مقایسه ترجمه‌های مختلف رمان غرور و تعصب

196 بازدید

معمولاً از کتاب‌های بزرگ جهان، به‌ویژه کتاب‌هایی که به‌عنوان آثار کلاسیک شناخته می‌شوند، ترجمه‌های مختلفی در بازار وجود دارد. وقتی که یک خواننده تصمیم به خواندن این کتاب‌ها می‌گیرد، ممکن است با دیدن ترجمه‌های مختلف گیج شود و حیران بماند که از بین این همه گزینه بهتر است کدام یک را انتخاب کند. ما تاکنون در وبلاگ طاقچه ترجمه‌های مختلف بسیاری از کتاب‌ها را مورد بررسی قرار داده‌ایم تا کار خوانندگان هنگام انتخاب یک ترجمه راحت‌تر شود. این بار، در این یادداشت از وبلاگ طاقچه، به سراغ کتاب مشهور غرور و تعصب رفته‌ایم که یکی از شناخته‌شده‌ترین کلاسیک‌های عاشقانه در تاریخ به حساب می‌آید.

خلاصه داستان غرور و تعصب

داستان کتاب غرور و تعصب حول محور خانواده‌ی بنت و پنج دختر آنان می‌گردد. ماجرا از جایی آغاز می‌شود که جوان ثروتمندی به نام چارلز بینگلی ملکی در نزدیکی آن‌ها اجاره می‌کند و باعث ایجاد تنش و جنب‌وجوش در خانواده‌ی آن‌ها می‌شود. خانم بنت که آرزو دارد هر چه زودتر ازدواج دختران خود را به چشم ببیند، تصمیم می‌گیرد تا باعث آشنایی هرچه بیشتر دختران خود با آقای بینگلی شود. در این میان الیزابت که یکی دیگر از دختران خانواده‌ی بنت است، با دوست آقای بینگلی که دارسی نام دارد آشنا می‌شود. الیزابت و آقای دارسی به یکدیگر دل می‌بازند، اما هر دوی آن‌ها بسیار مغرورتر از آن هستند که احساسات خود را بیان کنند و همین باعث می‌شود که اوضاع بین آن‌ها پیچیده شود و اتفاقات مختلفی برایشان رخ دهد.

هنگامی که نام کتاب غرور و تعصب را در وب‌سایت کتابخانه‌ی ملی جست‌وجو می‌کنید، بیش از ۷۰ ترجمه بر روی صفحه‌ی شما ظاهر می‌شود. ما در این یادداشت به مقایسه‌ی پنج نمونه از ترجمه‌های این کتاب پرداخته‌ایم تا شما بهتر بتوانید مطلوب‌ترین ترجمه را از میان تمامی این گزینه‌ها انتخاب کنید.

درباره سبک نوشتاری جین آستین

جین آستین در قرن هجدهم زندگی می‌کرد و نویسنده‌ای انگلیسی بود. غرور و تعصب یکی از نخستین کتاب‌هایی بود که او به رشته‌ی تحریر درآورد. قلم جین آستین با قلم دیگر نویسندگان فرق دارد. شاید در نگاه اول ساده به نظر برسد، اما سرشار از احساسات لطیف و دارای طنزی ظریف است که گهگاه خواننده را به خنده می‌اندازد. در بیشتر آثار جین آستین با دیالوگ‌های بسیاری روبه‌رو هستیم و کتاب‌های او اغلب سرشار از توصیفات فراوان، اما دلنشین هستند. علاوه بر تمامی این‌ها، در آثار جین آستین اغلب یک دانای کل و راوی وجود دارد که به روایت داستان می‌پردازد. یک مترجم باید بتواند طوری اثر را ترجمه کند که لحن راوی با لحن دیگر شخصیت‌های کتاب تفاوت داشته باشد. یک مترجم همچنین باید کتاب را به‌گونه‌ای ترجمه کند که حس و حال آن دورانی که شخصیت‌های کتاب در آن زندگی می‌کردند به خواننده منتقل شود.

بستن تبلیغ

بخشی از کتاب برای مقایسه

برای این بخش، دو قسمت مختلف از رمان غرور و تعصب را انتخاب کرده‌ایم تا تفاوت ترجمه‌ها را از نظر بگذرانید.

جملات آغازین کتاب:

It is a truth universally acknowledged, that a single man in possession of a good fortune, must be in want of a wife. However little known the feelings or views of such a man may be on his first entering a neighbourhood, this truth is so well fixed in the minds of the surrounding families, that he is considered as the rightful property of some one or other of their daughters.

