معرفی کتاب‌هایی که هر ایرانی باید بخواند

یکی از بهترین کتاب‌ها و منابع در شناخت تاریخ معاصر ایران، کتاب ایران بین دو انقلاب است. یرواند آبراهامیان، استاد دانشگاه، تاریخ‌نگار و شرق‌شناس برجسته‌ی ارمنی‌امریکایی، در این کتاب شرح می‌دهد که در تاریخ هفتادساله بین مشروطه و انقلاب ۱۳۵۷ چه اتفاقاتی رخ داد. او که گرایش فکری چپ به مسائل دارد، با بهره‌گیری از منابع و اسناد درجه‌یک، به تحلیل و تفسیر وقایع آن دوره می‌پردازد.

آبراهامیان نخست، توضیح می‌دهد که مشروطه در چه بستری رخ داد و روشنفکران و تجددخواهان در دوران قاجار و در برخورد با پیشرفت غرب و آگاهی به عقب‌ماندگی ایران، چه می‌خواستند و چه موانعی بر سر راه داشتند. این بخش با آغاز دوران سلطنت رضا پهلوی به پایان می‌رسد. بخش دوم به نحوه‌ی پادشاهی رضاشاه و اقدامات او می‌پردازد. در همین دوره است که حزب توده پا می‌گیرد. آبراهامیان با توضیح رخدادهای جهانی و شرح بافت جامعه‌ی ایران، این بخش را به پایان می‌رساند و در بخش بعدی، به سراغ سلطنت محمدرضا پهلوی و تغییرات جامعه‌ی ایران می‌رود و شرح می‌دهد که چه عوامل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در کنار فعالیت گروه‌های چپ و اسلام‌گرا دست به دست هم دادند تا انقلاب ۵۷ به ثمر بنشیند.

نکته‌ی مهم درباره‌ی ایران بین دو انقلاب، نثر روان و خوش‌خوان و قابل فهم این کتاب است. نیاز نیست حتما خواننده‌ی حرفه‌ای کتاب‌های تاریخی و جامعه‌شناسی باشید. می‌توانید با نویسنده پیش روید و اطلاعاتی را که او ارائه می‌دهد دریافت کنید. برای آنکه دورنمایی از تاریخ معاصر ایران داشته باشید، خواندن چنین کتابی از نان شب واجب‌تر است.

کریستوفر دوبلگِ انگلیسی در کتاب تراژدی تنهایی به زندگی، شخصیت، منش و فعالیت‌های سیاسی دکتر محمد مصدق می‌پردازد. شاید برایتان سؤال پیش آید که چرا نام این کتاب را تراژدی تنهایی گذاشته است؟ از نظر دوبلگ، مصدق تنها بود و یک‌تنه به مقابله با استعمار ایستاده بود. همین تنهایی و البته شخصیت منحصربه‌فرد و تصمیماتی که می‌گرفت، زندگی او را شبیه به تراژدی کرد.

دکتر مصدق از شخصیت‌های بزرگ و طرازاول سیاست ایران است. هنوز مردم نام او را به عنوان قهرمان و دادخواه حق ایران صدا می‌زنند؛ بنابراین، شناخت این قهرمان، آن هم از زبان نویسنده‌ای انگلیسی که به‌خوبی با سیاست کشورش آشناست، به شناخت برهه‌ای از تاریخ معاصر ایران و البته شناخت روحیه‌ی استقلال‌طلبی، ملی‌گرایی و ضدیت با استعمارگری مردم ایران کمک می‌کند. برای اینکه بتوانیم این بار مصدق را شفاف‌تر ببینیم و رنگ اسطوره و تقدس را از چهره‌ی او بزداییم و تمام فعالیت‌های او را زیر ذره‌بینِ تاریخ و سیاست بگذاریم، خواندن این کتاب حیاتی است.

برای ما ایرانی‌ها لازم است یک بار هم که شده درباره‌ی زندگی و زمانه و عملکرد دکتر مصدق بخوانیم، بدانیم چه کسانی پشت او را خالی کردند و چه اتفاقاتی منجر به کودتای ۲۸مرداد ۱۳۳۲ و سپس تبعید او شد. شناخت ایرانی که مصدق را پروراند و روزی او را قهرمان ملی و روزی دیگر او را به تبعید فرستاد، به شناخت اکنونِ ایران یاری می‌رساند.

