معرفی بهترین رمان‌های طنز

دایی‌جان ناپلئون این کتاب، یک مرد ساده‌لوح، بسیار حساس، منضبط، عاشق ناپلئون بناپارت و بیزار از انگلیسی‌ها است. او نماینده قشری است که به جای ریشه‌یابی مسائل روز با تفکر و عقل خود، راجع به امور مختلف، رویابافی و خیال‌پردازی می‌کنند. دایی‌جان ناپلئون درواقع یک دن‌کیشوت از نوع ایرانی است که خود را به جای یک شوالیه، هم‌تراز ناپلئون می‌بیند.

سعید نماینده جوانان ناپخته و سرد و گرم‌نچشیده است که از احساساتش پیروی می‌کند و این وسط البته که یک آدم دنیادیده و باتجربه هم هست به اسم عمو اسدالله، که نقش مرشد و تکیه‌گاه و آدمِ عاقل داستان را بازی می‌کند.

پزشک‌زاد در رمان دایی جان ناپلئون که سریال آن هم به دست ناصر تقوایی ساخته شد، روحیه حساس، غلبه احساسات بر عقل و برخی از صفات ناپسند دیگر مردم جامعه ایرانی را با زبان و بیانی شیرین نقد می‌کند.

چگونه با پدرت آشنا شدم داستان طنز و نسبتا کم‌حجمی از مونا زارع است. در این داستان مونا زارع ماجرای زنی را تعریف می‌کند که یک روز صبح تصمیم می‌گیرد شوهر کند. برای همین راه‌های مختلفی را تجربه می‌کند. همه ماجرا را شخصیت اصلی داستان برای دخترش تعریف می‌کند. این کتاب یکی از متفاوت‌ترین رمان‌هایی است که در این یادداشت معرفی کردیم. داستانی عاشقانه که با چاشنی طنز روایت می‌شود. در ویدیو زیر معرفی کاملی از این رمان طنز و عاشقانه را می‌توانید مشاهده کنید:

این کتاب از جمله کتاب‌های قبل انقلابی بوده و برای سال‌ها جزو کتاب‌های ممنوعه بوده و در ایران منتشر نمی شده. اگر هم مشتاق خواندن این کتاب بودید، باید از کتابفروشی‌های زیرزمینی و کنار خیابانی نسخه افست آن را پیدا می‌کردید و یا اینکه به هزار زحمت از کسی آن را قرض می‌گرفتید. سرانجام در مرداد ۱۳۹۹ این کتاب هم تجدید چاپ شد و همزمان با نسخه‌ی چاپی، نسخه‌ی الکترونیکی آن هم منتشر شد.

ماشالله خان در دربار هارون‌الرشید رمان طنز و خنده‌داری است نوشته ایرج پزشکزاد، نویسنده رمان معروف دایی جان ناپلئون. ماجرای این کتاب درباره‌ی ماشالله خان، دربان بانک است که تحت تاثیر کتاب‌های تاریخی است و آرزو می‌کند در دوران هارون‌الرشید زندگی کند. روزی پیش مرتاضی می‌رود و از او می‌خواهد که روحش را به دوران هارون‌الرشید بفرستد و مرتاض هم چنین می‌کند.

اگر طرفدار مهران مدیری و سریال‌هایش هستید، حتما نام سریال قهوه تلخ او را شنیده‌اید و شاید هم آن را دیده‌اید. خیلی‌ها ایده اصلی قهوه تلخ را برگرفته از همین کتاب می‌دانستند.

یک روز دزدی با موهای وز کیف پول حمید را می‌دزدد. حمید هم سعی می‌کند دزد را پیدا کند! چرا؟ لابد فکر می‌کنید در کیف پولش کلی پول داشته. نه! در کیف پولش فقط یک کارت مترو بود و بس. اما حمید می‌خواست با دزد حرف بزند. اما دزد را پیدا نکرد.

این فقط ماجرای یکی از داستان‌های این کتاب است. در این کتاب مجموعه داستان‌های کوتاه طنزی را می‌خوانید که کمی ارتباط بین همه آن‌ها می‌توانید پیدا کنید. داستان‌هایی که یک‌راست شما را می‌برند سر اصل مطلب و خنده را روی لبتان می‌آورند.

