راهنمای خواندن کتاب‌های اروین یالوم

این کتاب یکی از آثار داستانی یالوم و تلفیقی از فلسفه، ادبیات و روان‌شناسی است. موضوع اصلی این داستان، اهمیت روابط انسانی به‌عنوان معیاری ضروری برای زندگی انسان است. کتاب دو خط زمانی دارد؛ یکی حال و دیگری در قرن هجدهم. تمرکز کتاب بر نظریه‌های شوپنهاور است و در دل آن، معنای زیستن و روابط انسانی را جست‌وجو می‌کند. شخصیت اصلی داستان، روان‌پزشکی به نام جولیوس هرتسفلد است. او بیماری سرطان دارد و درحالی‌که سایه‌ی مرگ بالای سرش است، جلسات درمانی گروهی را رهبری می‌کند. در خلال این جلسات، فردی به نام فیلیپ اسلِیت وارد می‌شود. او که در گذشته معتاد جنسی و یکی از بیماران جولیوس بود و او در درمانش ناموفق، حالا درمان شده و پیرو شوپنهاور، فیلسوف آلمانی است. فیلیپ با حضور در این جلسات، عقاید و نظریات شوپنهاور به‌ویژه درباره‌ی انزوا را مطرح می‌کند. 

این کتاب یکی از داستان‌های روان‌شناسانه و بسیار معروف یالوم به شمار می‌رود. در این داستان که آمیزه‌ای از واقعیت و خیال است یالوم به سراغ فردریش نیچه، فیلسوف شهیر آلمانی رفته است. داستان در وین می‌گذرد و شخصیت‌های آن، مشهورترین افراد در قرن نوزدهم هستند: نیچه، بزرگ‌ترین فیلسوف اروپا، یوزف برویر یکی از پایه‌گذاران روانکاوی و زیگموند فروید که دانشجوی پزشکی است. داستان از آنجا آغاز می‌شود که لو سالومه، آن زن اغواگر معروف، میان نیچه و برویر ملاقاتی ترتیب داده است تا بتواند نیچه را وادار به مداوا از طریق برویر کند. کتاب با شرح کشمکش نیچه و برویر بر سر درمان و تلاش برویر برای استفاده از رویکرد بیان‌درمانی برای واداشتن نیچه به صحبت پیش می‌رود. معنای زندگی و ضمیر ناخودآگاه موضوع اصلی کتاب است. 

این کتاب، جزو آثار داستانی یالوم و همچون دیگر داستان‌هایش، آمیزه‌ای از تاریخ، فلسفه، زندگی‌نامه، روان‌درمانی و تخیل است. کتاب، دو خط داستانی در دو زمان تاریخی دارد: قرن هفدهم و بیستم با دو شخصیت تاریخی: باروخ اسپینوزا، فیلسوف یهودی هلندی و آلفرد روزنبرگ، سیاستمدار یهودستیز در دوره‌ی ‌رایش سوم. کتاب درباره‌ی تأثیر اسپینوزا، فیلسوف یهودی تکفیرشده بر روزنبرگ، یهود‌ستیز و نظریه‌پرداز حزب نازی است. داستان این دو به‌موازات هم پیش می‌رود. یالوم شخصیتی خیالی ترسیم کرده که در مقام روان‌پزشک افکار را بررسی می‌کند. او سعی کرده به ذهن روزنبرگ نفوذ کند و علت تصمیم‌ها و کارهای او را به مخاطب نشان دهد. از طرفی، به سراغ فیلسوفی رفته که منزوی، شخصیتش در نوشته‌هایش نامرئی و زندگی‌اش بدون هیچ ماجرایی بود. درواقع، یالوم روایتی از درون فیلسوفی داده که با امیال خود دست‌به‌گریبان نبود. موضوع اصلی کتاب این است که عقاید، افکار و احساسات بر اساس تجارب پیشین شکل می‌گیرند. 

این کتاب یکی از آثار داستانی یالوم است. شخصیت اصلی داستان، روان‌درمانگری به نام ارنست است. در این شخصیت می‌توانیم ذهن خود یالوم را در مقام درما‌نگر مشاهده کنیم که مراجعانش را به چالش می‌کشد و بیمارانی که کشمکش‌های درونی‌شان آن‌ها را روی مبل روان‌کاوی نشانده است. روی این مبل، لایه‌های شخصیتی آن‌ها باز می‌شود. نکته اما اینجاست: آدم‌هایی که از پس بلاتکلیفی‌هایشان برنیامده‌اند، وقت گذاشته‌اند و هزینه کرده‌اند تا مقابل روان‌درمانگر بنشینند در کمال تعجب، دروغ می‌گوید، بی‌آنکه اجبار یا تهدیدی متوجه آن‌ها باشد! از آن سو، می‌بینیم روان‌درمانگر به‌عنوان انسانی که از اشتباه مصون نیست، ذهنش واقعاً چگونه کار می‌کند. 

