کتاب‌هایی که سن و سال نمی‌شناسند

دخترکی به نام ماتیلدا در یک خانواده‌ی بی‌ربط به دنیا می‌آید! او خیلی زود می‌فهمد که شباهتی به خانواده‌اش ندارد! چون پدرش یک کلاه‌بردار است که ماشین‌های به‌دردنخوری را به مردم می‌فروشد و مادرش یک زن غرغرو که فقط به لباس و مهمانی فکر می‌کند! هر کسی که ذره‌ای عقل داشت (به جز خانواده‌اش)، بعد از مدتی کوتاه می‌فهمید که ماتیلدا یک نابغه است! ماجرا طوری پیش می‌رود که ماتیلدا با نبوغ و زیرکی‌اش زندگی خود و خانم معلم مهربانش را تحت تاثیر قرار می‌دهد!

رولد دال (نویسنده‌ی افسانه‌ای داستان‌های کودک) داستان مستقل‌شدن یک دختر کوچک را آنقدر جذاب روایت می‌کند که سن و سال خواننده‌ها در هنگام خواندن این کتاب حسابی بی‌اهمیت می‌شود! 

پسربچه‌ای کوچک به نام جکسون قرار است که با خانواده‌اش در یک کابین زندگی کنند، اما خانواده‌اش وقایع را از او پنهان می‌کنند. جکسون یک دوست خیالی به اسم کرنشاو پیدا کرده که یک گربه‌ی بزرگ است. داستان فلسفی این پسربچه و دوست خیالی‌اش آن‌قدر عمیق و جذاب از کار درآمد که خیلی زود کوله‌باری از جوایز کتاب کودک مثل مگنولیا (۲۰۱۸)، (۲۰۱۸) White read aloud award، (۲۰۱۶) Charlotte Huck Award و… را برای نویسنده‌اش کاترین اپل‌گیت به ارمغان آورد.

داستان پاستیل‌های بنفش از صداقت با کودکان صحبت می‌کند و به خوبی نشان می‌دهد کودکان چه قدر خوب دنیای اطراف خود را درک می‌کنند و سر از وقایع درمی‌آورند.

زشت، زننده، بی‌ارزش، ضدمذهب و تهی! بله؛ درست خواندید! این‌ها اتهاماتی بود که کتاب ماجراهای هاکلبری فین اثر مدرن، طنازانه و خارق‌العاده‌ی مارک تواین پس از انتشارش (۱۸۸۵) در آمریکا با آن مواجه شد! هاکلبری فین پسر یاغی و نوجوانی است که در جامعه‌ای نژادپرست زندگی می‌کند و به مرور یاد می‌گیرد که نباید نژادپرست باشد و باید با آن مبارزه هم بکند! نجات و آزادی سیاه‌پوستان از بردگی چیزی نبود که جامعه‌ی آمریکایی در آن زمان مشتاق و پذیرای آن باشد و به همین دلیل اثر ادبی ارزشمند و ماندگار مارک تواین به خاطر تاثیرگذاری‌اش تا مدت‌ها در آمریکا ممنوع بود!

داستان تخیلی و بامزه‌ی کلی بارن‌هیل با یک رسم عجیب و قدیمی شروع می‌شود. مردم شهر برای اینکه از شر جادوگر جنگل در امان باشند، هر سال یک نوزاد را قربانی می‌کنند و نوزاد را در جنگل می‌گذارند تا جادوگر او را از بین ببرد! در حالی که آن‌ها اشتباه می‌کنند و جادوگر که حالا دیگر خیلی پیر شده، اصلا نوزادان را نمی‌کشد و خیلی هم مهربان است! او برای سیر کردن نوزادان از جادو و نور ستارگان استفاده می‌کند و آن‌ها را به خانواده‌های مهربان دیگری می‌سپارد. تنها باری که جادوگر به جای نور ستاره به یک نوزاد نور ماه را می‌نوشاند، نوزاد صاحب قدرتی اعجاب‌آور می‌شود و همین باعث می‌شود که جادوگر خودش او را بزرگ کند. نام دختر لونا است و این قصه‌ی جذاب و مهیج از سیزده‌سالگی او شروع می‌شود! 

این داستان سحرآمیز و خارق‌العاده‌ی رئالیسم جادویی در سال ۲۰۱۷ جایزه‌ی ادبی نیوبری را دریافت کرد و نام کتاب در بین داستان‌های پرفروش نیویورک تایمز هم به چشم می‌خورد. 

پسرک شاعرپیشه و فیلسوف‌مآب این داستان در سیاره‌ی کوچکی زندگی می‌کند، اما پس از مدتی سفرهای ماجراجویانه‌اش در زمین را شروع می‌کند و رفتار عجیب و غریب بزرگ‌ترها دائما او را به فکر فرو می‌برد. 

