معرفی بهترین رمان‌های کوتاه معروف دنیا

کتاب مرگ ایوان ایلیچ، رمانی نوشته‌ی لئو تولستوی است که سروش حبیبی آن را به فارسی برگردانده و نشر چشمه آن را عرضه کرده است. این رمان درباره‌ی مرگ است. داستان یک قاضی است که روزی در کمال ناباوری با مرگ روبه‌رو می‌شود. نویسنده هم‌زمان با نشان‌دادن ناگریزبودنِ مواجهه با مرگ، مخاطب را به تأملی ژرف درباره‌ی معنای زندگی و رهایی از روزمرگی فرا می‌خواند.

این کتاب نوشته‌ی کامیلو خوسه سِلاست که بسیاری نوشته‌های او را هم‌تراز نوشته‌های سلین می‌دانند. رمان خانواده‌ی پاسکوآل دوآرته همزمان با بیگانه منتشر شد و در بسیاری مواقع نیز با بیگانه مقایسه می‌شود. شخصیت اصلی داستان پاسکوآل دوآرته، به دلیل قتل‌هایی که انجام داده در زندان است و در انتظار اجرای حکم اعدام خود است که برای ما روایت زندگی‌اش را می‌گوید. پاسکوآل دوآرته در خانواده‌ای بسیار فقیر بزرگ شده و محبت آخرین چیزی بوده که از اعضای خانواده‌اش دریافت کرده است.

هرچه داستان این زندانی محکوم به اعدام پیش می‌رود، ما بیشتر متوجه این می‌شویم که پاسکوآل ذات خوبی دارد و این جامعه بوده که او را به سوی قتل‌های متعدد پیش برده است. نگاه پاسکوآل به جهان اطراف بسیار کودکانه و معصومانه است و باعث می‌شود، در انتهای رمان برای خواننده به یک قاتل دوست‌داشتنی، مثل شخصیت اصلی فیلم سینمایی لئون حرفه‌ای تبدیل شود.

پیرمرد و دریا آخرین کتاب ارنست همینگوی، نویسنده‌ی مشهور آمریکایی است. همینگوی دو سال پس از نوشتن این کتاب توانست جایزه‌ی نوبل را دریافت کند و این نشان می‌دهد، پیرمرد و دریا یکی از دلایل دریافت این جایزه بوده است.

داستان این کتاب مشهور درباره‌ی چیست؟ ماجرای اصلی داستان در جمله‌ی ابتدایی کتاب آمده است: «پیرمردی بود که تنها در قایقی در گلف‌استریم ماهی می‌گرفت و حالا هشتاد و چهار روز بود که هیچ ماهی نگرفته بود.»

بداقبالی پیرمرد در گرفتن ماهی باعث شده تا خانواده‌ی یکی از شاگردان ماهی‌گیری او از او بخواهند با ماهی‌گیر دیگری برای صید برود. پیرمرد که روزگاری ماهی‌گیر به‌نامی بوده و تحمل این اتفاق‌ها برایش بسیار سخت است، تصمیم می‌گیرد برای آخرین بار به دل دریا، دوست دیرینه‌اش، بزند و آخرین صید زندگی‌اش را تجربه کند. در پیرمرد و دریا ما در صید آخر این پیرمرد همراه او می‌شویم.

رمان قلب سگی اثر میخائیل بولگاکف یک داستان تمثیلی از انقلاب روسیه است. آبتین گلکار این رمان را مستقیما از روسی به فارسی برگردانده و نشر ماهی آن را منتشر کرده است. پروفسوری در این داستان درصدد است تا با پیوند هیپوفیز یک جسد به سگ زخمی کار علمی جدیدی انجام دهد. نتیجه‌ی کار سگی‌ است که تبدیل به انسان شده است؛ اما رفتار و کردار او بیشتر به انسان شباهت دارد یا سگ؟ پاسخ این سوال را در داستان پیدا می‌کنید.

رمان اگنس با جمله‌ای بسیار شوکه‌کننده و در عین حال ترغیب‌کننده شروع می‌شود: «اگنس مرده است، داستانی او را کشت، از اگنس جز این داستان چیزی نمانده.»

