بریده‌هایی از کتاب اقتصاد قراردادهای نفت و گاز: بررسی راهکارهای تامین مالی پروژه‌های بهره‌برداری از مخازن نفت و گاز

ارزش دارایی‌های کمیاب افزایش می‌یابد فاصله میان قیمت و هزینه استخراج بیشتر شده و رانت اقتصادی دارنده مخزن نیز افزایش می‌یابد. رانت اقتصادی برای رقبای جدید بالاست و زمانی که تولیدکنندگان جدید وارد بازار می‌شوند، حاشیه سود بنگاه‌های موجود کاهش می‌یابد.

در پروژه‌های نفت و گاز سفته‌بازان یا دلالان نیز به انگیزه کسب لذت و منافع وارد بازار می‌شوند و انگیزه ورود آنها به بازار کسب سود از نوسانات قیمت نفت است.

معمولا با دو استراتژی مواجه هستیم، استراتژی همکارانه و استراتژی غیر همکارانه. در استراتژی همکارانه ما با این سوال مواجه هستیم که چگونه باید منابع را به صنایع مختلف ارجاع داد و بنگاه در کدام بازار نفتی باید وارد شود؟

اوپک قوانینی در مورد تولید نفت به کشورهای عضو خود دیکته می‌کند و تلاش می‌کند که قیمت نفت را در سطح کارایی، تثبیت کند و میزان مشخصی نفت را به مصرف‌کنندگان عرضه کند، بدین‌سان بازدهی مناسبی برای سرمایه‌گذاران در صنعت نفت حاصل خواهد آمد.

اوپک در سال ۱۹۶۰ به منظور انتقال قدرت چانه‌زنی به کشورهای تولیدکننده از شرکت‌های بزرگ نفتی شکل گرفت.

رشد سریع عرضه LNG در خاورمیانه منجر به همگرایی بیشتر در بازارهای جهانی گاز شده و باعث شده است LNG به یک کالای مبادله‌ای تبدیل شود. لذا خریداران و فروشندگان وارد مرحله جدیدی شده‌اند. مثلا خریداران در برنامه‌های مایع‌سازی گاز طبیعی سرمایه‌گذاری می‌کنند و فروشندگان نیز به‌دنبال بررسی راه‌های انتقال گاز مایع شده به بازارهای فروش هستند.

مطالعات نشان می‌دهند که برای آمریکا قیمت نفت ۵۰ دلار بسیار عالی است و در زیر این قیمت بهره‌برداری از ذخایر نفتی و گازی آمریکا ناکارا خواهد بود.

اکثر توافقات صورت‌گرفته میان شرکت‌های نفتی و کشور دارنده مخزن تحت عنوان توافقات نفتی مبتنی ‌بر سهم تولید صورت می‌گیرد.

شرکت نفت ایران، مکزیک، نیجریه و ونزوئلا نیز کاملا ملی و دولتی هستند. در این کشورها، شرکت‌های نفتی و گازی بیشتر به‌دنبال کسب درآمد برای کشور و فروش نفت و گاز استخراجی برای منافع ملی هستند.

برای بهبود فعالیت‌های صنعت نفت و گاز در هر کشوری به منابع مالی زیادی نیاز است. همچنین از سوی دیگر این صنعت با عدم اطمینان بسیار زیادی روبرو است.

به نظر می‌رسد انعقاد قراردادها میان کشور دارنده مخزن و شرکت سرمایه‌گذار بهترین روش برای تامین منابع مالی مورد نیز پروژه‌های نفتی و گازی باشد که در قالب قراردادهای مختلفی انجام می‌شود.