معرفی بهترین نمایشنامه‌های جهان

نمایشنامه‌ی سوءتفاهم اثری ماندگار از آلبر کامو نویسنده‌ی فرانسوی است. سوءتفاهم ماجرایی تلخ و خونین را به نمایش می‌گذرد و نمایشنامه‌ای چندلایه است. در هر لایه از آن مفاهیم عمیقی مثل سستی روابط، تربیت و پوچی زندگی با ظرافتی که فقط از کامو برمی‌آید، بیان می‌شود. 

اگر به دنبال خواندن نمایشنامه‌ای هستید که بتواند با تمام شدنش حداقل چند روزی ذهنتان را درگیر کند، اتوبوسی به نام هوس انتخاب خوبی است. 

شخصیت محوری این نمایشنامه دختر جوانی به نام بلاش دوبوا است که در پی از دست‌دادن خانه‌ی پدری خود در شهر کوچک بل‌ریو در می‌سی‌سی‌پی، به محله‌ای فرانسوی در نیواورلئان سفر می‌کند تا با خواهر و شوهر خواهرش، استلا و استنلی، زندگی کند. این تصمیم برای بلاش نقطه‌ی آغازین ماجرایی است که در نهایت به فروپاشی کامل او می‌انجامد.

نمایشنامه‌ی مرگ فروشنده نوشته‌ی آرتور میلر اثر بسیار عمیقی است. میلر در این نمایشنامه‌ی کوتاه، حجم عظیمی از عواطف انسانی را نشان داده و به نقد جامعه‌شناختی از فرایند صنعتی شدن زندگی بشر پرداخته است.

این نمایشنامه داستان زندگی مردی به نام ویلی لومان را روایت می‌کند که در جوانی به شغل فروشندگی مشغول بوده و حال که دیگر توان سابق را ندارد توسط سیستم طرد شده و در تأمین مخارج خود و خانواده‌اش مانده است. او نماینده طبقه متوسط رو به پایین آمریکا است؛ نماینده افرادی که دارایی‌شان در گرو بانک است و هرلحظه از زندگیشان بازگشت به عقب محسوب می‌شود.

در میان آثار کلاسیک، کم‌تر نمایشنامه‌ای را می‌توان یافت که هم مخاطب را بخنداند و هم او را به تفکر وادارد؛ اما نیکلای گوگول، شاعر و نویسنده‌ی روس، با نگارش نمایشنامه‌ی بازرس توانسته است به این مهم دست یابد و با مهارت کامل داستانی را روایت کند که نه‌تنها این ویژگی ها را دارد، بلکه از زمانه خود نیز بسیار جلوتر است.

نمایشنامه با خبر آمدن یک بازرس به شهری دورافتاده آغاز می‌شود. این خبر مسئولان ادارات مختلف را به تکاپو می‌اندازد تا برای پنهان کردن نابه‌سامانی‌های شهر و تخلفات خود تدبیری بیاندیشند، از سوی دیگر مردم شهر را به صرافت می‌اندازد که به هر وسیله اعتراض خود را به گوش بازرس برسانند.

نمایشنامه‌ی کالیگولا اثر حیرت‌آور دیگری از آلبر کامو است که پری صابری کارگردان و نویسنده‌ی کارکشته‌ی تئاتر آن را به فارسی ترجمه کرده است. درگیری انسان با پوچی، مرگ و جنون قدرت از جمله تم‌های بارزی هستند که در این نمایشنامه از آلبر کامو هم حضوری چشمگیر و پررنگ دارند. کالیگولا برگرفته از یک شخصیت تاریخی در روم باستان است که ۳۸ سال بر این امپراطوری سلطه داشت. 

کرگدن نمایشنامه‌ای جاندار و بدون‌ زوال از اوژن یونسکو است که در آثار او عنصر وهم، خیال و دست‌انداختن واقعیت به وفور دیده می‌شود. این اثر یکی از مشهورترین نمایشنامه‌های فرانسوی قرن بیستم میلادی است که نویسنده‌ی آن تیزبینانه درباره‌ی وقایع پس از جنگ جهانی دوم و شکل‌گیری حکومت‌هایی کنترل‌گر صحبت می‌کند و انسان‌هایی را که به کنترل‌شدن تن‌ داده‌اند دستمایه‌ی خنده و استهزا می‌کند. 

