بهترین کتاب‌های روانشناسی زنان

مورین مورداک برای نوشتن ژرفای زن بودن دو دلیل داشت که او را به سمت خلق‌کردن این کتاب سوق می‌داد؛ اولی وقتی بود که در اتاق درمان و روانکاوی بارها از زنان سی تا چهل‌ساله‌ی موفق و سرآمد جامعه شنیده بود که موفقیت‌های خود را رضایت‌بخش نمی‌دانند! دومین دلیل وقتی بود که در کلاس درس از جوزف کمبل، اسطوره‌شناس مشهور و یگانه‌ی جهان، درمورد سفر قهرمانی زنان پرسید و جواب گرفت که نقشه‌ی راه سفر قهرمانی تنها برای مردانه طراحی شده. بنابراین مورین تصمیم گرفت تا با کتابش یک بدعت عظیم را پایه‌گذاری کند!

ژرفای زن بودن یک نقشه‌ی راه عملی است که مکتب روانشناسی یونگ، اسطوره‌های زنانه، قصه‌های کهنی که بر اساس خرد زنانه شکل گرفته‌اند، با هم ترکیب شده‌اند و یک مسیر مرموز اما زنانه را برای فردیت‌یافتگی ارائه داده‌اند. 

یکی از مهم‌ترین وجوه کتاب ژرفای زن بودن این است که روی ایده‌ی «دستاورد داشتن تنها متعلق به مردان است»، پافشاری نمی‌کند. اتفاقا بخشی از مسیر فردیت‌یافتگی زنان را دستاوردهای بیرونی و موفقیت‌های مالی معرفی می‌کند. اما اهمیت این کتاب بعد از دستاوردهای شغلی و مالی و عاطفی بیشتر می‌شود، یعنی جایی که زنان به دنبال عنصر گمشده‌ اما عزیز خود؛ یعنی زنانگی و عمق وجود انکارشده‌شان، می‌گردند.

کتاب زنان زیرک یک اثر خودیاری کلاسیک است که به دختران و زنان یاد می‌دهد برای داشتن یک عشق و رابطه‌ی ایدئال قرار نیست زحمت زیادی بکشند یا سرویس‌های اضافی بدهند! 

زنان زیرک یک راهنمای کامل و زیرکانه است که به زنان این امکان را می‌دهد دست از مبارزه بردارند، به درون خود بپردازند، برای خود وقت اختصاص دهند و روابط عاطفی بهتری را برای خود بسازند. 

البته یکی از موضوعاتی که بر سر آن نزاع‌های بی‌شماری وجود دارد، تیتر اغواکننده و غیرمعمولی است که برای این کتاب انتخاب شده! یعنی «چرا مردها عاشق زنان زیرک می‌شوند؟» که ترجمه‌ای مودبانه از اسم واقعی کتاب اصلی است! 

منتقدهای کتاب اعتقاد دارند که محتوای کتاب زنان ساده را به زنانی ضدمرد و بدخلقی تبدیل می‌کند که با مردان رفتاری نادرست و شی‌ءانگارانه دارند! اما حقیقت و عمق ماجرا این است که محتوای کتاب باعث می‌شود زنان ارزش‌های خود را جدی بگیرند، مرز داشته باشند و خودشان اولویت خودشان باشند!

کتاب زنانی که با گرگ‌ها می‌دوند کتابی عمیق، مشهور و البته ترسناک است که پرده از موضوعاتی جالب و حیرت‌انگیز درمورد زنان برمی‌دارد و همچنین خواندن آن یک تجربه‌ی معنوی و بی‌همتاست؛ چراکه درون هر زنی، قدرتی استثنایی و منحصربه‌فرد وجود دارد که تشنه‌ی کشف‌شدن و درک‌شدن است. 

این کتاب برگرفته از مکتب روانشناسی کارل گوستاو یونگ است که درآن به کهن‌الگوهای زنده در خرد جمعی ما انسان‌ها اهمیت بسیاری داده می‌شود. کهن‌الگوی زن وحشی موضوعی است که در این کتاب مورد بررسی و واکاوی قرار می‌گیرد و البته مسیری را پیش روی زنان قرار می‌دهد تا پس از پیمودن آن دیگر از قدرت خیره‌کننده، خلاقیت و توانایی خود نهراسند.

