نویسنده: چارلز دیکنز
مترجم: احد علیقلیان
انتشارات: نشر مرکز
چارلز دیکنز از آن نویسندگانی است که هر کتابش، پنجرهای تازه به دنیایی پرجزئیات، پرهیاهو و انسانی باز میکند. او با نگاهی تیزبین و نثری زنده، جامعهی ویکتوریایی را با همهی تلخیها و شیرینیهایش به تصویر کشیده است. اگر قصد دارید به دنیای داستانهای او قدم بگذارید، بهتر است بدانید از کجا شروع کنید. در این یادداشت از وبلاگ طاقچه، به ترتیب پیشنهادی خواندن آثار چارلز دیکنز میپردازیم تا این سفر ادبی برایتان هموارتر و لذتبخشتر باشد.
چارلز دیکنز، متولد ۱۷ فوریه سال ۱۸۱۲ در همپشایر انگلستان و خالق کتابهایی چون دیوید کاپرفیلد، آرزوهای بزرگ و الیور تویست است. نقش پررنگ فقر در زندگیاش بر کتابهای او تأثیر گذاشت. تجربههایش در برخورد با طبقات پاییندست جامعه و مقایسهی آن با زندگی تجملاتی اشراف به کتابهایش رنگوبویی واقعگرایانه بخشیدند. در زندگی دیکنز بارها اتفاقات ناخوشایندی به وقوع پیوستند که منشأ اصلی آنها فقر و تهیدستی بود. او در سال ۱۸۲۴ به دلیل وضع مالی وخیم خانوادهاش تحصیل را رها کرد و در کارخانهی واکسسازی مشغول به کار شد. همچنین در خواستگاری از دختری به دلیل جایگاه اجتماعی و وضعیت مالی نابسامانی که داشت، شکست خورد.
اما دیکنز خواهان تغییر بود. دوست داشت درآمد ثابتی داشته باشد و از زندگی فقیرانهای که از بدو تولد او را غلوزنجیر کرده بود، نجات یابد. او در ۱۵سالگی به کمک عمهی پدرش کارمند دفتر وکالت و سپس گزارشنویس دادگاه شد. این تجربه باعث شد از دنیای حقوق در کتابهایش بهره ببرد، از جمله در کتاب «خانهی متروک». رفتوآمد او به تئاتر از سال ۱۸۳۲ و آشنایی با نمایشهای مختلف، ایدهی نوشتن داستان و نمایشنامه را در ذهن او پروراند. در سال ۱۸۳۶ ویراستاری یک مجله را بر عهده گرفت و «الیور تویست» را بهصورت داستانی سریالی در آن منتشر کرد. کار در یک روزنامهی لیبرال از سال ۱۸۳۴ تا ۱۸۳۶ در دیدگاههای سیاسی او تأثیر شایانی گذاشت. دیکنز باهوش و فعال بود، او در طول زندگیاش به سخنرانی برجسته، بهترین گزارشنویس مطبوعات و از موفقترین سردبیران انگلستان تبدیل شد.
آغاز به مطالعهی آثار دیکنز ممکن است با سردرگمی همراه باشد و تردید کنید که مطالعهی کدام اثر ارزشمند او شروع خوبی برای آشنایی با این دنیای شگفتانگیز است. نخست، برای فهم سبک او نکاتی را بیان میکنیم و سپس به این سوال پاسخ میدهیم که چطور میتوان با کتابهای دیکنز ارتباط گرفت.
دیکنز استاد داستانگویی با جزئیات فوقالعاده و توصیفات طولانی است. شخصیتهای او اغلب یک ویژگی اخلاقی برجسته را نمایندگی میکنند (مثل اسکروچ در کتاب سرود کریسمس که نماد خسیسبودن است.) نثر کتابهای او برای دنیای امروز ممکن است کمی سنگین به نظر برسد، اما طنز ظریف و ریتم خوشایند، داستان را برای خوانندهی امروز نیز لذتبخش میکند.
محور اغلب کتابهای دیکنز فقر و بیعدالتی اجتماعی است. دغدغهمندی دیکنز در برابر جامعهی زمان خودش بهخوبی در آثار او انعکاس یافته است. او زندگی کودکانی فقیر و آسیبدیده را روایت میکند و منتقد سرسخت طبقات بالاتر جامعه و نهادهای فاسد دولتی است. اما در کنار تمام این مفاهیم تاریک و فضای مهآلود، امید، عشق و امکان نجات اخلاقی حتی برای بدترین آدمها باریکهای از نور بر این فضا میتابانند.
