معرفی بهترین نمایشنامه‌های مونولوگ

این کتاب، گلچینی از چهل تک‌گویی کلاسیک برای بازیگران مرد است که از نمایشنامه‌های شاخص درام‌نویسان بزرگ از سرزمین‌ها و دوره‌های مختلف، از آیسخولوس تا چخوف، گردآوری شده‌اند. در هرکدام، بریده‌ای از تک‌گویی‌ای که مونولوگیست آن مرد است، برای مردان انتخاب شده و می‌تواند به‌عنوان منبعی ارزشمند برای استفاده در کلاس‌ها، تمرین‌ها و آزمون‌های بازیگری استفاده شود. کریس سالت، کارگردان و نویسنده‌ی تئاتر و مدرس رسمی کانون بازیگران لندن در توضیح علت انتخاب متون کلاسیک می‌گوید این متون در مقایسه با متون مدرن، چالش‌های مختلفی پیشِ روی بازیگران می‌گذارند و بنیه و تخیل قوی‌تر، انعطاف‌پذیری آوایی و کنترل بیشتری بر تنفس می‌طلبند. شخصیت‌ها زبانی به کار می‌برند که غریب است، نحوی که بازیگران با آن آشنا نیستند و کلماتی که در دایره‌ی واژگان آن‌ها نیست. گاهی، متون منظوم نوشته شده‌اند، زبان آن‌ها فاخر است و حاوی فرایندهای فکری پیچیده و مطول هستند. نکته‌ی مهم کتاب این است که او با توضیحاتی که در اول هر مونولوگ ارائه داده، خواننده را در بستر نمایشنامه‌ای که از آن برگرفته شده، می‌گذارد و فهم دقیق‌تر آن را برای او ممکن می‌سازد و پیشنهادهایی را برای اجرای آن می‌دهد. نمایشنامه‌های این کتاب در چهار بخش از آثار کلاسیک یونانی و رومی؛ آثار انگلیسی الیزابتی و جاکوبی؛ آثار انگلیسی دوره‌ی بازگشت و قرون هجدهم و نوزدهم و آثار روسی و اسکاندیناوی تدوین شده‌اند. گلچین این کتاب، برای کسانی که آزمون بازیگری در پیش دارند، مفید است.

این کتاب گلچینی از چهل تک‌گویی کلاسیک برای بازیگران زن از نمایشنامه‌های کلاسیک، آیسخولوس تا چخوف است. در این گلچین، بریده‌ای از تک‌گویی‌های مربوط به مونولوگیست‌های زن این نمایشنامه‌ها گردآوری شده‌اند. این مجموعه مناسب برای زنانی است که می‌خواهند آزمون بازیگری را پشت سر بگذارند. کریس سالت توضیح داده است که بازی در آثار کلاسیک چه تفاوتی با بازی در نمایش‌های مدرن دارد و چگونه بازیگر می‌تواند نقشی را که مناسب اوست انتخاب کند؛ زیرا کاندیدای بازیگری در آزمون باید هم نشان دهد آدم مناسبی برای این نقش خاص است و هم هنرمندی دارای استعداد و تخیل. نکته‌ی مهم این است که سالت با توضیحاتی که در اول هر مونولوگ ارائه داده، خواننده را در بستر نمایشنامه‌ای که از آن برگرفته شده، می‌گذارد و فهم دقیق‌تر آن را برای او ممکن می‌سازد و پیشنهادهایی را برای اجرای آن می‌دهد. نمایشنامه‌هایی که در این کتاب استفاده شده‌اند در پنج بخش از آثار کلاسیک یونانی، آثار انگلیسی الیزابتی و جاکوبی، آثار انگلیسی دوره بازگشت و قرن هجدهم، آثار فرانسوی، اسپانیایی و ایتالیایی و آثار روسی و اسکاندیناویایی هستند.