این کتاب یکی از آثار داستانی یالوم به حساب می‌آید و مجموعه‌ای از ده داستان بر اساس تجربیات و درگیری‌های او با بیمارانش است و رویکردهای مورداستفاده در کارش را در قالب این داستان‌ها توضیح می‌دهد. درون‌مایه‌ی اصلی کتاب مسئولیت انسان است. او می‌گوید تنها خود شما مسئول جنبه‌های قطعی موقعیت زندگی خود هستید و فقط خودتان قدرت تغییر دادن آن را دارید. حتی اگر با محدودیت‌های بیرونی همه‌جانبه‌ای درگیرید، هنوز آزادی و حق انتخاب پذیرش برخوردهای مختلف با این محدودیت‌ها را دارید. یالوم دو چالش بزرگ را توضیح می‌دهد: چگونه می‌توان زندگی معنادار داشت و چگونه باید با پایان زندگی کنار آمد. کتاب روایتی از سختی‌های انسان برای بودن است. او از عشق، دوستی و خانواده به‌منزله‌ی وسایل و شیوه‌های اصلی تحمل زندگی نام می‌برد. 

این کتاب یکی از آثار غیرداستانی و موضوع آن، غلبه بر هراس از مرگ است و نحوه‌ی مواجهه‌ی شخصی خود یالوم با مرگ را توضیح می‌دهد. او می‌گوید ترس از مرگ سایه‌ی تاریکی در وجود ماست که هرگز نمی‌توانیم آن را از خود جدا کنیم یا نادیده‌اش بگیریم. این موضوع مشکلاتی می‌آفریند که در نگاه اول ممکن است مستقیماً به آن ارتباط نداشته باشد؛ اما فشاری بر روح انسان وارد می‌کند که غالباً مخفی است. او راه‌های تشخیص اضطراب‌های مخفی ناشی از مرگ را توضیح می‌دهد و بیمارانی را مثال می‌زند که اضطراب، افسردگی و دیگر علائم بیماری را دارند و با ترس از مرگ، این علائم شدیدتر می‌شوند. موضوعی که باعث می‌شود بسیاری از درمانگران از کار با بیماران دارای این نوع اضطراب طفره بروند؛ زیرا آن‌ها هم سایه‌ی مرگ را بالای سر خود می‌بینند. او رویکرد روان‌درمانی اگزیستانسیال را مناسب برای برخورد با بیماران دچار وحشت از مرگ می‌داند. 

«سوگ بهایی است که برای شجاعت عشق ورزیدن به یکدیگر می‌پردازیم.» این کتاب جستارگونه، داستان عشق و زندگی اروین یالوم و همسرش مریلین یالوم است، داستان زندگی باهم‌زیسته‌ی دو فرد مکمل یکدیگر. آن‌ها این کتاب را در کهن‌سالی نوشتند با این آگاهی که باهم‌بودنشان محدود است و آن را با هدف یافتن مسیرشان در پایان زندگی نوشته‌اند. مریلین مبتلا به سرطان و کتاب به‌نوعی دلواپسی‌های مرتبط با پایان عمر است. یالوم که خود سال‌ها درباره‌ی مواجهه با مرگ نوشت و درمان کرد اکنون اذعان می‌کند نمی‌تواند از درد و وحشت مرگ ایمن باشد. آن‌ها می‌پرسند برای زنده‌ماندن تا کجا می‌خواهیم تحمل کنیم؟ چطور می‌توانیم پایانی تا حد ممکن بدون درد برای خود رقم زنیم؟ چگونه می‌توانیم موقرانه دنیا را به نسل بعدی واگذاریم؟ کتاب، دفترچه خاطرات روزانه‌ی آن‌ها در زمان بیماری و مرگ مریلین است. 