اگنس زنی است که نویسنده‌ی داستان با او در یک کتابخانه آشنا می‌شود. اگنس از نویسنده می‌خواهد داستانی درباره‌ی او و خودش بنویسد. نویسنده شروع به نوشتن داستان می‌کند. درست مثل وقتی که مدلی نقاشی در مقابل یک نقاش می‌نشیند و نقاش شروع به نقاشی‌کردن بر اساس مدلش می‌کند. ابتدا یک پای همه‌ی اتفاق‌هایی که مرد نویسنده‌ی داستان اگنس درباره‌ی خودش و اگنس می‌نویسد در واقعیت است. اما از جایی به بعد مرد نویسنده که می‌بیند ماجرای این دو در واقعیت سخت پیش می‌رود، از تخیلش برای پیشبرد داستان استفاده می‌کند. بسیاری معتقدند که کتاب اگنس یکی از جذاب‌ترین و تکان‌دهنده‌ترین رمان‌های عاشقانه‌ی معاصر است و از نظر خلاقیت در روایت داستانی عاشقانه آن را با رنج‌های ورتر جوان اثر ولفگانگ فون گوته مقایسه می‌کنند.

این رمان کوتاه نوشته‌ی فرد اولمن، با ترجمه‌ی مهدی سحابی به همت نشر ماهی به بازار عرضه شده است. کتاب روایت‌گر دوستی دو همکلاسی نوجوان است که در دوران حکومت نازی‌ها در آلمان زندگی می‌کنند. آشوب‌های سیاسی و اجتماعی زمانه باعث جدایی این دو دوست شده و هرکدام سرنوشت متفاوتی را در پیش می‌گیرند. نویسنده نشان می‌دهد چگونه نزاع‌های سیاسی و درگیری‌های اجتماعی، آرامش افراد را بر هم می‌زنند و پیوندهای عاطفی را سست می‌کنند.

راهنمای مردن با گیاهان دارویی یک رمان کوتاه فارسی است به قلم عطیه عطارزاده. عطارزاده در این کتاب داستان دختری هفده‌ساله را روایت می‌کند که همراه با مادرش در خانه کار می‌کند. این دختر نابیناست و درک و تصور او از جهان بسیار متفاوت از سایر راویانی است که در ادبیات سراغ داریم.

در این رمان ما مانند شخصیت اصلی داستان راهنمای مردن با گیاهان دارویی چشم‌هایمان را می‌بندیم و با حواس دیگر دنیا را از نظر می‌گذرانیم. دختر داستان عطارزاده همراه مادرش در خانه گیاهان دارویی را تهیه و بسته‌بندی می‌کند اما همین شغل نیز برای او یک شغل عجیب به حساب می‌آید چرا که او در کودکی بر اثر برخورد گیاهی سمی با چشمانش بینایی‌اش را از دست داده است. همه‌‌ی زندگی این دختر در چهاردیواری خانه می‌گذرد تا اینکه به مهمانی‌ای دعوت می‌شود که همه‌چیز را در نظرش تغییر می‌دهد.

نویسنده‌ی این رمان کوتاه بهومیل هرابال است، کسی که میلان کوندرای بزرگ او را بزرگ‌ترین نویسنده‌ی چک می‌داند و بسیاری معتقدند نوشته‌هایش توانسته انقلابی در ادبیات چک به ارمغان بیاورد.

تنهایی پرهیاهو درباره‌ی کارگری به نام هانتا است که مسئولیتش خمیرکردن کتاب، گل و… است. کتاب‌هایی که به دست این کارگر پرس می‌رسند کتاب‌هایی هستند که توسط اداره‌ی سانسور، تایید نشده‌اند. هانتا مانند باقی کارگرانی که چنین مسئولیتی دارند، نیست. او عاشق کتاب‌ها و کلمات است و در میان کتاب‌هایی که باید خمیر کند اگر کتابی برایش جذاب باشد، آن را به خانه می‌برد. همین هم باعث می‌شود دنیا را به‌گونه‌ای ببیند که سایرین از دیدنش محروم شده‌اند.