این کتاب گزیده‌ای از تک‌گویی‌های نمایشنامه‌های معروف از نیمه‌ی دوم سده‌ی نوزدهم و آثار کسانی چون وِدِکینت، وایلد، هاوپتمان، ژاری تا دهه‌ی ۱۹۷۰ و آثار کسانی چون داریوفو، اِیکبورن، جِمس، دوراس است. آن‌ها افرادی بودند که تئاتر مدرن را پایه‌گذاری کردند. قطعه‌هایی که کریس سالت در این کتاب انتخاب کرده است با این هدف بوده‌اند که مهارت و قوه‌ی خیال خواننده را درگیر کنند. سالت همچنین کوشیده است قطعه‌های گوناگون را برحسب شخصیت، سن، سبک و درون‌مایه عرضه کند. این کتاب نیز چنان‌که دیگر کتاب‌های مجموعه، به‌منظور آمادگی زنان برای گذراندن آزمون بازیگری تدوین شده است. هدف دیگر نویسنده، همسو کردن خواننده با قطعه‌های مصاحبه است که نه‌تنها برای خودش مناسب‌ باشند، بلکه به کار مصاحبه‌ای که پیش رو دارد هم بیایند؛ بدین ‌ترتیب، می‌تواند ویژگی‌های کیفی خاص خود را به‌عنوان هنرمند به شخصیتی بدهد که برگزیده است. اگر روزی بخواهید به‌عنوان یک بازیگر در مقابل یک فرد مهم‌، اجرایی داشته باشید یا نقشی امتحانی را بازی کنید باید منبع مناسبی در اختیار داشته باشید. این کتاب می‌تواند یکی از همان منابع مناسب باشد.

این کتاب گزیده‌ای از تک‌گویی‌هایی نمایشنامه‌های معروف نیمه‌ی دوم سده‌ی نوزدهم در آثار نویسندگانی چون وِدِکینت، شنیتسلر، بوشنر، هاوپتمان، ژاری تا دهه‌ی ۱۹۷۰ در آثار نویسندگانی چون داریوفو، اِیکبورن، جمس، دوراس است. در این کتاب، تک‌گویی‌ها به ترتیب سنی قرار گرفته‌اند؛ از کم‌سن‌ترین شخصیت‌ها آغاز شده است و با سال‌خورده‌ترینشان پایان می‌یابد. این کار خواننده را در گزینش مناسب‌ترین قطعه‌ها یاری می‌دهد. البته، گاهی سن برخی شخصیت‌ها انعطاف‌پذیر است و می‌توان تک‌گویی آن‌ها را برای هر سنی به کار گرفت. در طول کتاب، سالت هر کجا لازم بوده است آرایش و طراحی صحنه‌ها را آورده و در چند مورد نیز آن‌ها را با توجه به متن، تغییر داده تا بافت منسجم‌تری پیدا کند. هدف او همسو کردن بازیگر با قطعه‌های مصاحبه است به‌گونه‌ای که می‌تواند ویژگی‌های کیفی خاص خود را به‌عنوان هنرمند، به شخصیتی بدهد که انتخاب کرده است.

این مجموعه گزیده‌ای از تک‌گویی‌های برگرفته از نمایشنامه‌های شاخص معاصر، از جمله آثاری از سم شپرد، دیوید ممت، پتر هانتکه و اریک امانوئل اشمیت است که تنوع سبکی و لحنی‌شان برای دانشجویان و بازیگران تازه‌کار و حرفه‌ای چالش می‌آفریند. از جمله نمایشنامه‌ی سایه پسربچه نوشته‌ی گری اُوِن و جالوت نوشته‌ی برایونی لیوری. شرح‌های روشنگرانه‌ی سالت، گردآورنده و ویراستار کتاب، درباره‌ی هر تک‌گویی و بافت و ویژگی‌های نمایشنامه‌ای که از آن برگرفته شده درکی کامل‌تر از قطعه به دست می‌دهد. هدف این کتاب ارائه‌ی برخی قطعه‌های نمایشی مخصوص آزمون‌های بازیگری است که نه‌تنها برای خواننده مناسب هستند، بلکه برای آزمون بازیگری‌ای که در پیش دارد نیز مفیدند و کمک می‌کنند که بازیگر از کیفیت‌های خود در مقام بازیگر هنگام ایفای نقش‌های موردنظرش بهره ببرد؛ زیرا در بسیاری از موقعیت‌ها، از آن‌ها خواسته می‌شود هنر بازیگری خود را در قالب تک‌گویی ارائه کنند تا مشخص شود که از نظر تکنیک‌های بازیگری تا چه اندازه حرفه‌ای هستند. کتاب تک‌گویی‌های معاصر برای مردان با همین هدف نوشته شده است تا بازیگر چندین تک‌گویی را در ذهن خود آماده داشته باشد و اگر در موقعیت خاصی از او خواسته شد که یک تک‌گویی را در همان لحظه اجرا کند، غافل‌گیر نشود.

