نویسنده: عباس معروفی
انتشارات: گروه انتشاراتی ققنوس
بهترین کتابهای عباس معروفی و ترتیب خواندن آنها
10,201 بازدید
در این یادداشت می‌خواهیم شما را با بهترین کتابهای عباس معروفی آشنا کنیم. اگرچه در این مختصر نمی‌شود حق مطلب را به‌طور کامل ادا کرد، اشاره‌ای جزئی می‌تواند بخشی از تلاش‌های این نویسنده‌ی پرکار و پویا را نمودار گرداند. در ادامه پس از معرفی کوتاهی از عباس معروفی توضیحاتی در مورد هر کدام از کتابهای وی می‌دهیم تا رهنمونی برای شناخت بهتر معروفی، برای آنهایی که تازه می‌خواهند آثار وی را بخوانند، باشد.
معرفی مختصر عباس معروفی
عباس معروفی متولد اردیبهشت ۱۳۳۶ در تهران بود. خانواده‌اش بازاری و اهل سنگسر سمنان بودند. مجبور بود دیپلم ریاضی بگیرد، اما در دانشگاه در پی علاقه‌ی خودش هنرهای دراماتیک خواند. به‌واسطه‌ی محمد محمدعلی و محمدعلی سپانلو به هوشنگ گلشیری معرفی شد. بنا به گفته‌ی خودش توانست نکته‌های بسیار داستان‌نویسی را از گلشیری و سپانلو بیاموزد. معروفی در زمینه‌های روزنامه‌نگاری و موسیقی هم علاقه و استعداد داشت. سال‌های ۱۳۶۶-۱۳۶۹ مدیر ارکستر سمفونیک تهران شد. در سال ۱۳۶۹ هم مجله‌ی گردون را تأسیس کرد. معروفی در طول زندگی‌اش شغل‌های گوناگون و بی‌ارتباط به همِ بسیاری را تجربه کرد، اما هیچ‌گاه از نوشتن دست نکشید؛ حتی وقتی مجبور شد برای نجات جانش نیمی از عمرش را در غربت بگذراند. معروفی پس از تحمل مشقات بسیار، خانه‌ی هنر و ادبیات صادق هدایت را در برلین آلمان راه‌اندازی کرد؛ جایی که هم کتاب‌فروشی داشت و هم دو اتاق برای برگزاری کلاس‌های نویسندگی. بنا به گفته‌ی خود معروفی، وی اولین ناشر ایرانی است که به سایت آمازون پیوسته است و حدود ۱۰۰ کتاب را در این سایت قرار داده است. توصیه‌ی همیشگی او در برابر سانسور این است که هرچقدر با بی‌قانونی جلوی نوشتن و تفکر آزاد را بگیرند، ما از آنها قوی‌تریم و می‌توانیم دیوارهای سانسور را فرو بریزیم. معروفی در شهریور ۱۴۰۱ بر اثر سرطان در برلین درگذشت.
معرفی بهترین کتابهای عباس معروفی
در ادامه این یادداشت به معرفی بهترین کتاب های عباس معروفی پرداخته‌ایم؛ همراه ما باشید.
بستن تبلیغسمفونی مردگان
سمفونی مردگان (۱۳۶۸) روایت دردسرهای یک روشنفکر در دهه‌های ۱۳۱۰ تا ۱۳۳۰ است. آیدین، شخصیت اصلی داستان، شاعر جوانی است که در مقابل سنت‌های غلط پدر خود می‌ایستد. خانواده‌ی آیدین نمونه‌ی کوچکی از جامعه‌ی ایران معاصر است و هرکدام از شخصیت‌ها (یوسف، آیدا و آیدین و اورهان: فرزندان یک تاجر اردبیلی) طبقه‌ای از مردم را نمایندگی می‌کند. به نظر منتقدان، همین موضوع علت محبوبیت این رمان در بین خوانندگان ایرانی است، چراکه با خواندن آن با واقعیت جامعه‌ی ایرانی آشنا می‌شوند.
این رمان در سال ۲۰۰۱ جایزه‌ی بنیاد انتشارات ادبی فلسفی سورکامپ را از آنِ خود می‌کند.
الهام مهویزانی، پژوهشگر ادبیات معاصر، کتابی دارد با عنوان مرگ رنگ که نقد و بررسی سمفونی مردگان عباس معروفی است. برای مخاطبانی که تمایل دارند بعد از خواندنِ داستانْ نقد و تحلیلی هم از آن بخوانند، این کتاب پیشنهاد می‌شود.
