بهترین ناداستان‌های جهان

خواندن درخصوص تجربیات واقعی افرادی که در جنگ بوده‌اند، همیشه تکان‌دهنده و دردناک است. کمتر پیش می‌آید که در روایت‌ها و مستندهای جنگی به درد و رنجی پرداخته شود که زنان در آن دوره متحمل می‌شوند و اغلب شواهد کمتری از آن‌ها برجای می‌ماند. کتاب زنی در برلینْ ما را با یکی از همین زنان جنگ‌زده آشنا می‌کند. روزهای آخر جنگ جهانی دوم است، هیتلر خودکشی کرده و برلین در تصرف سربازان ارتش سرخ قرار دارد. شهر به جهنمی واقعی تبدیل شده است، مردم از خرابه‌ای به خرابه‌ای دیگر می‌گریزند و همه در تلاش هستند تا سرپناهی برای خود پیدا کنند. نویسنده‌ی این کتاب که تا مدت‌ها هویت واقعی‌اش ناشناس باقی مانده بود، تمامی این تجربیات وحشتناک را می‌نویسد و ثبت می‌کند. او به مدت دو ماه بر روی کاغذهایی که به‌سختی پیدا کرده خاطرات روزانه‌اش را می‌نویسد و از تاب‌آوری انسان‌ها در برابر خشونت، مرگ و ترس از آینده‌ای نامعلوم سخن می‌گوید. او هرگز تصور نمی‌کرد که یک روز یادداشت‌های شخصی‌اش به چاپ برسند و مردم سراسر دنیا را تحت‌تأثیر خود قرار دهند. 

ژانر این کتاب مموآر یا همان خاطره‌نویسی است. کتاب‌های مموآر به توصیف یک جنبه از زندگی یک فرد می‌پردازند و ازآنجاکه حقایق و رویدادهای واقعی را بیان می‌کنند، ناداستان محسوب می‌شوند.

گاهی اوقات در روزهای سخت زندگی به سرمان می‌زند که همه چیز را رها کنیم و به سفری دورودراز برویم. شاید فکر می‌کنیم که آرامش را می‌شود جای دیگری پیدا کرد یا شاید خیال می‌کنیم که تغییر مکان ما را با جنبه‌های متفاوتی از خودمان آشنا می‌کند. هیپی‌ها کسانی بودند که این تصمیم را واقعاً عملی کردند و به دل جاده زدند و پائولو کوئلیو نیز تا مدتی عضو این دارودسته بود. زندگی این نویسنده‌ی مشهور برزیلی سراسر اتفاقات عجیب و شگفت‌انگیز بوده است و در این کتاب نیز از سفر خود و تجربیات مختلفی می‌گوید که در طی آن از سر گذرانده است.

پائولو کوئلیو سفر خود را از بولیویا آغاز می‌کند و به آمستردام می‌رود، در طول این مسیر با افراد مختلف آشنا می‌شود، عشق را پیدا می‌کند و درنهایت به بینش جدیدی در زندگی می‌رسد. او با لحنی جذاب در این کتاب از آن روزها سخن می‌گوید و خواننده را در آن سفر با خود همراه می‌کند. 

کتاب هیپی نوعی خودزندگی‌نامه و سفرنامه است که از دید یک راوی سوم‌شخص نوشته شده. تمامی جزئیات و نام‌هایی که در کتاب به آن‌ها اشاره می‌شود واقعی هستند و بنابراین این کتاب نیز ناداستان است.

در روز کریسمس سال ۱۹۹۱، میخائیل گورباچف که آن زمان دبیرکل اتحاد جماهیر شوروی بود، به ناگاه اعلام کرد که اتحاد جماهیر شوروی به پایان رسیده است و او دیگر قرار نیست در راس حکومت باقی بماند و قصد کناره‌گیری دارد. مستندها و گزارش‌های بسیار زیادی از واکنش مقامات مهم به فروپاشی شوروی موجود است؛ اما تابه‌حال با خود فکر کرده‌اید که این اتفاق چه تأثیری بر روی زندگی مردم عادی گذاشت؟ از دید یک کارگر، یک مغازه‌دار یا مادری خانه‌دار این واقعه مهم تاریخی چگونه به نظر می‌آمد؟ 

سوتلانا آلکسیویچ روزنامه‌نگار برنده‌ی جایزه‌ی نوبل، به سراغ مصاحبه با شهروندانی رفته که بیشترین ضربه را از تغییرات سیاسی می‌خورند و بااین‌حال همیشه در حاشیه‌ی تاریخ فرو می‌روند و فراموش می‌شوند. او در این کتاب با ده‌ها نفر از مردم عادی شوروی سابق مصاحبه کرده است و ۳۰ سال گذشته‌ی روسیه را از دید آن‌ها روایت می‌کند. در کتاب زمان دست‌دوم صدای مردمی را می‌شنویم که بعد از سال‌ها ظلم و ستم، وعده‌ی آینده‌ای بهتر به آن‌ها داده شده است؛ اما آیا یک زندگی جدید به همین سادگی شروع می‌شود؟ 

این کتاب مجموعه‌ای است از مصاحبه‌هایی واقعی با مردمی عادی و به همین دلیل ناداستان است.

