بهترین کتاب‌ها درباره حضرت ابوالفضل (ع)

کتاب سقای آب و ادب نوشته‌ی سید مهدی شجاعی یکی از بهترین کتاب‌ها در باب شناخت و زندگی نامه حضرت عباس از کودکی تا شهادت است. نویسنده سعی کرده با ترکیب ارجاعات به مستندات تاریخی و استفاده از ذوق هنری و شاعرانه‌ی خود کتابی زیبا در وصف علمدار باوفای دشت کربلا به ثبت برساند. کتاب ۱۰ فصل دارد که هر کدام از این بخش‌ها به مواجهه‌ی حضرت عباس با ائمه و اطرافیان نزدیکش پرداخته است. فصل‌ها شامل عباسِ علی، عباسِ ام‌البنین، عباسِ عباس، عباسِ سکینه، عباسِ مواسات، عباسِ زینب، عباسِ ادب، عباسِ حسین، عباسِ فرشتگان، عباسِ فاطمه است. لطافت و هنرنمایی بی‌نظیر شجاعی در فصل عباسِ فرشتگان که شرحِ مدح فرشتگان از عباس ابن علی است به اوج خود رسیده که نشان‌دهنده‌ی ارادت خالصانه‌ی نویسنده به حضرت ابوالفضل است.

ماه به روایت آه اثر ابوالفضل زرویی نصرآباد توسط نشر نیستان به چاپ رسیده است. زرویی در بین اهل قلم به طنزنویسی مشهور است اما در این کتاب به خوبی توانسته وقایع زندگی‌ِ ماه بنی هاشم را از قبل تولد تا بعد شهادت او را از دیدگاهی متفاوت بنویسد. همه‌ی شیعیان از ارادت و ادب حضرت ابوالفضل و فداکاری‌های این عزیز آگاه هستند اما زرویی در این اثر با استناد به کتاب‌ها و منابع معتبر تاریخی و مذهبی توانسته ابعاد ناشنیده‌ای را به خوانندگان معرفی کند که در جای خودش کم‌نظیر است. نکته مهم اینکه فصل‌های این کتاب تنها از زبان اطرافیان و عزیزان حضرت ابوالفضل نیست بلکه به‌عنوان مثال فصلی به نام شبث بن ربعی وجود دارد که از زبان فردی است که در لشکر سپاه ظلم علیه حسین (ع) قرار گرفته است. فردی که قبلا از شیعیان علی بود اما حال حتی با اینکه می‌داند حرف حق در کدام سو گفته می‌شود اما حاضر نیست حر دیگری شود.

جای خالی عباس را می‌­توان کتابی عباس‌پژوه دانست. از این منظر که نویسنده، نه فقط با تکیه بر بیان احساسات، که با تمرکز بر شناخت لایه‌های عمیق وجودی این حضرت، خواننده را به تامل و تفکر درباره‌ی زندگانی و ساختار رفتاری این نازنین نوه‌ی پیامبر وامی‌دارد. همچنین در اواخر کتاب زیارت‌نامه‌ی این حضرت را به شرح و تحلیل نوشته شده است که خواندن این اثر را برای عاشقان عباس (ع) بسیار دلنشین کرده است. این کتاب توسط حجت الاسلام سید علی‌اصغر علوی، پژوهشگر و طلبه حوزه علمیه قم نگاشته شده، وی بیش از ۵۰ کتاب در ژانر مذهبی و عاشورا نوشته است که اکثر آن‌ها را می‌توانید از طاقچه خرید و مطالعه کنید.

در متون مذهبی و دینی کفیل به کسی گفته می‌شود که حمایت و سرپرستی افراد و یا اموری را به عهده می‌گیرد. همانند حضرت عباس که با دلیری و رشادت تا آخرین لحظات زندگی‌اش، پشتیبان سالار شهیدان و اهل بیتش بود. کمتر انسانی را می‌توان در تاریخ نام برد که تا این اندازه از وجود گرانقدر خود برای پاسداری از خانواده و هم‌رزمانش بگذرد. تنها عباس است که حتی وقتی دو دست نازنینش را بریدند، باز هم تلاش کرد تا مشک آب را به تشنه لبان کربلا برساند. ناهید حسن پور نویسنده‌ی کتاب کفیل، با نوشتن روایت‌های کوتاه از جان‌فشانی‌های حضرت ابوالفضل و با شرحِ وقایع کربلا تلاش کرده نه فقط گوشه‌ای از ایثارگری‌های این حضرت را بازگو کند که با لحنی ساده باعث شده درک این روایت برای هر سنی قابل فهم و لمس باشد.

سقای دیگر از معدود کتاب‌هایی در مورد زندگی و رشادت‌های پرچم‌دار سپاه امام حسین (ع) است که به صورت نمایشنامه نوشته شده است. این کتاب با نثری منحصر‌به‌فرد به بازگویی پرافتخارترین لحظات زندگی‌ِ این بزرگوار می‌پردازد. نویسنده با گریز به گذشته و توصیف دلیری‌های عباس ابن علی در جنگ صفین و برگشت به حوادث دشت کربلا توانسته چنان اثری تاثیرگذاری را مکتوب کند که به خواننده کمک می‌کند تا اتفاقات آن دو رویداد مهم و تاثیرگذار تاریخی را به راحتی تصویرسازی ذهنی کند. سقای دیگر نوشته‌ی صادق عاشورپور است که توسط نشر نیستان به چاپ رسیده است. عاشورپور در ابتدای کتاب خاطرنشان کرده که پس از خواندن کتاب سقای آب و ادب شیفته‌ی قلم سیدمهدی شجاعی شده و پس از کسب اجازه از او، سقای دیگر را با الهام از آن اثر نوشته است.

