معجزات مغازه نامیا
نویسنده: کیگو هیگاشینو
مترجم: سعیده قاسمیان
انتشارات: انتشارات چترنگ
مشهورترین و بهترین نویسندگان ژاپن که هستند؟! مردمی که شمشیرهایشان همیشه تیز است، بهشدت وفادار هستند، به سنت و رسوم گذشته پایبند بودهاند، سختکوش هستند، لوازم خانگی فوقالعادهای میسازند و البته جنگ جهانی دوم برایشان با دو بمب اتم تمام شده است… راستش را بخواهید ذهن ما ایرانیها در سالیان گذشته از ژاپنیها، خلاقیتشان و هنردوستیشان تصور کمی داشته است. این یادداشت از وبلاگ طاقچه، تلاش میکند این تفکر را بهبود دهد و با معرفی نویسندگان معروف ژاپنی، زمینهی آشنایی با ادبیات ژاپن را فراهم آورَد.
در این یادداشت شرح حالی مختصر و بهدور از کلیشههای همیشگی از ۱۴ نویسندهی ژاپنی میخوانیم و با بهترین اثر هر کدام آشنا میشویم.
معجزات مغازه نامیا
نویسنده: کیگو هیگاشینو
مترجم: سعیده قاسمیان
انتشارات: انتشارات چترنگ
مهندسی خوانده، در یک خانواده کارگری بزرگ شده و از نوجوانی عاشق نوشتههای معمایی و جنایی بوده است. ویکیپدیا میگوید سال ۱۹۵۸ متولد شده است و متأهل است. هیگاشینو از سال ۱۹۸۳ پای ثابت جوایز ادبی ژاپن و آسیا بوده و ۱۱ بار هم موفق شده تندیس جایزه را به خانهاش ببرد. هیگاشینو مثل رضا امیرخانیِ وطنی، مهندسی خوانده است ولی برخلاف امیرخانی، کیگو هیگاشینو با نوشتن بیش از ۷۰ رمان و دهها اقتباس از آثارش نویسندهی پرکاری است. هیگاشینو نوشتاری ساده دارد و دور از پیچیدگی در ساختار و نثر تلاش میکند با ماجرا، مخاطبانش را میخکوب کند.
«معجزات مغازه نامیا» از آثار این نویسنده است. رمانی که با زمان و ارتباط با گذشته گره خورده و مثل همیشه رگههایی از جرم و جنایت در خود دارد و پر ازغافلگیری است. معما و هیجان توأمان. این رمان با ترجمهی سعیده قاسمیان و توسط انتشارات چترنگ منتشر شده است. خواندن این رمان معاصر ژاپنی میتواند شروع خوبی برای آشنایی با کیگو هیگاشینو و تجربهی یک کتابخانهی کامل از رمان و فیلم و سریال اقتباسشده از آثار او باشد.
اتاق قرمز
نویسنده: ادو گاوا رانپو
مترجم: محمود گودرزی
انتشارات: انتشارات چترنگ
قبل از معروفشدن مردم به تارو هیرای میشناختندش، همان اسمی که پدر ساموراییاش برای او گذاشت. تارو ولی عاشق ادگار آلنپو، نویسندهی شهیر فرانسوی بود و متأثر از او کمکم نامش به ادوگاوا راپنو تغییر کرد. ادوگاوا رانپو سال ۱۸۹۴ بهدنیا آمد و بهرغم اینکه به دانشگاه رفت تا اقتصاد بخواند طالع بختْ او را به یکی از موفقترین نویسندگان ژانر معمایی در ژاپن تبدیل کرد. رانپو نویسندگی حرفهای را از ۱۹۲۳ شروع کرد و توانست بر ادبیات ژاپن اثر زیادی داشته باشد. امروزه «جایزهی ادوگاوا رانپو» نماد تلاش و تأثیری است که رانپو بر ادبیات ژاپن گذاشته است. این جایزه هر سال به برترین نویسندگان معمایینویس ژاپنی تعلق میگیرد.