علاوه بر پیروی از یونگ، نویسنده‌ی کتاب به سراغ تحقیق بر روی دو نوع از گرگ‌ها به نام کانیس لوپوس و کانیس روفوس رفت و رفتار آن‌ها را مورد بررسی قرار داد. این تحقیق و بررسی چیزی حدود دو دهه طول کشید و البته نتیجه‌ی جالبی هم از آن بیرون آمد. در حقیقت کلاریسا پینکولا استس، کهن‌الگوی زن وحشی و طبیعت گرگ‌ها را زیر ذره‌بین قرار داده تا برخی اختلالات خُلقی که اغلب زنان پیدا می‌کنند را واکاوی کند.

کتاب انواع زنان نگاهی اسطوره‌ای به زنان دارد. در حقیقت با درنظرگرفتن دیدگاه کارل گوستاو یونگ که به فرهنگ‌ها و خرد جمعی انسان‌ها توجه ویژه‌ای داشت، جهان کهن‌الگویی را توضیح می‌دهد. 

ژان شینودا بولن، نویسنده‌ی کتاب انواع زنان، تمام کهن‌الگوهای مربوط به زنان را گرد هم آورده و توضیح می‌دهد که روان زنان چطور تحت سیطره‌ی هر یک از این کهن‌الگوها قرار می‌گیرد. علاوه بر تحلیل قصه‌های پشت هر اسطوره، نقاط ضعف هر کهن‌الگو را بررسی می‌کند و به مخاطب می‌آموزد که انرژی روانی هر کهن‌الگو با کدام کهن‌الگوی دیگر به تعادل می‌رسد. 

کتاب انواع زنان به مخاطب خود کمک می‌کند تا با استفاده از هدایای هر آرکتایپ به اهداف خود برسد و بدون محدودیتی که طبیعت انسان‌های فانی است، زندگی کند! 

دومین دلیل برای استثنایی بودن کتاب انواع زنان این است که به مخاطب یادآوری می‌کند که چطور با استفاده از ذخیره‌ی روانی و علاقه‌مندی‌هایش به سمت اعتماد به نفس، دوست‌داشتن خود و ساختن آرزوهای حقیقی گام بردارد.

در دنیای ما دروغ‌های زیادی هستند که آن‌قدر در گوش ما دختران و زنان خوانده شده‌اند که اگر آن‌ها را به چالش نکشیم، هیچ‌وقت نمی‌توانیم زندگی کنیم! کتاب خودت باش دختر یک کتاب ساده و صمیمی است که برای به‌چالش‌کشیدن این دروغ‌ها طراحی شده است! 

خودت باش دختر قرار نیست بار تمام کتاب‌های فلسفی را به دوش بکشد! این کتاب با زبانی قابل‌فهم جسارت و جرئت لازم را به دختران می‌دهد تا بندها را باز کنند، کلیشه‌های رایج را بشکنند و خودشان را کشف کنند! 

هر فصل از کتاب با یک دروغ شروع می‌شود که ما دختران بسیار شنیده‌ایم! مثلا من به یک مرد قهرمان نیاز دارم! باید وزنم را پایین‌تر بیاورم! برای دوست‌داشتنی‌بودن باید بیشتر تلاش کنم! باید خوب باشم! باید خوب‌تر باشم! حتما باید ازدواج کنم! اگر کوتاه بیایم حتما من را دوست خواهند داشت! بالاخره روزی جایی از من تقدیر می‌شود! 

ریچل هالیس در کتابش این دروغ‌ها و البته دروغ‌های بیشتری را به چالش می‌کشد و به دختران کمک می‌کند تا با اصول خودشان زندگی کنند و برای شناختن خود دست به آزمون و خطا بزنند!

کتاب جسم زن خرد زن نوشته‌ی یک متخصص زنان و زایمان به نام کریستیان نورتروپ و فارغ‌التحصیل دانشکده‌ی پزشکی تافتز نیوانگلند است. این کتاب درمورد تغییرات خلقی در دوره‌های پی‌ام‌اس، پریود و تخمک‌گذاری زنان، دوران بارداری، زایمان و پس از زایمان صحبت می‌کند. به طور کلی، یک راهنمای کامل برای درک بدن زن است. 