این کتاب دو نسخه صوتی دارد. یک نسخه با صدای حسین پاکدل و نسخه دیگر با صدای آرمان سلطان‌زاده و همکارانش تولید و تهیه شده‌است که با توجه به نظر مخاطبان کتاب صوتی خوبی از آب درآمده است.
پیشنهاد می‌کنیم یادداشت «نقد کتاب سمفونی مردگان» را هم بخوانید.
بخشی از کتاب صوتی سمفونی مردگان را بشنوید.
سمفونی مردگان
نویسنده: عباس معروفی
گوینده: حسین پاکدل
انتشارات: آوانامه
سال بلوا
سال بلوا (۱۳۷۱) داستانی رئال است که مثل رمان سمفونی مردگان به سبک جریان سیال ذهن نوشته شده است. یعنی شخصیت اول داستان که خودش ماجراها را راویت می‌کند، در زمان حال بازگشتی به خاطرات خود می‌کند و در لایه‌های تودرتوی گذشته می‌چرخد و خاطرات خود را مرور می‌کند. نوش‌آفرین راوی اول شخصْ دختر سرهنگ نیلوفری است که با خانواده‌اش در سنگسر سمنان زندگی می‌کنند. سرهنگ نیلوفری تلاش زیادی می‌کند تا در شغلش پله‌های ترقی را بپیماید که بتواند آینده‌ی خوبی برای دخترش رقم بزند، اما تقدیرگرایی شخصیت‌های داستان باعث می‌شود که تسلیم تقدیر بشوند و ماجراها جور دیگری رقم بخورد.
عاطفه رضوی به‌تنهایی کتاب سال بلوا را به‌صورت صوتی خوانده و تولید کرده که در نوع خودش جذاب و شنیدنی است.
پیشنهاد می‌کنیم یادداشت «نقد کتاب سال بلوا» را هم بخوانید.
بخشی از کتاب صوتی سال بلوا را بشنوید.
سال بلوا
نویسنده: عباس معروفی
گوینده: عاطفه رضوی
انتشارات: آوانامه
پیکر فرهاد
پیکر فرهاد (۱۳۸۱) ادای دین نویسنده به نویسنده‌ی محبوبش، یعنی صادق هدایت است. بنا به گفته‌ی خود معروفی، پیکر فرهاد یک ضدرمان است. در آن فروغ فرخزاد را به مصاف صادق هدایت برده است تا یکی از آنها به حرف بیاید. رمانی که یکی آن را می‌بافت و دیگری بازش می‌کرد. معروفی که از همان اولین اثرش مرزی میان واقعیت و تخیل و رؤیا و افسانه قائل نمی‌شد و به‌نوعی آن را از بین برده بود، در پیکر فرهاد تعداد افسانه‌هایی که با واقعیت اصلی داستان در هم می‌آمیزد، از حد خارج می‌شود.
دریاروندگان جزیره آبی تر
ساختار این کتاب به این صورت است که چهار بخش عطر یاس، آخرین نسل برتر (دو مجموعه‌ای که اول به‌صورت مستقل چاپ شد)، برش‌های کوچک و چند داستان دیگر دارد و هر بخش شامل تعدادی داستان کوتاه، بعضاً یک صفحه‌ای، است. خواندن این مجموعه داستان علاوه بر تنوعی که در مضامین داستان‌ها وجود دارد و همه‌جور مخاطب و سلیقه‌ای را راضی می‌کند، جذابیت مخصوص به خود را دارد، چراکه محصول تمام سال‌های نویسندگی معروفی است.
بخشی از کتاب صوتی دریاروندگان جزیره آبی‌تر را بشنوید.
دریاروندگان جزیره آبی‌تر
نویسنده: عباس معروفی
گوینده: شاهین علایی‌نژاد
انتشارات: نوین کتاب گویا
فریدون سه پسر داشت
فریدون سه پسر داشت (۱۳۸۲) ماجرای این رمان واقعی است و به وقایع پیش و پس از انقلاب ۱۳۵۷ و کشتار مبارزان سیاسی و روشنفکران در آن سال‌ها می‌پردازد. مجید امانی مبارزی سیاسی و از کمونیست‌های فعال است که اکنون تبعید شده و به‌دلیل مشکلات روانی‌ای که دارد در آسایشگاهی در آلمان نگه‌داری می‌شود. مجید که روایت بخشی از رمان را بر عهده دارد، به‌دلیل همین اختلالات روانی‌اش معلوم نیست که روایتش واقعی است یا خیالی.