این داستان تمثیلی و اخلاقی از آنتوان دو سنت اگزوپری بیشتر از شصت سال است که کودک، نوجوان و بزرگسال را با خود همراه می‌کند و به عمق احساسات‌شان می‌برد. این کتاب به زبانی ساده از مفاهیم عمیق و ارزشمندی مثل حقوق کودک، صلح جهانی و… صحبت می‌کند و شازده کوچولو خودش نمادی زیبا و هنرمندانه از این مفاهیم است. این کتاب آنقدر لطیف و پراحساس نوشته شده که جدا از خواندن مجدد، شنیدن مکرر آن تجربه‌ای لذت‌بخش و جان‌فزا محسوب می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم اگر این کتاب را خواده‌اید، این بار کتاب صوتی شازده کوچولو را بشنوید.

رمان بابا لنگ دراز یک اثر کلاسیک، جذاب و منحصر‌به‌فرد است که نام جین وبستر (نویسنده‌اش) را به سرعت سر زبان‌ها انداخت. نامه‌های کوتاه و دلنشین جودی ابوت برای مرد مرموز و ناشناسی که او را از نوانخانه به کالج فرستاده، در صد و دوازده‌ سالی که از انتشارش گذشته کهنه نشده و احتمالا هیچوقت هم تازگی‌اش را برای مخاطب از دست نمی‌دهد!

جسیکا دخترکی است که شیفته‌ی دویدن است، اما سانحه‌ی رانندگی باعث می‌شود تا او یک پایش را از دست بدهد. او به همین دلیل زندگی را تمام‌شده می‌داند. حتی راه رفتن دوباره با پای مصنوعی هم دردی از او دوا نمی‌کند. تا اینکه سر و کله‌ی یک دختر به نام رزا در زندگی او پیدا می‌شود و ماجراهای پرفراز و فرود اما صمیمانه‌ای بین این دو دختر شکل می‌گیرد.

بیرون آمدن از چالش‌های زندگی و احساس افسردگی و چیزهایی ارزشمند مثل دوستی، امیدواری و همدلی در این داستان آنقدر زیبا و خوش‌رنگ ساخته شده‌ که باعث می‌شود رویای دویدن برای نوجوان و بزرگسال تبدیل به یک اثر قدرتمند، لذت‌بخش و التیام‌دهنده شود. این داستان از وندلین ون‌درانن است که یک سال پس از انتشارش (سال ۲۰۱۲) برنده‌ی جایزه‌ی اشنایدر فمیلی شد. 

راوی یک ماهی بسیار پیر است که نشسته و برای نوه‌های خودش قصه‌ی ماهی سیاه کوچولویی را تعریف می‌کند که زندگی آرام و عادی در برکه را رها کرده تا ببیند بیرون از برکه چه خبر است. ماجراجویی ماهی سیاه کوچولو اصلا آسان نیست، اما او این سختی را به جان می‌خرد و یاد می‌گیرد که چطور از پس مسائل بربیاید. این کتاب آن‌قدر عمیق و جالب نوشته شده و حرف‌های مهمی را به شکلی ساده می‌زند که کودک و بزرگسال را جذب و مسحور می‌کند.

خواندن و شنیدن چندباره‌ی داستانی که صمد بهرنگی در سال ۱۳۴۵ نوشته، هنوز هم برای مخاطبان جذاب، شیرین و آموزنده است. این داستان دو سال بعد از انتشارش در جشنواره‌ی کتاب کودک بولون ایتالیا جایزه‌ی نخست را دریافت کرد و البته به زبان‌های انگلیسی و ایتالیایی هم ترجمه شده است. 

هستی دخترکی دوازده‌ساله است که علائق جالبی دارد؛ مثلا از عروسک متنفر است، اما دوست دارد ترک موتور دایی‌اش بنشیند یا با پسرهای کوچه فوتبال بازی کند. رفتارهای هستی از سمت خانواده و جامعه عجیب و خارج از عرف شمرده می‌شود. از آنجایی که آن‌ها در اهواز زندگی می‌کنند، سایه‌ی سیاه جنگ ناگهان بر زندگی او و خانواده‌اش می‌افتد. 

فرهاد حسن‌زاده این داستان جالب و جذاب را در سال ۱۳۷۹ نوشت و مخاطبان داستان او کسانی بودند که در نوجوانی به خاطر تفاوتشان رابطه‌ی سردی را با خانواده تجربه کردند یا نوجوانان و والدینی که امروز در درک و پذیرش همدیگر دچار مساله هستند. 

نورا دخترکی است که به تازگی از بستر بیماری سرطان بهبود پیدا کرده و می‌خواهد به زندگی عادی برگردد، اما تغییر رفتار همکلاسی‌هایش و توجه ویژه‌ای که به او می‌شود، او را بیشتر به درون فرو می‌برد. او دوست دارد عادی زندگی کند و حتی تمایل دارد از دوستان جدیدش ماجرای بیماری‌اش را پنهان کند، اما ماجرا آنطور که خودش می‌خواهد پیش نمی‌رود.

