کتاب‌هایی برای تغییر شخصیت و رفتار

کتاب تئوری انتخاب که در سال ۱۹۹۸ منتشر شد، یکی از مهم‌ترین آثار ویلیام گلاسر، روان‌پزشک برجسته‌ی آمریکایی است. در این کتاب، گلاسر نظریه‌ای نوین در روان‌شناسی ارائه می‌دهد که برخلاف شیوه‌های سنتی، بر روان‌شناسی درونی و نقش فرد در تصمیم‌گیری‌هایش تأکید دارد. او معتقد است که بسیاری از مشکلات انسانی مانند اعتیاد، خشونت، مشکلات خانوادگی و نارضایتی‌های هیجانی از روابط نادرست سرچشمه می‌گیرند و راه‌حل این مشکلات، اصلاح روابط بین افراد است. گلاسر در این کتاب چهار نوع رابطه‌ی اساسی زن و شوهر، والد و فرزند، شاگرد و معلم و مدیر و کارمند را بررسی می‌کند و راهکارهایی برای بهبود آن‌ها ارائه می‌دهد. تئوری انتخاب در سه بخش تدوین شده است؛ در بخش اول، نویسنده مدل فکری خود را توضیح می‌دهد، در بخش دوم کاربردهای این نظریه را در روابط انسانی بررسی می‌کند و در بخش سوم، به چگونگی اجرای آن در زندگی روزمره می‌پردازد. این کتاب منبعی ارزشمند برای درک بهتر روان‌شناسی ارتباطات و ایجاد تغییرات مثبت در زندگی فردی و اجتماعی است.

کتاب ذهن‌آگاهی با پرداختن به مفهوم حضور در لحظه، راهکارهایی برای بهبود عملکرد، افزایش خلاقیت، خودشناسی عمیق‌تر و تقویت آرامش ذهنی ارائه می‌دهد. این کتاب به خوانندگان می‌آموزد که چگونه در زندگی روزمره و محیط کاری، ذهن‌آگاهی را به کار بگیرند و از فشارها و استرس‌های ناشی از دنیای پرهیاهوی مدرن رهایی یابند. مجموعه مقالات این کتاب، نوشته‌ی دنیل گلمن، الن لنگر، سوزان دیوید و کریستینا کانگلتون، با زبانی ساده و کاربردی توضیح می‌دهد که ذهن‌آگاهی چگونه عمل می‌کند و چرا می‌تواند تأثیر مثبتی بر زندگی ما داشته باشد. همچنین، این کتاب توصیه‌های عملی و هشداردهنده‌ای ارائه می‌دهد تا افراد بتوانند از دام فرسودگی شغلی و آشفتگی فکری در محیط کار دور بمانند. با مطالعه‌ی این اثر، خوانندگان می‌توانند آگاهانه‌تر زندگی کنند، کیفیت روابط خود را بهبود ببخشند و با آرامش بیشتری به تصمیم‌گیری‌های مهم زندگی بپردازند.

کتاب هنر شفاف اندیشیدن نوشته‌ی رولف دوبلی اثری پرفروش و تأثیرگذار در حوزه‌ی روان‌شناسی شناختی و تصمیم‌گیری است که به بررسی خطاهای شناختی و اشتباهات رایج ذهن انسان می‌پردازد. نویسنده در این کتاب نشان می‌دهد که چگونه ذهن ما درگیر سوگیری‌ها و الگوهای نادرست فکری می‌شود و چطور این خطاها می‌توانند بر تصمیم‌گیری‌های ما تأثیر بگذارند. او با ارائه‌ی ۱۰۰ خطای شناختی، از جمله اثر تأیید، توهم کنترل و خطای هزینه‌ی هدررفته، خواننده را به شناخت و اصلاح این اشتباهات دعوت می‌کند. این کتاب فاقد فرمول‌های پیچیده یا توصیه‌های کلیشه‌ای برای موفقیت است، بلکه دیدگاهی تازه به شیوه‌ی تفکر و تصمیم‌گیری ارائه می‌دهد و به ما می‌آموزد که چگونه با آگاهی بیشتر، انتخاب‌های بهتری داشته باشیم. دوبلی با زبانی ساده و مثال‌های ملموس، به مخاطب کمک می‌کند تا از چارچوب‌های ذهنی محدودکننده‌ی خود فراتر برود و به شیوه‌ای منطقی‌تر و دقیق‌تر به مسائل نگاه کند. او تأکید دارد که خطاهای شناختی در تمامی افراد، صرف‌نظر از جایگاه اجتماعی و سطح تحصیلات، رخ می‌دهند و شناخت آن‌ها می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه‌تر شود.

