مرگ قسطی
نویسنده: لویی فردینان سلین
مترجم: مهدی سحابی
انتشارات: نشر مرکز
معرفی بهترین کتابهای سلین و ترتیب پیشنهادی مطالعه
3 بازدید
نمی‌شود به داستان علاقه داشته باشید و اسم لویی فردینان سلین (۱۸۹۴ـ۱۹۶۱) را نشنیده باشید. حتی اگر این هم شدنی باشد، حتماً خبر پیداشدن نسخه‌های دست‌نویس سلین، پس از شصت سال از مرگش، نظرتان را به این داستان‌نویسِ فرانسویِ قرنِ بیستمی جلب کرده است. در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم در کشور خودش چندان اسمی از او برده نمی‌شد، چراکه به باور عم‌عصرانش سلین یک ضد یهود، فاشیست و ضد چپ بود؛ و این را از روی دشمنی با وی نمی‌گفتند، بلکه وی جزوه‌هایی هجوآمیز و تند علیه یهودیان نوشته بود، آن‌هم زمانی که نازیسم در آلمان علیه یهود به‌شدت می‌تازاند. اگرچه سلین در سال‌های پایانی عمرش در مصاحبه‌ای گفت که خود را گناهکار نمی‌داند، چراکه او قربانی خصومت‌های گروهی و سیاسی شده است. ناگفته نماند که پس از مرگ سلین به او و آثار داستانی‌اش توجه بیشتری شد و نقدهای بسیاری بر رمان‌های وی نوشتند. در این یادداشت از وبلاگ طاقچه، برای شناخت بهتر سلین به چند اثر مهم او می‌پردازیم و سپس ترتیب پیشنهادی برای مطالعه‌ی آثار او ارائه می‌دهیم.
معرفی بهترین کتابهای لویی فردینان سلین
آثار سلین را نمی‌توان تنها به‌عنوان داستان‌هایی معمولی خواند؛ بلکه سفری بی‌پروا به تاریک‌ترین و بی‌رحمانه‌ترین لایه‌های زندگی انسانی هستند. نثر شکسته، ریتم تند و لحنی که گاه به کابوس می‌ماند، او را به یکی از متفاوت‌ترین نویسندگان قرن بیستم تبدیل کرده است. اگر می‌خواهید با دنیای خاص و تلخ او آشنا شوید، در ادامه بهترین کتاب‌هایش را معرفی کرده‌ایم.
مرگ قسطی
تاریخ نگارش رمان مرگ قسطی بعد از «سفر به انتهای شب» است، اما هم از لحاظ توجه منتقدان و هم محتوای آن که به دوران کودکی و نوجوانی قهرمان داستان که شباهت به نویسنده دارد، تقدم دارد. عنوان مرگ قسطی که عنوان بسیار خاصی در زمان نگارش اثر بوده است، در نگاه اول توجه مخاطب را خود جلب می‌کند. عنوانی که تا رمان را به پایان نرسانید به علت انتخاب نویسنده پی نخواهید برد و متوجه منظورش نمی‌شوید. نثر شاهکار سلین و ترجمه‌ی بسیار روان مهدی سحابی از دیگر دلایلی است که مخاطب فارسی‌زبان به سوی خواندن این رمان کشیده می‌شود.
پزشک تنها و آشفته و پریشان‌حالی به نام فردینان وقتی شروع می‌کند درباره‌ی منشی پیرش، مادرش، بیمارانش و پسرخاله‌ی همکارش صحبت کند، بازگشتی به دوران کودکی خود می‌کند. فردینان دوران کودکی بسیار سختی داشته است. زندگی او و خانواده‌اش در فقر و فلاکت و بدبختی سپری می‌شود و این اوضاع و احوال تأثیر بسیار بد و منفی‌ای بر فردینان می‌گذارد و با اینکه پدر و مادرش آدم‌های سخت‌کوشی هستند و به‌جای تسلیم و ناامیدشدن تمام تلاششان را می‌کنند، فردینان چنین استقامتی ندارد. او از همان کودکی ناامید و مأیوس می‌شود و تأثیرات بسیار سوء بر روان او تا بزرگسالی‌اش ادامه می‌یابد.