اگر دلیل تحمل مبارزه با دشمن بعثی را در هشت سال دفاع مقدس فقط شهامت رزمندگان ندانیم، بی‌شک توسل به ائمه و معصومین از دیگر دلایل اصلی پیروزی حق برعلیه باطل بود. چه بسیار دلاورانی که با ذکر یا عباس پا به میدان جنگ گذاشتند و چه بسیار شهیدانی که در لحظه‌ی شهادت ذکر یا ابوالفضل بر لبانشان جاری بود. کتاب راهیان علقمه، بازگو کننده چهل روایت کوتاه از خاطرات و تجربیات دلدادگی شهدای جنگ تحمیلی است به سقای دشت کربلاست که توسط جمعی از نویسندگان نگاشته و انتشارات شهید ابراهیم هادی آن را روانه بازار کرده است.

کتاب ماه‌ترین نوشته‌ی باقر شریف القریشی است که توسط محمد صالحی و غلامرضا حمصیان کاشانی ترجمه و توسط انتشارات موعود عصر به چاپ رسیده است. این اثر خواندنی به چند بخش تقسیم شده است. در فصل اول نویسنده، قبل از شرح ولادت و زندگینامه‌ی این بزرگوار توضیحاتی درباره‌ی نسب درخشان او داده است. زیرا او باور دارد که نسب گرانقدر او تاثیری ژرف در شکل‌گیری شخصیت عباس (ع) داشتند. همچنین نام و کنیه‌های او، تربیت، خصوصیات شخصیتی و دیدگاه امامان و شخصیت‌های برجسته‌ی دینی درباره‌ی علمدار کربلا را به‌تفصیل شرح داده است. فصل دوم در مورد سرزمین کربلا، صحنه‌هایی از واقعه‌ی عاشورا و کشته شدن برخی از یاران امام و سخنرانی‌های حسین(ع) پرداخته است. سپس در فصل بعدی به بیان رشادت‌ها و شهادت مظلومانه‌ی حضرت ابوالفضل پرداخته است. دو فصل دیگر نمونه‌هایی از کرامات حضرت عباس هم در قبال مسلمانانِ شیفته‌ی ایشان و حتی مسیحیان و ارمنی‌ها را روایت می‌کند. اما ذکر این نکته مهم است که نویسنده، تنها به روایت کتبی این کرامات بسنده نکرده، بلکه با دل و جان آن را درک کرده است، چراکه فرزند بیمارش با عنایت باب‌الحوائج شفا یافته است. در آخرین فصل هم می‌توانید مجرب‌ترین ختم‌های متعلق به قمر بنی هاشم را مطالعه کنید.

برادر من تویی را می‌توان یکی از آثار خوش‌خوان در مورد زندگینامه‌ی حضرت عباس دانست. داوود امیربان این کتاب را به صورت داستانی و با تکیه بر مستندات تاریخی نوشته است هرچند متن، خالی از احساسات و ارادت نویسنده به باب‌الحوائج نیست. در آغاز امیربان می‌گوید که عباس (ع) فقط قهرمان دشت کربلا نیست، بلکه او خون امیرالمومنین را در وجودِ مطهرش دارد و به همین سبب است که از کودکی با جوانمردی و مهربانی پا‌به‌پای پدر بزرگوارش، شبانه به کمک مستمندان می‌رفت. وقتی که نوجوانی بیش نبود همراه پدر به جنگ صفین می‌رود و از آن به بعد است که همگان فهمیدند در میدان نبرد، هیچ‌کس یارای مقابله با او را ندارد. شرح زندگانی شخصی و سپس واقعه‌ی کربلا در فصل‌های بعدی به تفصیل آمده است. اما فصل آخر که یکی از زیباترین و در عین‌حال دردناک‌ترین قسمت‌های این کتاب است، به لحظاتی می‌پردازد که حضرت عباس بعد از به شهادت رسیدن برادرانش، پا به میدان جنگ می‌گذارد و تا آخرین قطره خونی که در بدن دارد برای رساندن آب به کودکان تشنه لب و پاسداری از راه امام حسین (ع) می‌جنگد.

علیرضا اباذری کتاب مکین الاساس فی‌احوال مولانا ابی‌الفضل العباس را که توسط آیت‌الله محمدباقر بیرجندی نوشته شده است بازبینی، و با نام مولای ما عباس (ع) روانه بازار کرده است. این کتاب را می‌توان یکی از منابع بسیار معتبر از زندگینامه‌ی حضرت عباس دانست چراکه نویسنده با اتکا به مستندات و روایات تاریخی توانسته رساله‌ای پربار و کامل از زندگی‌ِ ایشان بنویسد. پس از مقدمه و زندگینامه‌ی مولف کتاب شامل این فصل‌ها می‌شود، مجلس اول: شرح حال حضرت‌ابوالفضل، مجلس دوم: در نسب و خواهران و….، مجلس سوم: در اسم و کنیه و القاب…، مجلس چهارم: در ذکر اخبار فضل ابی‌الفضل، مجلس پنجم: محل دفن ابی‌الفضل و در آخر مجلس ششم به نام در فضائل کربلا است. کتاب دارای آیات قرآنی، روایات و عبارات عربی است که برخی از آن‌ها توسط علیرضا اباذری ترجمه شده است.