بریده‌هایی از کتاب تغییر روایت

اگر هوشیار نباشیم نمی‌توانیم روایت‌ها را مورد پرسش قرار بدهیم و از طریق پیروی از روایت‌هایی که جامعه به ما القا کرده است، تحت کنترل قرار می‌گیریم. ما سعی می‌کنیم بدون هر پرسشی دقیقاً از روایت‌ها و هنجارهای اجتماعی که برای ما تعیین شده‌اند، پیروی کنیم و آن‌طور که از ما خواسته شده است فکر و عمل کنیم. درواقع، ما همچون ربات‌هایی هستیم که از پیش برنامه‌ریزی شده‌ایم.

«روایت‌ها می‌توانند ما را در دایرهٔ تعداد کمی از رفتارها، محدود و محبوس کنند! اگر به اجرای همان روایت‌های قدیمی ادامه دهیم نهایتاً در چرخهٔ انجام کارها به شیوهٔ قدیمی گرفتار می‌شویم. درواقع روایت‌هایی که در پیش می‌گیریم و از آن‌ها تبعیت می‌کنیم می‌توانند آنقدر قدرتمند شوند که دیگر نتوانیم تصور کنیم انجام آن کارها به شیوهٔ دیگری هم امکان‌پذیر است. برخی از روایت‌ها از نظر فرهنگی بسیار ریشه‌دار و بدیهی محسوب می‌شوند و به ذهن ما خطور نمی‌کند که غیر از انجام آن به این شکل متداول، به شیوهٔ دیگری هم می‌توان آن را انجام داد؛ مانند خوردن شام و تماشای فیلم در اولین قرار دوستانه. چنین عملکردی به معنای قرار گرفتن در وضعیت هدایت خودکار مانند یک ربات است. حالتی که دیگر تفکر فعال، در آن نقشی ندارد.»

«روایت‌ها می‌توانند ما را در دایرهٔ تعداد کمی از رفتارها، محدود و محبوس کنند! اگر به اجرای همان روایت‌های قدیمی ادامه دهیم نهایتاً در چرخهٔ انجام کارها به شیوهٔ قدیمی گرفتار می‌شویم. درواقع روایت‌هایی که در پیش می‌گیریم و از آن‌ها تبعیت می‌کنیم می‌توانند آنقدر قدرتمند شوند که دیگر نتوانیم تصور کنیم انجام آن کارها به شیوهٔ دیگری هم امکان‌پذیر است. برخی از روایت‌ها از نظر فرهنگی بسیار ریشه‌دار و بدیهی محسوب می‌شوند و به ذهن ما خطور نمی‌کند که غیر از انجام آن به این شکل متداول، به شیوهٔ دیگری هم می‌توان آن را انجام داد؛ مانند خوردن شام و تماشای فیلم در اولین قرار دوستانه. چنین عملکردی به معنای قرار گرفتن در وضعیت هدایت خودکار مانند یک ربات است. حالتی که دیگر تفکر فعال، در آن نقشی ندارد.»

بااین‌وجود تأکید می‌کنم آگاهی از اینکه «انتخاب بدون تفکرِ روایت‌های موجود می‌تواند مانع از ایجاد تغییر شود»، نقش مهمی در این فرآیند ایفا می‌کند. رهایی از روش‌های متدوال انجام کارها، بزرگ‌ترین چالش برای انجام کارها به شیوه‌ای جدید محسوب می‌شود.

تغییر تحول‌آفرین، مستلزم یک دیدگاه بهتر نسبت به آینده است