معشوق در ادبیات ایران جنسیت زن دارد یا مرد؟ از چه زمانی زن و عشق به زن وارد ادبیات و جامعه‌ی ایران شد؟ چرا زن‌ها در تصاویر به‌جامانده از دوران قاجار چهره‌ای مردانه و سیبیلو دارند؟ آن‌ها را زیبا می‌پنداشتند؟ زنان از چه زمانی «زن» شدند؟ اگر این پرسش‌ها در ذهنتان می‌چرخد، حتما کتاب زنان سیبیلو و مردان بی‌ریش از کتاب‌های مشهور افسانه نجم‌آبادی، استاد مطالعات زنان، جنسیت و تاریخ در دانشگاه هاروارد را بخوانید.

نجم‌آبادی با استفاده از نقاشی‌های دیواری، کتب مصور، نقاشی‌های روی جعبه و صندوق و…، متن سفرنامه‌ها و مردم‌نگاری‌های به‌جامانده از دوران قاجار (قرن نوزدهم میلادی) توضیح می‌دهد که بسیاری از مفاهیمی که در ذهن ایرانیان وجود داشته، مانند زن، وطن، عشق، جنسیت، آزادی و… معنایی نو و مدرن پیدا می‌کنند و از معنایی که در گذشته داشتند، دور می‌شوند. در گذشته و در ذهن پیشامدرن ایرانی جنسیت شامل سه دسته‌ی مرد و زن و امرد (پسر نابالغ) می‌شده است. دستهی سوم را به عنوان نماد زیبایی و عشق می‌شناختند. نجم‌آبادی توضیح می‌دهد که در دوران قاجار و در برخورد با فرهنگ غرب، هنرمندان و روشنفکران و بالطبع، مردم، چگونه با مفهوم زن و جنسیت زن آشنا می‌شوند. پس از این تحول، دیگر خبری از مردان زیبا در نقاشی‌ها نیست. کم‌کم زنان در نقاشی‌ نماد زیبایی می‌شوند و به ادبیات راه می‌یابند و مفهوم وطن نیز زنانه می‌شود. 

اگر دوست دارید درباره‌ی این تغییر ذهنیت ایرانیان در برابر جنسیت زنان بیشتر بخوانید و ببینید زنان چه راه‌هایی را برای رسیدن به این نقطه طی کرده‌اند و چه عواملی در این راه نقش داشته‌اند یا چه موانعی وجود داشته است، حتما این کتاب را بخوانید.

شاید روزهایی در اوج ناامیدی بودید. به این فکر کردید که دیگر هیچ انگیزه‌ای ندارید و امید را در هیچ روزنه‌ای پیدا نمی‌کنید. شما تنها نیستید! ربکا سولنیت در کتاب امید در تاریکی به شما می‌گوید امید در دل تاریکی وجود دارد نه در روشنی خیره‌کننده زندگی روزمره‌تان. سولنیت این کتاب را در دوران جنگ امریکا و عراق و اوج ناامیدی مردم امریکا نوشت؛ زمانی که مردم احساس می‌کنند دیگر هیچ امیدی به اصلاح دنیا وجود ندارد و سیاهی همه جا را فرا گرفته است.

سولنیت توضح می‌دهد که امید با امید کاذب و خوش‌خیالی تفاوت دارد. او معتقد است برای اینکه امیدمان را بیابیم باید خوب به گذشته بنگریم؛ اینکه کجا بودیم و اکنون کجا قرار گرفته‌ایم. سپس راهمان را برای فردا مشخص کنیم و ببینیم می‌خواهیم به کجا برسیم. محیط‌زیست، جنگ، فعالیت‌های مدنی مردم و رویدادهای سیاسی معاصر که بر زندگی همهٔ ما اثر می‌گذارند، از موضوعاتی است که سولنیت مطرح می‌کند. 

