معرفی بهترین رمان‌های طنز ایرانی

سیزده مرداد، حدود ساعت سه و ربع کم بعد‌از‌ظهر برای علاقه‌مندان به ادبیات معاصر ایران، بسیار مهم است. چون نوید تولد عشقی جدید را می‌دهد. عشقی که هرچند تلخی‌ها و زهر هجرش به عاشق و معشوق امان نمی‌دهد اما در عوض، ایرانی‌های بسیاری را شیفته خودش کرده است. در آن روز گرم سیزده مرداد، پسری عاشق لیلی، دختردایی‌‌اش، می‌شود و به این ترتیب قصه شیرین دایی‌جان ناپلئون آغاز می‌شود. 

دایی‌جان ناپلئون، دایی و بزرگ خانواده است. بقیه اهل خانواده دور هم در باغی زندگی می‌کنند و با یکدیگر سروکله می‌زنند. دایی جان که فکر می‌کند در جنگ‌های بزرگ شرکت داشته است و انگلیسی‌ها همیشه مانع پیشرفت او بودند، با پدر سعید، مشکل دارد و همین مشکل بزرگ‌ترین مانعی است که بر سر راه سعید و لیلی قرار دارد. اما داستان فراتر از تنها یک روایت عاشقانه است. با خواندن شاهکار ایرج پزشکزاد، پا به دنیای داستانی جذابی می‌گذاریم که همه‌جور شخصیتی را می‌توانیم در آن ببینیم. این کتاب به‌راحتی ما را با خود همراه می‌کند. تا جایی که می‌توانیم با یکایک شخصیت‌ها زندگی کنیم، با آن‌ها بخندیم، غمگین شویم، گریه کنیم و … 

در میان طنزنویسان جدید، نویسندگان بسیاری پیدا می‌شوند که با قلم شیرین و روایت دلنشینشان، مخاطب‌های بسیاری به دست آورده‌اند. مونا زارع، بدون شک یکی از همین نویسنده‌های توانا‌ست که دامنه‌ی آثار طنزش تنوع بسیاری دارد. از ستون‌نویسی در روزنامه و چاپ کتاب گرفته تا تولید پادکست، ویدیوهای کوتاه طنز و… در دنیای مجازی. 

کتاب اینجا بدون مرد، دومین کتاب زارع است که در سال 1400 منتشر شده است. داستان از این قرار است: ویروسی ناشناخته به جهان حمله کرده و مردها را از بین برده است. خبری از تولد نوزادان پسر هم نیست. حالا روی زمین تنها 50 مرد باقی مانده است. دنیا به‌دست زنان کنترل می‌شود و قوانین عوض شده است. اشاره به مردان یا منتشر کردن عکس‌های مردان ممنوع شده است. شخصیت‌های این داستان، میترا، آیدا و شیرین هستند که در دسته اقلیت قرار می‌گیرند؛ چراکه در زندگی آن‌ها هنوز مردان وجود دارند. البته مردانی که درست مانند یک کالای لوکس هستند و باید از دید همه مخفی باشند. 

_شغل؟
+قاتل 

بله، درست خواندید. اینجا در کتاب مامور مرگ‌های غیراتفاقی ما با قاتلی سروکار داریم که در یک آژانس سفارش قتل کار می‌کند و برای اینکه زندگی‌اش را بچرخاند و دخل و خرج‌اش باهم بخواند، باید به سفارش‌ها رسیدگی کند و آدم‌ها را یکی‌یکی از میان بردارد. حتما پیش خودتان فکر می‌کنید با یک کتاب جدی، اکشن، ترسناک یا حتی داستان روانشناسانه طرفید. البته باید بدانید که این‌ها، همه ماجراهایی است که در یک رمان طنز ایرانی رخ می‌دهد!

حسام حیدری با استفاده از ایده‌ای که همیشه سروکله‌اش در فیلم‌های اکشن و جدی پیدا می‌شود، یک داستان طنز خلق کرده است. کتابی خنده‌دار و خوشخوان از ماجراهای قاتلی که هرچند حرفه‌ای است اما گاهی اشتباهاتی هم مرتکب می‌شود و این اشتباهات قرار است بدجوری به وضعیت شغلی و حرفه‌ای‌اش صدمه بزنند.

اگر از طرفداران طنز هستید و ستون‌های طنز روزنامه‌ها را دنبال می‌کنید، حتما نام آیدین سیار‌سریع را شنیده‌اید. او طنزنویسی را با دنیای مجازی آغاز کرد و کم‌کم در روزنامه‌های مختلف مشغول به فعالیت و ستون‌نویسی شد. او را به دلیل طنزهای سیاسی‌اش می‌شناسند. حالا او اینجاست با کتابی جذاب که قرار است فلسفه، سیاست و طنز را باهم ترکیب کند و لحظات خوبی را برای خواننده‌اش رقم بزند.

