مدار صفر درجه (مجموعه سه جلدی)
نویسنده: احمد محمود
گوینده: رضا عمرانی
انتشارات: انتشارات ماه آوا
بهترین داستان‌ها و رمان‌های دهه ۶۰ ایران
371 بازدید
دههی ۶۰، عمدتاً یادآور سال‌های ملتهب و پرتنش جنگ و چالش‌های سیاسی و اجتماعی پس از انقلاب است. زمانه‌ای که سلیقه‌ی مخاطب و نوع نگاهش به ادبیات تغییر کرده بود و سمت‌وسوی فکر و قلم نویسندگان نیز با تأثیر از ویژگی‌های آن عصر، به دنبال خلق آثاری بود که هم فرزند زمانه‌ی خود باشند و هم بتوانند در سال‌های آتی، بخشی از خصایص فکری نویسنده و مقتضیات روزگار آفرینش خود را نمایندگی کنند. این دهه با وجود تمام دشواری‌هایش، پلی میان دو برهه از تاریخ ادبیات معاصر ایران (قبل و بعد از انقلاب) است که سبب شد نام بعضی نویسندگان بیشتر و بلندتر شنیده شود و گروهی دیگر هم مجالی برای معرفی و شناساندن خود بیابند. در این یادداشت از وبلاگ طاقچه، قصد داریم به معرفی و مرور بهترین آثار نویسندگان دههی ۶۰ بپردازیم با این توضیح که بعضی از این کتاب‌ها در اواخر دههی ۵۰ نوشته شدند و در دههی ۶۰ گل کردند. زمان نگارش برخی دیگر نیز در دههی ۶۰ است اما در دههی ۷۰ منتشر شدند.
بهترین داستان‌نویسان و رمان‌نویسان دهه ۶۰ ایران
فهرستی از بهترین نویسندگان دههی ۶۰ آماده کرده‌ایم. در ابتدا توضیحی در مورد نویسنده و شرح کوتاهی از زندگی او ارائه داده و سپس یکی از آثار نویسنده را معرفی می‌کنیم. برای آنکه آثار دیگرشان را هم ببینید، نشانی کتاب‌های آن‌ها در طاقچه را نیز قرار داده‌ایم تا سری به آن‌ها بزنید و با مجموع آثارشان، به‌شکل الکترونیک و صوتی آشنا شوید.
احمد محمود: مدار صفر درجه و زمین سوخته
احمد محمود با نام اصلی احمد اعطا در سال ۱۳۱۰ در اهواز، از مادری دزفولی و پدری کردتبار در خانوادهای پرجمعیت متولد شد. نام او بیشتر همراه و هم‌نشین رمان معروف او همسایه‌هاست. پای احمد محمود در اوان جوانی به فعالیت‌های سیاسی کشیده شد و او را پس از وقایع ۲۸ مرداد سال ۳۲ به تحمل زندان و تبعید وادار کرد. او در بیشتر کتاب‌هایش به بازنمایی واقع‌گرایانه از اوضاع سیاسی و اجتماعی جامعه می‌پردازد و تلاش می‌کند علاقه‌اش به اهواز را در سبک و لحن شخصیت‌ها بازتاب دهد؛ به‌نحوی که امروز، ادبیات جنوب کشور با نام او پیوند خورده است. این نویسنده در سال ۸۰ برنده‌ی جایزهی بهترین رمان سال از سوی بنیاد گلشیری و در همان سال موفق به دریافت جایزهی پکا (مهرگان ادب) به پاس یک عمر فعالیت ادبی شد. احمد محمود در ۱۲ مهر۱۳۸۱ به‌علت مشکلات ریوی در گذشت. کارنامه‌ی ادبی او دربرگیرنده‌ی چند مجموعه‌داستان و چندین رمان ازجمله مدار صفر درجه و زمین سوخته است.