وقتی معروفی آن را برای مجوز چاپ به وزارت ارشاد داد، اصلاحات و حذفیات بسیاری لازم داشت. در نهایت معروفی که می‌دید با اعمال این تغییرات متنش بی‌یال و دم و شکم خواهد شد، به‌صورت رایگان در اینترنت آن را منتشر کرد. نسخه‌ی کاغذی آن در آلمان از سوی نشر گردون چاپ شد. در سال ۲۰۱۶ هم به آلمانی ترجمه شد.
ذوب‌شده
ذوب‌شده (۱۳۸۸) ماجراهای نویسنده‌ای است که تحت اوضاع خاصی ناچار می‌شود به قصه‌نویسی روی بیاورد، اما چنان غرق این مسئله می‌شود که در نهایت در قصه‌های خود گم می‌شود. معروفی اشاره کرده که این داستان بیست‌وشش سال دیر به دست خوانندگانش رسیده است؛ یعنی می‌شود گفت به سال ۱۳۶۲ برمی‌گردد.
تماماً مخصوص
تماماً مخصوص (۱۳۸۹) عباس ایرانی راوی رمان تماماً مخصوص، روزنامه‌نگاری تبعیدی است که پس از ازسرگذراندن دهه‌ی پرتلاطم و آشفته‌ی دهه‌ی شصت مجبور می‌شود از ایران فرار و به آلمان مهاجرت کند. فیزیک خوانده اما چون علاقه‌ای نداشته ادامه نداده است. عباس ایرانی آدمی معمولی است، از خانواده‌ای معمولی. در طول عمرش فقط دوبار سفر کرده، یک‌بار با فرار به پاکستان خود را به آلمان می‌رساند و دیگر سفر به قطب شمال با دوست آلمانی‌اش. عنوان تماماً مخصوص بر پیشانی هر چیزی در این رمان می‌نشیند؛ از سفرهای عباس تا زندگی وی و مشخصاً شخصیت وی. نویسنده در ابتدای رمان نوشته است: «و آن مرغی است که کنار شط از تشنگی هلاک می‌شود، از بیم آن که اگر بنوشد آب شط تمام شود.» فضای رمان بخشی رئال و بخشی دیگر رؤیایی و سوررئال است.
نام تمام مردگان یحیاست
نام تمام مردگان یحیاست (۱۳۹۷): در جایی از داستان می‌خوانیم که این‌ها همه افسانه‌ای است که به واقعیت شباهت داشت. نویسنده به کمک داستان زکریا که در پیری بچه‌دار می‌شود، در شصت‌وشش‌سالگی صاحب پسری می‌شود به اسم مندل؛ پسری که اولین فرزند داور هیزم‌شکن نیست. وی در طول رمان داغ شش فرزند خود را که نام یکی از آنها یحیی است می‌بیند، حدوداً هفت سال بعد مندل به دنیا می‌آید و این بخش از رمان هم با الگوی داستان اصحاب کهف، ماجرا در خواب مندل رخ می‌دهد.
مجموعه داستان‌های عباس معروفی
در ادامه مجموعه داستان‌های عباس معروفی را معرفی کرده‌ایم:
روبه‌روی آفتاب (۱۳۵۹)
اولین مجموعه داستان معروفی در سال ۱۳۵۹ است که در تهران منتشر شد. اولین تجربه‌ی داستان‌نویسی معروفی که البته نشان از نویسنده‌ای بااستعداد دارد.
آخرین نسل برتر (۱۳۶۵)
شامل چندین داستان کوتاه است و نویسنده در هر داستان شخصی را به‌عنوان نسل برتر معرفی می‌کند. «آخرین نسل برتر» و «موری» ازجمله داستان‌های این مجموعه است. اولی ماجرای یک مربی تیم کشتی است که به‌همراه تیمش برای مسابقات به مصر رفته‌اند. اما هوس‌بازی این مربی کار دست خدمتکار هتل می‌دهد. یک شب خدمتکار را به اتاق خود می‌کشاند و در را قفل می‌کند. همین که برمی‌گردد می‌بیند آن خدمتکار لبه‌ی پنجره نشسته و پیش از آنکه مربی به سمتش برود خود را به پایین پرت می‌کند. موری در زبان سنگسری مرور خاطرات در سوگ عزیز ازدست‌رفته است. مهندس کیومرث از مخالفان حکومت تیرباران می‌شود. مأموران لباس‌شخصی اجازه‌ی دفنش را نمی‌دهند. مردم با یورشی جنازه را در قبر می‌گذارند ولی مأموران تهدید می‌کنند که شب سراغ جنازه می‌آیند و آتشش می‌زنند. سرانجام خانواده‌ی مهندس کیومرث و همسایه‌شان شبانه جنازه را بیرون می‌آورند و پشت دیوارهای مخروبه‌ی امام‌زاده دفن می‌کنند.