معمولاً تصور قالبی که اکثر مردم از نویسنده‌ها دارند این است که آن‌ها افرادی درون‌گرا هستند، در اتاقی تنگ و تاریک زندگی می‌کنند، روزانه ساعت‌ها از وقت خود را صرف نوشتن می‌کنند و چندان از خانه خارج نمی‌شوند. هاروکی موراکامی، نویسنده‌ی مشهور ژاپنی، در این کتاب کاملاً خلاف این تصور را نشان می‌دهد. او در این کتاب از اشتیاق خود به دویدن و فلسفه‌ای که در زندگی دارد صحبت می‌کند. او هر روز، صبح خیلی زود از خواب بیدار می‌شود، چند ساعت می‌نویسد و سپس بیرون می‌رود و تا توان دارد می‌دود. موراکامی از تأثیر دویدن بر روند نویسندگی خود، شرکت مستمرش در مسابقات ماراتن و سخت‌کوشی همیشگی‌اش در زندگی حرف می‌زند و ما را وارد جهان شخصی خود می‌کند. او توضیح می‌دهد که چگونه دویدن و ورزش کردن برای او مثل دو ابزار نویسندگی هستند. 

این کتاب نیز نوعی مموآر است و یادداشت‌ها و افکار شخصی موراکامی را شامل می‌شود.

الجزایر تا مدت‌ها مستعمره‌ی فرانسه بود و مردم آن سختی‌های زیادی کشیدند تا توانستند الجزایر را به کشوری آزاد تبدیل کنند. تاریخ این کشور پر است از درگیری‌ها و کشتارهای ناراحت‌کننده و دردناک و هیچ‌کس بهتر از کسی که متولد این خاک و سرزمین است نمی‌تواند درباره‌ی آن سخن بگوید یا بنویسد. آلبر کامو که متولد روستایی کوچک در الجزایر است، در این کتاب درباره‌ی زادگاهش می‌نویسد و مسائل کشور خود را بسیار تیزبینانه و دقیق موشکافی می‌کند. او از تأثیر فقر بر افزایش خشم جامعه می‌گوید، از زندگی زیر حکومتی استعمارگر، از سیاست‌گذاری‌های نامناسب و توزیع نامناسب ثروت. 

کامو هنگام نوشتن این کتاب بیشتر از هر کسی آرزو داشت که آزادی کشور مادری‌اش را به چشم ببیند و غم‌انگیز این است که الجزایر درست دو سال بعد از مرگ او به استقلال رسید. وقایع این کتاب وضعیت الجزایر را از سال ۱۹۳۹ تا ۱۹۵۸ پوشش می‌دهند. این کتاب ناداستان است و حاوی دو نامه، چندین یادداشت، مقاله و یک سخنرانی است.

سیزده آبان سال ۱۳۵۸، دانشجویان انقلابی سفارت آمریکا را در تهران به تصرف خود درآوردند و ۵۲ گروگان آمریکایی را به مدت ۴۴۴ روز در تهران نگه داشتند. از سیزده آبان هنوز هم به‌عنوان روزی مهم و تاریخی یاد می‌شود و آثار رخدادهایی را که در آن روز اتفاق افتاد بر روابط ایران و آمریکا نمایان است. کتاب میهمان انقلاب موضوعی متفاوت و جالب دارد و شاید بتوان گفت برای اولین‌بار یک نفر با نگاهی غیرسیاسی به ماجرای سیزده آبان می‌پردازد. نویسنده‌ی کتاب، کاترین کوب، یکی از آن ۵۲ گروگان آمریکایی‌ای و همچنین یکی از معدود زن‌های این گروه بود.

او در این کتاب از روزهایی که یک گروگان بود صحبت می‌کند و بیشتر از آنکه به اتفاقات سیاسی توجه داشته باشد، به روایت شرایط خود و ماجراهایی می‌پردازد که از سر گذرانده. او از چگونگی رفتار دانشجویان با گروگان‌ها، خوردوخوراک، عقاید دانشجویان و شرایط محیطی که در آن قرار داشتند حرف می‌زند. این کتاب ناداستان است و به شکل خاطرات نوشته شده و لحنی ساده و روان دارد.

