معرفی رمان‌های ضد جنگ

اریش ماریا رمارک به مدت شش هفته در جنگ جهانی اول حضور داشت و در همین مدت کوتاه تمام آنچه برای نوشتن یک رمان ضد جنگ نیاز بود، دید و شنید و تجربه کرد. او ابتدا یادداشت‌هایش را در قالب یک ستون در روزنامه و با عنوان «گزارش سربازی از جبهه‌های جنگ» منتشر می‌کرد اما استقبال از این یادداشت‌های کوتاه به قدری زیاد بود که رمارک مجاب شد آن‌ها را در قالب کتاب به دست مخاطبان برساند.

این رمان روایتی است از زبان پسری که تحت تاثیر سخنان ملی‌گرایانه معلم خود قرار می‌گیرد و همراه همکلاسی‌هایش به ارتش ملحق می‌شود. کتاب پر است از لحظاتی که دلتان می‌خواهد زمان را به عقب برگردانید و راوی را از تصمیمش منصرف کنید. اما کاری از دست ما برنمی‌آید و پایان داستان، مساوی است با پایان زندگی راوی. 

 جوزف هلر در جبهه‌های جنگ جهانی دوم حضور داشت و بدون هیچ واسطه‌ای جنگ را تجربه کرد. ایده کتاب حول قانونی همنام با عنوان کتاب می‌چرخد. قانونی که می‌گوید: اگر کسی با میل خود در ماموریت‌های مرگبار جنگی شرکت کند، نشان از این دارد که فرد مجنون و دیوانه است و اگر فردی تقاضای معاف شدن بدهد، نشان می‌دهد که او سالم و عاقل است پس شرایط لازم برای معاف شدن را ندارد!

ترکیب ذهن خلاق هلر و تجربه‌های جنگی‌اش منجر به خلق یک رمان ضد جنگ در ژانر کمدی سیاه شده است که این قدرت را دارد همزمان با لحظه جاری شدن اشکتان برای گرفتار شدن شخصیت داستان در یک موقعیت مرگبار، لبخند تلخی نیز گوشه لبتان بنشاند. 

کورت ونه‌گات از معروف‌ترین نویسندگان سیاسی امریکایی است که برای قلم خود رسالتی بیش از سرگرم‌کننده بودن تعریف کرده. او بیشتر کتاب‌هایش را با دیدی انتقادی نسبت به حکومت امریکا نوشته است. در کتاب گهواره گربه نیز او به بمباران اتمی هیروشیما می‌پردازد و با طنز گزنده خود نظام حکومتی امریکا و سیاست‌هایش را مورد حمله قرار می‌دهد‌.

او معتقد است دنیا در خوابی عمیق فرو رفته و چشمش را روی فجایعی که رخ می‌دهد، بسته است. او در سراسر این کتاب ضد جنگ سعی می‌کند ما را از خواب بیدار کند و حقیقت را توی صورتمان بکوبد.

اتمام دوره دبیرستان ارنست همینگوی در زمان جنگ جهانی اول بود. او در همان زمان تصمیم گرفت که به ارتش ملحق شود. اما چون چشم‌هایش ضعیف بود، درخواستش رد شد. اما ارنست هیچ‌ رقمه کوتاه نمی‌آمد. پس به عنوان راننده آمبولانس صلیب سرخ در نزدیکی جبهه مشغول به کار شد. او در حین فعایت خود به سختی مجروح می‌شود. در این دوران پرستاری از او نگهداری می‌کند که رد و اثرش را در رمان وداع با اسلحه می‌بینیم.

رمان وداع با اسلحه بر اساس تجربیات شخصی همینگوی در طول جنگ نوشته شده. این رمان ضد جنگ درباره جوانی امریکایی است که در بخش آمبولانس‌های صلیب سرخ خدمت می‌کند و ماجراهای بسیاری را از سر می‌گذراند و در نهایت از جنگ و اسلحه دور می‌شود و به صلح و عشق رو می‌آورد.  

زنگ‌ها برای که به صدا درمی‌آیند اثری دیگر از ارنست همینگوی است که شهرت جهانی دارد و در دسته رمان های ضد جنگ قرار می‌گیرد. این کتاب به ماجرایی در خلال جنگ داخلی اسپانیا می‌پردازد. شخصیت اصلی داستان یک سرباز امریکایی است که در زمینه مواد منفجره تخصص دارد و حالا او را موظف کرده‌اند تا پلی را که سر راه دشمن قرار دارد، منفجر کند. در این رمان نیز تجربیات شخصی همینگوی در طول جنگ کاملا ملموس و محسوس است. جزئیات به قدری با ظرافت نوشته شده‌اند که با خواندن کتاب احساس می‌کنید شما هم در جنگ داخلی اسپانیا حضور داشته‌اید و شاهد این ماجراها بوده‌اید.

