سمفونی زندگی یک نویسنده: عباس معروفی و آثارش

دانلود کتاب صوتی

«سمفونی مردگان» نه‌تنها معروف‌ترین اثر عباس معروفی که یکی از شناخته‌شده‌ترین و پرفروش‌ترین آثار ادبیات معاصر ایران است. این کتاب برنده‌ی جایزه‌ی سال ۲۰۰۱ از بنیاد ادبی فلسفی سورکامپ آلمان شد و به زبان‌های آلمانی، انگلیسی، عربی، ترکی و… ترجمه شده است.

داستان آیدین اورخانی و خانواده‌اش

داسـتان دربـاره‌ی خانـواده‌ی شـش نفره‌ای است که در اردبیل زندگی می‌کنند و روایت آن سرشار از حس نیرومند دلمردگی است. حسی که قهرمان آن غلتیده در خون شهادت دست و پا می‌زند. ماجرای داستان بین سال‌های ۱۳۱۰ تا ۱۳۳۰ شمسی می‌گذرد و شخصیت اصلی «آیدین» نام دارد. آیدین نماد قشر آگاه، روشن‌فکر و هنرمند جـامعـه اسـت. امـا همیـن هنرمنـد بـودن، سرآغاز تقابل است؛ تقابل هنر، دانش و آگاهی با فرهنگ معیوب و تفکرات منحط و متحجّر.

پدرِ خانواده «جابر اورخانی» مغازه‌ای در دالان کاروان‌سرای آجیل‌فروش‌ها و خانه‌‌ای بزرگ در شمال سرداب دارد. او که اسمش، خصوصیاتش را نیز بازتاب می‌دهد، مانند مردهای نسل قدیم، پایبند به سنّت‌ها است. مردی که لحظه‌ای نظر مخالف را برنمی‌تابد و سعی می‌کند فرزندانش همان مسیری را بروند که خودش می‌خواهد.

جابر سه پسر دارد که بزرگ‌ترین آن‌ها «یوسف» ـ‌در حادثه‌ای که در کودکی برایش اتفاق افتاده‌ـ مانند تکه‌لاشه‌ای در گوشه‌ی خانه در بستر است. این پسر در ادامه‌ی داستان از حالت انسانی خارج می‌شود و مانند حیوانی زبان‌بسته، تمام وقت در سکوت مطلق مشغول نشخوار کردن است.

پسران دیگرش «آیدین» و «اورهان» هستند. پدر در وصیت‌نامه‌ی پس از مرگش، تمام دارایی را بین این دو نصف می‌کند و موضوع حسادتِ برادر به برادر، افزون بر حسادتِ پدر به پسر در داستان برجسته‌ می‌شود.

آیدا، خواهر دو قلوی آیدین است که سرنوشتش تأثیر به‌سزایی بر افکار و مسیر زندگی آیدین می‌گذارد. زندگی آیدا نیز مانند سایر شخصیت‌های اصلی داستان، به شکلی دردناک پایان می‌یابد.

اورهـان، برادر کوچک‌تر آیدیـن، تصمیم دارد راه پدر را ادامه دهد. ولی حس حسادت به آیدین، زنـدگی خـود و بـرادرش را تبـاه می‌کنـد. اورهـان برای رسیدن به اهدافش، از هیچ اقدامی، حتی برادرکشی، هراسی ندارد؛ گویا قابیل‌ها از ابتدای خلقت بشر حضور داشته‌اند و هرگز زمین از وجود آنان خالی نخواهد شد.

پایان داستان

در ادامه‌ی داستان، شخصیت‌های دیگری وارد می‌شوند و هر کدام نقشی دارند. یکی از این شخصیت‌ها «سورملینا» است. دختری ارمنی که پدرش به آیدینِ فراری از دستِ خانواده، پناه می‌دهد. آیدین، سورمه را برای ماه‌ها، هر روز در زیرزمینی می‌بیند و در تب عشقش گرفتار می‌شود.

در سمفونی مردگان عباس معروفی هیچ‌کس محکوم نیست. هرکس می‌آید و حرفش را می‌زند و می‌رود. قضاوت و تصمیم‌گیری به خواننده واگذار می‌شود.