شاهزاده برهنه (۱۳۹۷)؛ چرخ گردون (۲۰۱۵)؛ کتاب دوم (۲۰۱۵): از دیگر عناوین مجموعه‌داستان معروفی است.
نمایشنامه‌های عباس معروفی
آن شصت نفر، آن شصت‌هزار (۱۳۶۱)، تا کجا با منی (۱۳۶۱-۱۳۶۳): عنوان دو نمایشنامه از معروفی است.
ورگ (۱۳۶۵)
نمایشنامه‌ی ورگ که اول بار سال ۱۳۶۵ منتشر شد، ماجرای ایل سنگسر، همان ایلی که خود نویسنده بدان تعلق دارد، است. وی تصویری از جابه‌جایی قدرت در میان ایل سنگسر و محیط زندگی‌شان به دست می‌دهد که حاوی اطلاعات جامعه‌شناختی ارزشمندی است.
بخشی از کتاب صوتی ورگ را بشنوید.
ورگ
نویسنده: عباس معروفی
گوینده: گروه گویندگان
انتشارات: نوین کتاب گویا
دلی‌بای و آهو (۱۳۶۶)
ماجرای این نمایشنامه در ترکمن صحرا اتفاق می‌افتد. دلی‌بای و آهو با بر هم زدن سنت خانوادگی هر کدامشان، با یکدیگر ازدواج می‌کنند. قاراچوگا که نامزد آهو از دوران بچگی بوده کینه‌ی دلی‌بای را به دل می‌گیرد و می‌خواهد که عروسی این دو را به عزا تبدیل کند. شب عروسی همین کار را هم می‌کند. دلی‌بای را می‌کشد؛ آهو از این اتفاق آواره‌ی کوه و بیابان می‌شود و قاراچوگا نزد پدر دلی‌بای می‌رود و امان می‌خواهد. پیرمرد پس از مدتی پناه‌دادن به وی بیرونش می‌کند و به او می‌گوید برو آهو را پیدا کن. در نهایت قاراچوگا هم سرگردان و آواره‌ی کوه‌ها می‌شود.
آونگ خاطره‌های ما و دو نمایشنامه‌ی دیگر (۱۳۸۲)
انتشارات ققنوس سه نمایشنامه‌ی آونگ خاطره‌های ما، دلی‌بای و آهو و ورگ معروفی را در یک مجلد چاپ کرد. نمایشنامه‌ی آونگ خاطره‌های ما طبق معمول اجازه‌ی انتشار پیدا نمی‌کند؛ حتی حسین عاطفی، از کارگردانان مطرح تئاتر در سال ۱۳۷۴ چند ماهی آن را برای اجرا تمرین می‌کند، اما اجرای او هم اجازه پیدا نکرد.
و خدا گاو را آفرید (۱۳۹۷)
این نمایشنامه همان آونگ خاطره‌های ما است که از ابتدا نام آن و خدا گاو را آفرید بود و پس از اینکه نامش را عوض کردند باز هم اجازه‌ی انتشار نیافت و توقیف شد، معروفی سال‌ها بعد در آلمان و در انتشاراتی خودش آن را با همان عنوان اولش در ۱۰۹ صفحه چاپ کرد.
شعرهای عباس معروفی
- نامه‌های عاشقانه و منظومه‌ی عین‌القضات و عشق (۲۰۱۱): این کتاب که معروفی خودش آن را چاپ کرده مجموعه‌ای از نامه‌های شعرگونه‌ی معروفی به پونه ایرانی است. در ابتدای کتاب آمده که حروف سیاه نوشته‌های خودش و حروف نازک نوشته‌های بانوی من (پونه ایرانی) است.
- چهل‌ساله‌تر از پیامبر (۲۰۱۸)
فعالیت عباس معروفی در مجله
- مجله موسیقی آهنگ
- مجله ادبی گردون: ماهنامه‌ای ادبی، فرهنگی و اجتماعی بود که طی سال‌های ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۴ به سردبیری معروفی منتشر می‌شد. حملات افراد مختلف و تشکیل دادگاه‌های متعدد علیه این مجله و سردبیر آن که در نهایت حکم صادره از اعدام به ۳۵ ضربه شلاق و شش ماه زندان تغییر یافت، باعث شد معروفی به‌ناچار به آلمان مهاجرت کند.