کتاب هفت عادت مردمان مؤثر اثری ماندگار از استفان کاوی است که به اصول و عادت‌هایی می‌پردازد که افراد موفق در زندگی شخصی و حرفه‌ای خود به کار می‌گیرند. این کتاب که نخستین بار در سال ۱۹۸۹ منتشر شد و بعدها نسخه‌ی اصلاح‌شده‌ی آن در سال ۲۰۰۴ ارائه گردید، یکی از تأثیرگذارترین آثار در حوزه‌ی موفقیت فردی و توسعه‌ی شخصیت به شمار می‌رود. کاوی در این کتاب نشان می‌دهد که موفقیت واقعی تنها در گرو کسب مهارت‌های سطحی و تکنیک‌های زودگذر نیست، بلکه نیازمند تحول درونی و پایبندی به اصولی است که موجب تغییرات عمیق و پایدار در نگرش و عملکرد افراد می‌شود. وی تأکید دارد که برای دستیابی به زندگی پربار و معنادار، باید ابتدا تغییر را از درون خود آغاز کرده و سپس آن را در روابط و تعاملات اجتماعی گسترش دهیم. این کتاب هفت عادتی را معرفی می‌کند که مردمان موفق در زندگی خود به کار می‌گیرند، عاداتی که شامل مسئولیت‌پذیری، داشتن چشم‌انداز روشن، اولویت‌بندی کارها، تفکر برد-برد، درک متقابل، هم‌افزایی و توجه به رشد و نوسازی مداوم است. کاوی این اصول را در قالب روایتی آموزنده و عملی بیان می‌کند و با ارائه‌ی مثال‌ها و تمرین‌های کاربردی، راهی عملی برای ایجاد تغییرات مثبت و مؤثر در زندگی ارائه می‌دهد.

کتاب قدرت عادت نوشته‌ی چارلز داهیگ اثری برجسته در زمینه‌ی روان‌شناسی رفتار و تغییر عادت‌هاست. این کتاب که بر اساس تحقیقات علمی، مصاحبه‌ها و تجزیه‌وتحلیل عادت‌های فردی، سازمانی و اجتماعی نوشته شده، توضیح می‌دهد که چگونه عادت‌ها شکل می‌گیرند، چرا تغییر آن‌ها دشوار است و چگونه می‌توان از این الگوهای رفتاری برای بهبود زندگی شخصی و حرفه‌ای بهره برد. داهیگ در این کتاب مفهوم «حلقه‌ی عادت» را معرفی می‌کند که شامل سه بخش اصلی است: نشانه (محرکی که عادت را فعال می‌کند)، روتین (رفتاری که به‌طور خودکار انجام می‌شود) و پاداش (نتیجه‌ای که عادت را تقویت می‌کند). او نشان می‌دهد که با شناخت این الگو می‌توان عادت‌های منفی را تغییر داد و رفتارهای مثبت را جایگزین کرد. این کتاب در سه بخش اصلی تدوین شده است. بخش نخست به عادت‌های فردی می‌پردازد و توضیح می‌دهد که چگونه مغز ما عادت‌ها را ایجاد و تثبیت می‌کند. در بخش دوم، داهیگ به عادت‌های سازمانی و نحوه‌ی استفاده‌ی شرکت‌ها از الگوهای رفتاری برای موفقیت می‌پردازد. در نهایت، بخش سوم نقش عادت‌ها در تغییرات اجتماعی را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه جنبش‌های اجتماعی و تحولات بزرگ با تکیه بر تغییر عادت‌های گروهی شکل می‌گیرند. قدرت عادت اثری کاربردی و جذاب است که به ما یاد می‌دهد چگونه با اصلاح عادت‌ها، زندگی خود را بهبود بخشیم و کنترل بیشتری بر رفتارهایمان داشته باشیم.

