معرفی فیلمنامه های معروف

کمتر کسی است که اصغر فرهادی را با افتخاراتی که برای شهرت سینمای ایران داشته است و آثار فوق‌العاده‌ی او نشناسد. اصغر فرهادی یکی از پرافتخارترین فیلمنامه‌نویس‌ها، کارگردان‌ها و تهیه‌کنندگان فیلم ایران است. از افتخارات او کسب دو اسکار و یک کن است. وی این حرفه را با فیلمنامه‌نویسی برای شبکه تهران آغاز ‌کرد و به تدریح با آثار شگفت‌انگیز خود توانست در جهان در حرفه کارگردانی به شهرت برسد. اصغر فرهادی فیلمنامه‌نویسی و فعالیت حرفه‌ای سینمایی خود را با فیلم سینمایی ارتفاع پست ساخته‌ی ابراهیم حاتمی‌کیا شروع کرد و کارگردانی را نیز در حدود یک سال پس از اکران همین فیلم آغاز کرد.

کتاب «هفت فیلم‌نامه»، کتابی است که شامل ۷ تا از فیلمنامه های معروف اصغر فرهادی می باشد. این فیلمنامه‌ها عبارت‌اند از: جدایی نادر از سیمین، درباره الی، دایره زنگی، چهارشنبه‌سوری، رقص در غبار، گذشته و شهر زیبا است. این کتاب به تمام علاقه‌مندان به سینما و آثار فرهادی پیشنهاد می‌‌شود.

کریستوفر نولان، نویسنده و کارگردان فوق‌العاده سینما در ۳۰ ژوئیه ۱۹۷۰ در لندن انگلستان به دنیا آمد. در طول ۱۵ سال فیلمسازی، نولان از فیلم‌‌های مستقل کم‌‌هزینه به ساخت برخی از بزرگترین فیلم‌های پرفروش تبدیل شده است. فیلم‌های فوق‌العاده‌ی نولان تا به حال بیش از ۵ میلیارد دلار در سراسر دنیا فروش داشته و برنده ۱۱ جایزه اسکار از ۳۶ نامزدی بوده‌اند. نولان که در لندن به دنیا آمد و بزرگ شد، از دوران جوانی به فیلمسازی علاقه‌مند شد. پس از تحصیل در رشته ادبیات انگلیسی در دانشگاه کالج لندن، اولین کار خود را با فیلم Following (۱۹۹۸) شروع کرد. نولان با دومین فیلمش به نام Memento (۲۰۰۰) شهرت بین‌المللی به دست آورد و برای آن نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین فیلمنامه اصلی شد و پس از آن نیز موفق به ساخت فیلم‌های شاهکار دیگری شد.

کتاب «تنت» یکی دیگر از فیلمنامه های معروف و فیلمنامه‌ی هیجان‌انگیزی از کریستوفر نولان است که مثل تمام آثار او پیچیدگی‌های خاصی دارد. در فیلم سرعت روند حوادث و انتقال اطلاعات به قدری بالاست که برای مخاطب حتی با چندین بار تماشای فیلم هم برخی مسائل گنگ و مبهم هستند. خواندن این فیلم‌نامه نه تنها می‌تواند به درک بهتر اتفاقات و حوادث فیلم کمک کند، بلکه به بسیاری از سؤالات بیننده و خواننده نیز پاسخ می‌دهد. این فیلمنامه تنها چند تفاوت جزئی با فیلم دارد که بیشتر شامل چند دیالوگ و سکانس هستند که از نسخۀ نهایی فیلم حذف ‌شده‌اند. تنت فیلمنامه دلهره‌آوری دارد که با زمان بازی می‌کند و قهرمان آن با دشمنی بی‌رحم رو‌به‌روست که دلال اسلحه است. این داستان دنیایی سراسر غافلگیری و خیانت را به نمایش می‌گذارد؛ دنیایی که به‌ سختی درک می‌شود.

طبق گفته گراهام گرین، نویسنده کتاب «مرد سوم»، این رمان در ابتدا به قصد یک فیلمنامه شروع شد اما از آنجایی که او عادت به نوشتن یک فیلمنامه بدون داستان نداشت، نوشتن این داستان را آغاز کرد. فیلم این داستان هم با همان عنوان «مرد سوم» در سال ۱۹۴۹ به کارگردانی کارول رید ساخته شد. این فیلم برنده چندین جایزه از جمله نخل طلای کن، بهترین فیلم‌‌برداری سیاه و سفید و نامزد بهترین کارگردانی و بهترین تدوین شد و عنوان بهترین فیلم زبان انگلیسی قرن بیستم را نیز در سال ۱۹۹۹ به خود اختصاص داد.

محتوای اصلی مورعلاقه گراهام‌ گرین «جدال خوب و بد» است و در اکثر داستان‌های او، شر، جذابیت بیشتری دارد و کار برای کسی که به دنبال خیر است و آن را به شر ترجیح می‌دهد، دشوار و پیچیده است. «مرد سوم» هم همانند بسیاری از آثار او، داستانی پر از اتفاقات مختلف است و در آن مقابله خیر و شر مشاهده می‌شود.

در این داستان هالی مارتینز نویسنده رمان‌های وسترن آمریکایی است که برای دیدار با دوست خود هری لایم به وین می‌رود. داستان از آنجایی شروع می‌شود که کمی قبل از رسیدن او به وین، لایم در یک تصادف کشته می‌شود و نامزد او و دوستانش معتقدند که این حادثه مشکوک بوده است. سرایدار خانه لایم اندکی پس از اینکه اطلاعاتی درباره تصادف او به مارتینز می‌دهد به قتل می‌رسد. البته که این اطلاعات با آنچه دوستان لایم درباره حادثه تعریف کرده بودند متفاوت بود و دوست او هم در بازار سیاه دارو دست داشت. داستان در ادامه عجیب‌تر و پیچیده‌تر می‌شود… این داستان اثری جنایی و رازآلود است و خواننده را در هنگام خواندن آن به هیجان، وحشت و لذت دعوت می‌‌کند.