هانتا در کتاب تنهایی پرهیاهو راوی قصه‌ی خودش و کلمه‌ها و کتاب‌های ممنوعه می‌شود. او در ابتدای داستان از انسی که با کتاب‌ها و کلمات دارد می‌گوید اما چیزی نمی‌گذرد که می‌فهمد بعد سی‌وپنج سال زندگی در میان کتاب‌ها، به دلیل پیشرفت تکنولوژی باید تغییر شغل بدهد.

کتاب مغازه خودکشی نوشته‌ی ژان تولی، یک کمدی سیاه است. تولی در این کتاب ماجرای خانواده‌ای را روایت می‌کند که یک مغازه‌ی خودکشی دارند. آن‌ها در این مغازه ابزارهای مختلفی که می‌تواند آدم‌ها را به مرگ دلخواهشان برساند، می‌فروشند و اطمینان می‌دهند که با این ابزار و مواد مرگ آنها حتمی خواهد بود.

اعضای این خانواده علاقه‌ی خاصی به زندگی ندارند و خندیدن برایشان یک کار غیرعادی است. اما به‌زودی مادر خانواده فرزندی را به دنیا می‌آورد که برعکس سایر فرزندان همواره در حال خندیدن است و شور و اشتیاق عجیبی برای زندگی کردن دارد. این فرزند که به دلیل همین رفتارها فرزند محبوبی هم نیست، تلاش می‌کند تا خانواده را هم مثل خودش کند. اما این کار تغییر برای خانواده‌ای که شغلشان فروش مرگی قطعی و خوشایند به آدم‌های ناامید است، نه‌تنها کار سختی است بلکه هیچ لزومی هم ندارد.

انیمیشنی نیز بر اساس این کتاب ساخته شده است که دیدن آن می‌تواند جالب باشد، چون در برخی موارد با کتاب تفاوت‌هایی دارد. گفتنی است نسخه صوتی این رمان کوتاه جذاب با صدای هوتن شکیبا منشتر شده است.

کار در اردوگاه‌های اجباری طاقت‌فرسا و سخت است چه رسد به اینکه کسی بی‌گناه در این ورطه بیفتد. کتاب داستان یک سرباز وظیفه‌شناس روس است که به اشتباه به جرم خیانت دستگیر شده و او را به اردوگاه کار اجباری در سیبری می‌فرستند. الکساندر سولژنیتسین اولین‌بار پس از جنگ جهانی دوم در این رمان از جنایاتی که در اردوگاه‌های کار اجباری رخ می‌دهد پرده برمی‌دارد. نشر نو کتاب را با ترجمه‌ی رضا فرخ‌فال منتشر کرده است.

اگر اهل دیدن فیلم‌های خارجی باشید، به احتمال زیاد نام سه‌گانه‌ی آپارتمان رومن پولانسکی به گوشتان خورده است. انزجار، بچه‌ی رزماری و مستاجر سه فیلم این سه‌گانه هستند که همگی در فضای آپارتمانی اتفاق می‌افتند. هر سه فیلم هم فضایی وهم‌آلود دارند. پولانسکی فیلم مستاجر را بر اساس کتاب مستأجر نوشته است و به عقیده‌ی بسیاری با وجود اینکه فیلم مستاجر بهترین فیلم سه‌گانه‌ی پولانسکی است همچنان از رمان عقب‌تر است.

رمان کوتاه مستاجر ماجرای مرد مستأجری است به نام ترلکوفسکی. ترلکوفسکی از ابتدای ورودش به خانه‌ی جدید، علاوه بر قوانین سخت آپارتمان، متوجه رفتارهای مشکوکی هم از سوی همسایه‌ها می‌شود اما اهمیتی نمی‌دهد، چون با پولی که او داشته این آپارتمان بهترین جایی است که می‌تواند داشته باشد. اما به مرور ترلکوفسکی داستان مستأجر با واقعیت‌های پنهان آپارتمانی که در آن زندگی می‌کند مواجه می‌شود. این ماجراها چنان عجیب است که ترلکوفسکی را هم وادار به نشان‌دادن عکس‌العملی عجیب می‌کند، عکس‌العملی که باورش برای خودش هم سخت است.