نمونه‌ی دوم:

‘You are over scrupulous surely. I dare say Mr. Bingley will be very glad to see you; and I will send a few lines by you to assure him of my hearty consent to his marrying which ever he chuses of the girls; though I must throw in a good word for my little Lizzy. ’

‘I desire you will do no such thing. Lizzy is not a bit better than the others. ’

ترجمه‌ی شمس‌الملوک مصاحب

غرور و تعصب

نویسنده: جین آستن

مترجم: شمس الملوک مصاحب

انتشارات: انتشارات علمی و فرهنگی

خرید کتاب

ترجمه‌ی شمس‌الملوک مصاحب قدیمی‌ترین ترجمه‌ای است که از غرور و تعصب در بازار وجود دارد، او نخستین‌بار در سال ۱۳۳۶ دست به ترجمه‌ی این اثر زد. او همچنین کسی بود که نام «غرور و تعصب» را برای این کتاب برگزید، حال‌آنکه غرور و تعصب معادل دقیقی برای عنوان اصلی کتاب به‌حساب نمی‌آید. عنوان انگلیسی کتاب Pride and Prejudice است، وجود دو حرف P در اول کلمات بی‌دلیل نبوده است و قصد جین آستین این بوده تا عنوان کتاب واج‌آرایی داشته باشد. مشخص است که این واج‌آرایی در عنوان فارسی کتاب مشاهده نمی‌شود. علاوه بر این، واژه‌ی Prejudice به معنای پیش‌داوری است نه تعصب. شمس‌الملوک مصاحب خود درباره‌ی این مسئله در مقدمه‌ی کتاب چنین گفته است: «یافتن ترجمه یا معادلی برای کلمه Prejudice یکی از موارد اشکال بود. در فرهنگ‌های انگلیسی‌ به‌ فارسی یا انگلیسی به عربی و غیره و در عرف معمول، لغت بسیطی که برای رساندن مفهوم و معنی Prejudice وافی باشد، یافت نشد. معانی نظیر: تمایل بی‌جهت، تنفر بی‌جهت، زعم باطل، محکوم‌کردن قبل از بحث، قضاوت قبل از بحث و قضاوت از روی غرض و تعصب و مانند این‌ها دیده می‌شود. این معانی بعضی ناتمام بود و بعضی به درد کاری که ما می‌خواستیم نمی‌خورد. ناچار به علم به اینکه «تعصب» معادل Prejudice نیست آن را انتخاب کردیم و تصور کردیم اگر به‌طورکلی نام غرور و تعصب را با تأثرات اولیه که نام اولی کتاب بوده توأم سازیم تا حدی وافی به مقصود باشد و به‌علاوه در سراسر داستان با کمال وضوح مقصود و مفهوم این لغت به نظر می‌خورد.»

ترجمه‌ی جملات آغازین کتاب:

«این حقیقت مورد قبول عموم است که هر مرد مجرد ثروتمندی ناگزیر باید نیازمند به ازدواج باشد. این حقیقت به اندازه‌ای در افکار خانواده‌ها راسخ است که وقتی چنین مردی برای سکونت به ناحیه‌ای وارد شود، هر قدر هم که همسایگان و ساکنین آن حول و حوش از تمایلات و نظریات او بی‌اطلاع باشند، او را حق مسلم یکی از دختران خود می‌دانند.»

ترجمه‌ی نمونه‌ی دوم:

– شما خیلی محتاط و وسواسی هستید. من به‌جرئت می‌گویم که آقای بینگلی خیلی از ملاقات شما مسرور خواهد شد. من هم چند سطر توسط شما برای او می‌فرستم و او را مطمئن می‌کنم که از صمیم قلب رضایت دارم که وی با هر یک از دختران من که بخواهد ازدواج کند. اگرچه باید چند جمله مخصوصاً در تعریف لیزی کوچولوی خودم بنویسم.

– هفتاد سال سیاه هم چنین کاری نکن. لیزی به قدر سر سوزنی از آن‌های دیگر بهتر نیست.

ترجمه‌ی شمس الملوک مصاحب روان و منسجم است؛ اما زبانی قدیمی دارد که ممکن است چندان موردپسند مخاطب امروزی واقع نشود. او برای نزدیک‌ترکردن متن به زبان مقصد، از عباراتی عامیانه و فارسی استفاده کرده است. به طور مثال I desire you will do no such thing را به‌صورت «هفتاد سال سیاه هم چنین کاری نکن» ترجمه کرده است.

