بهترین کتاب‌های ادبیات ایتالیا

برای خیلی از مخاطبان ادبیات داستانی، نام ایتالو کالوینو کافی است تا به ادبیات ایتالیا سری بزنند و شیفته آن شوند. ایتالو کالوینو کتاب‌های بسیاری دارد اما بیشتر با کتاب‌های اگر شبی از شب‌های زمستان مسافری و بارون درخت نشین در ایران شناخته می‌شود.

او در داستان بارون درخت نشین به سراغ سنت‌های کهنه و نخ‌نما رفته است و عصیان در برابر این سنت‌های قدیمی و ازکارافتاده را در قالب زندگی و تصمیم عجیب کوزیمو روندو نشان داده است: پسرکی از خانواده‌ای ثروتمند که لقب بارون دارد و تصمیم گرفته است تا زمین را ترک کند و از حالا به بعد روی درختان به زندگی خودش ادامه بدهد. او تصمیم گرفته از زمین فاصله بگیرد تا به قول خودش بتواند بهتر ببیند و این کار را با جدا شدن از مردم و زندگی کردن روی درخت بلوط حیاطشان آغاز می‌کند. هرچند ادعای او، زندگی کردن روی درختان و پا نگذاشتن روی زمین، اول چندان جدی گرفته نمی‌شود، اما زندگی او را حسابی متحول می‌کند.

برای خیلی از افراد، نام اومبرتو اکو مساوی است با رمزنگاری و نشانه‌شناسی. باید حق را هم به آن‌ها داد. این نویسنده مشهور ادبیات ایتالیا، شاید بیش از اینکه نویسنده باشد، مردی است که نشانه‌شناسی می‌داند و درباره قرون وسطی و رخدادهای آن و وقایعی که در آن دوران رخ داده است، متخصص است. همین دانش و آگاهی وسیع او نیز سبب شده است تا بتواند داستان‌هایش را با رمز و راز دوران قدیم درهم بیامیزد و اثری عجیب، خواندنی و نفسگیر خلق کند.

دنیای مدرن از دغدغه‌هایی مانند بچه‌دار شدن بهتر است یا بچه‌دار نشدن؟ پر است. در میان آثار نویسندگان بزرگ جهان می‌توان پاسخ‌های متفاوتی برای این سوال پیدا کرد. یکی از بهترین این پاسخ‌ها را در ادبیات ایتالیا می‌توان پیدا کرد؛ در کتاب نامه به کودکی که هرگز زاده نشد.

اوریانا فالاچی، نویسنده و روزنامه‌نگار اهل ایتالیا، در این کتاب، از زبان یک مادر به جنینی که در شکمش دارد نامه نوشته است. هرچند برخی نیز معتقدند این مادر و جنین داخل شکمش، در واقع خود فالاچی و فرزندش هستند. مادر در نامه‌ها از زندگی حرف زده است. پستی‌ها و بلندی‌هایش، خوشی‌ها و ناخوشی‌هایش و از همه مهم‌تر سوالی که هر مادری از خود حداقل برای یکبار پرسیده است: به دنیا آوردن فرزندم به این دنیا بهتر است یا اضافه نکردن یک موجود دیگر به این زندگی انتخاب درست‌تری است؟ این کتاب عمیق درباره همین موضوعات نوشته شده است و خواندن آن برای تمام افرادی که دغدغه زندگی کردن دارند، مفید و مناسب است.

چندوقتی می‌شود که سریالی به نام دوست باهوش من (دوست نابغه من) از شبکه HBO پخش می‌شود و مردم را مجذوب خود کرده است. این سریال با اقتباس از کتای در ادبیات ایتالیا به همین نام نوشته النا فرانته ساخته شده است. نویسنده‌ای که ترجیح داده خودش در سایه‌ها باقی بماند، با اسم مستعار بنویسد، مصاحبه‌ای نکند و عکسش را در شبکه‌های اجتماعی پخش نکند. اما آثارش آنقدر جذابند که به زبان‌های مختلف ترجمه می‌شوند و برای سریال ساختن انتخاب می‌شوند.

دوست باهوش من در سال ۲۰۱۵ به انتخاب نیویورک تایمز به عنوان یکی از پانزده رمان برتر سال انتخاب شد. این داستان ماجرای زندگی دو دوست به نام‌های لی‌لا و لنو است. دوستی آن‌ها از زمان مدرسه و همزمان با جنگ جهانی دوم آغاز می‌شود و ادامه پیدا می‌کند تا زمانی که دو دوست به سنین میانسالی می‌رسند و با بحران‌های جدیدی در زندگی دست و پنجه نرم می‌کنند.

حضور برخی آدم‌های خاص در زندگی بیش از آنچه که ما تصورش را می‌کنیم، بر وجودمان تاثیر دارد. این آدم‌ها ممکن است دوستانمان باشند، یا اعضای خاص خانواده‌مان. ممکن است آدم‌هایی باشند که در یک اتفاق با آن‌ها آشنا می‌شویم و یا آدم‌هایی که در زندگی‌مان از ابتدا در کنارمان حضور داشتند و هرچند عضوی از خانواده نبودند، از آن‌ها به ما نزدیک‌ترند.

