بهترین کتاب‌های شعر کوتاه کودکانه

ناصر کشاورز، نامی آشنا در میان شاعران ایرانی است که برای کودکان و نوجوانان اشعار زیادی سروده است. او در مجموعه کی‌ بود؟ کی بود؟ که یک مجموعه کامل و عالی برای کودکان است، به سراغ موضوعات مختلفی رفته است که کودکان در سنین مختلف با آن‌ها سروکار دارند: میوه‌ها، طبیعت و پدیده‌های طبیعی، انواع خانه، حیوانات، بازی‌ها، آشپزخانه و وسایل آن و … . علاوه بر این، سازندگان در نسخه صوتی این مجموعه شعر کودکانه ، از موسیقی اصیل ایرانی بهره گرفتند تا گوش کودکان را به موسیقی سطح بالا عادت دهند.

احمد شاملو، یکی از بزرگترین شاعران معاصر ایران است. شمس لنگرودی، اعتقاد دارد او از معدود شاعرانی است که برای همه نسل‌ها شعر سروده‌ است، یعنی از وقتی کودکی به دنیا می‌آید می‌توان «بارون می‌آد جرجر» شاملو را برایش زمزمه کرد تا دوره‌ی نوجوانی و عاشقانه‌ها، تا جوانی و روحیه انقلابی و تا دوره‌ی میانسالی و پیری. در این میان ما به سراغ منظومه دخترای ننه دریا رفتیم. داستانی زیبا و لطیف که زندگی و روال طبیعت را به تصویر کشیده است. این داستان، از جمله منظومه‌هایی است بزرگ و کوچک می‌توانند از خواندنش لذت ببرند و آن را به خاطر بسپارند.

شعر کودکانه «خروس زری پیرهن پری» یکی دیگر از سروده‌های شاملو برای کودکان است. این سروده درباره‌ی یک خروس و یک طرقه و یک گربه است که با هم شاد و خوشحال زندگی می‌کردند. آن‌ها در آن گوشه‌ی دنج جنگل، سه تایی، شاد و خرّم برای خودشان زندگی می‌کردند و، غم‌وغصه راه خانه‌شان را بلد نبود، تا این که یک روز طرقه با اخم و روی به‌هم‌کشیده و اوقاتِ تلخ، گربه را کناری کشید و، یک‌جوری که خروس‌زری نفهمد، به‌ او می‌گوید بابت روباهی که به آن نزدیکی آمده ناراحت است.

احتمالا همه ما بعضی از شعرها و داستان‌هایی را که در دوران کودکی در کتاب‌های مدرسه خوانده‌ایم به یاد می‌آوریم. یکی از نام‌هایی که همیشه در میان نام نویسندگان و شاعران شعر کودکانه می‌درخشید، نام مصطفی رحماندوست بود. او در کتاب بازی با انگشت‌ها، مجموعه ترانه‌هایی را سروده است که برای کودکان بسیار جذاب است. ترانه‌هایی زیبا و دلنشین که به انگشت‌ها جان می‌بخشند و آن‌ها را وارد یک ماجرای جذاب و یک بازی سرگرم‌کننده می‌کنند. اگر دوست دارید هم شعر بخوانید و هم به کودکتان کمک کنید تا عضلات ریز دستش را تقویت کند، این کتاب حسابی به کارتان می‌آید.

مجموعه خرسی و دوستاش، یکی از مجموعه کتاب‌های پرطرفدار شعر کوتاه کودکانه است. در هر کدام از کتاب‌های مجموعه کودکان با یک موقعیت مختلف روبه‌رو می‌شوند. ماجرایی که پشت‌سر می‌گذارند و سیر داستان به بچه‌ها می‌آموزد چطور می‌توانند در موقعیت‌های متفاوت زندگی تصمیم‌گیری کنند. به نوعی در هر داستان یک گره وجود دارد که به کمک مهارت حل مسئله باز می‌شود. علاوه بر این، کودکان می‌توانند با مفاهیم مختلف نیز آشنا شوند: مفهوم تضاد، شمارش، رنگ‌ها، بیماری و مراقبت از خود، ترس، غذا خوردن و پرخوری، مهارت دوستیابی و ارتباط با آدم‌ها، تشکر کردن، انعطاف‌پذیری و دندان درآوردن از جمله مفاهیمی است که کودکان با آن‌ها آشنا می‌شوند.