بستن تبلیغسفر به انتهای شب
سفر به انتهای شب
نویسنده: لویی‌فردینان سلین
مترجم: فرهاد غبرایی
انتشارات: انتشارات جامی
فردینان باردامو پزشک بداخلاق و بی‌ادبی است که بین سال‌های جنگ جهانی اول تا دوم زندگی می‌کند. قهرمان یا بهتر است بگوییم ضدقهرمان رمان سفر به انتهای شب روزهای جوانی خود را به یاد می‌آورد که به عیاشی گذرانده است. به باور اغلب منتقدان، این رمان بخش‌هایی از زندگی نویسنده است و صورتی زندگی‌نامه‌ای دارد.
سلین در مصاحبه‌ای در اواخر عمرش می‌گوید که همه‌ی حرف‌هایش را در این رمان و رمان مرگ قسطی گفته است؛ هرچند بحث‌های جنجالی‌اش پس از این دو رمان بوده است.
اولین بار فرهاد غبرایی در سال‌های جنگ ایران و عراق آن را به فارسی ترجمه کرد ولی سال ۱۳۷۳ وقتی که مترجم در تصادف رانندگی جان خود را از دست داد، چاپ و منتشر شد. غبرایی در پیش‌گفتارش بر این رمان نوشته است که سفر به انتهای شب کتاب دشواری است؛ ترجمه و تعبیر و تفسیر و خواندنش. برای سفری طاقت‌فرسا، تلخ و سیاه، به درون، به‌سوی مسائل بنیانی انسان هرکجا، مسائل زندگی و مرگ، هستی و نیستی، اروس و تاناتوس مرد سفر می‌خواهد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید جلال آل‌احمد این را که او در نوشتن مدیر مدرسه‌اش از بیگانه کامو تأثیر گرفته رد می‌کند و در عوض می‌گوید من از سفر به انتهای شب سلین تأثیر گرفتم که شاهکار ادبیات فرانسه است.
بخشی از کتاب صوتی سفر به انتهای شب را بشنوید.
سفر به انتهای شب
نویسنده: لویی فردینان سلین
گوینده: مهبد قناعت پیشه
انتشارات: آوانامه
قصر به قصر
قصر به قصر
نویسنده: لویی فردینان سلین
مترجم: مهدی سحابی
انتشارات: نشر مرکز
رمان قصر به قصر که برخی به قلعه به قلعه هم این عنوان را ترجمه کرده‌اند، سومین رمانی است که تریلوژی سلین را تکمیل می‌کند. گفته می‌شود سلین در این رمان حرف آخر خود را زده است. با خواندن این رمان می‌توان اطلاعات ارزشمندی درباره‌ی دوره‌ی پرآشوب پس از توفان‌های جنگ جهانی دوم به دست آورد؛ اطلاعاتی که موثق‌اند و با این جذابیت نمی‌توان در کتابهای تاریخی آنها را پیدا کرد. این رمان مربوط به دوران پیری و پختگی سلین است. دورانی که زبانش دیگر در اوج قوام و انسجام و صراحت رو به تیزی است؛ ناامیدی و شکاکیت به بالاترین سطح خود رسیده است.