پس یادمان باشد ناامیدی شاید همیشه هم بد نباشد. چون باعث می‌شود یک بار به‌دقت به شرایط کنونی و گذشته‌مان نگاه کنیم و از دل آن، روزنه‌ای برای امید خود بیابیم. امید گمشدهٔ این روزهای زندگی ما مردم ایران است.

زنان در ایران راه پرفرازونشیبی را طی کرده‌اند تا به این جایگاه رسیده‌اند و هنوز راه سختی پیش رو دارند تا بتواند موانع دیگری را از پیش راه خود بردارند. کتاب تغییر مسیر نوشته‌ی شریل سندبرگ، فعال اجتماعی و از مدیران ارشد فیسبوک است. او در کتابش توضیح می‌دهد چطور با تبعیض‌های جنسیتی مبارزه کرده و با وجود باردارشدن، توانسته در موقعیت شغلی خود بماند و ارتقا پیدا کند. از نظر او، زنان میل به رهبری دارند و شغلشان به آن‌ها هویت می‌دهد؛ آن‌ها می‌خواهند پیشرفت کنند و دوست دارند در این راهْ همکاران و خانواده‌شان از آن‌ها حمایت کنند.

سندبرگ تجربه‌ها و راهکارهای خود را با زنان به اشتراک می‌گذارد و از آن‌ها می‌خواهد برای موفق‌شدن این راه‌ها را امتحان کنند و از هیچ شکستی نهراسند. البته او معتقد است برای اینکه یک شرکت (یا در نسخه‌ای وسیع‌تر، یک سرزمین) موفق باشد، باید زنان و مردان آن شرکت باهم متحد باشند و به هم یاری رساندند. خواندن این کتاب به مردان نیز کمک می‌کند تا درک بهتری از وضعیت زنان جامعه‌ی خود داشته باشند و به رفتارهای خود در مسیر همکاری با زنان، بیشتر دقت کنند؛ چون ممکن است رفتارشان پیامدهای جبران‌ناپذیری داشته باشد.

چرا جامعه‌ی ایران شخصیت‌هایی مانند امیرکبیر و دکتر مصدق را برنمی‌تابد؟ چرا با وجود اینکه این چهره‌های سرشناس در پی پیشرفت و استعلای کشورشان هستند، توطئه‌های داخلی و خارجی باعث می‌شود از مسیر خود بازمانند و کشته یا تبعید شوند؟ علی رضاقلی، جامعه‌شناس، در این کتاب سعی دارد با زبانی روان و قابل فهم توضیح دهد که چرا سه شخصیت بزرگ و حیاتی ایران معاصر، میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی، امیرکبیر و دکتر مصدق، به عنوان سه نخبه و مصلح اجتماعی که جایگاهی سیاسی هم داشتند، قربانی فضای نامساعد جامعه‌ی خود شدند؟ رضاقلی عوامل داخلی و خارجی را که منجر به تنهایی و کشته‌شدن این سه شخصیت شده برمی‌شمرد و بررسی می‌کند که چرا جامعه‌ی ایران نخبه‌کش است.

البته به این کتاب، نقدهای مفصلی هم وارد شده اما به عنوان منبعی که سوالی بزرگ و اساسی را مطرح می‌کند بسیار حائز اهمیت است. آیا واقعا مردم ایران نخبه‌کش هستند؟ در حاکمیت سیاسی ایران چه روی داده که شخصیت‌های مفید و مصلح عقب رانده شده‌اند؟ آیا این رویداد قرار است همیشه رخ دهد؟

حتما بسیار شنیده‌اید که مردم ایران اهل گفت‌وگو نیستند یا مهارت گفت‌وگوکردن را نیاموخته‌اند. این گزاره ممکن است هم درست باشد و هم نباشد. برای اینکه این گزاره را رد کنیم، ناچاریم به آموختن فنون و مهارت‌های اندیشیدن و گفت‌وگو روی بیاوریم. وقتی بدانیم گفت‌وگوی سالم و نتیجه‌بخش چه ویژگی‌هایی داشته و چه تفاوت‌هایی با مغالطه دارد، آنگاه می‌توانیم درست گفت‌وگو کنیم و در بحث‌ها هم به طرف متقابل گوشزد کنیم که صحبت‌هایش از چه جنسی است.