کتاب جسم زن خرد زن نکاتی درخصوص کاهش دردهای قاعدگی، مدیریت نوسان‌های خلقی در دوران پی‌ام‌اس و البته میل جنسی در زنان به مخاطب ارائه می‌دهد که با آنچه در فرهنگ عامه رایج است تفاوت‌های بسیاری دارد. 

اندام‌های زنانه مثل پستان، رحم، تخمدان‌ها و واژن هر یک فصلی اختصاصی برای خودشان دارند و علاوه بر پریود و باروری، دوران یائسگی زنان هم در این کتاب فصلی اختصاصی برای خود دارد. به این معنی که زنان و مردان می‌توانند درک جامع و علمی نسبت به بدن زنانه و آنچه زنان در دوران‌های مختلف زندگی تجربه می‌کنند، به دست بیاورند.

یکی از حرف‌های رایج بین مردم این است که اولین قهرمان زندگی هر دختری پدرش است. تا حدی هم درست است، اما تمام ماجرا نیست! کتاب دختر بابا اثر ارزشمند دیگری از مورین مرداک است که زندگی غمبار دختران بابا را روایت می‌کند. دخترانی که نتوانستند از خیال تایید پدر عبور کنند و زندگی که دوست داشتند را بسازند. 

درمورد دخترانی با پدرهای مهربان و قهرمان صحبت نمی‌کنیم، درمورد دخترانی صحبت می‌کنیم که پدرانی سخت‌گیر داشته‌اند یا به‌اصطلاح سوگلی و نور چشمی بابا محسوب می‌شدند! این دخترها سختی‌ها و مرارت‌های زیادی را به خود تحمیل کردند تا تایید پدر را نگه دارند و همچنان دختر محبوب پدر باقی بمانند. رابطه‌های عاطفی این دختران و زندگی آن‌ها تحت‌تاثیر خیال دختر بابا بودن باقی خواهد ماند، اگر تغییری ایجاد نکنند. 

مورین مرداک در این کتاب از تجربه‌ی اتاق درمان و همچنین دنیای اسطوره‌ها استفاده کرده تا یک سفر شهودی و بازگشت به خود حقیقی را برای مخاطب رقم بزند.

کتاب شفای رابطه‌ی دختر با مادر یکی دیگر از کتاب‌های روانشناسی پیرو مکتب کارل گوستاو یونگ است که بنیاد فرهنگ زندگی آن را منتشر کرده است. این کتاب به دنبال شفای زخمی است که دختران در خردسالی از سمت مادران تاریک خود خورده‌اند. دخترانی که به خاطر سختگیری، ناآگاهی یا حتی خیانت‌دیدگی مادرانشان از خود و زنانگی‌شان فرار کرده‌‌اند، می‌توانند با این کتاب درد و زخم خود را التیام بدهند و آرام آرام شفا پیدا کنند. 

کتاب به رابطه‌ی ناکارآمد و ناامن بین دختر و مادر می‌پردازد و سعی می‌کند به مخاطب یاد بدهد چطور تجربه‌های خود را تجزیه و تحلیل کند و زخم‌های خود را التیام بخشد. در نهایت، با تکیه بر این جمله از یونگ که عمیق‌ترین زخم‌های انسان باید در خون خود زخم شست‌وشو یابد، به او یاد می‌دهد شفاگر زخم‌های خود باشد. 

مخاطب این کتاب باید آمادگی پیدا کند تا دست از سرزنش، رقابت یا طردکردن مادر زیستی خود بردارد و مسئولیت دخترکی که بوده را تمام و کمال بپذیرد. تنها در همین حالت است که می‌تواند برای خود مادری کند و از زخم‌های دردناکش عبور کند.

اسطوره‌های باستانی بسیاری در خرد جمعی ما انسان‌ها وجود دارند که در آن زنان روی دیگران سرمایه‌گذاری می‌کنند و شکست‌های سهمگینی می‌خورند. مثل یکی از همسران زئوس به نام متیس که شوهرش را حمایت می‌کرد، اما در نهایت بلعیده شد! یا خیانت‌دیدن هرا الهه‌ی زناشویی و تعهد که بدون ازدواج احساس می‌کرد ناقص و ناکامل است! 

