیت دائمی و ثابت، همچون قوانین تغییرناپذیر هستی تبدیل می‌شوند.»

اگر هوشیار نباشیم نمی‌توانیم روایت‌ها را مورد پرسش قرار بدهیم و از طریق پیروی از روایت‌هایی که جامعه به ما القا کرده است، تحت کنترل قرار می‌گیریم. ما سعی می‌کنیم بدون هر پرسشی دقیقاً از روایت‌ها و هنجارهای اجتماعی که برای ما تعیین شده‌اند، پیروی کنیم و آن‌طور که از ما خواسته شده است فکر و عمل کنیم. درواقع، ما همچون ربات‌هایی هستیم که از پیش برنامه‌ریزی شده‌ایم.

«روایت‌ها می‌توانند ما را در دایرهٔ تعداد کمی از رفتارها، محدود و محبوس کنند! اگر به اجرای همان روایت‌های قدیمی ادامه دهیم نهایتاً در چرخهٔ انجام کارها به شیوهٔ قدیمی گرفتار می‌شویم. درواقع روایت‌هایی که در پیش می‌گیریم و از آن‌ها تبعیت می‌کنیم می‌توانند آنقدر قدرتمند شوند که دیگر نتوانیم تصور کنیم انجام آن کارها به شیوهٔ دیگری هم امکان‌پذیر است. برخی از روایت‌ها از نظر فرهنگی بسیار ریشه‌دار و بدیهی محسوب می‌شوند و به ذهن ما خطور نمی‌کند که غیر از انجام آن به این شکل متداول، به شیوهٔ دیگری هم می‌توان آن را انجام داد؛ مانند خوردن شام و تماشای فیلم در اولین قرار دوستانه. چنین عملکردی به معنای قرار گرفتن در وضعیت هدایت خودکار مانند یک ربات است. حالتی که دیگر تفکر فعال، در آن نقشی ندارد.»

«روایت‌ها می‌توانند ما را در دایرهٔ تعداد کمی از رفتارها، محدود و محبوس کنند! اگر به اجرای همان روایت‌های قدیمی ادامه دهیم نهایتاً در چرخهٔ انجام کارها به شیوهٔ قدیمی گرفتار می‌شویم. درواقع روایت‌هایی که در پیش می‌گیریم و از آن‌ها تبعیت می‌کنیم می‌توانند آنقدر قدرتمند شوند که دیگر نتوانیم تصور کنیم انجام آن کارها به شیوهٔ دیگری هم امکان‌پذیر است. برخی از روایت‌ها از نظر فرهنگی بسیار ریشه‌دار و بدیهی محسوب می‌شوند و به ذهن ما خطور نمی‌کند که غیر از انجام آن به این شکل متداول، به شیوهٔ دیگری هم می‌توان آن را انجام داد؛ مانند خوردن شام و تماشای فیلم در اولین قرار دوستانه. چنین عملکردی به معنای قرار گرفتن در وضعیت هدایت خودکار مانند یک ربات است. حالتی که دیگر تفکر فعال، در آن نقشی ندارد.»

بااین‌وجود تأکید می‌کنم آگاهی از اینکه «انتخاب بدون تفکرِ روایت‌های موجود می‌تواند مانع از ایجاد تغییر شود»، نقش مهمی در این فرآیند ایفا می‌کند. رهایی از روش‌های متدوال انجام کارها، بزرگ‌ترین چالش برای انجام کارها به شیوه‌ای جدید محسوب می‌شود.

تغییر تحول‌آفرین، مستلزم یک دیدگاه بهتر نسبت به آینده است