ماجرای قصر به قصر روایت سه دوره قصرنشینی راوی پزشک است. دوره‌ی اول قصر زیگمارینگن، کاخ شهریاران نیمه‌افسانه‌ای هوهنتزولرن، است که اکنون به پناهگاهی برای بازماندگان جنگ خانمان‌سوز جهانی در دهه‌ی چهل و پنجاه میلادی بدل شده است. دوره‌ی دوم سال‌های زندانی‌شدن و بدنامی‌ها و دربه‌دری‌های اوست. دوره‌ی سوم هم که سال‌های واپسین زندگی راوی است که دیگر به پزشکی تنها و منزوی تبدیل شده است و هیچ دل‌خوشی و امید و انگیزه‌ای ندارد، البته که هیچ‌گاه نداشته و در این دوران دیگر به‌اصطلاح به ته خط عمر و زندگی‌اش رسیده است. همچون دوران کودکی که در فقر و بیچارگی بزرگ شد، اکنون در دوران پیری باز هم فقیر است.
جنگ
دست‌نویس‌های رمان جنگ ماجرای عجیبی دارد. در سال ۲۰۲۱ هزاران صفحه دست‌نویس از سلین پیدا شد که این رمان بخشی از آن کاغذهاست. براساس شواهد تاریخی سلین این رمان را در سال ۱۹۳۶ یعنی پس از مرگ قسطی نوشته است و بدون بازنویسی و ویرایش آن در بحبوحه‌ی جنگ در آپارتمانش می‌ماند و اکنون پس از نود سال پیدا می‌شود.
سرجوخه فردینان بیست‌ساله در ۲۷ اکتبر ۱۹۱۴ در منطقه‌ای در غرب بلژیک است و فقط او به‌طرز معجزه‌آسایی در میدان جنگ زنده مانده است. یک سرباز انگلیسی بعدتر به او کمک می‌کند تا در بیمارستان نظامی که با قطار می‌شود به آنجا رفت، بستری و جراحی شود. ماجراهای این مدت را در این رمان روایت می‌کند و اقامت در آن سوی کانال مانش (به سمت بریتانیا) را در رمان لندن ادامه می‌دهد. رمان جنگ روایت حضور قهرمانی بسیار شبیه به روزگار جوانی سلین در جنگ و زخمی و بستری‌شدنش. در این میان اطلاعات دقیق و از نزدیک ماجراهای جنگ از دیدگاه راوی است. جنگ را زهرا خانلو به فارسی ترجمه و در نشر نو چاپ و منتشر کرده است.
معرکه
معرکه
نویسنده: لویی‌فردینان سلین
مترجم: سمیه نوروزی
انتشارات: نشر چشمه
بعضی از مستندسازان برای بیان روایت خود از شیوه‌ی داستان‌گویی بهره می‌برند. به نظر بعضی منتقدان ژانر داستان بهتر می‌تواند مخاطب را به موضوع احتمالاً خشک مستند جذب کند. سلین کتاب معرکه‌اش را در ژانر مستندـ‌داستان نوشته است. او برای مخاطب خود روایتی خشن و بی‌پرده از جنگ جهانی اول را مستند می‌کند؛ آن‌قدر بی‌پرده و خشن و درشت و ثقیل که ممکن است خواننده نخواهد خواندنش را ادامه دهد. اما مخاطب نباید فراموش کند که معرکه اثری کاملاً ضد جنگ است.
ماجرا از روز اول سربازی است که در ارتش مشغول به خدمت می‌شود. وی هر روز و هر لحظه تحقیر می‌شود؛ مدام به او فحش و ناسزا می‌گویند و او همه‌ی این‌ها را درون خود می‌ریزد و دم برنمی‌آورد. سرجوخه‌ی زورگو و بداخلاق این سرباز ذره‌ای ملایمت از خود نشان نمی‌دهد، در مقابل، سرباز هم هیچ اعتراضی نمی‌کند. در عوض در درونش غوغایی از حس انتقام و تلافی به پا است.
بخشی از کتاب صوتی معرکه را بشنوید.