کتاب مغالطه‌های پرکاربرد ۴۴ ترفندِ به زعم خود کثیف را به خواننده نشان می‌دهد تا در بحث‌هایش برنده باشد. درواقع شما در ابتدا می‌آموزید که مغالطه چیست و سپس یاد می‌گیرید از این فنِ «کثیف» در بحث‌هایتان استفاده کنید. البته نکته‌ی مهم‌تر در این کتاب این است که دیگر شما با مغالطه‌ها آشنا می‌شوید و اگر کسی بخواهد از این طریق شما را شکست بدهد، دستش نزد شما رو شده و می‌توانید متوقفش کنید. یادتان باشد در بحث و مجادله وقتی بدانید طرف مقابل از چه رویکردی استفاده می‌کند، می‌توانید یک قدم از او جلوتر باشید. در این کتاب با مفهوم حقیقت و فریب، مغالطه و انواع آن، نامگذاری مغالطه‌ها، تشخیص مغالطه‌ها و بایدها و نبایدها در این زمینه آشنا می‌شوید. یادتان باشد که اگر می‌خواهید از مغالطه استفاده کنید، چه هدفی دارید و در این راه افراط نورزید. البته صحبت‌کردن از دعواکردن و کتک‌کاری و خشم بهتر است؛ به شرط آنکه با پنبه، سر را قطع نکنید.

خواندن این کتاب، همچنین به شما در درک سخنرانی‌های سیاستمداران، رؤسا و کسانی که دارای قدرت و مقام هستند یا مشهورند، کمک می‌کند تا بهتر و دقیق‌تر بتوانید مسائل پیرامون خود را تحلیل کنید؛ به‌ویژه در عصر تکنولوژی و رسانه.

وقتی در جمع‌ قرار داریم حتما یکی‌دو نفر هستند که می‌گویند: مردم ایران فلان خصوصیت را دارند! آن‌وقت شما نگاهی به خودتان و بقیه می‌اندازید و به این فکر می‌کنید که مگر مردم ایران گروهی غیر از خود ما هستند؟ این مردم کجا هستند که همیشه آن بیرون‌اند؟ چرا وقتی کسی درباره‌ی مردم ایران حرف می‌زند، به جای ضمیر «ما» از ضمیر «آن‌ها» استفاده می‌کند و خودش را یک فرد در برابر جامعه می‌بیند؛ فردی جدا که اتفاقا با بقیه‌ی مردم تفاوت دارد؟

کتاب افسانه‌ی فردگرایی می‌خواهد به ما توضیح بدهد که جامعه تا چه حد در زندگی و هویت‌بخشی به ما نقش دارد؛ جامعه نه‌تنها در پدیده‌های اجتماعی مانند مدرسه‌رفتن و شغل و… نقش دارد؛ بلکه در موارد شخصی مثل احساسات و مناسبات عاشقانه نیز اثر می‌گذارد؛‌ نکته‌ای که کمتر کسی شاید به آن دقت کند. پیتر ال.کارو، نویسنده‌ی این کتاب، از فردگرایی به عنوان افسانه یاد می‌کند و معتقد است گروه (جامعه) دارای قدرتی فوق‌العاده است؛ قدرتی که هر حکومتی را می‌تواند وادار به اطاعت کند. او توضیح می‌دهد که فردگرایی چه منافعی برای حکومت‌ها و البته سرمایه‌داری دارد که آنقدر بر طبل آن می‌کوبند و ترویجش می‌کنند. از سوی دیگر، به قدرت رسانه‌های جمعی می‌پردازد و اینکه فردگرایی چه تاثیری بر خشونت، رابطه‌ی جنسی و سیاست گذاشته است. با خواندن این کتاب می‌توانید پی به قدرت کنش جمعی ببرید و دیگر از «من» یا «تو» به «ما» تبدیل شوید و قدرت بی‌اندازه و بی‌نظیر آن را به چشم ببینید.