پائولو جوردانو در کتاب سایه سنگین خانم الف، داستان یکی از همین آدم‌ها را نوشته است. خدمتکاری که حضوری پررنگ و البته بسیار مهم در خانواده داشته است. زمان بارداری سخت و پرخطر در کنار مادر بود و زمانی که کودکش اولین قدم‌هایش را برمی‌داشت، نظاره‌گر بود. اما حالا که بیماری به وجودش چنگ انداخته است، نبودش ترسناک‌تر است و غیبتش ویرانگرتر از همیشه.

زندگی کردن روی آب‌ها، در گذشته‌ها نوع معمولی از زندگی بود. دریانوردان و کشتیران‌ها، بیش از آنکه روی خشکی قدم بردارند آب‌ها را درنوردیده بودند. اما حالا این زندگی کمرنگ‌تر شده است. با این حال، ۱۹۰۰، کودکی که در سال ۱۹۰۰ در یک کشتی پیدا شد و نامش را هم از همان سال وام گرفت، هرگز از کشتی بیرون نرفت و تمام زندگی‌اش را در کشتی، در مرزی میان سکون و حرکت با پیانو نواختن گذراند. جادوی دستان او خودش را در نواختن پیانو نشان داد و زندگی متفاوتی را تجربه کرد. زندگی که هرچند نمادین در این داستان روایت شده است، تنهایی و سرگشتگی انسان‌ها را نشان داده است.

فیلمی که جوزپه تورناتوره از روی کتاب افسانه ۱۹۰۰ ساخت، اثری درخشان بود که با بازی تیم راث و آهنگسازی انیو موریکونه جوایز و افتخارات بسیاری را هم از آن خود کرد.

دکامرون، هزارویک شب ایتالیایی، سندی از زندگی در قرن چهاردهم در ایتالیا همزمان با شیوع طاعون و همچنین یکی از مهم‌ترین آثاری است که در رنسانس ایتالیا نقشی مهم داشت. این کتاب ماجرای زندگی هفت زن و سه مرد است که پس از شیوع طاعون از فلورانس به ییلاق‌های اطراف پناه می‌برند تا از بیماری در امان بمانند و برای اینکه روزها و شب‌هایشان را بگذرانند، برای همدیگر قصه تعریف می‌کنند. هرچند این کتاب پر از قصه است، اما قصه‌ها روایتگر زندگی واقعی هستند. از روی کار آمدن طبقه تاجر می‌گویند و دست فسادی را که کل کلیسا را فراگرفته است، رو می‌کنند.

جووانی بوکاچیو با نوشتن کتاب دکامرون، نویسنده‌های بعد از خود را به شدت تحت تاثیر قرار داد؛ شکسپیر، ولتر، مارتین لوتر و جورج الیوت از جمله کسانی بودند که از این کتاب تاثیر گرفتند و این تاثیر را می‌توان در آثار و نوشته‌هایشان مشاهده کرد.

استفانو بنی با نوشتن داستان‌هایی مانند مارگاریتا دولچه ویتا و کافه زیر دریا نشان داده است که قصه‌گوی قابلی است. او با زبانی صریح می‌نویسد که البته از ویژگی‌های بارز ادبیات ایتالیا است. دیگر تنها نیستی مجموعه‌ای از داستان‌های کتاب دستور زبان خدا است که برای آشنایی با قلم این نویسنده یک انتخاب عالی به شمار می‌آید. داستان‌های این مجموعه در مرز میان کمدی و تراژدی قرار گرفته ‌است و زیبایی آن، این است که زندگی، تنهایی و آدم‌ها را، درست همان شکلی که هستند، به ما نشان می‌دهند.

زبان پر رمز و راز ایتالیایی که آوازه اپراهایش به گوش همه رسیده است، زبان جذابی برای یادگرفتن است. این همان کاری بود که جومپا لاهیری انجام داد. او برای یادگرفتن زبان ایتالیایی، به ایتالیا کوچ کرد و همراه با یک واژه‌نامه کوچک، یادگرفتن زبان ایتالیایی را آغاز کرد. واژه‌نامه‌ای که از اولین سفرش در دوران دانشجویی به فلورانس، همراهش بود و مشوق و همراهی برای یادگرفتن زبانی جدید بود. او در این کتاب از عشقش به این زبان می‌نویسد. مسیری که برای یادگیری‌اش طی کرد و چالش‌هایی که در این راه پشت سر گذاشت. تا کم‌کم توانست کتابی را کامل به زبان ایتالیایی بنویسد و در کنارش، دست به ترجمه از ایتالیایی هم زد: ترجمه کتاب بندها و نوشتن یادداشتی برای این کتاب.