معرکه
نویسنده: لویی‌فردینان سلین
گوینده: میلاد میرزایی
انتشارات: آوانامه
ریگودون
ریگودون در ژانر رمان زندگی‌نامه‌ای و سومین بخش از تریلوژی‌ای است که چندین سال پس از مرگ سلین یعنی در سال ۱۹۶۹ منتشر می‌شود. گفته می‌شود سلین تا روزهای پایانی عمرش مشغول نوشتن آن بوده و بالاخره تمامش می‌کند. ماجرا به سال‌های فرار سلین و همسرش از فرانسه به دانمارک برمی‌گردد. آنها تلاش می‌کنند تا خود را از اتهام همکاری با حزب نازی تبرئه کنند، اما موفق نمی‌شوند و چنان این اضطراب و وحشت حاصل از وضعیت را به تصویر می‌کشد که گویی خواننده به تماشای مستندی از دوران جنگ جهانی دوم نشسته است.
دسته دلقک ها
دسته دلقک ها
نویسنده: لویی فردینان سلین
مترجم: مهدی سحابی
انتشارات: نشر مرکز
این اثر سلین گویی دنباله‌ی دیگر آثار وی است که می‌شود گفت نیمه اتوبیوگرافی است. ماجراهای آن مربوط به روزهای جنگ جهانی اول است، البته این‌بار در لندن، از شهرهایی که دچار خرابی‌های بسیاری بر اثر حملات جنگنده‌های دشمن شد و در عین حال پناهگاهی برای آدم‌هایی که در تلاش‌اند تا از گذشته‌ی خود بگریزند. سلین در یکی از محله‌های پایین شهر لندن به روایت زندگی آدم‌هایی سطح پایین از معتاد و قاچاقچی و ولگرد و بدکاره و آدم‌کش و جنایت‌کار می‌نشیند. صورت و ظاهر زشت و سیاه چنین جامعه‌ای آدمی را به حالت نفرت و انزجار می‌کشاند، اما از سویی چشم مخاطب را به واقعیتی روشن می‌کند که در واقعیت ممکن است با دیدن این‌جور آدم‌ها از آنها روی برگرداند. مهدی سحابی ترجمه‌ی روانی از آن را در نشر مرکز چاپ و منتشر کرده است.
دکتر سِملوایس
سلین در این کتاب خود به زندگی پزشک مجارستانی، ایگنانز سملوایس، می‌پردازد. دکتر سملوایس پزشکی بود که تلاش کرد تا توجه جامعه‌ی پزشکی را به امر مهم ضدعفونی دست جلب کند، اما جامعه‌ی پزشکی آن زمان نه‌تنها این باور او را جدی نگرفتند و نپذیرفتند، بلکه او را از کارش اخراج کردند. اما اخراج سملوایس هم نتوانست او را از این امر دلسرد کند. او می‌گفت شستن دست‌ها در طول روز باعث می‌شود افراد بیمار، به‌خصوص نوزادان، به بیماری‌های عفونی مبتلا نشوند.
تفاوت بارز این اثر سلین با دیگر آثارش شاید زبان او در روایت جزئیات زندگی سلموایس است. در دکتر سملوایس دیگر خبری از آن زبان تند و خشن و صریح داستان‌های جنگش نیست، بلکه با ظرافت خاصی به بیان آزمایش‌های دکتر در اثبات اهمیت ضدعفونی‌کردن دست‌ها، پیگیری‌هایش، چالش‌های پیشِ روی دکتر و عزم راسخ او در اثبات عقیده‌اش می‌پردازد. همین زبان ظریف و منسجم از نقاط قوت این اثر سلین است که مخاطب را تا پایان روایت به‌دنبال خود می‌کشاند.
بخشی از کتاب صوتی دکتر سملوایس را بشنوید.
دکتر سملوایس
نویسنده: لویی‌فردینان سلین
گوینده: مریم محبوب
انتشارات: نشر نون
گفت‌وگو با پروفسور ایگرک
پیش‌تر در مورد زبان سلین در نگارش آثارش گفته بودیم که گاهی پیچیدگی‌ای پیدا می‌کند و برای درک آن باید انگار با آثار اولیه‌ی سلین آشنا شد، زبانش را شناخت، سپس سراغ آثار پیچیده‌اش رفت. گفت‌وگو با پروفسور ایگرک نیز جزو این قبیل آثار پیچیده است. بنابراین پیشنهاد می‌شود در خواندن آثار سلین، این کتاب را آخرِ سر بخوانید.