مدار صفردرجه که درابتدای دههی ۷۰ منتشر شد، مجموعه‌ای است سه‌جلدی که زندگی خانوادهای اهوازی را از سال ۵۰ تا ۵۷ روایت می‌کند. شخصیت اصلی این داستان پسر جوانی به نام باران است که پس از غرق‌شدن برادرش، بابو در دریا، برای کمک به تأمین معاش خانواده شروع به کار می‌کند و همین کارکردن چشم او را به واقعیت‌های جامعه باز می‌کند. این کتاب از خلال مرور خاطرات خانواده‌ی باران و معاشرت‌های او با دیگر شخصیت‌های داستان، تاریخ مبارزات سیاسی ایران در دو دههی منتهی به انقلاب ۵۷ را مرور می‌کند.
بخشی از کتاب صوتی مدار صفر درجه (مجموعه سه جلدی) را بشنوید.
زمین سوخته نیز داستان دیگری است که ماجرای آن در سه ماهه‌ی نخست جنگ ایران و عراق می‌گذرد و قصد داشته تصویری از مصائب و دشواری‌هایی که جنگ به همراه می‌آورد ارائه دهد و مخاطب را از نزدیک با سختی‌های آن آشنا کند.
بستن تبلیغمحمود دولت‌آبادی: جای خالی سلوچ
محمود دولت آبادی در سال ۱۳۱۹ در روستای دولت آباد سبزوار در استان خراسان به دنیا آمد. او پس از طی تحصیلات مقدماتی در ۱۸سالگی برای خدمت سربازی و ورود به ارتش به مشهد رفت؛ اما اقتضائات ارتش را مناسب روحیات خود ندانست و برای یادگیری تئاتر و فعالیت در عرصه‌ی بازیگری به تهران آمد و این مهاجرت سبب آشنایی بیشتر او با هنر و ادبیات و روی‌آوردن به نویسندگی شد. نام دولت‌آبادی بیشتر با کتاب کلیدر همراه شده است؛ طولانی‌ترین رمان ادبیات فارسی که راوی زندگی گل‌محمد، یکی از شخصیت‌های مبارز در خراسان است و درونمایهی اصلی آن مقابله با خان‌ها و زمین‌دارانی است که از هیچ ظلمی در حق رعایا چشم نمی‌پوشند. دولت‌آبادی در اثر دیگرش، جای خالی سلوچ، زندگی خانوادهای روستایی را روایت می‌کند که پس از غیبت غیرمنتظره‌ی سلوچ، مرد خانواده دچار مشکلات زیادی می‌شوند و زن خانواده، مِرگان مسئولیت زندگی را به عهده می‌گیرد و رنج‌های زیادی را متحمل می‌شود. دولت‌آبادی در مصاحبه‌ای با یک خبرگزاری، گفته بود تحولات تاریخ معاصر ما از زندگی ایلی و روستایی شروع می‌شود و به همین دلیل، عمدهی داستان‌های او ازجمله جای خالی سلوچ در فضاهای روستایی و قبیله‌ای و بازنمایی واکنش مردم آنجا نسبت به تحولات تاریخی و اجتماعی می‌گذرد. دولت‌آبادی در سال ۷۷ برنده‌ی جایزهی بیست سال ادبیات داستانی انقلاب اسلامی، در سال ۸۲ برنده‌ی جایزهی ادبی یلدا برای یک عمر فعالیت ادبی و در سال ۲۰۱۴ موفق به دریافت نشان شوالیه‌ی هنر و ادب از دولت فرانسه شد.
اسماعیل فصیح: ثریا در اغما و زمستان ۶۲
ثریا در اغما
نویسنده: اسماعیل فصیح
انتشارات: انتشارات ذهن آویز
اسماعیل فصیح از نویسندگان سرآمد و پرکار به‌ویژه در دههی ۶۰ و ۷۰ بود که علاوه‌بر داستان‌نویسی در حوزه‌ی ترجمه هم فعالیت می‌کرد. او در سال ۱۳۱۳ در محله‌‌ی گلوبندک تهران در خانوادهای پرجمعیت به دنیا آمد. فصیح پس از اخذ دیپلم برای ادامهی تحصیل راهی آمریکا و در دانشگاه مونتاتا موفق به کسب مدرک کارشناسی در دو رشتهی شیمی و زبان انگلیسی شد. سال ۱۳۴۱ برای او همراه شد با تراژدی ازدست‌دادن همسر و فرزندش در هنگام زایمان؛ واقعه‌‌ی تلخی که رد آن را در عمدهی آثار داستانی او می‌توان یافت. او پس از این رخداد به ایران آمد و پس از فعالیتی کوتاه در انتشارات فرانکلین به‌عنوان مترجم، در سمت معلمی دبیرستان فنی‌وحرفه‌ای شرکت ملی نفت و پس از آن تا زمان محاصره‌ی آبادان در زمان جنگ تحمیلی در مؤسسه‌ی فنی آبادان به تدریس پرداخت. او سرانجام ۲۵ تیر ۱۳۸۸ بر اثر خونریزی مغزی درگذشت و در قطعه‌‌ی نام‌آوران بهشت‌زهرا به خاک سپرده شد.
