تلماسه (جلد اول؛ تلماسه)
نویسنده: فرانک هربرت
مترجم: سیدمهیار فروتن فر
انتشارات: انتشارات کتابسرای تندیس
همهی ما به یاد داریم در کودکی دنیای خیالی برای خود خلق میکردیم؛ موجودی خیالی، شهری خیالی، آداب و رسوم خیالی و… . هرچه بزرگتر شدیم خیالپردازیها کمرنگ و کمرنگتر شدند و واقعیت جای آنها را گرفت. فکر میکردیم خیالبافتن کاری عبث است. حال آنکه بعضی هرچه بزرگتر شدند قوهی تخیلشان را حفظ کردند و پرورش دادند و دانستند زندگی هنرمندانه چیزی جز خلاقانهنگریستن به جهان و پدیدههای آن نیست.
هنرْ تخیلی است که به منصهی ظهور گذاشته شده است. دامن تخیل آنقدر وسیع است که بسیاری از مکاتب را در بر میگیرد و شامل ژانرهای گوناگونی میشود. به همین دلیل، تعریف تخیل دشوار است. تخیل ما را از جهان محدودمان خارج میکند و باعث میشود از مرزهای واقعیت پا را فراتر بگذاریم و آرزوهایمان را به تصویر دربیاوریم. در دنیای تخیل و فانتزی متوجه جهانهای دیگر و شیوههای دیگر فکرکردن میشویم.
داستانهای فانتزی، فانتزیحماسی، سورئال، علمیتخیلی، آرمانشهری و پادآرمانشهری و… همه تخیلی محسوب میشوند. منتها هرکدام رنگ خاص خود را دارند. اما در یک ویژگی مشترکاند: از واقعیت بیرون جهیدهاند.
در این یادداشت از وبلاگ طاقچه بهترین و پرفروشترین داستانهای تخیلی دنیا را به شما معرفی میکنیم که البته در سایتهایی چون گودریدز، مجلهی تایم و… نیز به همین عنوان ذکر شدهاند.
تلماسه (جلد اول؛ تلماسه)
نویسنده: فرانک هربرت
مترجم: سیدمهیار فروتن فر
انتشارات: انتشارات کتابسرای تندیس
تلماسه (به انگلیسی Dune) نوشتهی فرانک هربرت داستانی سهجلدی و علمیتخیلی است. میتوان این داستان را در آن دسته از داستانهای تخیلی قرار داد که در آیندهای دور اتفاق میافتند. باید بگوییم در این داستان قرار است با فضایی مذهبی، نمادگرایانه و آخرالزمانی مواجه شوید. نمادها و عناصر ادیان ابراهیمی سرتاسر این داستان دیده میشوند. همچنین خاورمیانه و بهویژه کشور عراق در این داستان حضوری پررنگ دارند؛ اگرچه با نامهایی دیگر. نکات علمی از جمله زیستمحیطی، بومشناسی، زیستشناسی، نجوم، جغرافیا و… در داستان وجود دارند و جنبهی علمی آن را نمایندگی میکنند.
جهان تلماسه با این توصیفها کاملا گسترده و کامل است. علم، سیاست، دین، جامعه و طایفه، ارتش، حکومت، روانشناسی و… دستبهدست هم میدهند تا دنیایی را پیش چشم شما خلق کنند که در آینده رخ خواهد داد. جلدهای این داستان به هم پیوسته هستند.
۲۱ هزار سال بعد انسان به چنان علمی رسیده که در سیارههای دیگری زندگی میکند و بین سیارات و کهکشانها بهراحتی سفر میکند. از زمین و انسانهای قدیم که ما باشیم خاطرهای بیش باقی نمانده است.
یک خاندان سلطنتی در این دنیا وجود دارد که حاکمان متعددی را در سرتاسر این سرزمینها به حکمرانی منتصب کردهاند و از این طریق بر تمام دنیا حکمرانی میکنند. اما جز این خاندان سلطنتی دو نهاد قدرتمند دیگری هم وجود دارند که اولی قدرت و دانش را در اختیار دارد و گروه دوم همه زن هستند و البته مستقلاند. یکی از کارهایی که این زنان انجام میدهند دستبردن در نژاد آدمهاست که باعث میشوند افراد خاصی به دنیا بیایند. آنها میخواهند با دستکاریهای ژنتیکی کاری کنند که موعود به دنیا بیاید. این موعود بین بعد زمان و مکان پل میزند و ناجی انسانهاست.