همان‌طور که از عنوان آن پیداست سلین به‌عنوان یک نویسنده با شخصی به اسم پروفسور ایگرک که بسیار بدبین و غیرقابل کنترل است، درباره‌ی چالش‌های نوشتن و کتاب گفت‌وگو می‌کنند. همین گفت‌وگو فرصتی را برای سلین فراهم می‌آورد تا درباره‌ی نوشتن و دوران جنجال‌برانگیز خود در ادبیات فرانسه سخن بگوید. ژانر گفت‌وگومانند آن بسیار برای مخاطب می‌تواند جذاب و گیرا باشد. دیری نمی‌گذرد که پروفسور ایگرک هویت دروغین خود را آشکار می‌کند و اتفاقاً موضوعاتی چون تظاهرکردن، شهرت‌طلبی و تربیت فردی اجتماعی که هرکدام از مسائل مهم جوامع امروز است، از جمله مسائلی است که سلین و پروفسور در گفت‌وگو با هم بدان‌ها می‌پردازند.
نمایش افسانه ای برای وقتی دیگر
نمایش افسانه ای برای وقتی دیگر
نویسنده: لویی فردینان سلین
مترجم: اصغر نوری
انتشارات: نشر مرکز
این اثر سلین از آثار استعاری اوست که در ژانر نمایشنامهای نوشته است، البته به شیوه‌ای غیرروایی. اگرچه برخی از منتقدان آن را جزو آثار داستانی و روایی سلین تلقی می‌کنند. آنری گودار در مورد آن نوشته بود که این رمان سلین گویی همچون جنگی تمام‌عیار، خشن‌ترین رمان او در برخورد با خواننده است. به هر روی، سلین این اثر خود را وقتی در سال ۱۹۵۰ در زندان کپنهاگ به جرم خیانت علیه کشور خود (فرانسه) بود، نوشت. ده ماهی را که سلین در زندان بود، از همه‌چیز و همه‌کس عصبانی بود و بداخلاق‌تر از همیشه با مروری بر تمامی درد و رنج‌های دیرینه‌اش شروع به نوشتن می‌کند. در پایان کتابی از آب درمی‌آید علیه همه چیز و همه کس؛ از دوست و دشمن و حتی خودش تا عشق و نفرت و میهن و زبان. سلین هرچه از اولین رمان خود تا آثار اخیرش تلاش کرد زبان مخصوص به خود را در ادبیات فرانسه جا بیندازد، در این کتاب حتی علیه زبان هم می‌نویسد. به همین دلیل توصیه می‌شود وقتی با زبان سلین در آثار اولیه و دو تریلوژی‌اش آشنا شدید، بعد سراغ این کتاب بروید، تا بهتر بتوانید با آن ارتباط بگیرید. مهدی سحابی به همراه اصغر نوری این اثر نمایشی سلین را در نشر مرکز چاپ و منتشر کرده‌اند.
نسخه‌ی صوتی آثار سلین
اگر علاقه داشتید آثار سلین را بشنوید پیشنهاد می‌کنیم از نشر صوتی آوانامه سفر به انتهای شب را با صدای مهبد قناعت‌پیشه تهیه کنید و بشنوید. یا معرکه را با صدای میلاد میرزایی گوش دهید. نشر ماه‌آوا کتاب جنگ را با صدای رضا عمرانی منتشر کرده است.
