معرفی ۷ کتاب روانشناسی کودک و نوجوان

کتاب‌های تربیتی را می‌توان در طبقه‌بندی‌های متفاوتی قرار داد؛ برخی کتاب‌ها در تلاش برای آموزش مهارت‌ها به کودکان هستند و برخی دیگر، راهنمایی‌هایی دارند که در راستای ایجاد و حفظ یک ارتباط قوی میان والدین و بچه‌ها به درد می‌خورد. کتابی که آرزو می‌کنید کاش والدینتان خوانده بودند، یکی از همین کتاب‌ها است که کمکتان می‌کند ارتباط خوب را میان خود و فرزندتان شکل دهید. علاوه بر این، یادتان می‌دهد که چگونه از بروز بعضی از اشتباهات پیشگیری کنید. اشتباهاتی که هرچند ناخواسته رخ می‌دهند، اما تاثیرشان بر کل فرآیند تربیت، واضح و مشهود است.

فریاد زدن یکی از رفتارها و شاید عکس‌العمل‌های هیجانی ما نسبت به چیزی باشد که با آن روبه‌رو شده‌ایم و ما را به ترس و وحشت انداخته است، نگرانمان کرده یا خیلی ساده، عصبانی‌مان کرده است. اما مسئله اصلی این است که زمانی که ما فریاد می‌زنیم، فقط صدای ما است که شنیده می‌شود، نه پیامی که می‌رسانیم و نه حرفی که سعی داریم بزنیم. این موضوع به خصوص در ارتباط با بچه‌ها هم بسیار مهم است. چراکه بچه‌ها رفتار ما را می‌بینند و از آنچه ما انجام می‌دهیم، الگو می‌گیرند.

تربیت فرزند برای اکثر ما اینطور معنا می‌شود: محیطی امن و آرام فراهم کنیم تا از این طریق بتوانیم برنامه‌ریزی‌های خود را جلو ببریم؛ برنامه‌هایی که ما برای فرزندانمان ریخته‌ایم. درست است که هدف ما به عنوان والدین چیزی جز خیرخواهی نیست، اما اگر بدانیم که این روش، مخرب است، بازهم حاضریم آن را ادامه دهیم؟

بچه‌های ما، موجوداتی جدا از ما نیستند. بچه‌های ما در حقیقت ترکیبی از وجود ما هستند و شاید همین هم دلیلی منطقی برای عشق ورزیدن به آن‌ها به ما بدهد. ما گاهی آرزو می‌کنیم چیزی را که خودمان نمی‌توانیم باشیم، در فرزندانمان ببینیم. حال اینکه چقدر این رویکرد درست یا غلط است بماند. مهم این است که ما تمام تلاش خودمان را بکنیم تا در مسیر تربیت فرزندانمان، بدون اشتباه پیش برویم. چیزی که ممکن است غیر ممکن به نظر برسد، این است که اجتناب از اشتباه، غیرممکن است، اما دانستن برخی از موارد و مسائل تربیتی به ما کمک می‌کند تا این مسیر را بدون پستی و بلندی و یا حداقل با تنش‌های کمتری پشت سر بگذاریم.

اگر بچه‌ها با یک کاتالوگ متولد می‌شدند که همه چیز را درباره‌شان به والدین می‌گفت، خیلی خوب بود. اما متاسفانه چنین چیزی امکان ندارد. کودک در هر لحظه رشد می‌کند، بزرگ می‌شود، نیازهای متفاوتی دارد، مهارت‌های مختلفی به دست می‌آورد و همین می‌تواند والدین را حسابی گیج کند. چه اتفاقی دارد رخ می‌دهد؟ چطور کودکی که تا دیروز، بیست ساعت در شبانه‌روز می‌خوابید، از امروز به پرانرژی‌ترین و بیدارترین بچه دنیا تبدیل شده است؟ من به عنوان پدر یا مادر حالا باید چگونه رفتار کنم؟ انجام دادن کارهایی که تا دیروز اهمیت نداشت، امروز چه اهمیتی پیدا کرده‌اند؟

کودک سه ساله، کم‌کم می‌تواند به عضوی مستقل تبدیل شود. کارهایی حیرت‌انگیز انجام دهد و اطرفیانش را غرق در شادی و لذت کند. بدون حضور مادر یا پدرش در کلاس‌ها و جمع‌های دوستانه حاضر شود و با گفتار و کلامش، دیگران را هم از دنیای درونی خود باخبر و آگاه کند.

تا اینجا تمام صحبت درباره این بود که وقتی کودک به دنیا آمد، چگونه او را تربیت کنیم اما اگر هنوز دو به شک هستید که اصلا پای یک موجود دیگر را به این دنیا باز کنید یا نه، سراغ فصلنامه شماره هجده ترجمان بروید. آنجا مقالات و یادداشت‌های بسیاری می‌خوانید که نوشته آدم‌هایی با دغدغه مشابه شما است.