داستان از سیارهای خوشآبوهوا شروع میشود. افراد این سیاره میخواهند به منطقهای نقل مکان کنند که خشک و بیابانی است اما جایی است که در آن نوعی ادویه تولید میشود. کسانی که این ادویه را مصرف میکنند چشمانشان آبی میشود و البته قدرت جسمی و روحی خاصی پیدا میکنند. اما فقط آنها خواهان این ادویه نیستند بلکه خاندانهای دیگر هم میخواهند به قدرت آن دست پیدا کنند. در رمزگشایی داستان میتوان حدس زد که این ادویه در خاورمیانه تولید میشود. مردم این منطقه خود بهرهای از این نعمت نمیبرند و فقط مورد بهرهکشی خاندانهای دیگر قرار میگیرند.
سه خاندان بزرگ که یکی از آنها سلطنتی است باهم به نبرد میپردازند تا این منطقه و ادویه را تصاحب کنند.
تااینکه پل، تنها پسر خاندان آتریدیزها، یکی از این سه خاندان، وارد داستان میشود، کسی که باید دختر به دنیا میآید اما گویی منجی انسانهاست.
بخشی از کتاب صوتی تلماسه را بشنوید.
تلماسه
نویسنده: فرانک هربرت
گوینده: آرمان سلطان زاده
انتشارات: آوانامه
۱۹۸۴
نویسنده: جورج اورول
مترجم: کاوه میرعباسی
انتشارات: نشر چشمه
۱۹۸۴ رمانی پادآرمانشهری، علمیتخیلی و سیاسی است. به دلیل نگاهی که جورج اورول به علمِ سیاسیشده و ترسناک در این کتاب دارد، برخی منتقدان آن را در دستهی علمیتخیلی قرار نمیدهند، بااینحال این داستان، داستانی تخیلی است که در دنیایی سیاه اتفاق میافتد؛ دنیایی که متاسفانه اورول پیشبینی کرده بود. اورول برای نوشتن این کتاب از شوروی و آلمان نازی الهام گرفته بود.
این اثر در جامعهای توتالیتر و دیکتاتوری و در آیندهای خیالی رخ میدهد. وینستون اسمیت قهرمان ۳۶سالهی کتاب و کارمند ماهر وزارت حقیقت است. او درحالیکه باید به «حزب» وفادار باشد، در دل از آن بیزار است. دفتر خاطراتش تسلیبخش اوست و او تمام دلمشغولیهایش را درون آن مینویسد و البته ترس آن را دارد که کسی از افکارش سر در بیاورد.
این جامعه تحت حکومت رهبری خودکامه به نام برادر بزرگ است که همه چیز را رصد میکند. عشق، مقاومت، آزادی، حریم شخصی و… در این حکومت ممنوع است.
وینستون کمکم به فکر اعتراض، شورش و نافرمانی میافتد. اما همهچیز آنطور که فکر میکند پیش نمیرود… .
بخشی از کتاب صوتی ۱۹۸۴ را بشنوید.
۱۹۸۴
نویسنده: جورج اورول
گوینده: علی تاجمیر
انتشارات: رادیو گوشه
فارنهایت ۴۵۱
نویسنده: ری برادبری
مترجم: معین محب علیان
انتشارات: انتشارات میلکان
فارنهایت ۴۵۱ یکی از معروفترین داستانهای علمیتخیلی و پادآرمانشهری دنیاست. داستان مربوط به آیندهای است که در آن کتابخواندن ممنوع است و حکومتی بر سر کار است که بهشدت با کتابخواندن مخالفت میکند و سانسور و کنترل رسانهها در آن موج میزند.
آتشنشانان در این کشور مهمترین وظیفه را دارند: آنها پس از اینکه گزارشی مبنی بر پیداشدن اثری از کتاب به آنها داده میشود باید خودشان را به محل جرم! برسانند و اثر جرم که کتاب باشد را کامل بسوزانند.