ترتیب پیشنهادی مطالعه‌ی کتابهای لویی فردینان سلین
اگر دوست دارید کتابهای سلین را با ترتیب خاصی بخوانید که با طرز فکر سلین و سبک او بیشتر آشنا شوید، پیشنهاد ما چنین ترتیبی است:
- مرگ قسطی
- سفر به انتهای شب
- قصر به قصر
- جنگ
- لندن
- معرکه
- ریگودون
- دسته دلقک‌ها
- شمال
- ۱نمایش افسانه‌ای برای وقتی دیگر
- دکتر سملوایس
- گفت‌وگو با پروفسور ایگرک
ترتیبی که پیشنهاد دادیم، هم از نظر سیر روایی و هم از لحاظ تحول سبک نوشتاری سلین، یک مسیر مناسب را برای آشنایی تدریجی با جهان فکری و ادبی او ارائه می‌دهد.
شروع با مرگ قسطی و سفر به انتهای شب که مشهورترین و مهم‌ترین کتابهای سلین هستند، بهترین نقطه برای ورود به دنیای او محسوب می‌شوند. مرگ قسطی نگاهی به دوران کودکی و نوجوانی دارد، درحالی‌که سفر به انتهای شب تجربه‌های سلین از جنگ و زندگی را به تصویر می‌کشد. این دو کتاب دیدگاه کلی درباره‌ی سبک و فضای فکری نویسنده ارائه می‌دهند.
با قصر به قصر، جنگ، لندن، معرکه به آثار نیمه‌خودزندگی‌نامه‌ای سلین وارد می‌شوید. این آثار به تدریج خواننده را با جنبه‌های شخصی‌تر، تیره‌تر و گاه آشفته‌تر نوشتار او آشنا می‌کنند. قصر به قصر شروع ورود به سه‌گانه‌ی جنگ و تبعید سلین است. لندن و جنگ نیز دوره‌هایی حساس از زندگی او را بررسی می‌کنند.
با ریگودون، دسته دلقک‌ها، شمال با آثار متأخر و تجربی‌تر سلین آشنا می‌شوید. در این کتاب‌ها سبک او به اوج فرم منحصربه‌فردش می‌رسد و نثر شکسته و ریتم خاصش کاملاً غالب می‌شود. خواندن این کتاب‌ها بعد از آشنایی با آثار اولیه، درک بهتری از تحول زبانی و نگرش سلین ارائه می‌دهد.
پایان این کتاب‌خوانی را به کتابهای متفاوت و جنبی سلین اختصاص دهید: نمایش افسانه‌ای برای وقتی دیگر، دکتر سملوایس، گفت‌وگو با پروفسور ایگرک. این آثار یا به مضامین خاص (مانند دکتر سملوایس) می‌پردازند یا جنبه‌ی گفت‌وگویی و نمایشنامهای دارند. این کتاب‌ها برای خواننده‌ای که با ذهنیت و سبک سلین آشنا شده، جذاب‌تر و قابل‌هضم‌تر خواهند بود.
این ترتیب باعث می‌شود خواننده ابتدا با قوی‌ترین و پایه‌ای‌ترین آثار نویسنده آشنا شود، سپس وارد بخش‌های پیچیده‌تر و تجربی‌تر شود، و در نهایت به آثار مکمل و جنبی برسد.
و در نهایت، سلین یکی از تأثیرگذارترین و جنجالی‌ترین نویسندگان قرن بیستم است که با نثر منحصربه‌فرد و سبک روایی خاصش، ادبیات را متحول کرد. آثار او ترکیبی از طنز تلخ، بدبینی عمیق و نگاه تیزبین به جامعه‌اند که خواندنشان تجربه‌ای متفاوت و چالش‌برانگیز را رقم می‌زند. اگر به دنبال رمان‌هایی با زبانی تند، روایتی سیال و نگاهی بی‌پروا به زندگی هستید، مطالعه‌ی آثار سلین قطعاً ارزشمند خواهد بود.
3 بازدید
بستن تبلیغ
آرزو شهبازی
اشتراک
ورود
0 دیدگاه ها