تاریخ بیهقی از آن دست کتاب‌هایی است که در هر محفلی نامش به زبان می‌آید؛ اما به دلیل قدیمی‌بودن و سخت‌بودن نثر آن، کمتر پیش می‌آید که مردم مطالعه‌ی آن را شروع کنند؛ هرچند که دوست داشته باشند آن را بخوانند و بدانند داستان این کتاب چیست و حسنک وزیر چه کسی بود؟ «گزیده کتاب‌ها» بهترین منابع برای شروع مطالعه‌ی کتاب‌های کلاسیک و حجیم هستند. استاد محمدجعفر یاحقی برخی از مشهورترین کتب کلاسیک ادبیات فارسی را گزیده کرده و در دسترس مردم قرار داده‌اند که «از چنین حکایت‌ها» یکی از آن‌هاست. گزیده کتاب تاریخ‌ بیهقی شامل مهم‌ترین وقایع این کتاب تاریخی و گلچین‌شده‌ی آن است. هرکجا که استاد لازم دانستند که معنی واژه یا عبارت بیاید، توضیح را در پاورقی اضافه کرده‌اند. 

این کتاب تاریخ سلطنت غزنویان، محمود و پسرانش، مسعود و محمد و چگونگی به تخت نشستن این دو برادر است. در طول خواندن کتاب با شخصیت‌های مختلف آن آشنا می‌شوید که هرکدام در دربار جدید یا قدیم جایگاهی داشته‌اند. تغییر و تحولات دربار باعث می‌شود نوع رفتار با هرکدام با از این شخصیت‌ها تغییر کند. خود این شخصیت‌ها هم تصمیم می‌گیرند در هر دوره‌ای یا به گونه‌ای متفاوت رفتار ‌کنند (نان به نرخ روز بخورند) یا بر اساس منش و اصالت خود رفتار کنند. 

تاریخ بیهقی یکی از بهترین منابع برای شناخت تاریخ سیاسی ایران است.

شوهر آهوخانم داستان رنج زنان در برهه‌ای از تاریخ ایران (حدود سال ۱۳۱۳) است. این رنج با عشق به همسر و فرزند آغشته شده؛ به گونه‌ای که نمی‌توان میان آن تمایزی قائل شد. گویی زنان در آن زمان عاشق می‌شدند و هم‌زمان متحمل رنج و درد شدید هم می‌شدند. داستانْ ماجرای آهو خانم و شوهر او با نام سید میران سرابی و سه فرزند پسر و یک دختر آن‌هاست. میران نانوایی دارد و اهل کرمانشاه است. طی ماجرایی پای زنی به نام هما به زندگی آن‌ها وارد می‌شود. میران با پنجاه سال سن به هما که رقاصه است دل می‌بندد. نقشه‌ای می‌ریزند و اینگونه هما وارد خانه‌ی میران و آهو می‌شود. آهو در ابتدا از چیزی خبر ندارد و به هما محبت می‌کند؛ اما کم‌کم مجبور می‌شود عقب‌نشینی کند. گویی آهوخانم با آن همه تلاش برای زندگی میران و فداکاری، و توسل به همسایگان برای کمک به این مشکل و دعا و نذر و نیاز و جادو از پس هوو برنمی‌آید و قافیه را می‌بازد. عشق از نظر آهو معنای دیگری دارد؛ او حاضر است از خانواده‌اش محافظت کند و این را مساوی عشق می‌داند.

علی‌محمد افغانی هفت سال از زندگی این خانواده را روایت کرده است. این داستان چون برهه‌ای خاص از تاریخ زنان این مملکت را به تصویر می‌کشد، برای درک رنج زنان منبعی کم‌نظیر است.

زنده به گور مجموع هشت داستان کوتاه از صادق هدایت با نام‌های زنده به گور، حاجی مراد، اسیر فرانسوی، داود گوژپشت، مادلن، آتش‌پرست، آبجی خانم، مرده‌خوارها و آب زندگی است.