«اتاق قرمز» قصهی اتاقی است که در آن افرادی هیجانات و جنایتهای زندگی خود را با هم به اشتراک میگذارند. حالا تصور کنید قاتلی به این جمع اضافه شود و داستان قتلی را بیان کند… کتاب اتاق قرمز مجموعهی ۵ داستان کوتاه معمایی است که انتشارات چترنگ با ترجمهی محمود گودرزی آن را روانهی بازار کرده است.
کافکا در کرانه
نویسنده: هاروکی موراکامی
مترجم: مهدی غبرایی
انتشارات: انتشارات نیلوفر
اینکه پدر و مادر کسی ادبیات تدریس کنند، الزامی ایجاد نمیکند که نویسنده شود. ولی این امر برای موراکامی که هم مادر و هم پدرش ادبیات ژاپنی تدریس میکردند، عامل مضاعفی شد در موفقیت. هاروکی موراکامی در سال ۱۹۴۹ در کیوتو به دنیا آمد. او بین نویسندگان ژاپنی به دلیل علاقه و تاثیر زیادی که از هنر و ادبیات غربی و روسیه گرفته، موردی خاص است. آثار موراکامی در فضای بینالمللی به بیش از ۵۰ زبان ترجمه شده است و همیشه مورد توجه مخاطبان دیگر کشورها بوده است. موراکامی با نثری ساده و نوشتههایی سوررئال حسابی به دل مخاطبانش مینشیند.
«کافکا در کرانه» یکی از معروفترین آثار هاروکی موراکامی است که به فارسی هم ترجمه شده است. این کتاب را نشر نیلوفر و با ترجمهی مهدی غبرایی در اختیار دوستداران ادبیات ژاپن قرار داده است. کافکا در کرانه داستان پسری ۱۵ساله است که از خانه فرار میکند تا هم دنبال مادر و خواهرش بگردد و هم از دست پدر بدجنسش فرار کند. پای او در این مسیر به یک قتل باز میشود و کارش دشوارتر از گذشته میگردد. خواندن و شنیدن از ادامهی ماجرا با توجه نثر روان، ساده، و بیتکلف موراکامی میتواند برای علاقهمندان به آثار رئالیسم جادویی آن هم از نوع ژاپنیاش، تجربهی نابی باشد.
در چشم شیطان
نویسنده: جونیچیرو تانیزاکی
مترجم: محمود گودرزی
انتشارات: انتشارات خوب
تانیزاکی نماد توجه همزمان به سنت و مدرنیته و فرهنگ غربی است و آثارش سرشار از این دغدغهها هستند. او در سال ۱۸۸۶ در توکیو متولد شد، در رشتهی ادبیات تحصیل کرد و در آغاز دههی ۱۹۰۰ فعالیت ادبی خود را شروع کرد. آثار جونیچیرو تانیزاکی آمیخته با فرهنگ سنتی ژاپن هستند. او در آثارش به شخصیتپردازی بهای زیادی میدهد و به بررسی پیچیدگیهای روانشناختی توجه خاصی دارد.
«در چشم شیطان» داستانی جنایی و هیجانانگیز است. در این کتاب، سونومورا که فردی ثروتمند است، وضعیت روانی مساعدی ندارد و بهواسطهی یکی از دوستانش وارد ماجرای یک قتل میشود… ماجرایی که حدسزدن پایانش ممکن نیست و شما را تا آخرین سطر همراه خودش نگه میدارد. این کتاب هماکنون با ترجمهی محمود گودرزی و توسط نشر خوب در دسترس است.
استخر شیرجه
نویسنده: یوکو اوگاوا
مترجم: میثم فرجی
انتشارات: انتشارات آده
کتابی با عنوان خاطرات بارداری دارد، بیشتر قهرمانان داستانهایش زنها هستند و با همهی اینها، فمینیست نیست. اوگاوا متولد ۱۹۶۲ در اوکایاماست و زنانگیاش را به داستان و ناداستانهایی که خلق میکند، وارد کرده است. یوکی اوگاوا از سال ۱۹۸۸ نوشتن را شروع کرد. او نثری ساده دارد و همچون جستارنویسان توجه زیادی برای جزئیات خرج میکند. اوگاوا نویسندهی تحسینشدهای است که علاوه بر داستان در حوزهی ناداستان هم فعالیت زیادی دارد. جایزهی ادبی شرلی جکسون نتیجهی تلاش او بوده که در سال ۲۰۰۸ توانسته است به آن دست پیدا کند.