- مجله ادبی آیینه اندیشه: در سال ۱۳۷۱ از این مجله فقط سه شماره چاپ شد و پس از آن توقیف شد.
فعالیت‌های پژوهشی عباس معروفی
- این سو و آن سوی متن: درس‌ها و تجربه‌های داستان و رمان (۱۳۹۰): همان‌طور که از عنوان آن برمی‌آید این کتاب حاصل تجربه‌های معروفی در زمینه‌ی داستان و رمان است. خودش در ابتدای کتاب نوشته است که «این‌سو و آن‌سوی متن حاصل یک عمر خواندن و نوشتن و تجربه و کار، حیثیت داستانی من است.»
ترجمه‌های عباس معروفی
- مسیو ابراهیم: اریک امانوئل اشمیت، ترجمه‌ی معروفی و وحید مقدم
ترتیب خواندن کتابهای عباس معروفی
شاید اگر ترتیب خواندن آثار داستانی عباس معروفی را براساس نگارش آنها پیشنهاد بدهیم، اندکی ساده‌انگارانه در نظر مخاطب جلوه کند، اما حقیقت این است که هر شاعر و نویسنده‌ای را با بررسی آثارشان به‌ترتیب نگارش می‌توانیم بشناسیم و سیر و سلوک ادبی وی را ارزیابی کنیم و بسنجیم. البته در این بین پیش می‌آید که به دلایلی آن نویسنده یا شاعر در دوره‌ای از زندگی ادبی‌اش موفق عمل نکرده و خودش هم از آن اثرش رضایت ندارد؛ یا آنکه برای تنوع بهتر است آن را که موضوعی خاص دارد لابه‌لای دیگر داستان‌ها خواند. به هر روی، من این ترتیب را برای آثار داستانی معروفی پیشنهاد می‌کنم که با توجه به توضیحات داستان‌ها در بالا به‌نوعی سیر زندگی نویسنده را می‌توان دنبال کرد؛
- سمفونی مردگان
- سال بلوا
- نام تمام مردگان یحیاست
- فریدون سه پسر داشت
- تماماً مخصوص
- مجموعه داستان دریاروندگان جزیره‌ی آبی‌تر
- پیکر فرهاد
- ذوب‌شده
- آونگ خاطره‌های ما و دو نمایشنامه‌ی دیگر
- روبه‌روی آفتاب
جمع بندی
در پایان، عباس معروفی با آثار متنوع و خاص خود، تأثیر زیادی بر ادبیات معاصر ایران گذاشته است. از رمان‌های برجسته‌ای چون سمفونی مردگان که روایتگر داستان‌های اجتماعی و انسانی است، تا سال بلوا که به سبک جریان سیال ذهن نگارش یافته و شخصیت‌ها را در مقابل تقدیرگرایی قرار می‌دهد، تمامی آثار او نه تنها بازتاب‌دهنده تحولات تاریخی و فرهنگی جامعه ایرانی هستند، بلکه از دیدگاه‌های فلسفی و انسانی نیز غنی‌اند. همچنین، پیکر فرهاد به‌عنوان ادای دین نویسنده به صادق هدایت و پرده‌برداری از افسانه‌ها و واقعیت‌ها، نشان از توانمندی عباس معروفی در درهم‌آمیختن تخیل و واقعیت دارد.
عباس معروفی نه تنها به خوانندگان ایرانی، بلکه به علاقمندان به ادبیات معاصر در سطح جهانی، الگویی از نویسندگی مستقل و جسورانه ارائه داده است. آثار او، برای کسانی که می‌خواهند عمق فرهنگ ایرانی را در لایه‌های مختلف آن کشف کنند، گزینه‌های بسیار ارزشمندی هستند.
طاقچه پلی است به دنیای بی‌کران کتابهای الکترونیکی و صوتی؛ جایی که هر داستان، دری به جهانی تازه می‌گشاید. در فروشگاه کتاب طاقچه، با چند کلیک می‌توانید کتاب دلخواهتان را بخرید و هر لحظه و هر کجا، از خواندن یا شنیدن آن لذت ببرید.
10,201 بازدید
بستن تبلیغ
آرزو شهبازی
اشتراک
ورود
0 دیدگاه ها