ژان شینودا بولن تمام این قصه‌ها و اسطوره‌های باستانی را در کتاب خرد خاص و جذاب بودن گردآوری کرده. تمام این قصه‌ها درمورد زنان هستند. این قصه‌ها اهمیت دارند، چراکه اغلب زنان پس از گذراندن دهه‌ی پنجم زندگی‌شان، احساس خیانت‌دیدگی و بلعیده‌شدن دارند. این احساسات به اندازه‌ی تاریخ بشر اهمیت دارد. زنان می‌توانند داستان خود را در این خرد جمعی پیدا کنند و البته شفای زخمی که خورده‌اند را هم خلق کنند! این یکی از دلایل مهمی است که زنانی که نیمه‌ی دوم زندگی‌شان را آغاز کرده‌اند حتما باید این کتاب را بخوانند.

کتاب بدن هرگز دروغ نمی‌گوید درمورد تروماهایی است که ما آن‌ها را در غبار زمان فراموش کرده‌ایم، اما بدن ما درست مثل یک حافظه‌ی چند ترابایتی آن را ذخیره می‌کند و به اشکال مختلفی مثل بیماری‌ها آن را به ما نشان می‌دهد. شدت‌گرفتن بیماری تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که بالاخره کودک زخم‌خورده‌ و مطرودی را که در درون ماست، ببینیم و شفا دهیم. 

آلیس میلر، روانکاو و نویسنده‌ی کتاب بدن هرگز دروغ نمی‌گوید، درمورد طراحی این کتاب این‌طور توضیح می‌دهد که سال‌ها برای اثبات این موضوع به روانکاوها و روان‌پزشکان جنگیدم و این در حالی بود که تجربه‌ی مراجعانم از اتاق درمان و بازخوردهایی که خوانندگان کتابم به‌وضوح به من نشان می‌داد که روش من درست است! 

نیویورک تایمز این کتاب و البته دلهره‌های کودکی را مستدل، شفاف و مستند معرفی کرده است. کتاب‌های آلیس میلر دقیقا مسئله‌ی افراد را مطرح می‌کنند و به‌خوبی راه را برای بهبود زخم‌های گذشته هموار می‌سازند.

کتاب مادری که کم داشتم نوشته‌ی یک روان‌درمانگر به نام جاسمین لی کوری است که تخصص او درمان کودکانی است که آزار دیده‌اند. او با توجه به تجربیات اتاق درمان و تحقیقات علمی انجام‌شده، کتابی برای کمک به بزرگسالانی که فقدان مادر را تجربه کرده‌اند نوشت. کتاب مادری که کم داشتم به رنج فرزندانی می‌پردازد که تحت سرپرستی مادری سختگیر، شاغل یا افسرده بوده‌اند یا در کودکی مادرشان را از دست داده‌اند. 

این کتاب به مخاطب خود آموزش می‌دهد که چطور با خود همدلی داشته باشد، کودک درون خود را پیدا کند و مادری این کودک مطرود و آسیب‌دیده را به عهده بگیرد. 

قرار نیست رفتار مادر شما در گذشته یا الان دستخوش تغییراتی شود، تنها معجزه‌ای که نویسنده‌ی این کتاب برای مخاطب در نظر گرفته این است که بتواند منشا درد خود را پیدا کرده و زخم خود را پانسمان کند.

باشگاه مشت‌زنی فمینیستی ازجمله‌ کتاب‌های واقع‌گرایانه است که طنز تلخی و دردآوری را هم در خود جا داده. موضوع کتاب درمورد زنانی است که در محل کار خود مورد خشونت جنسی قرار می‌گیرند. 