«استخر شیرجه» سه داستان کوتاه از زندگی یله، رها و دورافتادهی زنان است. زنانی تنها که یوکو اوگاوا تلاش کرده در این کتاب برشهایی نسبتاً تلخ از زندگی آنها را به نمایش بگذارد. یکی از داستانها مربوط به دختری تنهاست که کار هر روزش تماشای شیرجهزدن پسربچهای یتیم است، آن یکی مربوط به زنی باز هم تنهاست که بنا دارد خاموش و به دور از هیاهوی دنیا حالات روزانهی خواهر باردارش را بنویسد، آخرین داستان هم مربوط به بازسازی خاطرات زنی است که از دانشگاه محل تحصیلش بعد از سالیان طولانی دیدن میکند. این کتاب را انتشارات آده با ترجمه میثم فرجی منتشر کرده است.
سن خانمها مهم نیست. ولی وقتی نویسنده میشوند شرایط فرق میکند. کاواکامی متولد ۱۹۵۸ در ژاپن است. او علاوه بر داستان به نقدهای ادبی و اشعاری که میسراید هم شناخته میشود. داستانهایش عموماً آمیخته به جهان فانتزی هستند و فعالیتش در عرصهی قلم و کاغذ گره جالبی به رئالیسم جادویی خورده است. هیرومی خوشجایزه هم هست و ضمن اینکه در سال ۲۰۱۴ با رمانسوزی جایزهی بسیار معتبر یومیوری ژاپن را به دست آورد، ۵ سال بعد و در سال ۲۰۱۹ مدال افتخار دولت ژاپن را نیز دریافت کرده است.
«حال و هوای عجیب در توکیو» از عشق میگوید. آن هم نه هر عشقی. این کتاب بر محور یک عشق غیرعادی بین زنی ۳۸ساله و یکی از معلمان قدیمیاش که شصت هفتاد سال سن دارد، قرار گرفته است. این دو همدیگر را به صورت اتفاقی در یک کافه میبینند و ادامهی ماجرای همیشه پیچ در پیچ عشق. رمانِ حال و هوای عجیب در توکیو از نوین کتاب گویا و با گویندگی تینا میرکریمی و ترجمهی مژگان رنجبر در دسترس است.
بخشی از کتاب صوتی حال و هوای عجیب در توکیو را بشنوید.
حال و هوای عجیب در توکیو
نویسنده: هیرومی کاواکامی
گوینده: تینا میرکریمی
انتشارات: نوین کتاب گویا
دریانوردی که از چشم دریا افتاد
نویسنده: یوکیو میشیما
مترجم: مریم رضایی
انتشارات: نشر سنگ
نویسنده، شاعر، نمایشنامهنویس، بازیگر، کارگردان. ژاپنیها و دوستداران ادبیات ژاپن اینگونه یوکیو میشیما را میشناسند. یک آچارفرانسه به تمام معنا که در تمامی کارهایش موفق عمل کرده است. میشیما در ادبیات طور دیگری خوب بود و گواه این ادعا همین بس که سه بار کاندیدای جایزهی نوبل ادبیات شد. یوکیو میشیما متولد ۱۹۲۵ در ژاپن است و ورود به ویسندگی برای او ۲۴ سال یعنی تا سال ۱۹۴۹ طول کشید که با کتاب اعترافات یک نقاب وارد دنیای پرماجرای خود در نویسندگی و بدل به یکی از موفقترین نویسندگان ژاپنی شد. گرچه تمام اینها نتوانست رضایت او را جلب کند و میشیمای همهفنحریف در سال ۱۹۷۰ و به روش سنتی ژاپنیها یعنی هاراکیری به زندگی خود خاتمه داد.