گای مونتاگ آتشنشانی است که سعی میکند وظیفهی خودش را بهدرستی انجام دهد اما کمکم دچار شک و تردید میشود. او گذشته را به یاد میآورد؛ روزهایی که کتاب وجود داشت. گای بزرگترین سوال را مطرح میکند: چرا «آنها» نمیخواهند ما کتاب بخوانیم؟ و اینگونه گای وارد ماجرایی میشود تا بتواند تغییری هرچند کوچک ایجاد کرده و مسیرش را از بقیه جدا کند.
یاران حلقه (جلد ۱ از ارباب حلقهها)
نویسنده: جی. آر. آر. تالکین
مترجم: رضا علیزاده
انتشارات: انتشارات روزنه
اگر بگوییم ارباب حلقهها معروفترین داستان تخیلی دنیاست شاید اشتباه نگفته باشیم. ارباب حلقهها از آن دست داستانهای فانتزی است که در آن موجودات خیالی و عناصر جادویی حضور دارند و همه چیز در دنیایی متفاوت با دنیای کنونی ما اتفاق میافتد. و حماسی لقب میگیرد به دلیل نگاهی که تالکین به خیر و شر و پیروزی خیر در نبرد بین این گروه دارد.
این اثر داستان چند سرزمین با ساکنان متفاوت و گوناگونی است که در دنیایی پهناور زندگی میکنند. قصه از آنجا شروع میشود که حلقهای توسط سائورون، ارباب تاریکی، ساخته شده که اگر کسی آن را در دست کند قدرت بینظیری برای کنترل دنیا پیدا میکند.
گروهی از قهرمانان از سرزمینهای مختلف عهد میبندند که این حلقه را که سالها نزد بیلبو بگینز بوده، به موردور برده و نابودش کنند تا برای همیشه از این نیروی عظیم خلاص شوند. اما تنها کسی که میتواند این حلقه را با خود حمل کند فرودو بگینز، برادرزادهی بیلبو است. او به همراه سه دوست صمیمی خود راهی این سفر سخت میشود. آراگورن (پادشاه آینده)، گیملی (قهرمان کوتولهها)، لگولاس (قهرمان الفها) و گاندالف (جادوگر خیرخواه) هبیتها را در این سفر یاری میکنند. در این مسیر آنها با موجودات خیالی و ماجراهای هیجانانگیز زیادی روبهرو میشوند.
داستان این کتاب تنها یک داستان فانتزی صرف نیست. در این کتاب، عشق، دوستی، امید، طمع، فداکاری، ترس، مرگ، خیانت، ایمان و قدرت وجود دارد. کوچکترین اعضای این دنیا که هبیتها باشند بزرگترین کارها را در این کتاب انجام میدهند و از سوی دیگر، با وجود تمام مشقتهایی که همه دچارش میشوند تا سائورون را شکست دهند و در انتها این خیر و صلح است که پیروز میشود؛ اما بازهم تالکین نمیخواهد دنیایش را با خوشی سادهلوحانه به اتمام برساند. باوجود آنکه شر از میان رفته اما باز هم تراژدی رخ میدهد و خواننده با غمی بزرگ کتاب را به پایان میرساند؛ درحالیکه هنوز خورشید هر صبح در سرزمین شایر طلوع میکند و نوید روزی تازه را میدهد.
گفتنی است مجموعه سهجلدی ارباب حلقهها در طاقچه بهصورت الکترونیکی و صوتی موجود است.
بخشی از کتاب صوتی ارباب حلقه ها (جلد اول یاران حلقه) را بشنوید.
ارباب حلقه ها (جلد اول یاران حلقه)
نویسنده: جی. آر. آر. تالکین
گوینده: مریم پاکذات
انتشارات: آوانامه
بنیاد (جلد اول؛ بنیاد)
نویسنده: آیزاک آسیموف
مترجم: حسین شهرابی
انتشارات: انتشارات کتابسرای تندیس
مجموعهی سهگانهی بنیادها از نویسندهی مطرح علمیتخیلی دنیا ایزاک آسیموف است. داستان این کتاب در آیندهای دور و در زمانی اتفاق میافتد که انسانها در کهکشانهای مختلف زندگی میکنند. آسیموف در این داستان امپراتوریای را به تصویر کشیده که ۱۲ هزار سال به درازا کشیده و ۲۵ میلیون سیارهی مسکونی دارد.