هدایت در این داستان‌هایش به توصیف زندگی ایرانی‌ها می‌پردازد. او به خرافات، عقب‌ماندگی، بی‌سوادی و کم‌دانی آن‌ها اشاره می‌کند. از سوی دیگر، هدایت با نقد مردم پیرامونش، به نوعی به ایرانی که اصیل است می‌اندیشد؛ ایرانی که خرافات در آن جایی ندارد و مردم به ریشه‌های خود وصل هستند. 

حافظ محبوب‌ترین شاعر ایرانی است. مردم شعرهای او را از بر هستند و در شادی و غم به دیوان او تفأل می‌زنند. برخی از ایرانی‌ها دوست دارند درباره‌ی شعر حافظ بیشتر بدانند. 

استاد شفیعی کدکنی، از محبوب‌ترین استادان زبان و ادبیات فارسی، چندین سال در دانشگاه تهران و در کلاس درس معروف سه‌شنبه‌های خود، درس‌گفتارهایی درباره‌ی شعر حافظ ارائه دادند که ماحصل آن درس‌‌گفتارها، به اضافه‌ی مقالات و یادداشت‌هایی که از استاد در مجلات گوناگون به چاپ رسیده بود، در سه جلد کتاب با نام‌ «این کیمیای هستی» جمع‌آوری شده است. برای خواننده‌ی غزلیات حافظ، بهترین منبع برای شناخت شعر این شاعر بزرگ، کتاب‌ تخصصی دکتر شفیعی کدکنی است.

جستارْ فرم روایی است که این چند سال بین کتاب‌خوان‌های ایرانی طرفداران زیادی پیدا کرده است. جستار به نوشته‌ای می‌گویند که نویسنده ضمن روایت خاطره یا رویدادی شخصی، به تفسیر آن ماجرا نیز می‌پردازد و سعی می‌کند از خلال آن واقعه‌ی شخصی، به مسئله‌ای عمومی‌تر نقبی بزند تا خواننده نیز با او همراستا و همدل شود. خوانندگان ایرانی هم درست به همین دلیل، با برخی جستارهایی که در این چند سال ترجمه شده‌اند بیشتر ارتباط برقرار کرده‌اند. جستارهای اروپای شرقی در این میان از همه پرطرفدارتر شده‌اند. کتاب کمونیسم رفت ما ماندیم و حتی خندیدیم نوشته‌ی روزنامه‌نگار و نویسنده‌ی برجسته‌ی اهل کرواسی، اسلاونکا دراکولیچ، از معروف‌ترین این جستارهاست.

پس از فروپاشی شوروی، کشورهای اروپای شرقی یکی یکی اعلام استقلال کردند و خودشان را از زیر یوغ کمونیسم بیرون آوردند. اما همه چیز به همین سادگی نبود. کاری که کمونیسم با این کشورها در عرض حدود پنجاه سال و در تمام شئون زندگی مردم کرده بود، قرار نبود یک‌شبه و به‌راحتی از بین برود و تغییر کند. آنچه ما در کتاب‌های تاریخی و سیاسی درباره‌ی اتفاقات این چندسال اخیر می‌خوانیم، روایت‌های آشکاری است که در این کشورها رخ داده؛ اما چه کسی از دل مردم عادی این کشورها، به‌خصوص زنان خبر دارد؟ چه کسی می‌داند تمام این سال‌ها واقعا مردم چه کشیدند و بعد از فروپاشی شوروی و رفتن کمونیسم، مردم چه روزهایی را طی کردند؟ چه کسی از عادت‌های رفتاری و امور عادی زندگی مردم آنجا خبر دارد و می‌تواند بفهمد کمونیسم با آن‌ها چه کرد و بعد از رفتنش، تقابل با دنیای غرب چه تناقض‌هایی را به چشم آن‌ها آورد؟ 

اسلاونکا دراکولیچ تصمیم گرفت درباره‌ی همین موضوع بنویسد. او روزنامه‌نگاری اهل زاگرب کرواسی بود که سال ۱۹۹۰ به دعوت روزنامه‌ای و برای تهیه گزارشی به کشورهای مجارستان، لهستان، چکسلواکی، بلغارستان و آلمان شرقی رفت. به قول خودش پیش از آن هم به این کشورها سفر کرده بود، اما دقیقاً در آن سفر بود که فهمید در این ۴۵ سال چه بر آن‌ها گذشته است.