«آیدین سیار سریع» در تعطیلات نوروز ۹۷ کتاب «چرتوپیا» را به‌صورت سریالی داستانی با همکاری طاقچه منتشر کرد. او بعدها با همکاری نشر چشمه تغییراتی در این رمان طنز به وجود آورد و دوباره به چاپش رساند. چرتوپیا مدینه‌ی فاضله‌ای است که در سال ۲۰۰۹ و پس از عبور یونان از بحران اقتصادی تأسیس می‌شود. در وضعیت ناآرام سیاسی این کشور، عده‌ای از اشراف پیشنهاد تأسیس یک آرمان‌شهر را با دولت مطرح می‌کنند که بر اساس تفکر افلاطونی اداره می‌شود، اما دولت این ایده را نمی‌پذیرد. پس خود اشراف دست به کار می‌شوند و در جزیره‌ی چِرت که از جزیره‌ی کِرت در دریای مدیترانه الهام گرفته شده، چرتوپیا را تأسیس می‌کنند و فیلسوف‌شاهی با نام «گذالفون» آن را اداره می‌کند.

اگر به خاطر داشته باشید سردر آکادمی آتن، نوشته شده بود: «هرکس هندسه نمی‌داند وارد نشود»؛ اما برای ورود به چرتوپیا تنها کافی است نحوه‌ی محاسبه‌ی مساحت مربع را بلد باشید. این همگن‌سازی ساختارها با طنز ویژه‌ی آیدین سیار سریع، کنایه‌ای شوخ و فلسفی است به جامعه‌ای که رویای تبدیل شدن به آرمان‌شهر دارد، اما با نحوه‌ی عملکردش و حماقت خاص در ایده‌پردازی‌هایش با سرعت از این خیال و رویا دور می‌شود.

«مرتضی برزگر» در رمان «اعترافات هولناک لاک پشت مرده» با طنز سیاهی، در شروع کتاب تجربه‌ی وحشت‌آوری از مرگ کانی را از زبان همسرش روایت می‌کند و سپس وضعیت او را پس از مرگ کانی و در مواجهه با موقعیت جدیدش پیش می‌برد. برزگر با تلفیق واقعیت و خیال گاهی فضایی در رئالیسم جادویی ایجاد می‌کند که روایت را خواندنی‌تر و هولناک‌تر پیش می‌برد. کافی است این رمان طنز را شروع کنید، بعید است بتوانید آن را کنار بگذارید.

آبنبات دارچینی ادامه‌ی کتاب آبنبات هل‌دار است. مهرداد صدقی در این مجموعه داستان طنزی را از زبان یک کودک بجنوردی روایت می‌کند. محسن فرزند کوچک یک خانواده پنج نفری است. قسمت اول این مجموعه یعنی ابنبات هل‌دار در سال‌های جنگ می‌گذرد و مهرداد صدقی ماجراهایی را که برای خانواده‌های پشت جبهه اتفاق می‌افتد، با زبانی طنز روایت می‌کند. آبنبات دارچینی در سال‌های ۷۲ تا ۷۴ اتفاق می‌افتد. در آبنبات دارچینی همراه محسن و لهجه‌ی شیرین بجنوردی و ماجراهای بامزه‌اش می‌شویم. در قسمتی از کتاب می‌خوانیم:

چاخان، داستانی از عزیز نسین است که خودش، خیلی دوست داشت. این داستان درباره موجودی به اسم آقای چاخان است؛ دیگران درباره او حرف می‌زنند. هرکسی درباره‌اش نظری می‌دهد و خلاصه همه او را یک جور تعریف می‌کنند. این آدم، زبوک زاده نام دارد. همان انسان دورو، ریاکار و زبان‌بازی که همه درباره‌اش حرف می‌زنند و داستان کتاب هم درباره زبوک زاده و زبوک زاده‌ها است. چاخان‌ها و دروغ‌هایی که هر جامعه‌ای آن را پرورش می‌دهد در حقیقت زمینه پرورشش را مردم خود جامعه فراهم می‌کنند. فصل‌های مختلف این رمان طنز مانند قطعات پازلی کنار هم قرار می‌گیرد و در انتهای داستان، تصویری کامل از آقای چاخان و ماجراهایش به دست می‌آورید.

مارتا اندرسون ۷۹ ساله در خانه سالمندان زندگی می‌کند. اما این به معنی این نیست که او تمام روز روی صندلی‌اش چرت می‌زند یا از پنجره به بیرون خیره می‌شود. او آماده است که از تمام لذت‌های زندگی سرشار شود و این کار در جایی که او زندگی می‌کند ممکن نیست. اوضاع با حضور مدیر جدید مجموعه بدتر هم شده است چون او به بهانه صرفه‌جویی در هزینه‌ها از خدمات کم کرده است. مارتا به همراه دوستانش، مغز، آناگرتا، کریستینا و شن‌کش تصمیم گرفته‌اند که هیاهویی جنجالی به پا کنند. آن‌ها می‌خواهند اعتراضشان را به همه امور در خانه سالمندان نشان دهند. از ظرف‌های پلاستیکی غذا گرفته تا بیشتر کردن ساعت تماشای تلویزیون. اما این تمام خواسته‌ آن‌ها نیست. مارتا در فکر نقشه‌هایی بزرگ‌تر است. کارهایی غیرقانونی مثل دستبرد زدن به بانک! کارهایی که پای پلیس و گروه‌های مافیایی را هم به این ماجراجویی بزرگ و قانون‌شکنی پر هیاهو باز کند.