هری سلدر، «روانتاریخدان» (ترکیب تاریخ، جامعهشناسی، آمار و ریاضی)، میتواند آینده و رفتار مردم را پیشبینی کند و ببیند که در آینده، قرار است این امپراتوری کهکشانی فرو بپاشد و مهاجران از همه جای جهان به این کهکشان هجوم آورند.
بنیاد در این کتاب بهعنوان سازمانی معرفی میشود که در جهت حفظ تمدن انسانی پایهگذاری شده است. داستان این کتابها درمورد فعالیتها و مبارزههای اعضای بنیاد برای رسیدن به اهدافشان در دنیایی پر از توطئه و نیرنگ است.
بعدها نویسنده به این سهگانه، جلدهای دیگری نیز افزود که برخی حالت پیشدرآمد برای این سهجلد داشتند. البته او این مجموعهی مفصلش را به داستانهای مجموعه ربات و مجموعه امپراتوری کهکشانی پیوند زد. باید این نکته را اضافه کرد که این داستانها تا حدودی مستقل هستند و آن اندازه دنبالهدار محسوب نمیشوند.
ماشین زمان
نویسنده: اچ.جی. ولز
مترجم: پروین ادیب
انتشارات: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه
یکی از مشهورترین رمانهای علمیتخیلی، ماشین زمان نوشتهی هربرت جورج ولز است. این داستان دربارهی رویای همیشگی انسانهاست: سفر به گذشته یا آینده. این داستان سال ۱۸۹۵ منتشر شد و در بین داستانهای علمیتخیلی کلاسیک محسوب میشود اما همچنان پرطرفدار است.
این داستان دربارهی مخترع جوانی است که یک دستگاه ماشین زمان اختراع میکند و با استفاده از آن به زمانهای مختلف سفر میکند. او به آینده میرود و با جوامع عجیب و غریبی روبهرو میشود. از طرف دیگر، به گذشته میرود و با رویدادهای تاریخی مواجه میشود.
جالب است که تصور ولز از آینده جامعهای طبقاتی است که در آن گروهی پرزور و ثروتمند از گروهی دیگر بهرهکشی میکنند.
این رمان نهتنها برای اولین بار به مفهوم ماشین زمان پرداخت بلکه موضوعاتی چون فلسفهی زمان، جامعه، فرهنگ و سیاست نیز در آن پررنگ هستند.
مزرعهی حیوانات
نویسنده: جورج اورول
مترجم: احمد کساییپور
انتشارات: نشر ماهی
مزرعه حیوانات داستانی پادآرمانشهری، فانتزی و سیاسی است. این کتاب دربارهی گروهی از حیوانات اهلی است که در اقدامی انقلابی علیه صاحب مزرعه شورش کرده و او را از آنجا بیرون میکنند و خود ادارهی مزرعه را بهدست میگیرند تا رفاه و برابری را در آنجا برقرار سازند. اما قرار نیست همه چیز بهخوبی طی شود. گروهی از حیوانات (خوکها) رهبری مزرعه را بهدست میگیرند و ناپلئون که یکی از خوکهاست سلطهی خود را بر بقیهی حیوانات مستقر میکند. این خوکها به رهبری ناپلئون شروع به بهرهکشی از بقیهی حیوانات و آزاررساندن به آنها میکنند. کمکم فساد کل مزرعه را فرا میگیرد و حیوانات شروع به نارضایتی میکنند. هر اعتراضی با سرکوب، خفه میشود. اما گویا حیوانات برای خلاصشدن از این ظلم جدید باید دست به کار دیگری بزنند…
اورول در این داستان به نقد حکومتهای کمونیستی و فاسد میپردازد که با وعدهی تحقق عدالت وارد میدان میشوند اما کاری جز چپاول نمیکنند. او برای نوشتن این داستان از خیالپردازی و سبک فابل استفاده میکند و حیوانات را شخصیتهای داستان خود قرار میدهد.
مزرعه حیوانات بااینکه داستانی خیالی و نمادین و حکایتگونه است اما سرشار از واقعیتهای آشکار و پنهان سیاسی و اجتماعی و اقتصادی است.