این کتاب مجموعه‌ای از پنج تک‌گویی از نویسندگان مشهور و تأثیرگذار ادبیات نمایشی جهان و یا نویسندگان گمنام اما خوش‌قریحه‌ای است که تاکنون اثری از آن‌ها ترجمه نشده و یا به هر دلیلی بازترجمه‌ی آن‌ها ضروری دانسته شده است. گرچه بر مبنای تعریفی که پیش‌تر در مقدمه آمد، این نمایشنامه‌ها را باید مونودرام دانست. عنوان این پنج نمایشنامه عبارت است از: بازگشت مده‌آ نوشته‌ی نیل لبیوت، تمام نوشته‌ی بتی شامیه، مراقبت از پرندگان کوچک نوشته‌ی آن وولر، گرگ و میش نوشته‌ی آنا دیور اسمیت، سالروز وفات نوشته‌ی نینا شنگولد. این کتاب، به‌نوعی پنج بَرخوانی درباره‌ی زن‌هاست و تک‌گوهای این نمایشنامه که همگی زن هستند اندوه، غربت، تنهایی، رنج و سرکوب زن‌ها را روایت می‌کنند. فضای آن‌ها چنین است که تماشاچی‌ها بر صندلی‌های خود می‌نشینند و سراپا گوش می‌شوند و زن‌ها، ایستاده، از آنچه بر ایشان رفته می‌گویند و تمام اتفاقات تنها از زاویه‌ی ‌دید یک نفر روایت می‌شود. بر همین مبنا، شاید اطلاق عنوان مونودرام بر این نمایشنامه‌ها مناسب‌تر باشد.

این کتاب شامل سه نمایشنامه‌ی الهام‌بخش یکدیگر است که در فاصله‌ی نزدیک به نود سال نوشته شدند. اولین آن‌ها با نام قوی‌تر نوشته‌ی، آگوست استریندبرگ نمایشنامه‌نویس سوئدی است که آن را ۱۲۰ سال پیش در قالب مونولوگی تک‌پرده‌ای نوشت و در آن از زبان یک زن به شرح ماجرای یک مثلث عشقی پرداخت. نمایشنامه تا مدت‌ها در استکهلم و در کشورهای دیگر به زبان‌های مختلف به نمایش درآمد. پنجاه سال بعد، یوجین اونیل، نمایشنامه‌نویس آمریکایی، مونولوگی تک‌پرده‌ای با نام پیش از صبحانه نوشت که او نیز از زبان یک زن به روایت ماجرای یک مثلث عشقی میان دو زن و یک مرد پرداخت. فضای این نمایشنامه نزدیکی زیادی با نمایشنامه‌ی استریندبرگ داشت؛ اما روایت تراژیک اونیل منحصربه‌خود او و در عین داشتن درون‌مایه‌ی مشترک، اثری مستقل بود. چهل سال بعد، هارولد پینتر، نمایشنامه‌نویس انگلیسی، نمایشنامه‌ای تک‌پرده‌ای به‌ نام مونولوگ نوشت که در آن به شرح داستان یک مثلث عشقی این ‌بار میان دو مرد و یک زن پرداخت. کتاب سه تک‌گویی، مجموع این سه نمایشنامه است.