کتاب عادت‌های اتمی نوشته‌ی جیمز کلیر اثری پرفروش و تأثیرگذار در زمینه‌ی تغییر رفتار و بهبود فردی است. این کتاب نشان می‌دهد که چگونه تغییرات کوچک و تدریجی می‌توانند به نتایج چشمگیری در زندگی منجر شوند. جیمز کلیر با ارائه‌ی مثال‌های عملی و علمی توضیح می‌دهد که چگونه عادت‌های روزانه‌ی ما، حتی اگر به نظر بی‌اهمیت بیایند، در بلندمدت می‌توانند سرنوشت ما را تعیین کنند. او در این کتاب بر این ایده تأکید دارد که هر روز یک درصد بهتر شدن، می‌تواند در یک سال ما را ۳۷ برابر بهتر کند. این مفهوم نشان می‌دهد که موفقیت نه از تغییرات ناگهانی و بزرگ، بلکه از تداوم در انجام اقدامات کوچک و مثبت ناشی می‌شود. کلیر در عادت‌های اتمی چهار قانون اساسی برای ایجاد عادت‌های مثبت و پایدار معرفی می‌کند: ۱- آن را آشکار کنید، ۲- آن را جذاب کنید، ۳- آن را آسان کنید، ۴- آن را رضایت‌بخش کنید. این قوانین به ما کمک می‌کنند تا عادت‌های خوب را به‌راحتی ایجاد و حفظ کنیم و در مقابل، عادت‌های بد را بشکنیم. نویسنده همچنین روش‌هایی برای غلبه بر نبود انگیزه، مدیریت محیط برای تقویت عادت‌های خوب و اجتناب از اشتباهات رایج در تغییر عادت‌ها ارائه می‌دهد. عادت‌های اتمی کتابی الهام‌بخش و کاربردی است که به ما یاد می‌دهد چگونه با تغییرات کوچک و پایدار، زندگی خود را به‌طور قابل‌توجهی بهبود ببخشیم.

در کنار مواردی که پیشنهاد شد، اگر به دنبال کتابی هستید که علاوه بر ارزیابی، ساده‌، مفید و مختصر در این زمینه شما را راهنمایی کند، کتاب «از خودآگاهی تا خودشناسی»، نوشته‌ی شهربانو قهاری می‌تواند انتخاب مناسبی باشد. این کتاب به طور کلی به دو بخش آگاهی و ارزیابی تقسیم می‌شود که در انتهای ارائه‌ی مطالب، بخشی به عنوان تمرین در اختیار شما قرار می‌دهد. مزیتی که در مطالعه‌ی این کتاب وجود دارد، بیان ساده‌ی آن است که برای کسانی که به تازگی به علم روان‌شناسی علاقه‌مند شده‌اند می‌تواند جالب باشد. همچنین، اگر جزو آن دسته از افرادی هستید که با اصطلاحات و کلمات روان‌شناسی آشنایی ندارید و این شرایط مطالعه را برایتان سخت‌ کرده است، این کتاب می‌تواند یکی از پیشنهادات ما به شما باشد.

دان ریچارد ریسو، یکی از نظریه‌پردازان مکتب اینیاگرام است، که کتاب‌های زیادی از جمله کتاب «حکمت اینیاگرام: راهنمای کامل رشد روان‌شناختی و معنوی برای تیپ‌های شخصیتی ۹گانه» توسط ایشان نگاشته شده است و جزو یکی از بهترین کتاب‌ها برای شناخت خود است. زمانی که مطالعه‌ی این کتاب را آغاز می‌کنید، وارد یک سفر روحانی-معنوی می‌شوید. در این اثر تاکید بر آن است تا علاوه‌بر تشخیص تیپ‌های شخصیتی ۹‌گانه (به وسیله‌ی آزمون)، به توصیفِ به نسبت جامع هر تیپ شخصیتی و نیز به تفسیر و تحلیل ابعاد پیچیده‌ی روان انسان در قالب این ۹تیپ، و مهم‌تر از آن، ماهیت ذاتی انسان پرداخته می‌شود. بخش جالب این کتاب به ارائه‌ی راهکارها و تمرین‌هایی برای اصلاح عادت‌ها‌ی مخرب و ترمیم روابط بین‌فردی هر تیپ اختصاص دارد. بنابراین، حتما آزمون و تفسیر این مکتب فکری را امتحان کنید. 

