چمدان
نویسنده: بزرگ علوی
انتشارات نگاه
بزرگ علوی، چشمهایش و داستان ایرانی
6,670 بازدید
بسیاری می‌گویند که شروعِ مفهومِ «داستان» با تعریفِ امروزی آن در ایران با جمالزاده شروع شد. صادق هدایت، بزرگ علوی و صادق چوبک هم از نویسندگانِ هم‌دوره‌ی او هستند که در این مسیر هم‌راستای او بودند و سبکِ جدید داستان‌نویسی فارسی را پایه‌گذاری کردند. در یادداشتِ «داستان ایرانی چطور شروع شد؟» درباره محمدعلی جمالزاده و صادق هدایت گفتیم و چند اثر معروفِ آن‌ها را معرفی کردیم. در این یادداشت، می‌خواهیم به معرفی بزرگ علوی بپردازیم.
مجتبی آقابزرگ علوی
این زن مهارتی در تقلید و تصنع داشت. از همان دقیقه‌ی اول احساس کردم که با یک زن عادی سروکار ندارم. ناگهان، ولو برای چند لحظه هم که شده، یقین حاصل کردم که خودش است. لحظه‌ای به چشمهایش خیره شدم. هیچ شباهتی بین این چشم‌ها و چشم‌های تصویر روی پرده نبود. اما پیشانی او و لب و دهن و زلف‌های سیاه و صاف و بینیِ کشیده‌ی قلمی شباهت داشتند. منتها معلوم بود که گذشتِ روزگار این لب و دهان را هم پیر کرده است. دندان‌های سفیدِ یک‌دست داشت و همین دندان‌ها و لب‌های باریک، خنده‌ی او را دلفریب‌تر می‌کرد. این زن به‌خوبی می‌دانست که با خنده‌اش چه تأثیری در دیگران دارد. یقینم شد که با این زن باید استادانه بازی کنم و الا این زن می‌رود و منِ بیچاره باز هم باید خونِ دل بخورم. آنچه استاد کشیده هیچ، من هم باید بسوزم و چشم به‌راه باشم.
بزرگ علوی، در آلمان تحصیل کرد و به ایران بازگشت و در تهران و شیراز تدریس کرد. در کنارِ تدریس به نویسندگی هم می‌پرداخت. بسیاری می‌گویند که شوقِ نویسندگی را صادق هدایت در بزرگ علوی ایجاد کرد. پس از مدتی، به‌تدریج تدریس را رها کرد و فقط نویسندگی می‌کرد. او به‌دلیلِ فعالیت‌های سیاسی، چند سال در زندان افتاد و کتاب‌هایش هم تا مدتِ زیادی اجازه‌ی انتشار نداشتند. پس از آزادی از زندان و انتشار کتاب‌هایش، دوباره به آلمان بازگشت و پس از چند بار رفت‌وآمد به ایران، در آلمان اقامت کرد.
بسیاری بزرگ علوی را در کنارِ نامِ مهم‌ترین و مشهورترین رمانِ او، یعنی «چشمهایش» به خاطر می‌آورند. رمانِ تأثیرگذاری که در سالِ ۱۳۳۱ و پیش از کودتا علیه مصدق منتشر شد. مجتبی آقابزرگ علوی، در سال ۱۲۸۲و در محلۀ چاله‌میدانِ تهران متولد شد و در سال ۱۳۷۵در برلین به دلیل سکته‌ی قلبی درگذشت. پدر و مادرش از آزادی‌خواهان دورانِ مشروطه بودند و به دلیلِ فشارهای سیاسی، مجبور شدند خانوادگی به برلین مهاجرت کنند.
بهترین کتاب‌های بزرگ علوی
چمدان
مجموعه داستان کوتاه «چمدان» از نخستین کارهای بزرگ علوی است. نثرِ او در این کتاب، به صادق هدایت و محمدعلی جمالزاده بسیار نزدیک است. بسیاری می‌گویند که شیوه‌ی روایت‌کردن و داستان‌گویی این کتاب، چیزی کم از داستان‌های پرطرفدارِ خارجی ندارد. نثرِ بزرگ علوی در این مجموعه داستان، بی‌غل و غش و ساده است و بسیاری از پیچیدگی‌ها و مبهم بودن‌های نثرهای امروزی را ندارد. در عین حال چنان غافلگیرکننده ماجرای عشق‌های گمشده، خستگی و فرسودگیِ شخصیت‌ها را لابه‌لای روندِ داستان‌ها می‌آورد که پس از شروعِ هر داستان، حتماً آن را تا انتها ادامه می‌دهید.
بخشی از کتاب صوتی چمدان را بشنوید.
چمدان بزرگ علوی
گوینده: علی دنیوی ساروی
چشمهایش
چشمهایش
نویسنده: بزرگ علوی
انتشارات نگاه
رمان چشمهایش مشهورترین اثرِ بزرگ علوی است که در تحولاتِ اجتماعیِ دهه‌ی پنجاه هم بسیار مؤثر بوده است. داستانی که در لایه‌ی اول توصیفِ فضای خفقانِ آن زمان و مبارزه‌ی روشنفکران و هنرمندان با دیکتاتورهاست و در لایه‌ی دوم ماجرای پرده‌ی نقاشیِ چشم‌های زنی است که استاد ماکان آن را کشیده است. این تابلوی نقاشی، رازهایی نهفته دارد و بازگشودنِ راز این چشم‌ها، داستانِ این رمان را تشکیل می‌دهد.
پس از مرگِ مشکوکِ استاد ماکان، حکومت، در مدرسه‌ی نقاشیِ او، نمایشگاهی از آثارش ترتیب می‌دهد. در میانِ این نقاشی‌ها، تابلویی به نامِ «چشمهایش» وجود دارد که نقشِ چشم‌های زنی روی آن است. آقا رجب، نوکرِ استاد ماکان به ناظم مدرسه ماجرای این نقاشی و آن زن را بازگو می‌کند و ناظم به دنبالِ آن زن (فرنگیس) و داستانِ این نقاشی می‌گردد. روزی فرنگیس به نمایشگاه می‌آید و ماجرای خودش و استاد ماکان را برای ناظم تعریف می‌کند.
استاد ماکان، از استادانِ نقاشی آن دوران بوده است که به‌دلیلِ ناسازگاری با حکومت و طرفداری از حقوقِ کارگران، بسیار مورد خشونت حکومت قرار می‌گرفت. بسیاری می‌گویند که شخصیتِ استاد ماکان، متأثر از شخصیت کمال‌الملک و تقی ارانی (از پایه‌گذاران حزب توده در ایران) بوده است. استاد ماکان را دستگیر می‌کنند و فرنگیس برای فراری دادنِ او، با سرتیپ آرام (رئیس نظمیه) مراوده می‌کند و همین موضوع موجب می‌شود که استاد ماکان را به کلات تبعید کنند.
بخشی از کتاب صوتی چشم هایش را بشنوید.
چشم هایش بزرگ علوی
گوینده: آرمان سلطان‌زاده
زمانِ اقامت در آلمان، بزرگ علوی کتاب‌هایی درباره‌ی مبارزانِ ایران و همچنین تحول ادبیات فارسی نوشته است. انتشارات نگاه، رمان‌ها، مجموعه‌داستان‌ها و پژوهش‌های ادبی بزرگ علوی را منتشر کرده است. برای دانلود و خرید کتاب‌های بزرگ علوی می‌توانید از سایت طاقچه بازدید کنید.
6,670 بازدید
گلاره مرادی
اشتراک
ورود
1 دیدگاه
قدیمی ترین