«دریانوردی که از چشم دریا افتاد» همان طور که از نامش مشخص است قصهی یک دریانورد است که از چشم میافتد. حالا از چشم دریا نه، ولی از چشم نوبورو، یک نوجوان سیزدهساله میافتد. نوبورو و دوستانش ابتدا ریوجی را بهعنوان یک فرد دنیادیده و باتجربه میشناسند؛ ولی پس از مدتی خواستگاری ریوجی از مادر بیوهی نوبورو همه چیز را خراب میکند. این رمان داستان کینه و معمای انتقام این نوجوانان از ریوجی است. لوئیس جان کارلینو، کارگردان انگلیسی، با اقتباسی زیبا این رمان را به فیلم تبدیل کرده و دیدن آن هم خالی از لطف نیست. کتاب دریانوردی که از چشم دریا افتاد را نشر سنگ با ترجمه مریم رضایی منتشر کرده است.
کیوتو
نویسنده: یاسوناری کاواباتا
مترجم: مهدیه عباسپور
انتشارات: نشر چشمه
کاواباتا یکی دیگر از نوبلبردههای ژاپنی است. جایزهای که کاواباتا را در سال ۱۹۶۸ تبدیل به اولین ژاپنی برندهی نوبل ادبیات کرد. یاسوناری کاواباتا سال ۱۸۹۹ در اوزاکا به دنیا آمد و ۷۲ سال بعد به زندگی خود خاتمه داد. کاواباتا نویسندهای متعهد به فرهنگ و سنت ژاپن است و درونمایهی بیشتر آثارش هم برگرفته از همین مسئله است.
«کیوتو» دربارهی پایتخت قدیمی ژاپن و بیرونقی و فراموشی آن است. سراسر غم است و مخاطب را تحریک میکند. مخاطبی که از شدت بیتوجی و فراموشی گنجینههای گذشته و تاریخ باشکوه متعجب میشود. «کیوتو» داستان دختری به نام چیهکو است که برای پرده برداشتن از رازهای گذشتهاش مجبور میشود به دنیای ژاپن باستان سفر کند. این کتاب با ترجمهی مهدیه عباسپور توسط نشر چشمه در اختیار علاقهمندان ادبیات قرار گرفته است.
یک مسئلهی شخصی
نویسنده: کنزابورو اوئه
مترجم: مهسا علی کاهی
انتشارات: انتشارات رادمهر
سال ۱۹۹۴ برندهی جایزهی نوبل شد، پشت تریبون رفت و گفت: «من دربارهی منزلت بشریت مینویسم.» کنزابورو اوئه متولد ۱۹۳۵ در جزیرهی شیکوکو است. اگر عددها را جمع و تفریق کنیم، متوجه میشویم که کودکی سختی داشته است. اوئه پدرش را در جنگ جهانی دوم از دست داد و خاطرات جنگ و قصهها و افسانههای محلی برای همیشه همراه او ماند و حتی در آثارش تجلی پیدا کرد. اوئه در آثارش تصویرسازی مناسبی دارد و نثر روانی را برای روایت انتخاب میکند. به همهی آنچه گفتهشده این مورد هم باید اشاره شود که اوئه تحت تأثیر نویسندگان فرانسوی و غربی بود و هم در فرم و هم در محتوا اثر زیادی از آنها گرفته است.
«یک مسئله شخصی» یکی از آثار برجستهی این نویسنده است که نشر رادمهر آن را با ترجمهی حبیب گوهریراد منتشر کرده است. این رمان مسئلهی رنج را مطرح میکند و درگیری یک مرد با تولد پسرش را روایت میکند؛ پسری که با ناتوانی مادرزاد متولد شده است. مسئلهای که مشکلاتی برای کار و زندگی او ایجاد میکند و در کل همهی زندگی او را تحت تأثیر قرار میدهد. به صورت خلاصه میتوان «یک مسئله شخصی» را تجربهای شرقی از رنج دانست. البته نه کاملاً شرقی چرا که نویسنده تحت تأثیر فضای ادبی فرانسه و ادبیات اگزیستانسیالیستی آن است.