چطور با کتابهای دیکنز ارتباط برقرار کنیم؟ در وهلهی نخست، صبور باشید. دیکنز زمان زیادی را به فضاسازی اختصاص میدهد تا داستان بهمرور ذهنتان را در بر بگیرد و بتوانید با شخصیتها ارتباط برقرار کنید. همچنین، خواندن تحلیلها و تفسیرهای صورتگرفته دربارهی کتابهای دیکنز پیش یا پس از مطالعهی آن به فهم بیشتر داستان کمک میکند. میتوانید مطالعهی آثار دیکنز را از کتابی آغاز کنید که برای شروع سنگین نباشد، مثل «سرود کریسمس» که نسبت به آثار دیگر دیکنز کوتاهتر و شیرینتر است.
بر اساس ویژگیهای مختلف مثل شخصیتمحور، سیاسیاجتماعیبودن و سال انتشار ترتیبهای متفاوتی را برای مطالعهی آثار دیکنز میتوان اتخاذ کرد. خواندن آثار دیکنز بر اساس سال انتشار شما را با سیر رشد فکری او آشنا میکند که در ادامه به آن میپردازیم.
ورود به دنیای چارلز دیکنز، مثل قدمزدن در خیابانهای مهآلود لندنِ قرن نوزدهم است؛ پر از ماجرا، طنز، درد، و امید. اگر دوست دارید آثار این نویسندهی بزرگ را بخوانید ولی نمیدانید از کجا شروع کنید، این قسمت از یادداشت میتواند راهنمای خوبی باشد.
الیور دوران کودکیاش را در نوانخانه گذراند. وقتی بزرگتر شد با جامعهای مواجه شد که بیرحمانه تلاش میکرد او را زیر پاهای خود لِه کند. مسئولان یتیمخانه او را به مردی تابوتساز میسپارند تا مشغول به کار شود. این تنها آغاز مشکلات بزرگتری است که میکوشند الیور را در خود غرق کنند.
بخشی از کتاب صوتی الیور تویست را بشنوید.
الیور تویست
نویسنده: چارلز دیکنز
گوینده: مهدی مجنونی
انتشارات: رادیو گوشه
نیکلاس بعد از مرگ پدرش وظیفهی محافظت از خانواده را بر عهده دارد. حتی عمویش، رالف نیکلبی، از کمککردن به او سر باز میزند. با این حال، رالف برای نیکلاس شغلی با دستمزد بسیار پایین به عنوان دستیار آقای اسکوئرز، مدرسهای در یورکشایر، پیدا میکند و این آغاز ماجراهایی است که رالف را درگیر خود میکنند.
انتقاد تند دیکنز از مدارس شبانهروزی انگلیس (مثل مدرسهی آقای اسکوئرز) هدف اصلی او از نوشتن این کتاب بود.
نِل تلاش میکند به کمک پدربزرگش مادرش را پیدا کند، اما پدربزرگ چنان در قمار غرق شده که توجهی به او ندارد. هنگامی که آنها قادر به پرداخت بدهی خود به دانیل کوئلب، وامدهندهای بیرحم و سنگدل، نیستند، مغازه توقیف و آنها ناچار به تخلیه میشوند. شرایط روزبهروز برای نِل سختتر میشود و او بهتنهایی باید از پس این مشکلات بر بیاید. این کتاب در ایران با نام دختری به نام نِل نیز به چاپ رسیده است.
فردی ناشناس بیشتر اوقات خود را در مسافرخانهای به نام مِیپل میگذارند. روزی او از صاحب مسافرخانه دربارهی خانهی بزرگی که آن اطراف واقع شده، سوال میکند. میفهمد که صاحب آن خانه مردی مجرد به نام جفری هاردل است که با برادرزادهاش، دوشیزه اِما هاردل، زندگی میکند. فرد ناشناس از صحبتهای صاحب مسافرخانه درمییابد هنگامی که اِما هاردل کمتر از یک سال داشت، باغبان پدرش، او و مباشرش، آقای روج را به قتل میرساند، اما باغبان تاکنون پیدا نشده است.
بخشی از کتاب صوتی بارنابی روج (خلاصه کتاب) را بشنوید.
بارنابی روج (خلاصه کتاب)
نویسنده: چارلز دیکنز
گوینده: نازنین موذن زاده
انتشارات: انتشارات نوژین
ابنزر اسکروچ مردی خسیس و سنگدل است. او کارمند خود را در روز کریسمس مجبور به کار کرد، اما در پایان روز وقتی به خانه بازگشت با روح دوستش، مارلی، مواجه شد. بیاعتنایی و بیاحساسی مارلیِ زنده نسبت به همشهریانش حالا علت غلوزنجیری است که روحِ مارلی را به بنده کشیده است. مارلی به اسکروچ هشدار میدهد که اگر روش زندگی خود را دگرگون نکند به سرنوشت او دچار خواهد شد.