ترجمه‌ی رضا رضایی

غرور و تعصب

نویسنده: جین آستین

مترجم: رضا رضایی

انتشارات: نشر نی

خرید کتاب

رضا رضایی یکی از مترجمان خوب و پر کاری است که بسیاری از شاهکارهای جهان، از جمله تمامی آثار جین آستین را به فارسی ترجمه کرده است. ترجمه‌ی رضا رضایی از کتاب غرور و تعصب نخستین‌بار در سال ۱۳۸۵ به چاپ رسید. او درباره‌ی عنوان فارسی غرور و تعصب در مقدمه‌ی کتاب این‌گونه توضیح داده است: «توضیح این نکته را لازم می‌دانم که معادل دقیق عنوان کتاب «غرور و پیش‌داوری» است، نه «غرور و تعصب» و این نکته‌ای است که خواننده پس از مطالعه‌ی متن رمان به آن پی خواهد برد، اما مترجم ترجیح داده است که به سبب معروفیت و رواج عنوان «غرور و تعصب» (چه در کتاب‌ها و مقاله‌ها و نقدها، چه در فیلم‌ها و سریال‌ها) همین عنوان را حفظ کند، و درعین‌حال به نخستین مترجم فارسی این رمان (شمس‌الملوک مصاحب در سال ۱۳۳۶) و انتخاب او نیز احترام بگذارد.»

ترجمه‌ی جملات آغازین کتاب:

«صغیر و کبیر فرض‌‌شان این است که مرد مجرد پول‌وپله‌دار قاعدتاً زن می‌خواهد. وقتی چنین مردی وارد محل جدیدی می‌شود، هرقدر هم که احساسات یا عقایدش ناشناخته باشد، چنان این فرض در ذهن خانواده‌های اطراف جا افتاده است که او را حق مسلم یکی از دخترهای خود می‌دانند.»

ترجمه‌ی نمونه‌ی دوم:

– خیلی داری سخت می‌گیری. تازه مطمئنم آقای بینگلی از دیدن‌تان خیلی هم خوشحال می‌شود. من هم چند خط می‌نویسم بدهید دست ایشان خیال‌شان راحت باشد که من از ته دل راضی‌ام ایشان با هرکدام از دخترها که دل‌شان خواست ازدواج بفرمایند. البته باید ذکر خیری هم از لیزی کوچولوی خودم بکنم.

– اصلاً دلم نمی‌خواهد این کار را بکنی. لیزی که سرتر از بقیه نیست.

ترجمه‌ی رضا رضایی بسیار روان و خوش‌خوان است و نسبت به ترجمه‌ی شمس‌الملوک مصاحب به سلیقه‌ی مخاطب امروزی نزدیک‌تر است. از نکات مثبتی که می‌توان درباره‌ی ترجمه‌ی رضا رضایی گفت این است که او روان‌بودن متن را فدای وفاداری نکرده است و ترجمه‌ی او هم‌زمان هم به متن اصلی وفادار است و هم راحت خوانده می‌شود. البته در برخی از قسمت‌های ترجمه‌ی رضا رضایی نیز تعابیر فارسی یافت می‌شود. مثلاً «صغیر و کبیر فرض‌‌شان این است که مرد مجرد پول‌وپله‌دار قاعدتا زن می‌خواهد.» یک تعبیر کاملاً فارسی است. رضایی در گفت‌وگویی با مجله‌ی مترجم که در سال ۱۳۹۹ منتشر شد این‌گونه درباره‌ی ترجمه‌اش توضیح می‌دهد: «من وقتی می‌نویسم «صغیر و کبیر فرض‌شان این است که مرد مجرد پول‌وپله‌دار قاعدتاً زن می‌خواهد» به تصور خودم دارم فضایی به وجود می‌آورم که منظور نویسنده بوده است. خب مترجم دیگری ممکن است بنویسد «همگان بر این عقیده‌اند که…» اشکالی ندارد، اما اگر رمان را این‌طور شروع کرد باید تا آخر همین‌طور ادامه بدهد و تبعاتش را هم بپذیرد و اگر چنین هم شد من خواهم گفت که آن مترجم موفق از کار درآمده است. بحثی هم که با این مترجم خواهم کرد بر سر این جمله و آن جمله نخواهد بود.»

بخشی از کتاب صوتی غرور و تعصب را بشنوید.

