بریده‌هایی از کتاب تفسیر نمونه (جلد اول)

آئینی که دستوراتش به مرور زمان جلوه تازه‌ای پیدا می‌کند آئین خدا، آئین اسلام است.

ً هنگامی که خون از جریان می‌افتد و به اصطلاح می‌میرد، گلبول‌های سفید از بین می‌روند و به همین دلیل میکروب‌ها که میدان را خالی از حریف می‌بینند به سرعت زاد و ولد کرده گسترش می‌یابند، بنابراین، اگر گفته شود خون به هنگامی که از جریان می‌افتد، آلوده‌ترین اجزای بدن انسان و حیوان است گزاف گفته نشده. از سوی دیگر، امروز در علم غذاشناسی ثابت شده که غذاها از طریق تأثیر در غده‌ها و ایجاد هورمون‌ها در روحیات و اخلاق انسان اثر می‌گذارند، از قدیم نیز تأثیر خونخواری در قساوت و سنگدلی به تجربه رسیده، و حتی ضرب المثل شده است، و لذا در حدیثی می‌خوانیم: «آنها که خون می‌خورند آن چنان سنگدل می‌شوند که حتی ممکن است دست به قتل پدر و مادر و فرزند خود بزنند»

در کتاب «کافی» پیرامون گوشت مردار از امام صادق علیه‌السلام چنین می‌خوانیم: أَمَّا الْمَیتَةُ فَإِنَّهُ لَمْ‌ینَلْ مِنْهَا أَحَدٌ إِلاّ ضَعُفَ بَدَنُهُ، وَ ذَهَبَتْ قُوَّتُهُ، وَ انْقَطَعَ نَسْلُهُ وَ لایمُوتُ آکلُ الْمَیتَةِ إِلاّ فَجْأَةً: امام بعد از ذکر مقدمه‌ای در مورد این که تمام این احکام به خاطر مصالح بشر است می‌فرماید: «اما مردار را هیچ کس از آن نمی‌خورد، مگر این که بدنش ضعیف و رنجور می‌شود، نیروی او را می‌کاهد، و نسل را قطع می‌کند، و آن کس که به این کار ادامه دهد با سکته و مرگ ناگهانی از دنیا می‌رود» !. این مفاسد ممکن است به خاطر آن باشد که دستگاه گوارش نمی‌تواند از مردار، خونِ سالم و زنده بسازد، به علاوه مردار کانونی است از انواع میکروب‌ها، اسلام علاوه بر این که خوردن گوشت مردار را تحریم کرده، آن را نجس هم دانسته تا مسلمانان کاملاً از آن دوری کنند.

، قرآن گواهی می‌دهد: اساسی‌ترین پایه علوم و دانش‌ها چشم و گوش و زبان است، چشم و گوش برای درک کردن مستقیم، و زبان برای ایجاد رابطه با دیگران و کسب علوم آنها.

اصل اولی در همه غذاهائی که روی زمین وجود دارد حلیت است، و غذاهای حرام جنبه استثنائی دارد، بنابراین، حرام بودن چیزی دلیل می‌خواهد، نه حلال بودن آن.

اصل اولی در همه غذاهائی که روی زمین وجود دارد حلیت است، و غذاهای حرام جنبه استثنائی دارد، بنابراین، حرام بودن چیزی دلیل می‌خواهد، نه حلال بودن آن.

برنامه‌های شیطانی در این سه امر، خلاصه می‌شود: «بدی‌ها» و «زشتی‌ها» و «گفتن سخنان ناروا و بی مدرک در برابر ذات پاک پروردگار» .

خطاب‌هائی که در قرآن مربوط به استفاده از غذاها است کم نیست، و معمولاً با دو قید «حلال» و «طیب» همراه است. «حلال» چیزی است که ممنوعیتی نداشته باشد، و «طیب» به چیزهای پاکیزه گفته می‌شود که موافق طبع سالم انسانی است، نقطه مقابل «خبیث» که طبع آدمی از آن تنفر دارد.

«ای مردم از آنچه در زمین است حلال و پاکیزه بخورید» «یا أَیهَا النّاسُ کلُوا مِمّا فِی الأَرْضِ حَلالاً طَیباً» . «و از گام‌های شیطان پیروی نکنید، که او دشمن آشکار شما است» «وَ لاتَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیطانِ إِنَّهُ لَکمْ عَدُوٌّ مُبینٌ» .