شب‌های روشن یکی از عاشقانه‌ترین کتاب‌های داستایفسکی، نویسنده‌ی بزرگ روسی، است. این رمان کوتاه ماجرای جوانی خیال‌پرداز است. این مرد جوان تنهاست و تنهایی‌اش را با خانه‌ها و درخت‌های شهر پر می‌کند. او ساعت‌ها در شهر قدم می‌زند و در میان خانه‌های قدیمی شهر برای خودش رویا می‌بافد.

در یکی از شب‌هایی که او مشغول پیاده‌روی است با دختری ملاقات می‌کند. این دختر که به دنبال معشوق خود به شهر آمده، در چند شب بعد با مرد داستان همراه می‌شود. این دو هر شب با هم از گذشته و آرزوهایشان می‌گویند و تا جایی پیش می‌روند که صمیمیتی را با هم تجربه می‌کنند که هرگز پیش از این با دیگران احساس نکرده‌اند. اما آن‌ها در همه‌ی گفت‌وگوها باید قولی را به یاد بیاورند که در اولین شب دختر از پسر گرفته است: نباید عاشقم شوی!

فیلم‌های زیادی نیز با اقتباس از این کتاب داستایفسکی ساخته شده است و یکی از بهترین‌ آن‌ها فیلمی است که فرزاد مؤتمن آن را ساخته است.

بوف کور معروف‌ترین اثر صادق هدایت و یکی از مهم‌ترین رمان‌های کوتاه ادبیات فارسی معاصر است. کتابی که گویی کابوسی پر از ماجراست.

‌کتاب بیگانه یکی از مهم‌ترین رمان‌های معاصر است. این کتاب را آلبر کامو، نویسنده‌ی فرانسوی‌ و برنده‌ی جایزه نوبل، نوشته است. رمان کامو درباره‌ی شخصی به نام مورسو است. مورسو بیش از اینکه یک قهرمان باشد، یک ضدقهرمان است. چرا که او ارزش‌های معمول قهرمانان را ندارد، نه از خودگذشته است، نه هدف خاصی در زندگی دارد که برایش تلاش کند و نه زندگی برایش مهم است. این ویژگی‌های مورسو از همان جملات اول کتاب خواننده را متعجب می‌کند: «امروز مامان مُرد. شاید هم دیروز. نمی‌دانم. تلگرامی از خانه‌ٔ سالمندان به دستم رسید: «مادر درگذشت. مراسم تدفین فردا. با احترام.» این چیزی را نمی‌رساند. شاید هم دیروز بوده است.»

هرچه بیشتر با مورسو آشنا می‌شویم و در روزهای پس از مرگ مادرش رفتارهای او را می‌بینیم، بیشتر متوجه می‌شویم که شخصیت اصلی داستان آلبر کامو از تمام آنچه دنیای مدرن از انسان‌ها می‌خواهد سر باز می‌زند. نه موفقیت در نظرش چیز ارزشمندی است و نه آدم‌ها برایش مهم‌اند. در مواقعی ما به مورسو شبیه می‌شویم و گاهی خود را چنان دور از او می‌بینیم که برایمان قابل باور نیست چنین آدمی، بخواهد دست به قتل بزند و…

کتاب مرگ در ونیز نوشته‌ی توماس مان نویسنده‌ی مشهور آلمانی است که با ترجمه‌ی حسن نکوروح توسط انتشارات نگاه به چاپ رسیده است. این کتاب داستان سفر گوستاو آشنباخ، یک نویسنده‌ی مسن به ونیز را روایت می‌کند. او که به امید گشودن دریچه‌ای نو روانه سفر شده بود، پس از مدتی در گرداب درون خود فرو رفت. آشنباخ فردی با اصول اخلاقی خاص و منضبط است و در هتل شیفته‌ی یک پسر نوجوان می‌شود. با وجود اینکه هرگز با او ارتباط مستقیمی پیدا نمی‌کرد اما بسیار تحت تاثیر او قرار می‌گیرد.