یاروسلاو هاشک نیز از جنگ و اثراتش بی‌نصیب نمانده! با شروع جنگ جهانی اول، هاشک به ارتش اتریش فرا خوانده شد، ولی  او خیلی زود خودش را تسلیم نیروهای روس کرد و به پایگاه نظامی چکسلواکی پیوست. بعد از اینکه دوران خدمت به پایان رسید، او شروع به نوشتن کتاب شوایک کرد. این کتاب به قدری تاثیرگذار است که به سرعت شهرتی جهانی پیدا کرد و در سراسر دنیا با استقبال روبرو شد. ایم زمان ضد جنگ درباره شوایک است. یک آدم معمولی که گرفتار اصرارهای اطرافیان برای شرکت در جنگ شده. او همه کار می‌کند تا از خود را از این موقعیت نجات دهد.

هاینریش بل نویسنده ضدجنگ آلمانی است. او با محوریت جنگ کتاب‌های زیادی نوشته است که آدم کجا بودی؟ یکی از مهم‌ترین آن‌هاست.

این کتاب روایتی از جنگ جهانی دوم است. جنگی که خود بل نیز ناچار به شرکت در آن شده بود. مهم‌ترین نکته درباره این کتاب این است که قهرمان ندارد. چندین شخصیت مختلف از درجه اهمیت یکسانی برخوردارند. یکی از آن‌ها سربازی به نام فاین هالس است که فضای جنگ او را افسرده و مضطرب کرده. او در واقع شاهدی است بر اتفاقات ناگوار و گریزناپذیری که حین هر جنگی رخ می‌دهد و همین ماجراهای شوم که خیلی راحت از آن حرف زده می‌شود بر زندگی بسیاری اثرات مخرب می‌گذارد که در این کتاب با آن‌ها روبرو می‌شویم. احتمالا بعد از پایان هر جنگ، در حالی که تا چشم کار می‌کند چیزی جز خرابی و ویرانی و خون نیست، خداوند از آدمی می‌پرسد: آدم، تو کجا بودی؟

لویی فردینان سلین نویسنده فرانسوی است و کتاب سفر به انتهای شب اولین اثر او محسوب می‌شود. هرچند نمی‌توان این کتاب را در دسته خودزندگی‌نامه قرار داد اما سلین از خاطرات خود برای پرداخت داستان و از شخصیت و روحیات خود برای طراحی کاراکتر اصلی بسیار الهام گرفته است. تا جایی که نام شخصیت اصلی داستان با نام نویسنده یکی است.

داستان درباره فردی به نام فردینان باردومو است که در فاصله میان جنگ جهانی اول و دوم زندگی می‌کند. لحن رک و شاید پرخاشگرایانه بازدومو در تمام کتاب یادآور این است که او از زندگی در چنین دنیای ناامنی بی‌اندازه خسته، بیزار و حتی شرمسار است. او عصبانی و خشمگین است از اینکه صاحبان قدرت و دولت‌ها با تمام ادعاهایشان در زمینه تمدن و پیشرفت، دنیا را پر کرده‌اند از وحشی‌گری و خونریزی.

کتاب دوست بازیافته رمانی کوتاه است شامل نوزده فصل. این کتاب را فرد اولمن، نویسنده آلمانی نوشته است. ماجرای کتاب در دوران پر التهاب جنگ جهانی دوم و روی کار آمدن نظام هیتلری در آلمان می‌گذرد. هانس و کنراد دو دوست و همکلاسی هستند. یکی از دل خانواده‌ای یهودی بیرون آمده و دیگری رگ و ریشه آلمانی‌های اصیل را دارد. آن دو روزهای خوشی را با هم می‌گذرانند اما به ناگهان با وقوع رویدادهای سیاسی همه چیز خراب می‌شود. بین آن دو فاصله می‌افتاد و هر کس به راه خود می‌رود. در طول داستان اتفاقاتی می‌افتد که مدام غافلگیر می‌شوید. در این کتاب به خوبی می‌توانید تاثیر جنگ را بر زندگی افراد عادی ببنید که با یک اتفاق چطور مسیر زندگی‌شان به کل عوض می‌شود و از جایی به بعد تنها هدفشان در زندگی می‌شود زنده ماندن و بس.