در انتهای داستان تابلوی زیبایی پیش روی خواننده است. طناب مرگی دور گردن پیچیده شده و بدنی درون آب فرو رفته و همه چیز در درهم برهمی واژگون کننده‌ای به پایان می‌رسد. این آخرین تصویر آهنگینِ کتاب، پدیده‌‌ای ناگهانی، خودجوش، بدون انگیزه‌ی عقلانی و بسیار دور از دل‌مشغولی‌های امروزه‌ی زندگی است.

دانلود کتاب صوتی

«دار سایه‌ی درازی‌ داشت‌. وحشتناک‌ و عجیب‌. خورشید که‌ برمی‌آمد، سایه‌اش‌ از جلو همه‌ی مغازه‌ها و خانه‌ها می‌گذشت‌.»

سال‌ بلوا با این‌ صحنه شگفت‌ آغاز می‌شود. زمانِ تاریخیِ داستان، اواخر سلطنت رضا شاه، وقایع شهریورِ بیست و سال‌های جنگ جهانی دوم است. داستان در هفت شب اتفاق می‌افتد. راویِ شب‌های زوج، دانای کل (نویسنده) و راوی شب‌های فرد، شخصیت اصلی یعنی «نوشا» (نوش‌آفرین) است. دختری‌ که‌ پدرش‌ سرهنگ‌ است‌ و در آرزوی‌ صعود از پله‌های‌ ترقی‌ مدام‌ سقوط‌ می‌کند. سرهنگ‌ هرگز به‌ پایتخت‌ خوانده‌ نمی‌شود.

نو‌شا نیز به‌ جای‌ آن‌که‌ همسر ولی‌عهد و ملکه‌ی ایران‌ شود، به‌ ناچار همسر یک پزشک می‌شود. در حالی نوشا دل‌ سپرده‌‌ی عشق‌ کوزه‌گری‌ غریب‌ است و ازدواجش نتیجه‌ی شومی دارد.

در این کتاب شخصیت‌های دیگری هم وجود دارند. «ملکومِ»آلمانی قصد دارد یک پل بزرگ از کوه «پیغمبران» به «کافرقلعه» بزند. «رزم‌آرا» قبله‌نمای جدیدی ساخته و خانه به خانه می‌گردد و مردم را در دین خود به شک می‌اندازد. سروان «خسروی» فرمان‌دار نظامی شهر، تصمیم می‌گیرد برای خواباندن آشوب، چوبه‌ی داری برپا کند. همه مخالفند، معلم‌ها به رهبری حسینا اعتراض و تحصن می‌کنند. سروان در پاسخ به اعتراض، کتابخانه‌ی شهر را به آتش می‌کشد و سایه‌ی «دار» مدام بر سر اهالی شهر سنگینی می‌کند.

دانلود کتاب

«صدای دریا از دور می‌آید. هابیل و قابیل پایان سرنوشت خود را در خلیج پر رمز و راز آغاز می‌کنند و دریاروندگان جزیره‌ی آبی‌تر، صید مروارید را از یاد می‌برند.
آن‌چه می‌ماند، غروب خورشید بر فراز کپرهاست.»

«عطر یاس»، «آخرین نسل برتر»، «برش‌های کوچک» و… جمع شده‌اند تا مجموعه‌ای از داستان‌های عباس معروفی را در کتابی به نام «دریاروندگان جزیره‌ی آبی‌تر» پدید آورند.

در این داستان‌ها غمی پنهان وجود دارد که به خواننده منتقل می‌شود و می‌ماند. بدون این‌که خواننده بداند از کجای داستان غمگین شده است. در روزگاری که پول معیار سنجش ارزش‌هاست، مردها در داستان‌های معروفی بار سنگین تنهایی و غم را بر دوش می‌کشند و زن‌ها رانده شده، مظلوم و ستم‌دیده هستند. آن‌که قربانی شده است، غمی جداگانه دارد و آن‌که در حال قربانی شدن است، غمی دیگر دارد.