ابرهای متراکم که بالای سر ما در گردشند و میلیاردها تن آب را بر خلاف قانون جاذبه در میان زمین و آسمان، معلق نگاه داشته، و آنها را از هر نقطه به نقطه دیگر می‌برند، بی آن که کمترین خطری ایجاد کنند، خود نشانه‌ای از عظمت اویند.

وزش‌های سراسری که به طور مداوم از قطب شمال و جنوب زمین به سوی خط استواء و از خط استواء به سوی قطب شمال و جنوب در حرکتند و به نام «آلیزه» و «کنتر آلیزه» معروفند.

همه جا «نظم و انسجام» دلیل بر وجود علم و دانش است، و همه جا «هماهنگی» دلیل بر وحدت و یگانگی است.

آیات متعددی از قرآن این نکته را روشن می‌سازد که، هر کس در حال کفر و دشمنی با حق از دنیا برود، هیچ گونه راه نجاتی برای او نیست، و باید هم چنین باشد؛ زیرا با توجه به این که سعادت و بدبختی جهان دیگر نتیجه مستقیم اندوخته‌هائی است که از این جهان با خود می‌بریم، جز این انتظاری نمی‌توان داشت، کسی که بال و پر خود را با آتش کفر و دشمنی با حق سوزانده، مسلماً در آن جهان قدرت پرواز ندارد، و سقوطش در «درکات دوزخ» حتمی است، و چون عالم دیگر، جای تحصیل وسیله نیست برای همیشه در چنین وضعی خواهد ماند.

مراسم حج در حقیقت یک دوره کامل از صحنه‌های مبارزات ابراهیم علیه‌السلام و منزلگاه‌های توحید، بندگی، فداکاری و اخلاص را در خاطره‌ها مجسم می‌سازد. اگر مسلمانان به هنگام انجام این مناسک به روح و اسرار آن واقف باشند و به جنبه‌های مختلف «سمبولیک» آن بیندیشند، یک کلاس بزرگ تربیتی و یک دوره کامل خداشناسی، پیامبرشناسی و انسان‌شناسی است.

از سالار شهیدان و مجاهدان راه خدا امام حسین علیه‌السلام همین معنی نقل شده که در صحنه «کربلاء» به هنگامی که بعضی از عزیزانش با فجیع‌ترین وجهی شربت شهادت نوشیدند، فرمود: هَوَّنَ عَلَی ما نَزَلَ بِی أَنَّهُ بِعَینِ اللّه: «همین که می‌دانم این امور در برابر دیدگان علم پروردگار انجام می‌گیرد تحمل آن بر من آسان است» .

هنگامی که انسان در برابر حوادث سخت و مشکلات طاقت‌فرسا قرار می‌گیرد، و نیروی خود را برای مقابله با آنها ناچیز می‌بیند، نیاز به تکیه گاهی دارد که از هر جهت نامحدود و بی انتها باشد، نماز او را با چنین مبدئی مربوط می‌سازد، و با اتکاء بر او می‌تواند با روحی مطمئن و آرام، امواج سهمگین مشکلات را در هم بشکند.

در روایات اسلامی عالی‌ترین صبر را آن دانسته‌اند که به هنگام فراهم آمدن وسائل عصیان و گناه، انسان مقاومت کند و از لذت گناه چشم بپوشد

«سه کار است که این امت توانائی انجام آن را (به طور کامل) ندارند: مواسات و برابری با برادر دینی در مال، و ادای حق مردم با قضاوت عادلانه نسبت به خود و دیگران، و خدا را در هر حال یاد کردن، منظور سُبْحانَ اللّهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ وَ لا إِلهَ إِلاَّ اللّهُ وَ اللّهُ أَکبَرُ نیست، بلکه منظور این است: هنگامی که کار حرامی در مقابل او قرار می‌گیرد از خدا بترسد و آن را ترک گوید» .

گر چه «تعلیم» به طور طبیعی مقدم بر «تربیت» است، اما همان گونه که سابقاً هم اشاره کردیم: قرآن مجید برای اثبات این حقیقت که هدف نهائی «تربیت» است غالباً آن را مقدم بر تعلیم آورده است

از امام علی بن موسی الرضا علیهماالسلام نیز نقل شده: وَ ذلِک وَ اللّهِ أَنْ لَوْ قَدْ قامَ قائِمُنا یجْمَعُ اللّهُ إِلَیهِ شِیعَتَنا مِنْ جَمِیعِ الْبُلْدانِ: «به خدا سوگند هنگامی که مهدی علیه‌السلام قیام کند، خدا تمام پیروان ما را از تمام شهرها گرد او جمع می‌کند»