بریده‌هایی از کتاب والدین سمی

رئیس یکی از آسایشگاه‌های روانی برای ارزیابی روند بهبود بیماران به دیدن آنها می‌رفت و سؤالاتی مطرح می‌کرد و براساس پاسخ‌هایشان به سلامت یا عدم سلامت آنها رأی می‌داد. یک روز وارد اتاق یکی از بیماران شد و از او پرسید: «من شیر وان حمام را باز می‌کنم و وان در حال پر شدن است. حالا برای جلوگیری از سر رفتن آب در وان، تو آن را با قاشق خالی می‌کنی یا با کاسه؟» بیمار نگاهی حاکی از تعجب به رئیس بیمارستان انداخت و جواب داد: «هیچ‌کدام. من اول شیر آب را می‌بندم.»

احتمالا در بسیاری از کتاب‌ها خوانده‌اید که «ما نمی‌توانیم دیگران را بابت مشکلاتمان سرزنش کنیم.» باید بگویم که من این حرف را در زمینهٔ تعلیم و تربیت بی‌اساس و غلط می‌دانم. والدین مسئول مستقیم پرورش کودک هستند. آنها هستند که در نحوهٔ شکل‌گیری سلامت روانی کودک و رفتارهای آیندهٔ او مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کنند.

باید اعتراف کنیم که مهارت‌های والدینی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ارکانی که سلامت نسل بشر و جامعه شدیدآ به آن وابسته است، همواره بسیار مورد کم‌توجهی قرار گرفته است و بر این اساس روش تربیتی اغلب والدین نه براساس دانش و آموزش صحیح، بلکه بر پایهٔ اصول تجربی، احساسی یا باورها و آموخته‌های غلط و کهنه است

خانواده‌هایی که در آنها متفاوت عمل کردن به مفهوم بد بودن است

اگر قرار بود بین آزارهای کلامی و کتک خوردن یکی را انتخاب کنم، بی‌شک دومی را انتخاب می‌کردم. حداقل کبودی‌هایش دیده می‌شود و کسی پیدا می‌شود که دلش برای‌مان بسوزد و همدردی کند اما با آزارهای کلامی در تنهایی و سکوت خودمان دیوانه می‌شویم.

بپذیرید همین است که هست. اتفاقات بد و سخت زیادی افتاده است و شما مسئول و مقصر هیچ‌یک از آنها نبوده‌اید. آنچه اکنون مسئولیتش با شماست یافتن راه‌های صحیح در مسیر درمان خودتان است.

جالب است بدانید زنان بیشتر جذب مردانی می‌شوند که به‌راحتی خشم خود را بروز می‌دهند. این قبیل مردان به‌نظر زنان جذاب و قوی می‌آیند، غافل از اینکه آنها اغلب سلطه‌جو و بدرفتار نیز هستند. اما زنان این قبیل مردان را جالب می‌بینند زیرا خود توانایی ابراز خشم ندارند.

والدینی که باور به خداگونه بودن خود دارند، خود را قانونگذار، قاضی و دادستان می‌دانند و احکام را نه برحسب انصاف، بلکه مطابق میلشان وضع می‌کنند.

مفهوم «پدر و مادر» در بسیاری از فرهنگ‌ها آنچنان در زرورق احترام پیچیده شده که نقد و بررسی وظایف و مهارت‌های والدینی همواره با احساس گناه همراه بوده است.

جالب است بدانید زنان بیشتر جذب مردانی می‌شوند که به‌راحتی خشم خود را بروز می‌دهند. این قبیل مردان به‌نظر زنان جذاب و قوی می‌آیند، غافل از اینکه آنها اغلب سلطه‌جو و بدرفتار نیز هستند. اما زنان این قبیل مردان را جالب می‌بینند زیرا خود توانایی ابراز خشم ندارند.

شاید مسخره به نظر بیاید اما واقعیت این است که آدم‌ها ناخودآگاه در بزرگسالی به‌دنبال تکرار الگوهایی هستند که از قبل آموخته‌اند حتی اگر تجربه‌هایی دردناک بوده باشد، زیرا این تنها الگویی است که آنها خوب یاد گرفته‌اند و برای‌شان آشنا است و آشنایی با این الگو به آنها اضطراب کمتری می‌دهد تا پیگیری الگویی جدید و یادگیری آن.

در دوران بلوغ و نوجوانی، فرآیند مستقل شدن از والدین به اوج خود می‌رسد، یعنی زمانی‌که ما کنترل و اختیارات والدینمان را به چالش می‌کشیم و سعی می‌کنیم در مقابل آنان بایستیم چرا که خواهان استقلال بیشتری هستیم. در این مرحله در خانواده‌ای سالم و باثبات، والدین قادر به مدیریت بحرانِ ناشی از این چالش هستند. آنها تلاش می‌کنند میزان تحمل خود را بالا ببرند و به نحوی منطقی فضای استقلال فرزندان خود را گسترش دهند. والدین منطقی می‌دانند که این مرحله‌ای طبیعی از فرآیند رشد شخصیت فرزندشان است و به‌خاطر دارند که خود نیز این مرحله را گذرانده‌اند. والدین منطقی حتی درجاتی از هنجارشکنی و سرکشی در فرزند خود را تحسین هم می‌کنند.

والدین منطقی حتی درجاتی از هنجارشکنی و سرکشی در فرزند خود را تحسین هم می‌کنند.

اگر شناخت از خودمان و دلیل رفتارهایمان را افزایش دهیم، حتماً به درک بهتری از ریشهٔ رفتارها و عصبیت‌هایمان می‌رسیم.

خانواده‌هایی که در آنها متفاوت عمل کردن به مفهوم بد بودن است

چاقوی خطرناکی به نام تحقیرهای کلامی بسیاری از والدین در شرایطی نظیر عصبانیت ممکن است کلامی تحقیرآمیز یا خشن به فرزند خود بگویند که شاید لزوماً آزار کلامی تلقی نشود، اما زمانی‌که این آزارها و تحقیرهای کلامی مکرر و پیوسته باشد و صورت حمله‌هایی دائمی به شعور، ظاهر، ارزش یا مقایسهٔ کودک را به خود بگیرد، مسلمآ آزار و تهدید به سلامت روانی کودک محسوب می‌شود.

در اصل آنها حکم حامیان قدرتمند ما را دارند. ما در بدو تولد از لحاظ مادی و معنوی به آنها محتاجیم. و البته به‌عنوان فرزند و به نام احترام اجازهٔ قضاوت کردن دربارهٔ آنها را نداریم و تنها باور داریم که والدین عاری از هر عیب و نقصی هستند و به‌مرور که دنیای ما از نوزادی به بیرون از گهواره گسترش می‌یابد و بزرگ‌تر می‌شویم، حس می‌کنیم که نیاز داریم این حس کامل و بی‌نقص بودن والدینمان را در باورمان حفظ کنیم زیرا این تصور به ما احساس امنیت و آرامش می‌دهد.

اگر شناخت از خودمان و دلیل رفتارهایمان را افزایش دهیم، حتماً به درک بهتری از ریشهٔ رفتارها و عصبیت‌هایمان می‌رسیم.

نمی‌دانست یا نمی‌خواست قبول کند که هرکس باید خودش بار مسئولیتش را به دوش بکشد و هرکس خودش مسئول انتخاب‌های اشتباهش است. او حاضر نبود بپذیرد که یک ناجی یا اَبَرقهرمان به‌زور و اصرار نمی‌تواند این کار را برای کسی انجام دهد.