این رمان اگرچه زبان طنزی دارد اما در اعتراض به وضعیت سالمندان نوشته شده است. کترینا اینگلمن سوندبرگ، در کتاب پیرزنی که تمام قوانین را زیر پا گذاشت به دنبال نشان دادن این است که رفتار جوامع با سالمندان چقدر بد است. بدتر اینکه بودجه مختص خانه سالمندان رو به کاهش است و این موضوع به خودی خود آزاردهنده است. رفتارهای غلط، از سر دلسوزی و… با سالمندان و افرادی که روزی در ساختن جامعه شریک بودند، بدترین کاری است که می‌توان انجام داد. همین می‌شود که نویسنده، اعتراضش را در قالب شخصیت پر شروشور مارتا بیرون می‌ریزد.

ولادمیر لورچنکف یکی از شناخته‌شده‌ترین نویسندگان مولداوی است. کشوری کوچک که از غرب با رومانی و از شرق با اوکراین همسایه است. نویسنده در این کتاب با زبانی طنز و تلخ سختی‌های زندگی روستایی را بیان می‌کند. چندین روستایی تصمیم می‌گیرند برای پیدا کردن کار راهی ایتالیا شوند. اما در این سفر هیچ چیز شبیه به فکرهایشان نیست.

لورنچکف، نویسنده و روزنامه‌نگار روس‌تبارِ معاصر، دوران کودکی‌اش را در شوروی سابق گذراند و چون پدرش افسر ارتش بود، همراه خانواده به شهرهای مختلفی سفر کرد ولی بعدها به زادگاهش، مولداوی، برگشت و روزنامه‌نگاری خواند و در قامت گزارش‌نویس حوادث مشغول شد.

دن کیشوت مشهورترین رمان طنز اسپانیایی نوشته‌ی سروانتس است. دن کیشوت نجیب‌زاده‌ای است که در دورانی که شوالیه‌گری (عیاری و پهلوانی قرون وسطایی) دیگر رونقی ندارد می‌خواهد بساط پهلوانی علم کند. قصد او این است که به اوهام و تخیلات خود، که در نتیجه شب و روز خواندن داستان‌های پهلوانی در ذهن او خانه کرده است، صورت واقعیت بخشد. با آن‌که توان آن ندارد که مگسی را از خود براند، زره می‌پوشد و کلاه‌خود بر سر می‌گذارد و زوبین در دست و شمشیر بر کمر بر اسبی ناتوان‌تر از خود سوار می‌شود و در جستجوی حوادث و ماجراهای پهلوانی سر به دشت و بیابان می‌گذارد. نویسنده بخش اول رمان را در زندان نگاشته است. این رمان شهرتی جهانی دارد و به بیش از ۳۰ زبان ترجمه شده است. بسیاری از نویسندگان آن را بهترین رمان تاریخ ادبیات می‌دانند که داستانش محدود به تاریخ یا قومیت خاصی نمی‌شود و هنوز که هنوز است خوانندگان زیادی دارد. تا کنون حدود ۵۰۰ میلیون نسخه از این رمان به فروش رفته است.

«مرگ در می زند» مجموعه‌ای از نوشته‌های طنز وودی آلن (-۱۹۳۵) نمایشنامه‌نویس، فیلمنامه‌نویس و کارگردان مشهور آمریکایی است. این مجموعه البته صرفا داستان و رمان نیست و شامل چند نمایشنامه، داستان کوتاه و مقاله‌ است. عمده آثار آلن کمدی است. او برنده چهار اسکار شامل یک اسکار بهترین کارگردانی و سه اسکار بهترین فیلمنامه غیراقتباسی شده است. نمایشنامه «مرگ در می‌زند» بازآفرینی طنز اثر «مهر هفتم» از مشهورترین فیلم‌های اینگمار برگمن است که در آن تلاش دارد روایتی از دور زدن مرگ را به تصویر بکشد. در این نمایشنامه مرگ به سراغ نات آکرمن میانسال می‌رود و نات تلاش می‌کند تا با ترفندهایی بر مرگ پیروز شود و زندگی‌اش را پس بگیرد.