داستان معمولی مثل بقیه کمی تا قسمتی ابری پیش می‌رود، اما خیلی زود گرم و بامزه می‌شود. داستانی که باربارا دی نوشته یک نقشه‌ی راه پرپیچ و خم برای برگشتن به خانه و دنیای معمولی است! 

شخصیت اصلی این داستان یک پسر هشت ساله به اسم ژاک است که یک خواهر دوقلو دارد. فرقی نمی‌کند در مدرسه باشد یا در خانه، به جز فلور همه او را نادیده می‌گیرند. ژاک کم کم به این جمع‌بندی می‌رسد که او دوست خیالی فلور است و داستان پراحساس، اندوهناک، طنازانه و جذاب او از این جا شروع می‌شود. 

میشل کیوواس (نویسنده‌ی داستان) در این کتاب به سراغ موضوعات تاثیرگذاری مثل پذیرفته‌نشدن در خانه و مدرسه، دوست داشته شدن و تلاش برای پذیرفته‌شدن، رفته و سعی کرده تا این موضوعات غم‌انگیز را به شکلی بامزه به مخاطب (والدین، بچه‌ها و معلم‌‌ها) نشان بدهد. 

سفرهای گالیور یک سفرنامه‌ی تخیلی، مشهور و طنازانه است که یک ایرلندی به نام جاناتان سوئیفت در سال ۱۷۲۶ نوشت و در ادبیات کلاسیک جهان ماندگار شد. کتاب یک ترکیب دل‌انگیز از فلسفه، سفر، تاریخ و چیزهای دیگر است که عنصر شوخ‌طبعی و کمی هیجان آن را تا حد یک شاهکار جذاب و ماندگار در ادبیات بالا می‌برد.

یک داستان جان‌دار، پرمایه و شگفت‌انگیز که در دو سال جایزه‌های معتبر دنیای داستان کودک و نوجوان را درو کرد. اعجوبه داستان پسرکی سیزده‌ساله به نام آگوست است که با نقصی در صورتش به دنیا آمده و در نتیجه چهره‌ی زیبایی ندارد. آگی به تازگی پا به مدرسه گذاشته و دلش می‌خواهد با هم‌سن‌ و سال‌هایش دوست شود، اما داستان به شکلی دیگر پیش می‌رود. 

داستان امیدبخش و درگیرکننده‌ای که آر جی پالاسیو خلق کرده در سال ۲۰۱۲ جایزه‌ی بوک بروز، در سال ۲۰۱۴ جایزه‌ی کتاب دانش‌آموزان مین، در سال ۲۰۱۵ جایزه‌ی معتبر مارک تواین را دریافت کرد و از روی این داستان یک فیلم با همین نام ساخته شد. این داستان به شکلی متفکرانه و پر از احساسات به تمام افراد (متشکل از کودکان، نوجوانان و بزرگسال‌ها) می‌فهماند که هر کسی با هر ظاهر و شرایطی که دارد، شایسته‌ی زندگی راحت و بدون دردسر در جامعه است. 

لافکادیو یک داستان تمثیلی و خنده‌دار است که با بیانی جذاب و هوشمندانه به یکی از عمیق‌ترین مفاهیم روانشناختی در دو قرن اخیر؛ یعنی شناختن خود، پرداخته است! لافکادیو یک شیر بامزه است و در جنگل زندگی می‌کند. یک روز سر و کله‌ی شکارچی‌ها پیدا می‌شود. با اولین صدای شلیک همه‌ی شیرها فرار می‌کنند، به جز لافکادیو که می‌خواهد با شکارچی‌ دوست شود! شل سیلوراستاین در این داستان با شیرین‌زبانی می‌خواهد بگوید که یک شیر خوشحال حتما نباید یک شیر مشهور یا موفق باشد و در این بین حسابی هم مخاطب را سرگرم می‌کند و می‌خنداند!

نیویورک تایمز این اثر از چارلی مکس را یک اثر هنری بحث‌برانگیز دانسته است. نویسنده از چهار شخصیت پسرک، موش کور، روباه و اسب استفاده کرده تا از موضوعات مهمی مثل موفقیت، دوست داشتن و امیدواری صحبت کند. از نظر برخی از مخاطبان این داستان شباهت بی‌نظیری به شازده کوچولو دارد که به شکلی خلاقانه و در سادگی مطلق خلق شده و مخاطب با هر سنی می‌تواند با آن ارتباط برقرار کند.

این اثر کوتاه و تمثیلی از جورج اورول با بیانی ساده حرف‌های مهمی می‌زند. خواندن این داستان یک شروع عالی برای فهمیدن فضای پشت شعارهای توخالی و سیاست‌زده است. مخاطب این کتاب هم نوجوانان هستند و هم بزرگسال‌ها و البته برای بزرگسال‌هایی که تجربه‌ی زندگی بیشتری دارند و احتمالا تبعیض‌ها و نابرابری‌های زیادتری را هم دیده‌اند، این اثر رنگ و جلای دیگری خواهد داشت!