جلال آریانْ شخصیت داستانی مخلوق اسماعیل فصیح است که در عمدهی داستان‌های او حضور دارد. ثریا در اغما روایت سفر جلال آریان در نخستین روزهای جنگ ایران و عراق به فرانسه است. ثریا خواهرزاده‌ی آریان است که در فرانسه دچار حادثه شده و به اغما رفته و حالا آریان برای رسیدگی به امور او از ایران متلاطم آن روزها دل می‌کند و در پاریس در خلال رسیدگی‌اش به ثریا با جمع‌های روشن‌فکری ایرانیان خارج از کشور روبه‌رو می‌شود. این کتاب که نسخه‌ی صوتی آن نیز در طاقچه موجود است، به آلمانی و عربی هم تجربه شده است.
کتاب زمستان ۶۲ نیز در فضای جنگ ایران و عراق می‌گذرد. در این داستان، جلال آریان، استاد بازنشسته‌‌ی دانشکده‌ی نفت آبادان در جست‌وجوی پسر جوانی به نام ادریس، راهی جبهه‌های جنگ می‌شود و در این جست‌وجو با شخصی به نام دکتر فرجام همراه می‌شود. شرح رویارویی و هم‌صحبتی این دو نفر و تلاششان برای یافتن ادریس و به‌تصویرکشیدن مصائب جنگ از ماجراهای اصلی این کتاب هستند. نسخه‌ی صوتی این کتاب نیز در طاقچه موجود است.
نادر ابراهیمی: آتش بدون دود
آتش بدون دود (جلد اول از مجموعه هفت جلدی)
نویسنده: نادر ابراهیمی
انتشارات: انتشارات امیرکبیر
نادر ابراهیمی در تاریخ ۱۴ فروردین ۱۳۱۵ در تهران از مادری شمالی و پدری کرمانی متولد شد. ابراهیمی از سنین نوجوانی وارد فعالیت‌های سیاسی شد که پای او را به حبس و زندان نیز باز کرد. او پس از اخذ دیپلم ادبی از دارالفنون مشغول به تحصیل در رشتهی حقوق می‌شود اما پس از مدتی به‌علت نا‌همخوانی این رشته با روحیاتش، از این رشته انصراف و تحصیلاتش را در رشتهی ادبیات انگلیسی ادامه داد. کارنامه‌ی فعالیت‌های او کارهای مختلفی از نویسندگی، فیلمنامه‌نویسی، تدریس داستان‌نویسی، ساخت فیلم مستند و روزنامه‌نگاری و ترانه‌سرایی را در بر می‌گیرد. او عشق وافری به ایران و ایرانی داشت و می‌کوشید این عشق و علاقه‌ی خالص را با کمک قلم پرشور و صریح و بی‌پروا و درعین‌حال پخته و شیوا در آثارش نشان دهد. این نویسنده در طول سال‌های فعالیتش و به دلیل اهتمامی که در راه تعلیم و تربیت نسل جوان و نوجوان داشت، مفتخر به دریافت جایزهی براتیسلاوا و جایزهی یونسکو شد. نادر ابراهیمی سرانجام در ۱۶ خرداد ۱۳۸۷ و پس از تحمل دوره‌ای بیماری در تهران در گذشت.
یکی از مهم‌ترین آثار او مجموعه‌ی هفت‌جلدی آتش بدون دود است. ماجرای این کتاب داستان سه‌نسل از دو خانواده‌ی ترکمن است که در کنار روایت‌هایی عاشقانه و شیرین به شرح مبارزات مردمان ترکمن‌صحرا برضد استبداد از زمان ناصرالدین‌شاه قاجار تا پایان حکومت پهلوی می‌پردازد. داستانی سرشار از شور و حماسه که با شخصیت‌های شجاع و باایمان و ثابت‌قدمش همیشه در ذهن خواهد ماند. ابراهیمی برای این کتاب برنده‌ی جایزهی لوح زرین و بیست سال ادبیات داستانی ایران شد.