بهرام بیضائی کارگردان و نویسنده‌ی فیلم و نمایش است که در زمینه‌های دیگری از جمله تهیه‌کنندگی، تدوین فیلم، ترجمه نمایشنامه و غیره نیز فعالیت داشته است. او از نویسندگان معروف نمایش و ادبیات نوین فارسی به حساب می‌‌آید و بعضی از نمایشنامه‌‌های او به زبان‌‌های دیگری نیز ترجمه و در مناطقی از جمله اروپا، آسیا و آمریکای شمالی به چاپ و اجرا رسیده است. در این یادداشت به سراغ یکی از فیلمنامه های معروف او رفته‌ایم: وقتی همه خوابیم.

بیضائی در «وقتی همه خوابیم» وضعیت سینمای ایران را، بدون هیچ قضاوتی از سوی خودش، به نمایش گذاشته شده است. این فیلمنامه درباره آشنایی چکامه چمانی، کسی که همسر و فرزندش را در یک تصادف از دست داده ‌است، با فردی است که به تازگی از زندان آزاد شده است. در این میان چکامه با فشار وکیل خانواده راننده برای رضایت دادن رو‌به‌رو می‌شود. در این داستان زندانی تازه‌آزادشده برای چکامه دلیل زندانی و آزاد شدنش را تعریف می‌کند و …

کوئنتین تارانتینو متولد ۲۷ مارس ۱۹۶۳، فیلمساز، منتقد فیلم و فیلمنامه‌نویس آمریکایی است. ویژگی‌‌های فیلم‌های او داستان‌های غیرخطی، طنز سیاه، خشونت سبک و دیالوگ‌های گسترده است. تارانتینو کار خود را به ‌عنوان یک فیلمساز مستقل با اکران «سگ‌های انباری» در سال ۱۹۹۲ آغاز کرد و او با دومین فیلم خود، پالپ فیکشن (۱۹۹۴) که یک کمدی جنایی بود، موفقیت‌ها و جوایز متعددی را به دست آورد. فیلم‌های تارانتینو طرفداران زیادی دارد و جوایز بسیاری همچون اسکار، بفتا، گلدن گلوب، نخل طلا و گرمی را از آن خود کرده است.

«هشت فرد منفور» یکی از فیلمنامه‌های معروف کوئنتین تارانتینو است. در پایان جنگ داخلی، یک کالسکه از چشم‌انداز زمستانی وایومینگ عبور می‌کند. جان روث، شکارچی فصل و اسیر فراری‌اش، دیزی دومرگ، به سمت شهر رد راک، جایی که روث، دومرگ را به سزای اعمالش می‌رساند، مسابقه می‌دهند. در طول جاده، آن‌ها با سرگرد مارکیز وارن، سرباز سابق اتحادیه که به شکارچی بدنامی تبدیل شده و کریس مانیکس، یک مرتد که ادعا می‌کند کلانتر جدید شهر است، برخورد می‌کنند. روث، دومرگ، وارن و مانیکس که در یک کولاک گم شده‌اند، به مغازه‌ای پناه می‌برند. جایی که چهار چهره ناآشنا از آن‌ها استقبال می‌کنند. همانطور که طوفان دامنه کوه را فرا می‌گیرد، این هشت مسافر پی می‌برند که ممکن است بالاخره به رد راک نرسند…

هشت فرد منفور در فضایی پر تنش با شخصیت‌‌های منحصربه‌فرد و دیالوگ‌های تیز روایت می‌شود.

۲۰۰۱: ادیسه فضایی یک فیلم علمی تخیلی حماسی محصول سال ۱۹۶۸ به تهیه‌کنندگی و کارگردانی استنلی کوبریک است. فیلمنامه توسط کوبریک و آرتور کلارک، نویسنده داستان‌های علمی تخیلی نوشته شده است و از داستان کوتاه کلارک در سال ۱۹۵۱ “The Sentinel” و دیگر داستان‌های کوتاه او الهام گرفته شده است. کلارک همچنین رمانی از فیلم ساخت که پس از اکران فیلم منتشر شد و بخشی از آن همزمان با فیلمنامه نوشته شد.

این فیلم به دلیل نمایش دقیق علمی از پرواز فضایی، جلوه‌های ویژه و تصاویر مبهم مورد توجه قرار گرفته است. کوبریک در ساخت این فیلم از تکنیک‌های متعارف سینمایی و روایی اجتناب کرد، به‌طوری که از دیالوگ‌ها کم استفاده می‌شود و سکانس های طولانی فقط با موسیقی همراه است. این اثر که از فیلمنامه های معروف کوبریک است، پاسخ‌‌های انتقادی مختلفی دریافت کرد، از کسانی که آن را تاریک می‌دانستند تا کسانی که آن را خوش‌بینانه نسبت به امیدهای بشریت معرفی می‌کردند. منتقدان همچنین روی کاوش این فیلم در موضوعاتی مانند اگزیستانسیالیسم، تکامل انسان، فناوری، هوش مصنوعی و امکان حیات فرازمینی دست گذاشتند. این فیلم نامزد چهار جایزه اسکار شد و در حال حاضر به عنوان یکی از بهترین و تاثیرگذارترین فیلم‌های ساخته‌شده در تاریخ شناخته می‌شود.