این کتاب جزو آثار غیرداستانی یالوم و چکیده‌ای از ۳۵ سال تجربه‌ی کار بالینی اوست که برای مخاطب عام، روان‌درمانگران و حتی بیماران و هرکسی که به‌دنبال درکی عمیق‌تر از فرآیند درمان است، مفید است. کتاب آمیزه‌ای از درمانگری، ارتباط و درس زندگی است. یالوم توضیح داده که چگونه عشقش به روان‌درمانگری او را به تجربه‌ی رویکردهای مختلف بالینی سوق داد، باعث شد به دام تعصب نیفتد، به‌صراحت خود و دیگران را نقد کند و به درک درستی از هستی انسان برسد. هزارتوی مغز آدم، کار برقراری ارتباط با انسان‌ها را پیچیده کرده است. در این کتاب می‌توان سرنخ‌هایی برای ارتباط با همنوع پیدا کنیم که در وقت لزوم به کار می‌آید. کتاب بیش از مباحث نظری، به فنون عملی بالینی پرداخته است. یالوم که نگران آینده‌ی روان‌درمانگری و سطحی و غیرریشه‌ای شدن آن به دلیل فشار بازار کار است و از طرف دیگر، روان‌پزشکی از آن جدا و تبدیل به رشته‌ای برای تجویز دارو شده این کتاب را به امید الهام‌بخشی به نسل جدید روان‌درمانگران نوشته است. 

این کتاب، یکی از آثار داستانی یالوم و مجموعه‌ای از شش داستان است. چنان‌که خود یالوم گفته، شخصیت‌ها و موضوع داستان‌های اول، دوم، سوم و چهارم واقعی هستند؛ اما نام، خصوصیات و موقعیتشان تغییر یافته است. داستان‌های پنجم و ششم کاملاً تخیلی هستند. در این کتاب نیز شخصیت‌هایی مقابل درمانگر نشسته‌اند و با چالش‌های زندگی خود مواجه می‌شوند. یالوم این کتاب را در واکنش به وضعیت نظام روان‌پزشکی و خشکه‌مقدسان نشسته در آن نوشته که متکی به داده‌ها و منابع اصلی رشته‌ی خود هستند و آن‌ها را مقدس می‌دانند. او هنر درمان را در انسان‌گرایی، ارتباط، همدلی و هوش هیجانی می‌داند. یالوم در این داستان‌ها با مراجعانش با شناختی هستی‌گرایانه و احساسی انسانی و معنوی سخن می‌گوید. کتاب مامان و معنی زندگی را می‌توان درس‌نامه‌ی روان‌پزشکی، روان‌درمانی، اخلاق، آموزش و شناخت همه‌ی ابعاد وجودی یعنی چهار بعد بیولوژیک، روانی، اجتماعی و معنوی  انسان دانست. این کتاب در نشرهای قطره (سپیده حبیب)، جامی (سعید نیک‌منش) و عالی تبار ( الهه کیهان‌فر) به چاپ رسیده است. ترجمه‌ی سپیده حبیب از این کتاب، خواندنی است.

در این کتاب غیرداستانی و تخصصی، یالوم رویکرد خود در روان‌درمانی را توضیح داده است که ساختاری نظری دارد و آن را روان‌درمانی اگزیستانسیال نامیده است. رویکردی که بیش از آنکه تجربی باشد، شهودی است. این رویکرد بر دلواپسی‌هایی تمرکز می‌کند که در هستی انسان ریشه دارند؛ همچون دلهره‌ی مرگ، فقدان معنا، واداشتن اراده به عمل، انتخاب و مسئولیت. او روان‌درمانی اگزیستانسیال را گونه‌ای از روان‌درمانی پویا تعریف کرده است؛ بنابراین روان‌پویه‌شناسی هر فرد شامل نیروها، انگیزه‌ها و ترس‌های ناخودآگاه و خودآگاهی است که درونش به کنش مشغول هستند. این دیدگاه بر تعارض اساسی متفاوتی تأکید دارد. این تعارض با غرایز سرکوب‌شده یا تعارض با بالغین مهم درونی‌شده ارتباط ندارد، بلکه تعارضی است که حاصل رویارویی فرد با مسلمات هستی است.

این کتاب، شرح حالی از زندگی اروین یالوم به قلم خودش است. او در این خودزندگی‌نامه، آسیب‌پذیرترین بخش‌های وجود خود را به قلم آورده و حقیقت عریان خود و زندگی خصوصی‌اش را نشان داده است. در این کتاب همراه با رازهای زندگی خانوادگی، اندوه‌ها، شادی‌ها، امیدها و ناامیدی‌ها، شکست‌ها و پیروزی‌های زندگی، تکنیک‌های روان‌درمانگری را نیز به کار برده است. او می‌گوید باید به‌گونه‌ای زندگی کرد که آن را با حداقل حسرت به پایان برد. خواننده در این کتاب می‌تواند دریافتی کلی از کارهای مهم یالوم در حوزه‌ی روان‌درمانگری داشته باشد.