چرتوپیا، همان اتوپیا یا مدینه فاضله‌ای است که افلاطون اصرار داشت بسازد. با این تفاوت که چرتوپیا در سال 2009 در جزیره چرت بنا شده است و برای ورود به آن باید هندسه بدانید. چقدر؟ به اندازه محاسبه مساحت یک مربع کافی است. گذالفون که فیلسوف/ پادشاه است، چرت را اداره می‌کند و وزیرش، سباستوس میکلانکوس، خاطراتش را از دوران پادشاهی گذالفون می‌نویسد. پس اگر به فلسفه، مدینه فاضله، طنز، سیاست، هندسه و امور کشورداری علاقه دارید، این شما و این هم چرتوپیا؛ تاریخ زوال یک اتوپیا به قلم سباستوس میکلانکوس. 

میرزا محمدعلی محلاتی، ملقب به حاج سیاح جهانگرد، اولین کسی بود که موفق شد به‌طور رسمی، تابعیت آمریکا را بگیرد. او در سال 1215 به دنیا آمد و در سال 1304 از دنیا رفت. اما در طول دوران زندگی‌اش، جهان را درنوردید و دور دنیا را چرخید. او کشورهای زیادی را دید و سفرنامه‌ها و خاطرات بسیار جذابی هم از سفرهایش نوشت. 

حالا سیدعلی میرفتاح در کتاب شمسیه لندنیه، ماجرای جذابی از رویارویی او با شرلوک هولمز، کارآگاه معروف کتاب‌های سر آرتور کانن دویل، نوشته است. کتابی که به‌ نثر و زبان دوره قاجاریه نوشته شده است و طنز ظریف و هوشمندانه‌اش شما را می‌خنداند.

تصور اینکه همسر ترسناکتان در بیمارستان از دنیا برود و شما مجبور باشید با مرگش، فامیل‌ها و دوست‌هایش که به شما مشکوکند و… سروکله بزنید، ایده جذابی برای نوشتن یک رمان طنز درجه‌یک است. همان کاری که مرتضی برزگر در کتاب اعترافات هولناک لاک‌پشت مرده انجام داده است. داستان اینطور آغاز می‌شود: کانی، همسر ضیا در بیمارستان از دنیا می‌رود. حالا باید برایش مراسم بگیرند و او را به خاک بسپارند و از فامیل‌هایش پذیرایی کنند. اما پذیرایی کردن از فامیل‌هایی که به ضیا مشکوکند که خودش کانی را به قتل رسانده است، چندان کار جذابی به‌نظر نمی‌رسد.

ضیا همسر مرحومش را دوست دارد و از طرف دیگر نگران است که مبادا روح همسرش زندگی او را نابود کند. داستان کتاب درست داستان زندگی ما آدم‌ها است. آدم‌هایی که جایی پیدا کرده‌اند تا نقاب‌هایشان را کنار بزنند و به هیولایی که درونشان خوابیده است، اجازه آزاد شدن بدهند. ‌

همه ما در زندگی با موقعیت‌های عجیب‌و‌غریب روبه‌رو می‌شویم. شروعش می‌تواند آماده شدن برای کنکور، دانشگاه رفتن، گواهینامه گرفتن، مهمانی‌های خانوادگی یا حتی حضور دائمی دوست‌هایی باشد که بدون هیچگونه تلاش و زورزدنی، در همان جایگاهی قرار می‌گیرند که ما قرار گرفته‌ایم. امیرعلی نبویان که کارش مجری‌گری بود، شروع به نوشتن همین موقعیت‌های عجیب‌و‌غریب کرد و نتیجه‌اش مجموعه کتاب‌های طنزی شد که مخاطبانش را حسابی به خنده می‌انداخت.

ویژگی بارز کتاب‌ قصه‌های امیرعلی این است که موقعیت‌هایی که نویسنده توصیف می‌کند، اصلا دور از ذهن نیست. احتمالا همه‌ی ما با این شرایط مواجه شده‌ایم. اما آنچه که اهمیت دارد، نحوه‌‌ی  مدیریت این شرایط است. به‌هرحال اگر نوجوان یا جوان هستید، یا دلتان برای خواندن داستان‌های خنده‌دار و طنز تنگ شده است، این کتاب یک انتخاب عالی برای شما است. 

معمولا وقتی یک نفر، آن هم یک نفر سن بالا، دار فانی را وداع می‌گوید، همه متفق‌القول می‌گویند راحت شد. البته احتمالا این راحت شد را در نهان به خودشان می‌گویند. یعنی خودشان هم از رسیدگی به آن بخت‌برگشته‌ی سن بالا راحت شده‌اند و حالا می‌توانند کمی نفس بکشند. اما در کتاب دری وری، قضیه برعکس است. آقای معیری که فرشته مرگ با او رودربایستی داشت، بالاخره به دیار باقی شتافته است. اما دریغ از یک راحت شد خشک و خالی برای اطرافیانش. انگار تازه بدبختی‌ها شروع می‌شود. چگونه؟

چگونه‌اش را باید در کتاب دری وری نوشته ابراهیم رها بخوانید. ابراهیم رها، یکی از چند اسم مستعاری است که علی میرمیرانی برای خودش انتخاب کرده است و با آن قلم زده است. اگر دری وری را خواندید و خواستید ببینید آیا ماجرا بالاخره ختم‌به‌خیر می‌شود یا نه، سراغ دو‌جلد دیگر کتاب‌های این مجموعه یعنی پرت‌و‌پلا و چرت‌و‌پرت را هم بگیرید.

