از فوتبال تا مشت‌زنی؛ کتاب هایی درباره دنیای ورزش

آیا ورزش هم می‌تواند شاعرانه باشد؟ آیا می‌توان ورزش و ادبیات را با یکدیگر ترکیب کرد و هدیه‌ای برای عاشقان هردو ساخت؟ حمیدرضا صدر در پیراهن‌های همیشه این کار را کرده است. پیراهن‌های همیشه اثری خواندنی و جذاب شامل تک‌نگاری‌های شاعرانه‌ی نویسنده درباره‌ی بزرگان دنیای فوتبال است. همه در این کتاب هستند: از جوزپه مئاتزا گرفته تا فرانتس بکن‌بائر، از پله تا دیگو مارادونا، از روبرتو باجو تا الیور کان، از اریک کانتونا تا آلساندرو دل پیرو، از تیری آنری تا زین‌الدین زیدان، از کریستیانو رونالدو تا لیونل مسی… همه در این کتاب جمعند و حمیدرضا صدر که به گفتگوی توأم با هیجان و ابراز احساساتش به فوتبال مشهور است، با قلم زیبای خود، اثری خواندنی آفریده است. اگر به فوتبال علاقه دارید، پیراهن‌های همیشه را بخوانید.

عجب نام جذابی! فوتبال علیه دشمن کتابی خواندنی است که از فوتبال و تاثیری که بر جامعه دارد حرف می‌زند. سایمون کوپر با نوشتن کتاب فوتبال علیه دشمن از قدرت و نفوذ فوتبال در عرصه‌های غیرفوتبالی می‌گوید از تأثیر شگرف فوتبال در دگرگونی ساختارهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی حرف می‌زند. کوپر معتقد است که تاثیرگذاری فوتبال تنها به همان قطعه زمین سبزرنگ محدود نمی‌شود. فوتبال می‌تواند مرزهای جهان را درنوردد و تمام دنیا را یکی کند. حرفش بیراه نیست. یک نگاه به مسابقات جام جهانی کافی است تا شور و شوق همگانی برای بازی‌ها را در مردم جای‌جای دنیا ببینیم. کوپر حرفش را با استناد به تمام سفرهایی که به دور دنیا داشته است، می‌زند. اما اگر دلیل دیگری هم برای خواندن این کتاب بخواهید، باید بگوییم که این اثر را عادل فردوسی‌پور به فارسی ترجمه کرده است. کسی که فوتبال را زندگی کرده و آن را با گوشت و خونش می‌شناسد. در ضمن اگر دلتنگ صدای عادل هم شده‌اید، می‌توانید نسخه‌ی صوتی فوتبال علیه دشمن را با صدای خودش بشنوید.

دیوانه‌های فوتبال را می‌توانیم مستند بدانیم. هرچند حقایقی که بیان می‌کند، احتمالا تا همین حالا از چشممان دور مانده است. چیزهایی می‌دانیم. جسته و گریخته از اینجا و آنجا درباره‌ی تشکیلات مختلف هواداری شنیده‌ایم. اما چقدر از حقیقت درونشان آگاهیم؟ دیوانه‌های فوتبال سفری است که جرات و جسارت شما را می‌طلبد؛ تا به دل کثیف‌ترین، بی‌رحم‌ترین و پرشورترین تشکیلات هواداری از فوتبال در کشورهای مختلف سفر کنید. در این سفر به چشم می‌بینید که سرکرده‌های چنین تشکیلاتی، چگونه با یک شستشوی مغزی، جوانانی را که در اطاعت بی‌چون و چرایشان هستند، بازی می‌دهند. برای رفتن به این سفر باید آماده باشید. این ملاقات‌ها و دیدارها با این گروه‌ها، آنطوری که از دور پر از هیجان به نظر می‌رسند، نیستند!

اگر تعجب کرده‌اید که چنین کتابی چرا باید در دسته‌بندی کتاب های ورزشی قرار بگیرد، باید بدانید که این اثر درباره‌ی محمد صلاح، فوتبالیست معروف مصری است. در حقیقت تیم ملی مصر صعود به جام جهانی بعد از بیست و هشت‌سال را مدیون گل محمد صلاح است. پس به حق است که او را پادشاه بدانیم. هرچند لقب فرعون را، از هوادارانش گرفته است. محمد صلاح سابقه ۶۷ بازی و ۴۱ گل ملی در کارنامه‌ی حرفه‌ای خود دارد. کتاب پادشاه مصری با مرور خاطرات و زندگی این بازیکن مطرح فوتبال، او را به خواننده معرفی می‌کند. این اثر شاید همان چیزی باشد که به آن نیاز داریم. انگیزه‌ای قوی و محرکی قدرتمند برای تشویق کردن ما به جدی گرفتن ورزش در زندگی، آن هم ورزش فوتبال که جای خاص خودش را دارد.