آلن کارسن، پیرمرد کنجکاو رمان «ماجرای پیرمرد صد ساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد»، تولد صد و یک سالگی‌اش را در رمان طنزی اثر «یوناس یوناسون» بر فراز اقیانوس آرام جشن می‌گیرد. یوناسون در رمان قبلی خود با ژانر طنز و محتوایی سیاسی-اجتماعی ما را با حوادث مربوط به قرن بیستم رو‌به‌رو کرد و حالا با این رمان طنز جدید دوباره با شخصیت اصلی آن کتاب همراه شده تا با اتفاق‌های سیاسی اخیر مواجه شود.

آلن در صد و یک سالگی دستی در تجارت اورانیوم غنی‌شده دارد و با کیم جونگ-اون و دونالد ترامپ دیدار می‌کند. یوناسون، نویسنده‌ی «دیگر ماجراهای اتفاقی مرد صد ساله»، در مقدمه‌ی کتاب تأکید می‌کند به این مسئله آگاه است که کتابش دنیا را به جایی بهتر تبدیل نخواهد کرد، اما هم‌چنان امیدوار است با یادآوری این رویدادها به همه یادآوری کند اشتباهات گذشته را مرتکب نشوند. او در این کتاب با حفظ احترام شخصیت انسانی برخی شخصیت‌های سیاسی، کمی آن‌ها را دست می‌اندازد. «دوست دارم به همه‌ی این صاحبان قدرت بگویم متأسفم؛ با آن کنار بیایید. می‌توانست بدتر باشد؛ اگر باشد چه»؟

مجموعه‌ی پنج جلدی «راهنمای کهکشان برای اتواستاپ زن‌ها» معروف‌ترین اثر «داگلاس آدامز» نویسنده‌ی شناخته‌شده‌ی انگلیسی است. این مجموعه یکی از مطرح‌ترین رمان‌های پست مدرن جهان است که با طنزی بسیار ویژه نوشته شده و حوادث آن در فضایی علمی تخیلی روی می‌دهند. در این پنج جلد روایتی فانتزی از سفرهای بین کهکشانی آرتور دنت را می‌خوانیم. آرتور در جلد نخست با نابودی کره‌ی زمین مواجه می‌شود اما می‌تواند با کمک دوستش از زمین فرار کند و با یک سفینه به نقاط مختلف کائنات برود. در چهار جلد دیگر هر بار با ماجراهایی روبه‌رو می‌شود که آدامز با طنز زبانی خاص خود آن‌ها را روایت می‌کند و مفاهیمی از زندگی و زیبایی‌اش را به ما یادآوری می‌کند.

«دیوید سداریس» را با طنز ویژه‌اش و البته غم پنهان پشت آن می‌شناسیم. حالا او در «کالیپسو» بیشتر از گذشته ما را متأثر می‌کند. این رمان طنز، مجموعه‌ی داستان‌های طنز نویسنده‌ی آمریکایی است که به انتخاب مخاطبان سایت گودریدز، دومین اثر طنز سال ۲۰۱۸ شناخته شد.

سداریس این بار به سراغ مرگ رفته است و با تأکیدی بیشتر بر واقعیت آن، هم طنز محکم‌تری دارد و هم تراژدی سنگین‌تری. دونالد ترامپ نامی است که در این کتاب بارها به آن اشاره می‌شود و تأثیرات این نام به طرز شگفت‌آوری دست‌مایه‌ی طنز سداریس می‌شود.

این رمان طنز شاید شوخی بامزه‌ی «اندرو شافر» با دنیا باشد. در رمان «امید هرگز نمی‌میرد»، باراک اوباما و جو بایدن، معاون اولش، دست به حل سلسله معماهای جنایی می‌زنند. شخصیت‌هایی که به شرلوک هولمز و واتسون تشبیه شده‌اند اما بسیار نزدیک به شخصیت‌های واقعی خودشان باقی می‌مانند.

با مرگ دوست جو بایدن در یک تصادف مشکوک، او با معمایی پیچیده روبه‌رو می‌شود که برای حل آن به سراغ دوست معتمدش یعنی باراک اوباما می‌رود. اوبامایی که در دنیای واقعی به تیزهوشی معروف است. این زوج کارآگاه به یکی از قوی‌ترین گروه‌های کارآگاهی داستان‌ها تبدیل می‌شوند. آن‌ها در کشاکش این رمان به نیرویی نزدیک می‌شوند که عملیات قاچاق مواد مخدر آمریکا را در دست دارد.