رضا براهنی: رازهای سرزمین من
رازهای سرزمین من؛ جلد اول
نویسنده: رضا براهنی
انتشارات: انتشارات نگاه
رضا براهنی، نویسنده، شاعر، مترجم و منتقد ادبی معاصر است که در ۲۱ آذر ۱۳۱۴ در تبریز متولد شد. او تحصیلات دانشگاهی خود را ابتدا در مقطع لیسانس رشتهی ادبیات انگلیسی در دانشگاه تبریز به پایان برد و و سپس در همین رشته و تا پایان مقطع دکتری در دانشگاه ترکیه ادامه داد. او پس از بازگشت به ایران در همین رشته در دانشگاه تهران شروع به تدریس کرد. براهنی ازجمله فعالان سیاسی و نیز از اعضای کانون نویسندگان ایران بود که به‌دلیل فعالیت‌های سیاسی طعم زندان را نیز چشید. او از اواخر دههی هفتاد شمسی تا زمان فوت در تاریخ در ۵ فروردین ۱۴۰۱ در کانادا زندگی می‌کرد.
ازجمله مهم‌ترین اثر او می‌توان به رمان دوجلدی رازهای سرزمین من اشاره کرد. داستان این کتاب در سال‌های دههی ۲۰ تا ۵۰ و در فضای مبارزات سیاسی قبل از انقلاب می‌گذرد. رمانی پرحادثه و مملو از شخصیت‌های متعددی که روایت‌هایشان در کنار یکدیگر به تکمیل پازل داستان کمک می‌کند و پیشنهاد مناسبی برای علاقه‌مندان به رمان‌های تاریخی با مضامین سیاسی و اجتماعی است.
منیرو روانی‌پور: آبی‌ها و کنیزو
منیرو روانی‌پور متولد ۲ مرداد ۱۳۳۱ در جُفره‌ی استان بوشهر است. او نویسندگی را از دوران دانشجویی و سال‌های پیش از اتقلاب آغاز کرد؛ اما نخستین اثر جدی و چاپ‌شده‌ی او در سال ۶۸ کتاب کنیزو است. کنیزو مجموعه‌ای است از ۹ داستان کوتاه با محوریت شخصیت‌های زن که هرکدام به‌نحوی با چالش‌هایی درگیرند. از ویژگی‌های بارز داستان‌های روانی‌پور بهره‌گیری از افسانه‌ها و قصه‌های عامیانه‌ی جنوب ایران و ترکیب آن با روایت‌های واقع‌گرایانه است. او در داستان کوتاه آبی‌ها از همین مجموعه قصه‌ی جزیره‌ای را روایت می‌کند که مردان ماهیگیرش بعد از رفتن به دریا باز نمی‌گردند و اسیر پری‌هایی می‌شوند با پوست آبی و بدن نقره‌ای. نسخه‌ی صوتی داستان آبی‌ها از مجموعه داستان ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد که به همت سوزان کویری و تورج رهنما جمع‌آوری شده، در طاقچه موجود است. منیرو روانی‌پور هم‌اکنون در آمریکا زندگی می‌کند و در حوزه‌ی آموزش داستان‌نویسی و خاطره‌نگاری فعالیت می‌کند.
بخشی از کتاب صوتی آبی‌ها را بشنوید.