بخشی از کتاب صوتی مزرعه حیوانات را بشنوید.
مزرعه حیوانات
نویسنده: جورج اورول
گوینده: آرمان سلطانزاده
انتشارات: آوانامه
کتابخانه نیمه شب
نویسنده: مت هیگ
مترجم: محمدصالح نورانیزاده
انتشارات: کتاب کوله پشتی
کتابخانه نیمه شب داستانی تخیلی اما با رویکردی روانشناسانه است: «اگر میشد به گذشته برگردم با زندگیام چه میکردم؟»
در این داستان، نورای ۳۵ساله با افسردگی دستوپنجه نرم میکند، پدر و مادرش را از دست داده، ازدواجش به هم خورده و در بدترین روزهای خود بهسر میبرد. تنها دوستی که دارد گربهاش است که از بد حادثه یک روز به او خبر میدهند گربهاش در خیابان تصادف کرده و مرده. فردای آن روز صاحب کارش او را به دلیل افسردگی و برخورد سرد با مشتریها از کار اخراج میکند و روند بدبیاریهای او با چند اتفاق دیگر ادامه پیدا میکند تا اینکه نورا به آخر خط میرسد و اقدام به خودکشی میکند.
زمانی که او چشمانش را باز میکند خود را در کتابخانهای بزرگ میبیند که کتابدارش خانم الم، کتابدار زمان دبیرستانش است. خانم الم به او میگوید تو الان در کتابخانهی نیمه شب هستی. همهی این کتابها انتخابهای تو در زندگی هستند. میتوانی ببینی اگر انتخابهای دیگری میکردی زندگیات به کجا میرسید.
او شروع به انتخاب کتابها میکند و از اینجا با چند زندگی نورا مواجه میشویم… .
مت هیگ در این داستان از تخیل استفاده کرده تا بتواند امکان انتخاب زندگیهای متعدد را مطرح کند و به خواننده نشان دهد که هر انتخابی که در زندگی میکردیم بازهم ممکن بود اتفاقاتی تلخ برایمان رقم بخورد. شاید زندگیای که الان در آن هستیم بهترین انتخاب ما باشد، بهترین کتابی که در کتابخانه نیمه شب انتخاب کردهایم. اگر دوست دارید دربارهی این رمان بیشتر بدانید، سری به یادداشت نقد کتابخانه نیمه شب در وبلاگ طاقچه بیندازید.
بخشی از کتاب صوتی کتابخانه نیمه شب را بشنوید.
کتابخانه نیمه شب
نویسنده: مت هیگ
گوینده: شیما درخشش
انتشارات: آوانامه
راهنمای کهکشان برای اتواستاپ زن ها
نویسنده: داگلاس آدامز
مترجم: آرش سرکوهی
انتشارات: نشر چشمه
راهنمای کهکشان برای اتو استاپ زنها داستانی علمیتخیلی است اما با بقیهی داستانهایی که در این یادداشت به شما معرفی کردیم فرق دارد: این داستان مایههای طنز دارد و قرار است شما را به دنیایی خیالی ببرد که خنده به لبتان میآورد.
قصه دربارهی چند سیاره و موجوداتی است که در این سیارهها زندگی میکنند. آنها با سفینه در بین سیارهها در رفتوآمد هستند. البته زمین هم سر جایش هست.
آرتور که شخصیت اصلی این داستان است، قرار است بهخاطر جادهسازی خانهاش خراب شود. آرتور با یک آدمفضایی به نام فورد دوست است که روی زمین زندگی میکند و کارش پژوهش روی زمین و آدمزمینیهاست. البته آرتور هنوز نمیداند فورد انسان نیست و همین به جذابیت و طنز داستان اضافه میکند. البته فکر نکنید فورد یک آدمفضایی خطرناک است و میخواهد زمین را نابود کند. شاید باورتان نشود که این فضایی قرار است آرتور را نجات دهد.
داگلاس آدامز با تخیل نابش جهانی را تصور میکند که در آن انسانها با موجودات فضایی دیگر، رباتها و… زندگی میکنند و اتفاقات بامزه برایشان میافتد. بالاخره انسانها باید این را بپذیرند که جز خودشان موجودات دیگری نیز در این جهان زندگی میکنند که اتفاقا شاید از خودشان بهتر هم باشند!