کوکورو
نویسنده: ناتسومه سوسهکی
مترجم: قدرتاله ذاکری
انتشارات: نشر برج
برخلاف بیشتر نویسندهها که در رنج و سختی یا خانوادههای فقیر به دنیا میآیند. ناتسومه سوسه کی زندگی متفاوتی داشته است. او سال ۱۸۶۷ در خانوادهای ثروتمند به دنیا آمد تا دغدغهی آب و نان نداشته باشد. سوسهکی تحصیلاتش را تمام کرد و از همان ابتدا دنبال نوشتن رفت. او مدتی روزنامهنگاری کرد و بعد هم به تدریس در دانشگاه روی آورد. ناتسومه سوسهکی با دریافت بورسیه تحصیلی به لندن رفت و این سفر سرآغاز آشنایی بیواسطهی او با غرب، فلسفه و ادبیات شد. آثار سوسهکی را باید در همین فضا بررسی کرد. دانشجوی ثروتمندی که آشنا به ادبیات غرب است ولی همیشه گوشهچشمی به شرق و کشورش هم داشته است.
«کوکورو» را سال ۱۹۱۴ یعنی دو سال قبل از مرگش نوشته است. از پختهترین آثار اوست و قصهی جالبی را روایت میکند. کوکورو تنهایی را روایت میکند و راه نجات از آن را. کوکورو در اصل وصیتنامهی راوی اول شخص آن یعنی سنسی است که ادامه پیدا میکند. کوکورو توسط نشر برج و با ترجمهی قدرتاله ذاکری منتشر شده است.
بخشی از کتاب صوتی کوکورو را بشنوید.
کوکورو
نویسنده: ناتسومه سوسهکی
گوینده: نیما منصوریان
انتشارات: رادیو گوشه
شیکیبو از آن نویسندههای افسانهای است. زنی پیگیر، هنرمند و هنردوست که زندگیاش با فقدان گره خورده است. او در خانوادهای اصیل و بسیار با نفوذ فوجیوارا به دنیا آمد. گرچه از تمام نعمات این خانواده بهرهمند نبود. او زبان چینی آموخت و مسیرش را با جدیت ادامه داد. موراساکی شیکیبو ازدواج کرد و صاحب فرزند هم شد. ولی مرگ شوهرش دو سال بعد از ازدواج همه چیز را تلخ کرد. بسیاری بر این باور هستند که او قسمت زیادی از کل داستان «گنجی» را بین سال ۱۰۰۱ (سال درگذشت شوهرش) تا ۱۰۰۵ نوشته است.
«دفتری از داستان گنجی» دلیلی است که ما امروزه و بعد از ۱۰ قرن از موراساکی شیبو یاد میکنیم. نویسندهای افسانهای و خوشذوق که ده قرن پیش داستانی نوشته است تا الهامبخش مردم ژاپن در زندگی باشد. اینکه بدانیم برندهی نوبل در سال ۱۹۶۸ خودش را مدیون این کتاب میداند و آن را به عنوان مرتفعترین قلهی ادبیات ژاپن معرفی میکند، گویای همه چیز است.
داستان در سه بخش تنظیم شده است. قسمت اول یکی از فرزندان امپراطور یعنی هیکاری گنجی و عشقش را روایت میکند و دو قسمت دیگر هم ماجرای همین شخص است که به مرور با دنیا و مشکلاتش آشنا میشود و در نهایت هم تشکیل خانواده میدهد. این کتاب را میتوانید با گویندگی فاطمه حسینی و ترجمهی قدرتالله ذاکری از نشر آوایم بشنوید.
بخشی از کتاب صوتی دفتری از داستان گِنجی: یوگائو را بشنوید.