او یک زن بود و می‌خواست کتابی درباره‌ی وضعیت زنان در این کشورها بنویسد؛ اما خودش هم به این نتیجه رسید که برای درک وضعیت آنان باید سیستمی را که در پشت این وضعیت عمل می‌کرده، دید و شناخت. کمونیسم رفته بود و حالا اسلاونکا می‌دید که فقط چهره سیاستمدارها در تلویزیون تغییر کرده است. پرچم‌ها و سرودهای ملی و بقیه‌ی چیزها همان بود که بود؛ حتی گردی که روی میوه‌ها در میوه‌فروشی نشسته بود هنوز همان بود. او بعد از رفتن کمونیسم امیدوار شده بود ولی می‌دانست که حدود ۵۰ سال همه‌ی آن‌ها را از تغییر ترسانده بودند. به همین دلیل هنوز هم مردم در برابر کوچک‌ترین تغییر ترس به دلشان راه می‌دهند. حالا که دیوارها برداشته شده بود، می‌توانستند واضح‌تر دنیاهای دیگر را ببینند. مقایسه‌کردن دنیای خودشان و دنیای «دیگری» برای آن‌ها جالب و پرنکته بود و کمکشان می‌کرد خودشان را بهتر بشناسند.

او می‌خواست درباره‌ی جنبه‌های پیش پاافتاده و مسائل جزئی روزمره بنویسد؛ یعنی همان مسائلی که دیده نمی‌شوند. مثل غذاخوردن آن‌ها، حرف‌زدن‌شان یا حتی اینکه پودر رختشویی گیرشان می‌آید یا نه؟ سیاست روی دوش مردان بود و مسئولیت امور عادی زندگی به دوش زنان. بنابراین اسلاونکا باید سراغ این مسائل را از صاحبان اصلی آن‌ها می‌گرفت: زنان. زنان کماکان به سیاست بی‌اعتماد بودند. اگر مردان دنبال این حزب و آن حزب می‌رفتند، چه کسانی شکم بچه‌های‎‌شان را سیر می‌کرد؟ از طرفی، چه کسی بهتر و بیشتر از زنان می‌توانست سیاستِ سیاستمداران و شعارهایشان را در عمل ببیند؟ شعارها بیشتر از هرچیز خودش را در قفسه‌ی سوپرمارکت‌ها نشان می‌داد. از همه مهم‌تر این‌که در مقالات و گزارش‌های مجلات و جراید غرب از پایان کمونیسم می‌گفتند، اما واقعاً رفتن فیزیکی کمونیسم به معنی رفتن معنوی آن هم بود؟

خواندن این کتاب به مردم ایران، به‌ویژه زنان یاری می‌رساند که درک بهتری از وضعیت خود داشته باشند و همچنین تیزبینی اسلاونکا به خوانندگان کمک می‌کند با دید نقادانه‌تری به پیرامون خود بنگرند و از کنار هر مسئله‌ای، حتی اگر جزئی و روزمره باشد، نگذرند. زیرا بزرگ‌ترین تغییرها و تفسیرها در دل امر عادی و روزمره قرار دارد. 

اگر در اداره یا شرکت، در مدرسه یا دانشگاه دچار مشکل شدید و به شما گفتند کتاب ارتباط بدون خشونت را بخوانید، تعجب نکنید. این کتاب درواقع، دریچه‌ی شما به سمت دنیایی خواهد بود که در آن بدون خشونت می‌توانید با سایرین ارتباط برقرار کنید. تمام فوت و فن و رموزی که در ارتباط با رئیس و کارمند، همسر و فرزند، پدر و مادر و… نیاز دارید، در این کتاب پیدا خواهید کرد.