بخشی از کتاب صوتی سرود کریسمس را بشنوید.
سرود کریسمس
نویسنده: چارلز دیکنز
گوینده: الیاس گرجی
انتشارات: انتشارات نوژین
نویسنده: چارلز دیکنز
مترجم: زهرا چراغعلی
انتشارات: انتشارات نوژین
مارتین چازلویت دختری به نام ماری را به سرپرستی میگیرد تا در کهنسالی از او پرستاری کند. ماری تا زمانی که مارتین زنده است در رفاه زندگی میکند، اما نقشهی مارتین توسط نوهاش نقش بر آب میشود. نوهی مارتین دلباختهی ماری میشود و میخواهد با او ازدواج کند، اما مارتین در مخالفت با او، نوهاش را از ارث محروم میکند. بنابراین نوهی پیرمرد تصمیمهای دیگری میگیرد.
دیوید کاپرفیلد داستانی شخصیتمحور است که از کودکی تا بزرگسالی شخصیت را روایت میکند. دیوید شش ماه بعد از مرگ پدرش پا به این دنیا میگذارد و پس از ازدواج مادرش با مرد سنگدلی به نام موردستون، گرداب مشکلات زندگیاش از قبل بزرگتر میشود. دیوید تلاش میکند راهی برای رهایی از این گرداب وهمآلود بیابد.
بخشی از کتاب صوتی دیوید کاپرفیلد را بشنوید.
دیوید کاپرفیلد
نویسنده: چارلز دیکنز
گوینده: حافظ کاظمزاده
انتشارات: نوین کتاب گویا
فساد حاکم بر بروکراسی سیستم قضایی انگلستان باعث شده تا پروندهای حقوقی سالها به طول بینجامد و دومینووار زندگیهای بسیاری را به ورطه نابودی بکشاند. وصیتنامههای متناقض نوشتهشده نیز بر وخامت اوضاع میافزایند. ارث و میراث باقیمانده توسط مخارج سنگین حقوقی درحال بلعیدهشدناند. این کتاب به عنوان «خانهی متروک» نیز در ایران ترجمه و چاپ شده است.
شهروندان یک شهر صنعتی خیالی به نام کوکتاون تحت سلطهی نظامی ماشینی و سختگیرانه زندگی میکنند. توماس گرادگریند یکی از آنهاست که احساسات را بیارزش میداند و برای منطق اهمیت زیادی قائل است. لوییزا و تام، فرزندان او، در خانهای که چنین فضای خشک و بیروحی بر آن سایه افکنده قد میکشند، اما این روش تربیتی به مرور نتایج فاجعهبارش را نمایان میکند.
این داستان در دوران پرتلاطم انقلاب فرانسه به وقوع میپیوندد. دکتر الکساندر مانِت پس از ۱۸ سال از زندان باستیل آزاد شده و به لندن میرود تا با دخترش، لوسی، زندگی کند. در این بین، یک اشرافزادهی فرانسوی و سرکش که از ظلم خانوادهاش به ستوه آمده، به لندن مهاجرت میکند و عاشق لوسی میشود.
بخشی از کتاب صوتی داستان دو شهر را بشنوید.
داستان دو شهر
نویسنده: چارلز دیکنز
گوینده: پروین محمدیان
انتشارات: آوانامه
خانهای قدیمی و متروکه به دلیل شایعاتی دربارهی وجود ارواح خالی مانده است. شخصی تصمیم میگیرد برای پی بردن به راز این خانهی قدیمی به آن نقل مکان کند. او تعدادی از دوستانش را دعوت کرده و آنها هر کدام در اتاقی ساکن میشوند. سپس در طول شب برای آنها اتفاقات عجیب و ترسناکی رخ میدهد.
خانه اشباح یک داستان کوتاه مشترک بود که دیکنز برای مجلهی All the Year Round نوشت. این کتاب یک مجموعه داستان کریسمس بود که چندین نویسنده در آن مشارکت داشتند و دیکنز فقط دو فصل آن را نوشت.
پیپ، پسری یتیم که شاگرد مغازهی آهنگری است، اما رویای اشرافیشدن را در سر میپروراند. او با خانم هاویشام و دخترخواندهاش، استلا آشنا میشود. غرور استلا فقط از زیبایی او سرچشمه میگیرد و خانم هاویشام نیز به دلیل رهاشدن توسط معشوقش درست قبل از مراسم عروسی، همیشه لباس عروس میپوشد و به استلا روش فریبدادن مردان جوان را میآموزد تا انتقام گرفته باشد. در این داستان زندگی شخصیتهای مختلف به یکدیگر پیوند میخورند و مفاهیمی مثل عذابوجدان، گناه، انتقام و پاداش نمایان میشوند.