این کتاب اولین جلد یک مجموعه‌ی پنج جلدی اثر داگلاس آدامز نویسنده‌ی مشهور انگلیسی است. جلد ششم این مجموعه علمی-تخیلی پس از مرگ نویسنده منتشر شد. این داستان روایت مردی از طبقه‌ی متوسط انگلیسی است که به سفری بین‌کهکشانی می‌رود؛ سفری که ورای ماجراجویی، کاوشی طنزآلود در جست‌وجوی معنای زندگی ا‌ست. نشر چشمه کتاب را با ترجمه‌ی آرش سرکوهی منتشر کرده است.

زویا پیرزاد روایتی تامل‌برانگیز از زندگی سه زن از سه نسل متفاوت را به رشته‌ی تحریر درآورده است. این مادربزرگ، مادر و دختر هرکدام دغدغه‌ها و مسائل خاص خود را دارند. راوی داستان آرزو است که انگار پل میان نسل گذشته‌ و بعد خود یعنی مادر و دخترش است. او در گیرودار خواسته‌های این دو نسل و خواسته‌های خودش زندگی می‌کند. این کتاب به همت نشر مرکز در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.

پرنده من نوشته فریبا وفی نویسنده مشهور ایرانی است و نشر مرکز این رمان را منتشر کرده. داستان حول محور زندگی یک زن ایرانی می‌گردد که خوشی او بابت خرید خانه پس از تلاش‌های زیاد دوامی ندارد. همسرش تصمیم به مهاجرت می‌گیرد و این زن باید تنهایی فرزندان خود را بزرگ کند. در این میان او مسئولیت نگهداری از مادرش را نیز دارد. این کتاب جوایز بسیاری از جمله جایزه‌ی سومین دوره‌ی بنیاد هوشنگ گلشیری به‌عنوان بهترین رمان سال ۱۳۸۲ را کسب کرده است.

الهام کامرانی کتاب به وقت شب اثر لودمیلا پتروشفسکایا را به فارسی ترجمه و نشر چشمه آن را عرضه کرده است. این نویسنده‌ی برجسته‌ی روس، داستان مدفون‌شدن بلندپروازی‌های یک شاعر، به نام آنا را خلق کرده است. آنا زنی میانسال است و مسئولیت نگهداری از فرزندان و نوه‌اش را برعهده دارد. حفظ خانواده دست آنا برای تحقق بخشیدن به رویاهایش را بسته است.

رمان زندانی لاس لوماس نوشته‌ی کارلوس فوئنتس است. روزنامه‌ی گاردین این نویسنده را مشهورترین نویسنده‌ی مکزیک تعبیر کرده است. او در این کتاب داستان مردمی را روایت می‌کند که با انقلاب مکزیک به ثروت رسیدند. نویسنده با لحن صریح و طنزی تلخ نحوه‌ی مواجهه‌ی آنها با این پول هنگفت را به تصویر می‌کشد. نشر ماهی کتاب را ترجمه‌ی عبدالله کوثری روانه‌ی بازار کرده است.

کتاب سرزمین بی‌صاحب نوشته‌ی گراهام گرین و ترجمه‌ی سعید کلاتی، شامل دو داستان یکی با همین نام و دیگری به نام دست بیگانه است. هر دوی این داستان‌ها درون‌مایه جاسوسی دارند و درباره‌ی جنگ سرد شوروی و کشورهای غربی بعد از جنگ جهانی دوم است. نشر نیماژ این کتاب را منتشر کرده است.

دختر آگاممنون رمانی متفاوت از اسماعیل کاداره است. مهدی غبرائی این کتاب را ترجمه کرده و نشر نیماژ آن را در دسترس علاقه‌مندان قرار داده است. نویسنده در این رمان، داستان عاشقانه میان یک روزنامه‌نگار با دختر یک سیاست‌مدار را در زمان رژیم دیکتاتور آلبانی به تصویر می‌کشد. عشقی که به‌خاطر موقعیت سیاسی پدر دختر نافرجام می‌ماند. این رمان نقدی شجاعانه بر حکومت‌های استبدادی و اثرات آن در سرخوردگی مردم یک جامعه با حکومت‌ دیکتاتور است.