مارشال بی روزنبرگ در این کتاب روش تعاملی خود را شرح می‌دهد و افراد را به پرهیز از خشونت در ارتباط‌هایشان سوق می‌دهد. برای اینکه به این روش‌ها دسترسی پیدا کنید، در ابتدا باید بدانید در تعاملات شما دقیقا چه اتفاقاتی رخ می‌دهد و شما از کجا وارد چرخه‌ی خشونت می‌شوید. سپس به شما آموزش می‌دهد که چگونه می‌توانید مسئولیت‌های فردی خود را در زندگی بپذیرید و بدون احساس ترم و شرم و گناه و با احترام و عزت نفس درخواست‌های خود را شفافانه بیان کنید. شما به وسیله‌ی این روش حتی به شخص مقابلتان کمک می‌کنید تا ارتباط سازنده‌تری با شما داشته باشد.

وقتی که این کتاب را خواندید و اثرات آن را در زندگی‌تان مشاهده کردید، شما هم آن را به بقیه معرفی خواهید کرد.

کتاب تئوری انتخاب یکی از آن کتاب‌هایی است که به‌سرعت در میان کتاب‌خوان‌های ایرانی راه پیدا کرد. این کتاب می‌گوید انسان‌ها تمامی رفتارها و هیجانات خود را انتخاب می‌کنند. یعنی اگر کسی افسردگی دارد درواقع خودش انتخاب کرده که افسرده باشد. این تئوری بر پایه‌ی کنترل درونی است و تمام تغییرات را متاثر از درون انسان می‌داند.

ویلیام گلسر در این کتاب کارکرد مغز آدمی را شرح می‌دهد و معتقد است تمام رفتارهای ما از درون ما برانگیخته می‌شوند و معطوف به هدفی هستند. هدف هر رفتار ارضای یکی از پنج نیاز اساسی است که عبارت‌اند از عشق و احساس تعلق، پیشرفت و خودشکوفایی، تفریح و لذت، آزادی و خودمختاری و بقا و زنده‌ماندن. نکته‌ی اصلی تئوری انتخاب این موضوع است که وقتی تمرکز خود را بر خود و کنترل خودمان بگذاریم کمتر می‌خواهیم دیگران را تحت کنترل درآوریم. از طرفی به دیگران هم اجازه نمی‌دهیم که بر زندگی‌مان کنترل داشته باشند و دخالت کنند؛ زیرا می‌دانیم کنترل زندگی‌ ما تماما دست خودمان است.

کتاب هنر شفاف اندیشیدن به واسطه‌ی ترجمه‌ی عادل فردوسی‌پور حسابی در ایران معروف شد، اما پس از مدتی، موضوع کتاب هم مورد توجه ایرانیان قرار گرفت. این کتاب ۹۹ راهکار برای کسانی که می‌خواهند انتخاب‌های بهتری داشته باشند ارائه می‌کند. رولف دوبلی در این کتاب خطاهای شناختی انسان‌ها را برمی‌شمرد. شما با مطالعه‌ی این خطاهای شناختی، نگاهی جدید به ساختار ذهن و اندیشه پیدا می‌کنید. پیش‌فرض‌ها و مقاومت‌های ذهنی را می‌شناسید و با انباشت‌های زاید ذهن و اشتباهات آن آشنا می‌شوید.

اگر به بسیاری از باورهایی که در ذهن خود دارید، نگاهی مجدد بیندازید، متوجه می‌شوید برخی از آن‌ها به وسیله‌ی همین خطاهای شناختی سال‌ها در ذهن شما خانه کرده بودند. شما مدت‌ها فکر می‌کردید همکارتان مانع پیشرفت شما در اداره شده و به همین دلیل دیگر با او صحبت نمی‌کردید. اما با پی‌بردن به خطای شناختی‌تان، متوجه می‌شوید نتیجه‌گیری اشتباه شما از آن ماجرا باعث شده ماه‌ها با همکار خود قطع رابطه کنید. این خطای شناختی شاید براساس تجربه‌های تلخی که از گذشته داشتید، در ذهنتان ساخته شده باشد. اما حالا خوب می‌دانید که «ذهن ممکن است خطا کند. اگر نتیجه‌گیری‌ای می‌کنید، صددرصد صحیح نیست.» ۹۹ راهکاری که دوبلی به شما نشان می‌دهد، کمکتان می‌کند این خطاهایتان را زودتر پیدا کنید. هیچ‌وقت برای شناخت آن‌ها دیر نمی‌شود.