کتاب شامل هفت تک‌گویی درباره‌ی مرگ و حالات مربوط به آن است. عنوان این نمایشنامه‌ها عبارت است از: اتابک، من امیلی پولن نیستم، دَیف، تقسیمات خونوادگی، دالون، تیتر، بعله‌برونه. بنا بر تعریف پیش‌گفته، واژه‌ی مونودرام برای این نمایشنامه‌ها شاید مناسب‌تر باشد. این هفت نمایشنامه نگاه، حالات و دنیای متفاوت اقشار مختلف اجتماع را روایت کرده‌اند؛ اما در میان همگی، موضوع مرگ مشترک است. هر یک از این مونودرام‌ها فضای اجتماعی و ادبیاتی روزمره و عامی دارد و خواننده با زبان طنز نویسنده مواجه می‌شود. این کتاب برای هنرجویان، دانشجویان و علاقه‌مندان به اجرای مونودرام مفید است.

این کتاب، مجموعه‌ای از مونولوگ‌های اجرا شده در فستیوال مونولیو، نخستین جشنواره‌ی مونولوگ بخش خصوصی است. تجربه‌ی جدید این نمایشنامه‌ها در نوع روایت آن‌هاست. عنوان این پنج مونولوگ عبارت است از: درباره‌ی ماندن نوشته‌ی احسان عرفانی، بالماسکه نوشته‌ی شادی فرهادی، آپارت/مان نوشته‌ی کیوان سررشته، نسبیت خاص بهار کاتوزی، به تونل نزدیک می‌شوید نوشته‌ی مهدی چاکری. در ابتدای کتاب نیز مقاله‌ای با نام مونولوگ در جهان تراژیک نوشته‌ی رضا سرور آمده است. درون‌مایه‌ی این مونولوگ‌ها، مرگ و تأمل در آن است و آن‌ها را می‌توان نمایشنامه‌هایی تراژیک نامید.

رقص ماهی‌ها و دو مونولوگ دیگر شامل سه تک‌گویی است. این تک‌گویی‌ها به‌ترتیب همنوازی ساس‌ها، آواز گرگ‌ها و رقص ماهی‌ها نام دارند. این سه تک‌گویی‌ درباره‌ی آدم‌هایی است که به چشم نمی‌آیند. آدم‌هایی که شاید نپذیریم هنوز هستند. هدف از نوشتن نمایشنامه‌ها این بود که عمق درام، تنهایی و مستأصل بودن شخصیت‌ها را نشان دهد. نکته‌ی مهم در توضیح نمایشنامه‌ها این است که بسیاری نویسندگان ایرانی مخصوصاً جوان‌ترها به دلیل تجربه‌ی کم و نیز بی‌توجهی به موضوع حضور در اجتماع و پژوهش‌های اجتماعی، معمولاً چیزی فراتر از مسائل خود و اطرافیانشان نمی‌نویسند. موضوعات این نمایشنامه‌ها می‌تواند ایده‌هایی مناسب در اختیار آن‌ها بگذارد.

کتاب شامل دو نمایشنامه است با عنوان‌های صدای آهسته و گوش کن. در میان این دو نمایشنامه‌، گوش کن مونولوگ است و شخصیت آن زنی‌ است که ناهید نام دارد. البته صداهای دیگری هم در این نمایشنامه و اجرای آن دخیل هستند. این نمایشنامه‌ی کوتاه، در مکانی همچون یک هال و پذیرایی با آشپزخانه‌ای باز و درهایی که به اتاق‌های دیگر باز می‌شود، می‌گذرد و چنان‌که نوشته‌اند آکنده از شاعرانگی، خیال‌پردازی، درونمایه‌های فلسفی و البته، نگاه انتقادی به مسائل است.