اگر دوست دارید کتاب بخوانید، اگر دوست دارید کتاب طنز ایرانی بخوانید و فکر می‌کنید وقتش را ندارید، کتاب زمانی برای انقراض خاندان فخر ملکی انتخاب خوبی برای شماست. این مجموعه چهارده داستان کوتاه طنز دارد که می‌توانید در اوقات بیکاری، زمان‌های ازدست‌رفته‌ در طول روز، اوقات خستگی در کردن و حتی قبل از خواب بخوانید تا با لبخند به ادامه زندگی، کار و خوابتان بپردازید. 

این کتاب روایت‌گر داستان‌های کوتاهی از زندگی آدم‌های گوناگونی‌ است که همه ما دیده‌ایم، می‌شناسیم یا شاید خودمان یکی از آن‌ها باشیم. با تمام مشکلات خانوادگی و درگیری‌ها، با تمام خوشی‌ها و ناخوشی‌ها در زندگی، تمام سختی‌هایی که روزی فکر کردیم نمی‌توانیم پشت‌سر بگذاریم و حالا به‌یادشان می‌خندیم. 

سحر شریف‌نیک به خوبی توانسته است ماجراهای آدم‌های دور و نزدیک هم‌نسلش را قصه کند و قصه‌شان را طوری از نو بنویسد که خنده‌دار باشد. 

عبید زاکانی شاعر و نویسنده ایرانی است که در اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری زندگی می‌کرد و به‌دلیل خلق آثار طنزآمیز شناخته می‌شود. آثاری که او در طول دوران زندگی‌اش خلق کرد، با طنزی ظریف و شیرین، حتی امروز هم مخاطب دارند و محبوبند. اما چه می‌شد اگر عبید به ایرانی می‌آمد که گرفتار جنگ جهانی دوم شده بود؟ درباره سیاست و جنگ و اداره امور کشور درست وسط یک بحران جهانی چه نظری داشت؟

جواد مجابی در کتاب عبید باز می‌گردد به همین سوالات پاسخ داده است. او با ترکیب کردن تاریخ و طنز، عبید زاکانی را درست در بحبوحه جنگ جهانی دوم رها می‌کند و حالا اوست که باید گلیم خودش را از آب بیرون بکشد. البته نویسنده حواسش به مخاطبان داستان هم هست و آن‌ها را با داستانش حسابی سرگرم می‌کند و می‌خنداند.

صحبت از طنز باشد و جای پسرکی که با مادربزرگش بی‌بی زندگی می‌کرد و در مدرسه آتش می‌سوزاند و برای خوردن ماهی و میگو به خانه معلمش سرک می‌کشید خالی باشد؟ قصه‌های مجید هرچند برای مخاطبان نوجوان نوشته شده و قهرمانش هم یک پسر نوجوان است، اما کتاب بسیار خوبی است و درست به همین دلیل، سن‌وسال نمی‌شناسد. هرکسی می‌تواند بخواند و لذتش را ببرد. 

هوشنگ مرادی کرمانی نوشتن قصه‌های مجید را برای رادیو آغاز کرد و با کمک گرفتن از آن قریحه شیرین و طنازش، با داخل کردن خاطرات دوران کودکی‌اش به داستان و با پرورش یک شخصیت واقعی، جایش را در دل مخاطبان باز کرد. مجموعه تلویزیونی‌ای که شادروان کیومرث پوراحمد از روی این کتاب ساخت و استقبالی که از آن به عمل آمد، خود گواهی بر این ادعاست که قصه‌های مجید یکی از خاطره‌انگیزترین و محبوب‌ترین کتاب‌های طنز ایرانی است. 

نمی‌توان از کتاب‌های طنز نام برد و یکی از مشهورترین آثار طنز معاصر را فراموش کرد. شاید زمانی که محمدعلی جمالزاده مشغول نوشتن داستان‌های کوتاه شد، نمی‌دانست قرار است لقب پدر داستان‌نویسی معاصر ایران را به او بدهند. اما حالا داستان‌هایش آنقدر جذاب و خواندنی‌اند که هنوز بعد از گذشت این‌همه سال، مخاطب دارد. 

دارالمجانین داستان پسرک یتیمی است که برای زندگی به خانه‌‌‌ی عموی پولدار اما خسیس‌اش می‌رود و در اوج جوانی، دل به دخترعموی زیبایش می‌بندد. اما عمو که انگار دل خوشی از برادرزاده‌اش ندارد، او را از خانه‌اش می‌راند و ماجراها یکی‌یکی بر سر پسرک آوار می‌شود. تا جایی که او تصمیم می‌گیرد خودش را به دیوانگی بزند…