شعرها از کودکان، نوجوانان و هرکسی که مخاطب آن‌ها باشد، دعوت می‌کند تا به سفری تخیلی بروند. سفری که در آن هر ناممکنی، ممکن می‌شود. این زیبایی شعر است که لذتی عمیق را به مخاطبانش هدیه می‌‌کند و به آن‌ها اجازه می‌دهد سفری به دنیایی داشته باشند که در آن مرزی میان خیال و واقعیت وجود ندارد. شعرهای افسانه شعبان ‌نژاد از این دسته شعرها هستند.

مجموعه هاپول و گرگ و گله، ماجراهای یک سگ نگهبان گله است که هربار که برای چرا همراه با گوسفندان می‌رود، به خوابی رویایی فرو می‌رود. خوابی شیرین و عمیق. اما اگر گرگ سر برسد چه می‌شود؟

کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سال ۱۳۴۴ تاسیس شد و از آن زمان به انتشار کتاب‌های باکیفیت برای کودکان و نوجوانان مشغول بود. کتاب‌هایی که در طول این مدت، بارها تجدید چاپ شدند و هربار، خاطرات زیادی را به یادمان آوردند. از همین رو بسیاری از کتاب‌هایی که در این انتشارات منتشر می‌شوند، پلی می‌زنند میان خاطرات مشترک نسل جدید و قدیم. سر کوهی رسیدم، یکی از همین کتاب‌های زیبا است که بسیاری از ما با شعر زیبایش، خاطره ساختیم. این منظومه روایتگر داستانی جذاب از تعامل میان انسان و طبیعت است. شاید این شعر کوتاه کودکانه زیبا را با نام دویدم و دویدم هم خوانده یا شنیده باشید.

کتاب گل اومد بهار اومد با نام زیباش، یادآور حال و هوای بهاری است. بهاری که نمادی از زایش، شکفتن و امیدواری است. این قصه هم درباره نخودی کوچکی است که در زندگی‌اش همه چیز دارد الا یک چیز، یک همدل و همزبان که بتواند با او حرف بزند. اما نخودی، باید کاری بکند. به نظر شما، بهترین کاری که نخودی می‌تواند انجام دهد چیست؟ رفتن به جنگ دیو سیاه؟ یا راهی برای شکستن طلسم جادویی؟ این قصه هم از قصه‌های منظوم نوستالژیک است که شنیدنش می‌تواند برای تمام اعضای خانواده، جذاب و خاطره‌ساز باشد.

کلید کلید دسته کلید، یک مجموعه با دوازده قطعه شعر کوتاه کودکانه است که هر کدام دنیای خاص خود را دارند. مثلا در یکی از آن‌ها به سراغ ابزارها می‌رویم و در شعر دیگری، به دنیای حیوانات قدم می‌گذاریم. در یکی از آن‌ها درباره محیط زندگی می‌خوانیم و در دیگری از تعاملات روزمره صحبت می‌کنیم. این مجموعه هم می‌تواند انتخابی عالی برای والدینی باشد که برای کودکان خردسالشان به دنبال کتاب‌های شعر خوب و باکیفیت هستند.

یه مرد تنها و تک، یه دلقک بانمک هم یک منظومه جالب است که از روابط سخن می‌گوید. داستان درباره یک بچه دلقک کوچولو است که از یک قطار در حال حرکت پایین می‌افتد. یک کشاورز هم او را پیدا می‌کند… حالا آن‌ها باید برای خوشحال کردن یکدیگر، چه کار کنند؟

 من بدو، اژدها بدو، یک مجموعه شعر کوتاه کودکانه از چک پریلوتسکی است که با ترجمه هنرمندانه رضی هیرمندی می‌خوانید. حال و هوای این اشعار، یادآور شعرهای سیلوراستاین هستند و طنزی که در آن‌ها نهفته است، می‌تواند شما و کودکتان را بخنداند. اگر دوست دارید شعری بخوانید که دنیا را سروته نشان بدهد و از چیزهای عجیب و غریب، بامزه و غیرعادی حرف بزند، این کتاب یک انتخاب عالی است. این کتاب همچنین می‌تواند یک انتخاب خوب برای نوجوان‌ها باشد.

کتاب خداحافظی در پاییز، مجموعه اشعاری برای نوجوانان است. شاعر این مجموعه، مریم اسلامی است که هم برای کودک و هم برای نوجوان شعر سروده است. او در این مجموعه هم از حال و هوای نوجوانان می‌گوید و به زیبایی هرچه تمام‌تر، تلاش می‌کند تا با دغدغه‌های نوجوانان یکی شود و حس اعتماد آنان را به خود برانگیزد.