غرور و تعصب

نویسنده: جین آستِین

گوینده: سحر بیرانوند

انتشارات: آوانامه

خرید کتاب صوتی

ترجمه‌ی کیوان عبیدی آشتیانی

غرور و تعصب

نویسنده: جین آستین

مترجم: کیوان عبیدی آشتیانی

انتشارات: نشر افق

خرید کتاب

کیوان عبیدی آشتیانی تاکنون چندین اثر در حوزه‌ی ادبیات نوجوان، کودک و بزرگسال ترجمه کرده است. ترجمه‌ی او از کتاب غرور و تعصب در سال ۱۳۹۰ از سوی نشر افق به چاپ رسید و در مجموعه‌ی عاشقانه‌های کلاسیک این نشر قرار دارد. شایان ذکر است که در این کتاب خلاصه‌ای صورت نگرفته و متن آن به‌طور کامل به فارسی برگردانده شده است.

ترجمه‌ی جملات آغازین کتاب:

«آن‌چه روشن است، مرد مجردی با موقعیت و آینده‌ی خوب باید دنبال همسری نیز باشد. خانواده‌هایی که در همسایگی این مستأجر تازه‌وارد زندگی می‌کنند، با این‌که چیزی در مورد احساسات و دیدگاه‌های او نمی‌دانند ولی همه به یک موضوع فکر می‌کنند؛ به دخترهای‌شان.»

ترجمه‌ی نمونه‌ی دوم:

– مسلما دقت تو از من بیش‌تر است. به جرئت می‌توانم بگویم که آقای بینگلی از دیدن تو خوشحال‌تر می‌شود؛ من هم چند خط یادداشت برایش می‌فرستم و به او اطمینان می‌دهم که اگر یکی از دخترهایم را انتخاب کند، از صمیم قلب خوشحال می‌شوم؛ گرچه به‌نظرم لیزی کوچولو از همه بهتر است.

– امیدوارم چنین کاری نکنی. لیزی یک‌ذره هم بهتر از بقیه نیست.

ترجمه‌ی کیوان عبیدی آشتیانی خوب و بسنده است؛ ولی چندان به متن اصلی وفادار نیست. او احتمالاً برای اینکه خواندن این کتاب برای مخاطب نوجوان راحت‌تر شود، تغییراتی در ترجمه ایجاد کرده است. ترجمه‌ی جملات آغازین کتاب تفاوت بسیار زیادی با متن اصلی دارد. در متن اصلی بیشتر از آنکه صحبت درباره‌ی شخص خاصی باشد، صحبت درباره‌ی تمام مردان مجرد است؛ ولی این ترجمه چنین چیزی را نشان نمی‌دهد. در قسمت دوم، You are over scrupulous surely بیشتر در حالت منفی به‌کاررفته است، یعنی آقای بنت با گفتن این حرف قصد داشته به همسرش کنایه بزند که بیش از اندازه حساس است. اما ترجمه‌ی این عبارت، یعنی «مسلماً دقت تو از من بیش‌تر است.» این احساس را به مخاطب منتقل نمی‌کند.

بخشی از کتاب صوتی غرور و تعصب را بشنوید.

غرور و تعصب

نویسنده: جین آستین

گوینده: سارا فیض

انتشارات: نشر افق

خرید کتاب صوتی

ترجمه‌ی پروین ادیب

غرور و تعصب

نویسنده: جین آستن

مترجم: پروین ادیب

انتشارات: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه

خرید کتاب

یکی دیگر از ترجمه‌های شناخته‌‌شده‌ی غرور و تعصب از پروین ادیب است که نشر پارسه آن را منتشر کرده است. ادیب از مترجمان خوب و نامی در زمینه‌ی داستان و رمان است. رمان‌های آوای وحش، شاهزاده و گدا، داستان دو شهر، موبی دیک، خاناوده رابینسون و رابین هود و…. از ترجمه‌های معروف او هستند.

ترجمه‌ی جملات آغازین کتاب:

«تقریباً در همه دنیا این طرز فکر وجود دارد که یک مرد مجرد پولدار حتما به دنبال یک همسر مناسب می‌گردد و مطمئناً وقتی به خانمی که پنج دختر دم بخت دارد خبر می‌رسد که مردی با این مشخصات در همسایگی آن‌ها زندگی می‌کند، بدون شک او به این قضیه به عنوان یک فرصت طلایی برای یکی از دختران نگاه می‌کند.»

ترجمه‌ی نمونه‌ی دوم:

«آقای بنت با لحنی نه چندان جدی گفت: «البته که می‌تونین… من خودم چند خطی برای این آقا می‌نویسم و اعلام می‌کنم که می‌تونه با هر کدوم از دخترای من که دلش می‌خواد ازدواج کنه… البته براش می‌نویسم که لیزی کوچولو یه چیز دیگه‌اس.»