بخشی از کتاب صوتی آرزوهای بزرگ را بشنوید.
آرزوهای بزرگ
نویسنده: چارلز دیکنز
گوینده: مهبد قناعتپیشه
انتشارات: آوانامه
مرگ شخص ثروتمندی، ارثیهای هنگفت به جا مینهد که زندگی چندین نفر را تحت تأثیر خود قرار میدهد. جان ریبرد دنبال برادرزادهای میگردد که به نظر میرسد وارث چنین ارثیه ارزشمندی است، اما با ورود شخصیتهای دیگر و افشا شدن تدریجی رازهای خانوادگی ماجرا شکل دیگری به خود میگیرد.
شخصی برای غلبه بر بیخوابیاش تصمیم میگیرد شبها در خیابانهای لندن قدم بزند. گز کردن و پرسه زدن در این خیابانها او را با ساکنان نیمهی تاریک شهر مواجه میسازد؛ از جمله بیخانمانها، خلافکارها و آدمهای تنها و فراموششده. این اثر، ذهن را به تفکر درباره نیمهی تلخ زندگی وا میدارد.
شبگردیها مجموعهای از مقالهها و یادداشتها است که دیکنز بین سالهای ۱۸۶۰ تا ۱۸۶۹ منتشر کرد. اگرچه موضوع آن (قدم زدن در خیابانهای لندن و مواجهه با طبقات پایین جامعه) به روح آثار دیکنز نزدیک است، اما رمان نیست.
قتلی مرموز اتفاق میافتد و بر زندگی شخصیتهای داستان سایه میافکند. ادوین درود فرزند مرد محترمی به نام جورج درود است. در طول داستان روابط ادوین درود با شخصیتهای دیگر مورد بررسی قرار گرفته و به ابعاد آن قتل مرموز پرداخته میشود. این داستان به علت فوت چارلز دیکنز برای همیشه ناتمام باقی ماند و هویت قاتل همچنان مبهم باقی مانده است که خود به رمزآلود بودن آن افزوده است.
ترتیبی که بیان شد، بر اساس سال انتشار و روشی مناسب برای آشنایی تدریجی با مسیر رشد فکری دیکنز بود، اما بسته به علاقه و تمایل شما، میتوانید مطالعهی این کتابها را از نقطه دیگری آغاز کنید.
نخست، کتابهای شخصیتمحور دیکنز را معرفی میکنیم. مطالعهی این دسته از کتابهای دیکنز باعث میشود خواننده مانند دوستی صمیمی با شخصیت خیالیِ داستان در مسیر رشد و تحول و نبرد او با بحرانهای مختلف همراه شود.
دستهی دیگری از آثار دیکنز بیشتر رنگوبوی سیاسیاجتماعی دارند و نویسنده نقدهای کوبنده خود را نسبت به نهادهای فاسد، فقر، ارزشهای غیرانسانی و اختلاف طبقاتی در قالب داستان به رشتهی تحریر درآورده است.
دسته دیگری از آثار دیکنز نیز به معما آمیختهاند یا زندگی شخصیتهای گوناگونی را روایت میکنند که در برخورد با یکدیگر باعث شکلگیری ماجراهای مختلفی میشوند. این دسته از کتابهای دیکنز چندین شخصیت تأثیرگذار دارند که هرکدام به پیشرفت بخشی از داستان کمک میکنند.
چارلز دیکنز، مردی که توانست با وجود غلوزنجیری که فقر به دستوپایش بسته بود، به نویسندهای موفق تبدیل شود که کتابهای ارزشمندش زمانهی او را برای آیندگان به شکلی منحصربهفرد روایت کنند. داستانهای او آمیخته به فضایی تاریک و درهمتنیده با فقر و تنگدستیاند، اما همیشه باریکهای از امید و زندگی در آنها جریان دارد. در این یادداشت تلاش کردیم تا راهنمایی جهت ورود به دنیای خیالانگیز کتابهای دیکنز ارائه دهیم و این آثار شگفتانگیز را به اختصار معرفی کنیم.
طاقچه دریچهای است به دنیای کتابهای الکترونیکی؛ جایی که با یک کلیک، به دنیایی از داستانها، دانش و تجربههای تازه قدم میگذارید. هر زمان و هرجا که بخواهید، میتوانید کتاب دلخواهتان را در فروشگاه کتاب طاقچه پیدا کنید و بیدرنگ مشغول خواندن شوید. لذت یک کتابخانهی همیشه در دسترس را با خرید کتاب در طاقچه تجربه کنید!
دانلود کتاب از اپلیکیشن طاقچه