۲۰۰۱: یک اودیسهی فضایی
نویسنده: آرتور کلارک
مترجم: محمدمهدی فیاضیکیا
انتشارات: انتشارات افراز
وقتی اسم داستان علمیتخیلی به میان آید بعید است کسی به یاد آرتور سی کلارک نیفتد. نویسندهای که با داستانهای جالب و عجیبش دنیای داستانهای علمیتخیلی را وسعت داد. از طرف دیگر، اگر اهل فیلم و سینما باشید حتما نام استنلی کوبریک و فیلمهای شاخصش را شنیدهاید. حالا تصور کنید این دو شخصیت باهم فیلمنامهای بنویسند و کوبریک آن را بسازد. نتیجه میشود یکی از شاهکارهای سینمای دنیا: 2001 یک ادیسه فضایی.
البته این فیلمنامه برگرفته از یکی از داستانهای کوتاه کلارک است که آن را با کمک کوبریک گسترش داد. او همزمان با نوشتن فیلمنامه، کتاب این اثر را بعد از پخش فیلم، منتشر کرد.
این داستان را میتوان علمیتخیلی/فلسفی قلمداد کرد؛ داستانی در چهار پرده که قرار است به گذشته، حال و آیندهی انسان بپردازد. بنابراین درک و دریافت آن کمی دشوار است. پردهی اول به اولین روزهای حضور انسان در زمین برمیگردد. این پرده گفتوگویی ندارد و قرار است با توصیفات نویسنده نماهایی از زندگی انسانهای نخستین را ببینید.
داستان با اکتشافهای انسان پیش میرود، به عصر کنونی میرسد و سپس از آیندهای خبر میدهد که گویی انسان در آن دوباره متولد میشود؛ آن هم در فرمی جدید.
این اثر محصول دورانی است که سفر به ماه برای انسان مقدور شده بود، فیلمهای جنگ ستارگان، ایتی و داستانهایی دربارهی آدمفضاییها گل کرده بودند. کوبریک و کلارک نگاهی فراتر و فلسفی به این دوران انداختند و روند رشد انسان را بررسی کردند و البته این سوال مهم را مطرح کردند که به کدام سو میرویم؟
هری پاتر (جلد اول؛ هری پاتر و سنگ جادو)
نویسنده: جی.کی. رولینگ
مترجم: سعید کبریایی
انتشارات: انتشارات کتابسرای تندیس
محبوبترین داستان تخیلی دنیا آخرین کتابی است که در این یادداشت به آن میپردازیم. هری پاتر داستانی فانتزی پر از سحر و جادو است. قصه دربارهی آدمهایی است که قابلیت جادوگرشدن دارند. وقتی به سن خاصی میرسند برایشان از مدرسهی هاگوارتز دعوتنامه فرستاده میشود و به آنجا فراخوانده میشوند تا اصول جادوگری را بیاموزند.
هری پاتر پسر یتیمی است که این دعوتنامه به دستش میرسد و باید خودش را با قطاری عجیب و سر ساعتی مشخص به هاگوارتز برساند.
هری از زمانی که پا به این مدرسه میگذارد، تا زمانی که فارغالتحصیل میشود، اتفاقات هیجانانگیز و گوناگونی را از سر میگذراند. اما نه بهتنهایی. بلکه با دو دوست همراه و صمیمیاش: رون و هرمیون. و البته استادهای مدرسه و دوستانی که قرار است در این مدت پیدا کند.
هرکدام از جلدهای مجموعهی هری پاتر داستانی خاص دارند که البته به هم مرتبطاند. هری باید با ولدمورت، جادوگر شرور داستان مبارزه کند و در این راه از کمک دوستانش استفاده کند.
داستان هری پاتر نوشتهی جی کی رولینگ، الگویی برای فانتزینویسهاست در خلق جهانی که تا بینهایت میتواند خیالی باشد.
بخشی از کتاب صوتی هری پاتر و سنگ جادو را بشنوید.
هری پاتر و سنگ جادو
نویسنده: جی.کی. رولینگ
گوینده: آرمان سلطانزاده
انتشارات: آوانامه
دانلود کتاب از اپلیکیشن طاقچه