این کتاب شباهت بی‌حدی به کتاب مشهور شریل سندبرگ دارد، اما بار کمِدی آن درست مثل خونی تازه در رگ‌های فمینیسم است که محیط‌کاری مردانه و جنسیت‌زدگی فضاهای کاری را  به نقد می‌کشد و مضحکه‌ی جوک‌های خود می‌کند. همین باعث شده تا مخاطبان باشگاه مشت‌زنی فمینیست نه‌تنها زنان شاغل را دربرگیرد، بلکه مردان را هم نسبت به نیمی از جامعه و همکاران خود آگاه‌تر کند.

کتاب زنان برتر از ما یک کتاب بلندپروازانه است که باور عمومی و قدیمی جامعه نسبت به زنانی را به چالش می‌کشد که هم به خانواده متعهد هستند و هم پیگیر آرزوهای خود. 

چیزی حدود هشت دهه است که زنان در دنیا وارد جامعه و دنیای کار شده‌اند، اما هنوز این باور درمورد زنان وجود دارد که اگر کار می‌کنی پس شوهرت غذا چه می‌خورد، کودکت چطور تربیت می‌شود، چطور استراحت می‌کنی؟ و… کتاب زنان برتر ما این باورهای عمومی را زیر ذره‌بین می‌برد و موشکافانه درستی یا نادرستی آن‌ها را می‌سنجد.

کتاب مامان و معنی زندگی اثری است روانکاوانه و عمیق از اروین یالوم، روان‌پزشک آمریکایی که داستان‌هایی حقیقی از اتاق درمان را به شکلی جذاب‌ بازسازی کرده است. 

از همان داستان اولی کاملا مشخص می‌شود که نقش اولین زن در زندگی هر مردی یعنی مادر او، بسیار پررنگ و تاثیرگذار است. یالوم از رابطه‌ی خود با مادرش پرده برمی‌دارد که دیگر از دنیا رفته‌، اما تاثیر او همچنان پایدار است. 

داستان‌های بعدی رابطه‌ی یالوم با بیمارانش در اتاق درمان، دریافت آن‌ها از مادر و پدر را به‌خوبی پوشش می‌دهد. لحن داستان‌های این کتاب آن‌قدر ساده است که مخاطب نیازی ندارد مفاهیم عمیق روانشناسی را از بر باشد تا از این داستان‌ها سر در بیاورد. 

نکته‌ی مهم بعدی در یکی از داستان‌های انتهایی کتاب نهفته که نقش پررنگ پدر در زندگی زنان را به‌خوبی عیان می‌کند و البته روانکاوی و فرآیند درمان آن با عقده‌های شکل‌‌گرفته از رابطه با اولین مرد زندگی زنان را هم به‌وضوح نشان می‌دهد. 

داستان‌های یالوم از اتاق درمان به زنان در فرآیند خودشناسی کمک شایانی می‌کند و همین موضوع کتاب مامان و معنی زندگی را تا این حد درخشان و ازیادنرفتنی کرده است.

رابرت الکس جانسون، روان‌درمانگر پیرو مکتب یونگ، در این کتاب از ضرورت رسیدگی و پرورش بخش زنانه‌ی روان صحبت می‌کند. او از این موضوع پرده برمی‌دارد که قرن‌ها پیش خانواده آن‌قدر در اولویت بود که پرورش خود برای افراد چیزی در حد یک گناه یا سرپیچی به شمار می‌رفت. این در حالی است که در عصر طلایی امروز افراد می‌توانند برای خود وقت بیشتری اختصاص دهند. اما روح زنانه و زنانگی همچنان در حال سرکوب‌شدن است و پرورش‌دادن آن یک گناه باقی مانده! نادیده‌گرفتن روح زنانه و بخش زنانه‌ی وجود باعث ناخرسندی، پرخاشگری و نارضایتی عمیق از زندگی می‌شود. فرقی نمی‌کند که زن باشیم یا مرد، وقتی این عنصر زیبا، لطیف و زندگی‌بخش در روان ما کم‌رنگ شود، میل به خشونت، پس‌زدن و کینه‌جویی در افراد بالاتر می‌رود و آرامش از او رخت می‌بندد. جانسون در این کتاب بسیار کوتاه اما عمیق و دقیق از ضرورت پرورش روح زنانه چه در مردان و چه در زنان صحبت می‌کند و کمک می‌کند تا افراد این عنصر پرشور و زیبا را در زندگی‌شان احیا کنند.