بریده‌هایی از کتاب از گوشه و کنار ترجمه

حروف بزرگ یکی از مؤلفه‌های نظام خطی زبان انگلیسی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت، همان‌طور که نمی‌توان آن را به فارسی تحمیل کرد

اصطلاح را به اصطلاح برگرداند و چنانچه زبان مقصد فاقد اصطلاح معادل باشد، تا جایی که امکان دارد، بکوشد معادلی بسازد.

دستگاه صرف زبان فارسی در برخورد با اصطلاحات زبان‌های غربی همواره باید «باز» باشد، طوری که به‌آسانی بتوان واژه‌سازی کرد.

اصولاً، درک نکته و پیام اصلی در ترجمه بسیار مهم است. به عبارت دیگر، آنچه بعضی از ترجمه‌ها را خراب می‌کند دقت زیادی است.

به نظر من، هنگامی که مجبوریم اثری را دقیق و با ترس و لرز از جاافتادنِ حتی یک کلمهٔ بی‌اهمیت ترجمه کنیم، شکنجهٔ بزرگی تحمل می‌کنیم. این شکنجه به‌خصوص در ایران بیشتر است، زیرا ملاک ما در داوری ترجمه، عموماً، دقت و حتی دقتِ بیش از اندازه است. اضطراب ناشی از پیداشدن کوچک‌ترین اشتباه جایی برای لذت‌بردن مترجم از ترجمه باقی نمی‌گذارد (نقد ترجمه نیز صرفاً به دنبال یافتن همین‌گونه اشتباهات است). برعکس، زمانی که این وسواس را کنار می‌گذاریم و بدون رعایت دقت‌های نه چندان لازم فقط به انتقال معنا و مفهوم می‌پردازیم، لذتی توصیف‌ناپذیر می‌بریم. اتفاقاً، این‌گونه ترجمه‌ها، به علت توجه نکردن به بعضی دقت‌های نالازم، نثر سالم‌تر و خواندنی‌تری پیدا می‌کنند. علت این امر شاید همان کشف معروف چامسکی دربارة ذاتی‌بودن استعداد نحوی در انسان باشد. منشأ این لذت رهاشدن از بند کلمه و اندیشیدن در قالب جمله (نحو) است.

مترجم غربی بسیار بیش از آنکه نگران انتقال دقیق مطلب از زبان مبدأ به زبان مقصد باشد در اندیشهٔ روان‌بودن متن ترجمه و لذت‌بردن خواننده از متن ترجمه است.

همایندهایی چون زن و مرد، کم‌وبیش، ترش و شیرین، داس و چکش، دیر یا زود، نظم و قانون، بیم و امید و بسیاری دیگر که در انگلیسی ترتیبی برعکس دارند: men and women, more or less, sweet and sour, hammer and sickle, sooner or later, law and order, hope and fear