چیزی که یک درون‌گرای واقعی را از یک فرد با سطح اضطراب بالا یا در برخی موارد، از شخصی که مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی‌ست، متمایز می‌کند، احساس آن‌هاست؛ یک فرد درون‌گرا با شرایطی که این خصوصیت برایش فراهم می‌کند (مانند دایره اجتماعی کم، تنهایی و …)، مشکلی ندارند، عملکرد اجتماعی، شغلی و عاطفی‌شان مثبت و سالم است و به نظر نمی‌رسد اصراری بر تغییر آن داشته باشند چون با آن راحت‌اند. البته این موضوع پیچیده‌تر از این حرف‌هاست که بتوان در مورد آن خودمان به نتیجه برسیم و شاید به کمک یک متخصص نیاز باشد.

با این‌حال، درست است که افراد درون‌گرا با این خصلت خود مشکل ندارند و این خصوصیت برایشان فواید بسیاری دارد اما شاید با آن در برخی موقعیت‌ها به مشکل خورده باشند. برای مثال، شاید برای برخی افراد، بروز و صحبت در مورد احساسات یک چالش بزرگ باشد یا برخی دیگر، در شبکه‌سازی و معرفی خود در حرفه و تخصص‌شان دشواری‌هایی داشته باشند. در اینجا لازم نیست چیزی را تغییر دهید بلکه باید مهارت بیشتری بیاموزید و این را بدانید که تمام درون‌گرایان مثل یکدیگر نیستند. یکی از کتاب‌های مفید و جالب توجه، کتاب «چگونه یک درون‌گرای تاثیرگذار باشیم» نوشته‌ی دیوید اینگلم است. یکی از مزیت‌های این کتاب جامعیت آن است؛ یعنی، این کتاب برای انواع روابطی که یک درونگرا ممکن است با آن چالش داشته باشد،‌ اطلاعاتی ارائه می‌کند.

اما اگر می‌خواهید صرفا در موضوع شغل و حرفه عمیق‌ شوید، کتاب «شبکه‌سازی درون‌گراها» نوشته‌ی دوورا زاک، می‌تواند انتخاب مناسبی باشد. خوبی مطالعه در این حیطه آن است که شما از این آشفتگی که بالاخره من باید درون‌گرا باشم یا نه خارج می‌شوید و بهتر می‌توانید روابط اجتماعی، شغلی و عاطفی خود را مدیریت کنید. در خصوص کسانی که به ظاهر درون‌گرا به نظر می‌رسند اما واقعا با آن مشکل دارند چه؟ یکی از مواردی که با درون‌گرایی خیلی اشتباه می‌شود، اضطراب اجتماعی، خجالتی بودن و به طور کل ترس از دیگر افراد است که از طریق تست یا حتی راحت‌تر از آن، احساس افراد، قابل تشخیص است.

اگر کنجکاو هستید در مورد اضطراب و انواع آن بیشتر بدانید، کتاب «زمانی که اضطراب حمله می کند چه کنیم؟» نوشته‌ی دیوید برنز (نویسنده‌ی کتاب معروف «از حال بد به حال خوب»)، به شکل کامل و جامع در این باره به شما اطلاعات ارزشمند به همراه تکنیک‌های کاربردی بر اساس رویکرد شناختی ارائه خواهد کرد. با این حال، طبق آن چیزی که نویسنده نیز اشاره کرده است، نه کتاب، نه تکنیک و نه دارو برای همه یکسان عمل نمی‌کند و ممکن است علاوه‌بر روش‌های این کتاب، به یک درمانگر ماهر و دلسوز هم نیاز داشته باشید و این هیچ اشکالی ندارد. شاید از این طریق به این موضوع پی ببرید که رویکردهای درمانی دیگر برای شما موثرتر هستند از جمله روان‌درمانی با رویکرد ISTDP. این رویکرد که از ترکیب چند رویکرد و بر اساس اصول روان‌پویشی پدید آمده، نگاه متفاوت‌تری به مسائل روانی دارد که شاید یکی از معروف‌ترین جمله‌هایی که از متخصصان این حوزه می‌شنویم این است؛ اختلالات روانی در دل رابطه شکل می‌گیرد و در رابطه نیز درمان خواهد شد.