زنش با بدخلقی داد زد: «تو همچین کاری نمی‌کنی… تازه الیزابت سر سوزنی با بقیه فرق نداره.»

ترجمه‌ی پروین ادیب نخستین‌بار در سال ۱۳۹۰ به انتشار رسید. در برخی از بخش‌های ترجمه‌ی او عباراتی اضافه شده‌اند که اصلاً در متن اصلی وجود ندارند. برخی از قسمت‌های متن اصلی نیز در ترجمه حذف شده‌اند. در این ترجمه، مکالمات به زبان محاوره ترجمه شده‌اند. ترجمه‌ی او زبان ساده و حالت خلاصه‌شده‌ای دارد و بیشتر مناسب مخاطب نوجوان است.

ترجمه‌ی الهام رحمانی

الهام رحمانی نیز یکی دیگر از مترجمان غرور و تعصب است که ترجمه‌ی او در نشر پر منتشر شده و به دست دوستداران این رمان رسیده است.

ترجمه‌ی جملات آغازین کتاب:

«حقیقتی که همه باور دارند این است که مرد مجرد پولدار وقت زن گرفتنش است. اگر چنین مردی به جایی برود که کمتر کسی از احساسات و نظراتش چیزی می‌داند و هنوز اطرافیان او را به درستی نمی‌شناسند، با وجود این، واقعیتی در اذهان اطرافیان نقش می‌بندد که او را شایسته‌ تمام و کمال دختری از قوم و خویش و دوست و آشنای خود می‌دانند.»

ترجمه‌ی نمونه‌ی دوم:

– تو زیادی دل نگرانی. گمان می‌کنم آقای بینگلی از دیدنت خوشحال می‌شود. چند خطی می‌نویسم برایش ببری تا رضایت قلبی‌ام را برای ازدواج با یکی از دخترهایی که انتخاب می‌کند، ابراز کنم. البته باید کمی از لیزی کوچولوی خودم تعریف و تمجید کنم.

– از تو خواهش می‌کنم. این کار را نکنی. لیزی یک ذره هم از بقیه بهتر نیست.

ترجمه‌ی الهام رحمانی نیز نخستین‌بار در سال ۱۳۹۳ به انتشار رسید. ترجمه‌ی او به متن اصلی کتاب وفادار است و چیز زیادی نمی‌توان درباره‌ی آن گفت. او ترجمه‌ی خوب و خوش‌خوانی ارائه داده است.

بهترین ترجمه‌ی غرور و تعصب از دید کاربران طاقچه

محبوب‌ترین نسخه‌ی غرور و تعصب از نظر کاربران طاقچه تا زمان انتشار این یادداشت ترجمه‌ی رضا رضایی است. نسخه‌های محبوب بعدی به ترتیب متعلق به ترجمه‌های الهام رحمانی، پروین ادیب و کیوان عبیدی آشتیانی هستند. گفتنی است که ترجمه‌های الهام رحمانی و پروین ادیب این نسخه‌ها در طاقچه‌ی بی‌نهایت دارند و کاربرانی که عضو طاقچه بی‌نهایت هستند می‌توانند آن‌ها را رایگان بخوانند. در آخر نیز ترجمه‌ی شمس‌الملوک مصاحب موردعلاقه‌ی کاربران است.

در طاقچه نسخه‌های دیگری نیز از این کتاب یافت می‌شود که از این قرارند: سبا هاشمی نسب/انتشارات چترنگ، اکرم شکرزاده/انتشارات همخونه، نوید اصلانی/انتشارات سفیر قلم، مرتضی سفیدپور/نشر سایه گستر، راضیه رضایی، زهرا افرادی/انتشارات گیوا، پروین شریفی‌فرد/انتشارات اهوار قلم و نیلوفر شیرازیان/انتشارات نوژین.

پیشنهاد ما به شما کدام ترجمه است؟

از بین ترجمه‌هایی که به مقایسه‌ی آن‌ها پرداختیم، ترجمه‌ی رضا رضایی بیشترین وفاداری را به متن داشت و توانسته بود لحن و فضای کتاب را به‌خوبی حفظ کند. او تمامی آثار جین آستین را به فارسی برگردانده است و به گفته‌ی خودش مدت زمان زیادی را صرف کرده تا با قلم و فضای داستان‌های جین آستین کاملاً آشنا شود. درنتیجه، پیشنهاد ما به شما ترجمه‌ی آقای رضا رضایی است.

اگر این مطلب را دوست داشتید، پیشنهاد می‌کنیم که مطلب زیر را هم مطالعه کنید