آبی‌ها
نویسنده: منیرو روانی‌پور
گوینده: مریم محبوب لایزال
انتشارات: واوخوان
علی‌اشرف درویشیان: همراه آهنگ‌های بابام
همراه آهنگ‌های بابام؛ داستان‌های کوتاه
نویسنده: علی‌اشرف درویشیان
انتشارات: نشر چشمه
علی‌اشرف درویشیان متولد ۳ شهریور۱۳۲۰ در شهر آبشوران کرمانشاه است. او به‌دلیل فقر خانواده‌اش از کودکی مشغول به کار شد و می‌کوشید همزمان به تحصیل هم بپردازد. درویشیان پس از پایان دبیرستان وارد دانشسرای مقدماتی و پس از آن به‌عنوان معلم در روستاهای اطراف کرمانشاه مشغول به تدریس شد. در دههی ۴۰ برای تکمیل تحصیلات خود در رشتهی روان‌شناسی تربیتی به تهران آمد و همین امر او را با نویسندگانی چون جلال آل‌احمد و صمد بهرنگی آشنا کرد. معاشرت با نویسندگان، در کنار پیشینه‌‌ی خانوادگی و اجتماعی درویشیان و نیز اقتضائات سیاسی و اجتماعی عصر و زمانه او را به نگارش داستان‌هایی با مضمون رنج و مصائب طبقات فرودست و تنگدست جامعه سوق داد که منجر به دستگیری و تحمل سختی زندان برای نویسنده شد. ازجمله‌ی این آثار می‌توان به مجموعه داستان کوتاه فصل نان اشاره کرد که در سال ۵۷ به‌عنوان کتاب برگزیده‌‌ی شورای کتاب کودک انتخاب شد. هم‌چنین در سال ۸۶ و به پاس یک عمر فعالیت ادبی و به‌طور ویژه به‌‌خاطر نگارش رمان سال‌های ابری جایزهی ادبی مهرگان به او اعطا شد. او سرانجام در ۴ آبان ۱۳۹۶ بر اثر سکته‌ی مغزی درگذشت.
کتاب همراه آهنگ‌های بابام مجموعه‌ای است از ۶ داستان کوتاه که از زبان کودکی روایت می‌شود که برای کارگری با پدرش همراه می‌شود. این داستان با زبانی ساده و بی‌آلایش و از چشمان یک کودک به بیان دشواری‌های زندگی طبقات محروم جامعه و فقر و فلاکتی که گریبان‌گیر آن‌هاست می‌پردازد. شنیدن نسخه‌ی صوتی این کتاب برای علاقه‌مندان به داستان‌هایی با مضامین آسیب‌های اجتماعی پیشنهاد می‌شود.
جمال میرصادقی: آتش از آتش
آتش از آتش
نویسنده: جمال میرصادقی
انتشارات: انتشارات نگاه
جمال میرصادقی را عمدتاً با آثار و فعالیت‌هایش در حوزه‌ی نقد ادبی و آموزش داستان‌نویسی می‌شناسیم. این نویسنده و پژوهشگر و منتقد ادبی با نام اصلی سیدحسن میرصادقی در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۱۲ در شهر تهران متولد شد. او در کودکی و برای کمک به معیشت به خانواده به کار پرداخت و در کنار آن درسش را نیز ادامه داد و توانست وارد رشتهی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران شود و در همان زن نخستین داستانش را در مجله‌ی سخن منتشر کند. این اتفاق او را به جمع نویسندگان و دوستی با افرادی چون پرویز ناتل خانلری، بهرام صادقی و مهرداد بهار پیوند و شوق او به نوشتن را افزایش داد. جمال میرصادقی سال‌هاست که در حوزه‌ی آموزش داستان‌نویسی فعالیت می‌کند و همچنان با شور و انگیزه کلاس‌هایش را در خانه‌اش برگزار می‌کند. درونمایهی بیشتر نوشته‌های او نیز مانند بسیاری از نویسندگان هم‌عصرش، توجه و تمرکز به ابعاد پنهان قشر محروم و تهی‌دست جامعه و بازنمایی رنج‌های آن‌هاست.
کتاب آتش از آتش روایت زندگی معلم مدرسه‌ای است که خود و دوستانش درگیر فعالیت‌های سیاسی هستند و در این بین، چالش‌های زیادی را از سر می‌گذرانند و سختی‌های بسیاری را تحمل می‌کنند. این داستان می‌تواند برای کسانی که به خواندن داستان‌هایی با درونمایهی مبارزات سیاسی علاقه‌مندند، جالب و خواندنی باشد.