درمورد اهمیت نمایشنامه‌ی دایره‌ی گچی قفقازی همین‌قدر کفایت می‌کند بگوییم که حمید سمندریان، استاد فقید و بی‌بدیل تئاتر ایران، این متن را به فارسی ترجمه کرد و به ادبیات نمایشی ایران هدیه داد. 

برتولت برشت این اثر را در سال ۱۹۴۸ نوشت، اما چند دهه طول کشید تا در دنیا به‌عنوان نمایشنامه‌ای قابل‌توجه و قابل‌اتکا شهرت پیدا کند. ماجرای دایره‌ی گچی قفقازی از جایی شروع می‌شود که آلمان در آتش جنگ داخلی می‌سوزد. در این میانه، زنی مهربان و جوانْ نوزادی را که در میان آتش رها شده، نجات می‌دهد. این زن جوان به نوزاد رسیدگی می‌کند و او را مثل فرزندش می‌داند. تا اینکه سروکله‌ی مادر واقعی پیدا می‌شود و فرزندش را می‌خواهد. درگیری میان دو زن بالا می‌گیرد و کار به دادگاه و قاضی شهر کشیده می‌شود. قاضی با شوخ‌طبعی دستور می‌دهد کودک را روی زمین قرار دهند، دور او را یک دایره‌ی گچی رسم کنند و هر دو زن دست او را از هر دو طرف بکشند، تا بفهمند کودک چه کسی را انتخاب می‌کند.

زندگی گالیله نمایشنامه‌ی جذاب دیگری از برتولت برشت و ترجمه‌ی حمید سمندریان است. گالیله مخترع و نابغه‌ی ایتالیایی بود که در دوران وحشت کلیسای کاتولیک زندگی می‌کرد؛ زمانی که هنر و علم تحت سیطره‌ی کلیسا بود و هیچ کس حق ابراز عقیده‌ نداشت. او در چنین زمانه‌ای به صراحت یکی از گفته‌های کلیسا را زیر سوال برد و از کوپرنیک دفاع کرد. او بیان داشت که زمین مسطح نیست و مرکز عالم هستی هم نیست! این گفته پای او را به دادگاه‌های تفتیش عقاید قرون وسطی باز کرد و در نهایت به مرگ محکوم شد. 

عروسکخانه اثری ماندگار و تاثیرگذار از هنریک ایبسن است. این اثر در سال ۱۸۷۹ و قرن نوزدهم میلادی و عصر ویکتوریایی نوشته شد، اما متن به شکلی باورنکردنی زنده و پویاست. 

ماجرا از جایی شروع می‌شود که نورا برای تامین هزینه‌های درمان همسرش دست به جعل امضا و گرفتن یک وام بسیار سنگین می‌کند. او این موضوع را از همسرش پنهان کرده و بعد از سال‌ها این موضوع عیان می‌شود. نورا پس از سالها زندگی در خامی و ناآگاهی، با این سیلی و تهمتی که همسرش به او می‌زند، از خواب می‌پرد و تصمیم بزرگی برای نجات خودش می‌گیرد.

اگر در یک بعد از ظهر روز تعطیل حوصله‌تان سر رفته و به دنبال یک کار هیجان‌انگیز می‌گردید خواندن این نمایشنامه می‌تواند انتخاب مناسبی باشد به خصوص اگر یک همراه برای اجرای نمایشنامه‌خوانی دارید. این نمایشنامه دو نقش اصلی دارد: لیزا و ژیل. در همان کلمات اول داستان معلوم می‌شود حادثه‌ای رخ داده و ظاهرا در اثر این حادثه ژیل حافظه‌اش را از دست داده است. لیزا می‌گوید همسر اوست و حالا او را به خانه‌شان آورده به امید اینکه چیزی از گذشته به یادش بیاید. اما واقعا چه اتفاقی افتاده؟ رابطه‌ی لیزا و ژیل چگونه است؟ اینها سوالاتی هستند که در ادامه‌ی داستان جوابشان معلوم می‌شود.