هرچند فوتبال ورزش محبوبی در سرتاسر دنیا است، اما دنیای ورزش‌ها آنقدر وسیع و گسترده است که محدود کردنش به فوتبال، کم‌لطفی در حق بقیه فعالیت‌ها است. حس غوطه‌وری در آب، تجربه‌ی بی‌وزنی و لمس قطرات آب روی پوست، همه و همه از ورزش دوست‌داشتنی دیگری صحبت می‌کنند: شنا. اتفاقا با گرم شدن هوا، تمایلمان به آن چندبرابر می‌شود. اما شنایی که شاید برای ما یک تفریح باشد، برای مایکل فلپس، تمام زندگی است. او تا به‌حال توانسته است شانزده مدال المپیک بگیرد که چهارده‌تای آن‌ها طلا هستند. او بارها و بارها رکوردهای جهانی را شکسته است. در المپیک سال ۲۰۰۸ توانست با ۸ مدال طلا به خانه برگردد. چه چیزی توانسته است او را به یکی از موفق‌ترین چهره‌های ورزشی در دنیا تبدیل کند؟ او به همین‌ها بسنده نکرد. بلکه پاداش یک میلیون دلاری‌اش را صرف موسسه‌ی مایکل فلپس کرد. موسسه‌ای که اهدافش، در راستای توسعه‌ی ورزش شنا در ایالات متحده است و همچنین به کودکان کمک می‌کند تا زندگی سالم‌تری داشته باشند. در کتاب بدون حد و مرز زندگی‌نامه‌ی خودنوشت او را می‌خوانیم.

اگر بخواهیم پیشرفت و موفقیت زنان در ورزش را با در یک کلمه توصیف کنیم، آن کلمه، توقف‌ناپذیر است. هرچند همیشه زنان با محرومیت‌های زیادی روبه‌رو هستند، اما چیزی نمی‌تواند مانع رشد آن‌ها در عرصه‌های مختلف ورزشی باشد. ماریا شاراپووا، تنیسور مشهور روس، یکی از همین زنان است. او جز ۳۰ تنیس‌باز برتر جهان در طول تاریخ است. اما اگر دلیل شهرت او را بخواهید، باید بدانید که ماریا شاراپووا موفق شد کاری را انجام دهد که تا قبل از او هیچ یک از بانوان ورزشکار شوروی سابق و یا روسیه موفق به انجام آن نشده بودند. ماریا شاراپووا توانست در صدر جدول رتبه‌بندی انجمن تنیس زنان جهان قرار بگیرد. این صدرنشینی مزایای دیگری هم برای او داشت، مثلا اینکه او بیشترین دست‌مزدها را در بین زنان ورزشکار دریافت می‌کرد. شاراپووا در مقابل یکی دیگر از مشهورترین تنیس‌بازان دنیا، سرنا ویلیامز قرار گرفته است. علاقه‌ی او به ضربه زدن، تلاش‌های سخت او که از چهارسالگی‌اش آغاز شده بودند و اشتیاقش به پیروزی باعث شده بود تا تمام رقبا و حریفان سرنا ویلیامز را شکست بدهد. حالا باید روبه‌روی خود او بازی کند…. توقف‌ناپذیر در حقیقت همان صفتی است که او در تمام زندگی‌اش دارا بوده است و برای همین به درستی این کتاب به این نام منتشر شده است.

نمی‌توان از ورزش صحبت کرد و یادی از بوکسور حرفه‌ای جهانی، محمدعلی کلی، نکرد. او در حقیقت پروانه‌ی واقعی بود که به شعله‌ی ورزش  بوکس جذب شده بود. گرد این شعله می‌چرخید و در نهایت هم همین شعله‌ی افروخته‌ی عشقش بود که او را بیمار کرد و از پا درآورد. محمدعلی کلی برترین مشت‌زن تاریخ ورزش بوکس به شمار می‌رود. اما چه چیز دیگری در این مرد وجود دارد که شخصیت او را چنین دوست‌داشتنی ساخته است؟ پاسخ را می‌توان در فعالیت‌های دیگر زندگی او دید. مثلا همین که حاضر نشد در جنگ ویتنام حضور پیدا کند، یا اینکه با شناخت دین اسلام، به این آیین گروید و زندگی‌اش را برای پرورش معنویات صرف کرد. او به خوبی آگاه بود که مردم او را دوست دارند. هرجای که قدم می‌گذاشت احترام بود که به سوی او روانه می‌شد. بنابراین تصمیم گرفت تا بداند با مسئولیت عظیمی که روی شانه‌هایش قرار دارد، چه کند؟ او همیشه و با همه خوب بودن، بخشیدن و گذشت‌کردن را یاد گرفت و تمرین کرد. اگر همیشه محمدعلی کلی را به عنوان یکی از برترین‌های ورزش مشت‌زنی می‌شناختید، روح یک پروانه را بخوانید تا جنبه‌ی دیگر شخصیت او را بشناسید و جوانمردی را که با نام او عجین شده است ببینید.