بیژن نجدی: دوباره از همان خیابان‌ها و داستان‌های ناتمام
یوزپلنگانی که با من دویده اند
نویسنده: بیژن نجدی
انتشارات: نشر مرکز
بیژن نجدی ۲۴ آبان ۱۳۲۰ در شهر خاش استان سیستان‌وبلوچستان از پدر و مادری اصالتاً گیلانی متولد شد. پدر نجدی ازجمله نظامیان و مبارزان سیاسی بود که در سال ۱۳۲۴ و در جریان قیام افسران خراسان به دست نیروهای ژاندارمری کشته شد. نجدی و خانواده‌اش به گیلان بازگشتند و او پس از اتمام تحصیلاتش در دبیرستان وارد دانشسرای عالی شد و پس از فارغ‌التحصیلی به‌عنوان معلم ریاضی در روستاهای لاهیجان فعالیت کرد. او همواره می‌نوشت و از نویسندگان پرکاری بود که رغبت چندانی به انتشار آثارش نداشت. تنها کتابی که در زمان حیات این نویسنده منتشر شد مجموعه داستان یوزپلنگانی که با من دویده‌اند است.
یوزپلنگانی که با من دویده‌اند مجموعه‌ای از ۱۰ داستان کوتاه است که با لحنی شاعرانه و لطیف و بهره‌گیری از استعاره‌ها و تکنیک جان‌بخشی به اشیا نوشته شده‌اند و به‌خوبی سبک نویسندگی نجدی را نمایندگی می‌کنند. این کتاب او را موفق به دریافت قلم زرین جایزهی گردون کرد. این نویسنده سرانجام در تاریخ ۴ شهریور۱۳۷۶ و پس از ابتلا به سرطان پیشرفته‌ی ریه درگذشت و در گیلان به خاک سپرده شد.
از دیگر آثار او که در همان حال‌وهوای کتاب قبلی‌اش و پس از مرگ او به‌همت همسرش به چاپ رسیده‌اند می‌توان به دوباره از همان خیابان‌ها و داستان‌های ناتمام اشاره کرد. کتاب اخیر مجموعه‌ای است از بعضی نوشته‌ها و داستان‌هایی که نجدی فرصت بازنویسی نهایی آن‌ها را پیدا نکرد. علاقه‌مندان به داستان‌هایی با بیان استعاری و تمثیلی و شاعرانه از خواندن این کتاب لذت خواهند برد.
تقی مدرسی: کتاب آدم‌های غایب
کتاب آدم های غایب
نویسنده: تقی مدرسی
انتشارات: انتشارات نگاه
سید محمدتقی مدرسی متولد ۱۸ مهر ۱۳۱۱ در تهران، نویسنده و روان‌پزشک ایرانی بود که برای نخستین‌بار با رمان یَکُلیا و تنهایی او شناخته شد. این نویسنده پس از پایان دبیرستان وارد رشتهی پزشکی دانشگاه تهران شد و بعدتر تصمیم گرفت برای ادامهی تحصیلات خود در رشتهی روان‌پزشکی راهی آمریکا شود. او پس از سال‌ها کار و فعالیت و پژوهش در حوزه‌ی روان‌پزشکی، مدیر بخش روان‌پزشکی دانشگاه مری‌لند شد و در همین زمان‌ها بود که کتاب آدم‌های غایب را نوشت. این کتاب نخستین‌بار به زبان انگلیسی و با تشویق‌های همسرش آن تایلر، زبان‌شناس و نویسنده‌ی آمریکایی برنده‌ی جایزهی پولیتزر منتشر شد. تقی مدرسی سرانجام در ۲ اردیبهشت سال ۱۳۷۶ بر اثر سرطان در آمریکا گذشت.
کتاب آدم‌های غایب داستان خانوادهای اشرافی را روایت می‌کند که پدر خانواده در آخرین روزهای حیاتش فرزندانش را فرا می‌خواند و آن‌ها را از وجود پسر ناتنی خود آگاه می‌کند. حالا اعضای این خانواده که هر کدام گرایش‌‌های سیاسی متفاوت و اهداف مختلف و بعضاً متضادی باهم دارند برای پیدا کردن این عضو گمشده با هم همراه می‌شوند و ماجراهای این کتاب را می‌آفرینند.
372 بازدید
بستن تبلیغ
راضیه بهرامی
اشتراک
ورود
2 دیدگاه ها
قدیمی ترین