نمایشنامه‌های اریک امانوئل اشمیت پر از شگفتی هستند. ناگهان وقتی احساس می‌کنید همه چیز معلوم شده و رمز داستان را کشف کرده‌اید یک موضوع دیگر فاش می‌شود که شما را شگفت‌زده می‌کند و همین موضوع است که خواندن این نمایشنامه‌ها را بسیار لذت‌بخش می‌کند.

اریک امانوئل اشمیت نویسنده، نمایشنامه‌نویس و فیلسوف فرانسوی بسیار معروف است. نمایشنامه‌هایش در بیش از ۵۰ کشور دنیا به روی صحنه رفته‌اند و کتاب‌هایش به ۴۳ زبان ترجمه شده‌اند.

 تاریخ همیشه یکی از موضوعات جدی و رسمی بوده است، سرشار از جنگ و خونریزی و استبداد. شاید اگر اینطور نگاه کنیم اصلا نتوان با آن شوخی کرد. اما این کاری است که دورنمات در نمایشنامه‌ی «رمولوس کبیر» انجام داده است. در واقع می‌توان این نمایشنامه را یک کمدی تاریخی خواند. رمولوس آخرین امپراطور روم غربی است و این نمایشنامه شرح آخرین روزهای سلطنت او و سقوط امپراطوری است.

در واقع رمولوس اسم دو نفر در تاریخ روم بوده است. اولین امپراطور و موسس شهر روم و آخرین امپراطور و براندازنده‌ی آن. منتها این دو فرد تفاوت‌های زیادی با هم داشته‌اند. اولین امپراطور فرد بسیار ویژه‌ای بوده و داستان زندگی‌اش بین رومیان نقل می‌شده است. داستانی افسانه‌ای که در آن رمولوس در کودکی به رودخانه انداخته می‌شود، توسط ماده گرگی نجات یافته و بزرگ می‌شود و در همان مکان شهر روم را بنا می‌کند. اما رمولوسی که باعث براندازی روم می‌شود فرد بی کفایتی بوده است.

ما دورنمات در عنوان نمایشنامه و نحوه‌ی روایت آن نظر متفاوتی دارد. نام نمایشنامه رمولوس کبیر است ولی منظور او آخرین امپراطور روم است. اما چرا او باور دارد صف کبیر شایسته‌ی آخرین امپراطور است؟ برای یافتن پاسخ آن خوب است در یک روز شلوغ، به همراه ۵-۶ نفر از دوستانتان سری به این نمایشنامه بزنید. تجربه‌ای متفاوت از نمایشنامه خوانی در تاریخ روم پیدا خواهید کرد.

دورنمات نمایشنامه نویس و نویسنده‌ی سوئیسی است که بسیاری از آثارش به فارسی ترجمه شده‌اند. او مطالعات بسیاری در مورد افسانه‌های کهن روم و یونان باستان داشت و درونمایه‌ی بسیاری از نوشته‌هایش موضوع عدالت است.

بهرام بیضایی نویسنده و کارگردان برجسته‌ی ایرانی است. تعداد بسیار زیادی کتاب و فیلم‌نامه نوشته است که برخی از آنها به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، آلمانی و عربی ترجمه شده‌اند. نمایشنامه‌ی «شب هزار و یکم» در سال ۱۳۸۲ برای اولین بار منتشر شد. این نمایشنامه از سه پرده تشکیل شده است که به نوعی دنباله‌ی هم هستند ولی سه داستان مجزا دارند. داستان اول درباره‌ی ضحاک و افسانه‌ی هزار و یک شب است.

داستان دوم درباره‌ی مترجم گمنامی است که داستان هزار افسان را از فارسی به عربی ترجمه کرده و داستان سوم راجع به سرانجام زنی است که هزار و یک شب را خوانده است. نمایشنامه متنی ادبی دارد و مناسب روزهایی است که حال و هوای تامل و تفکر داشته باشید. روی هر جمله باید مکث کنید و سپس سراغ جمله‌ی بعدی بروید. بعد از به پایان رسیدن داستان هم تا مدتی ذهنتان مشغول آن خواهد بود و به راحتی فراموش نمی‌شود.