دفتری از داستان گِنجی: یوگائو
نویسنده: موراساکی شیکی بو
گوینده: فاطمه حسینی
انتشارات: نشر آوایم
کلارا و خورشید
نویسنده: کازوئو ایشی گورو
مترجم: شیرین شکراللهی
انتشارات: کتاب کوله پشتی
متولد ۱۹۵۴ در ناگاساکی است ولی زیاد آبوهوای ژاپن را تنفس نکرده است و در ۵سالگی خانوادهاش به انگلستان مهاجرت کردند. ایشیگورو تحصیلاتش را در رشتههای فلسفه و نویسندگی خلاق کامل کرد. او جایزههای زیادی برده است و گل سرسبد جوایزش هم نوبلی است که در سال ۲۰۱۷ دریافت کرد. او جوایز بوکر برای «بازماندهی روز» و وایتبرِد را برای کتاب «نویسندهای از جهان پهناور» به دست آورده است. ایشیگورو گرچه بین انگلستان و ژاپن معلق است و آثارش تناسب چندانی با ادبیات ژاپن ندارد ولی بههرحال نویسندهای ژاپنی است و در این کشور محبوبیت زیادی دارد. رمانهای «بازمانده روز» و «هرگز رهایم مکن» از او به صورت فیلم سینمایی درآمدهاند.
«کلارا و خورشید» داستان یک ربات است. رباتی که برای بچهها طراحی شده است. این رمان قصهی آشنایی دختری به نام جوزی با این ربات (کلارا) است. رباتی که توجه ویژهای به زندگی انسانها دارد و کنجکاوی زیادی از خودش نشان میدهد. جوزی، کلارا را از داخل تاکسی میبیند و در یک نگاه میفهمد که او و کلارا باید به هم برسند. نشر کولهپشتی این کتاب را با ترجمۀ شیرین شکراللهی منتشر کرده است.
آدم ماهی
نویسنده: کوبو آبه
مترجم: شیوا مقانلو
انتشارات: نشر نیماژ
سال ۱۹۲۵ در توکیو متولد شد، ۶۸ سال زندگی کرد تا اینکه سال ۱۹۹۳ دنیا را با بیش از ده رمان و چندین جایزه رها کرد. آبه نویسندهای بود که به اقتضای سنش دربارهی ژاپن پس از جنگ جهانی دوم آثار درخشانی منتشر کرد. آثاری که متأثر از آشنایی این نویسنده با ادبیات غرب و سوررئالیسم و نگاه او به شرایط آن روزهای ژاپن بود.
«آدم ماهی» در ژاپنِ آینده رخ میدهد. جایی که آبشدن یخهای قطبی مشکلات ژاپن را دو چندان کرده است. «آدم ماهی» داستان پروفسور کاتسومی است که تلاش میکند با الهام از روسها و اختراع عجیبشان دستگاهی بسازد که بتواند رفتار و افکار انسانها را پیشبینی کند. دستگاه روسها، توانایی پیشبینی سیاستهای مخالفان در عرصهی بینالمللی را دارد. «آدم ماهی» را نشر ماهی با ترجمهی شیوا مقانلو در اختیار علاقهمندان به ادبیات ژاپن قرار داده است.
دریاچه
نویسنده: بنانا یوشیموتو
مترجم: مژگان رنجبر
انتشارات: کتاب کوله پشتی
درست حدس زدید. تلفظتان هم درست بود. اسم این نویسنده بنانا است. فارسیاش میشود همان موز خودمان. ماهوکو یوشیموتو سال ۱۹۶۴ در توکیو به دنیا آمد. بزرگ شد، درس خواند، نوشت و نوشت و در نهایت به خاطر علاقه به موز، نام مستعار بنانا را برای خودش برگزید. خانم یوشیموتو برخلاف این سرزندگی، در آثارش تداعیگر جدیتی بیبدیل است. او شاکلهی آثارش را بر مشکلات و درگیریهای روزمرهی جوانان و نوجوانان گذاشته و دربارهی آنها مینویسد.
«دریاچه» اثری از این نویسنده است که در سال ۲۰۰۵ منتشر شده است. «دریاچه» داستان زنی است که از فقدان مرگ مادرش میگریزد. او تلاش میکند جای خالی مادرش را با کار پر کند و غمی که بر دلش سنگینی میکند را در روزمره به فراموشی بسپارد. در این راه، جای خالی مادر، ناخواسته با مردی پر میشود و رابطهای عاشقانه شکل میگیرد. رابطهای که تازه، آغاز ماجراهای کتاب است. این رمان را میتوانید با ترجمهی مژگان رنجبر از انتشارات کولهپشتی بخوانید.
دانلود کتاب از اپلیکیشن طاقچه