اگر به کتاب خواندن علاقه دارید، مطمئناً ذوق و شوق نوشتن هم دارید یا حداقل در دوره‌ای کوتاه از زندگی خود یک بار به فکر نویسندگی افتاده‌اید. امکان ندارد کسی به سراغ کتاب خواندن برود و مسحور آن همه کلمه‌ای نشود که به زیبایی کنار هم چیده شده‌اند. یک کتاب خوب ما را جادو می‌کند تا ترغیب شویم به سراغ کتاب‌های دیگر نیز برویم یا تصمیم بگیریم خودمان قلم به دست بگیریم و بنویسیم. 

آرتور کریستال، چندین و چند سال است که گرفتار طلسم کتاب‌ها شده. او حالا دیگر خودش جستارنویس، ویراستار و فیلم‌نامه‌نویس است و منبع درآمدش کلمات کوچکی هستند که بر روی صفحه ردیف می‌شوند. این کتاب مجموعه‌ای از پنج جستار روایی درباره‌ی نوشتن و خواندن است. آرتور کریستال از تجربه‌ی کتاب‌خوانی خودش می‌گوید، از نویسنده‌های بزرگی که آن‌ها هم عاشق خواندن و نوشتن بوده‌اند و به‌طور کل، از هرآنچه که به کتاب و نویسندگی مربوط می‌شود. 

جستار روایی نوع دیگری از ناداستان است که فقط به یک موضوع مشخص می‌پردازد و نویسنده در آن دیدگاه و تجربه‌ی شخصی خود را با طنزی ظریف و لحنی صمیمی بیان می‌کند.

اگر در زندگی واقعاً خوش‌شانس باشید، ممکن است برنده‌ی بلیت «عشق» شوید. منظور هر نوع عشقی نیست، بلکه اینجا منظور ما عشقی حقیقی است که شما را سوار بالون خوشبختی می‌کند. وقتی عاشق هستیم با آن بالون در آسمان‌ها سیر می‌کنیم و دنیای واقعی زیر پاهایمان ناپدید می‌شود؛ اما برنده شدن این بلیت یک معنی دیگر نیز دارد و آن این است که بالاخره روزی فرا می‌رسد که مرگ یکی از ما را از دست دیگری می‌رباید. جولین بارنز در سه جستاری که در این کتاب قرار دارند ماجرای مرگ همسرش و سوگ ازدست‌دادن او را به چنین شیوه‌ای روایت کرده است. او با در کنار هم قراردادن موضوعاتی که ممکن است در نگاه اول بی‌ربط به نظر برسند، به خلاقانه‌ترین شکل ممکن از فقدان و غم و اندوه صحبت کرده است. جستارهای کتاب بسیار واقع‌گرایانه نوشته شده‌اند و عشقی که بارنز به توصیف آن می‌پردازد قلب هر کسی را می‌لرزاند. 

اغلب، بیشتر از آنکه تصور می‌کنیم بین ما و طبیعت و موجوداتی که در آن زندگی می‌کنند شباهت وجود دارد. الیزابت تووا بایلی زمانی متوجه این شباهت شد که با بیماری‌ای ناشناخته دست‌وپنجه نرم می‌کرد و روح و جسمش روزبه‌روز بیشتر تحلیل می‌رفت. داستان از جایی آغاز می‌شود که یک روز دوستی به او گلدانی با یک حلزون جنگلی کوچک هدیه می‌دهد. الیزابت که به دلیل بیماری‌اش نمی‌تواند از بستر خود خارج شود تمام روز را صرف مشاهده‌ی این حلزون می‌کند و کم‌کم به بینش‌های جدیدی نسبت به زندگی و بیماری خود دست پیدا می‌کند. او تمام حرکات حلزون را زیر نظر می‌گیرد و حلزون با آن حرکات آرام و جثه‌ی کوچک و سرسختش برای او به یک مرشد و راهنما تبدیل می‌شود.  

این کتاب ناداستان است و حاوی یادداشت‌هایی است که الیزابت در دوران بیماری درباره‌ی شباهت بین زندگی خودش و حلزون نوشته است.

اکثر مردم تصور می‌کنند که کسانی که دست به جنایت‌های وحشتناک می‌زنند مشکلات روانی دارند و با دیگر افراد عادی جامعه متفاوت هستند؛ اما در بیشتر مواقع این‌طور نیست. بسیاری از خطرناک‌ترین قاتلان تاریخ در سلامت عقلی کامل قرار داشتند و این چیزی است که باعث می‌شود آن‌ها ترسناک باشند. هر جلد از مجموعه‌ی مشاهیر مرگ به ماجرای قتل‌های زنجیره‌ای یک قاتل می‌پردازد و آن را به‌صورت وقایع‌نگاری روایت می‌کند. در این جلد، داستان پسری به نام «چارلز اشمیت» را می‌خوانیم که در آمریکای دهه‌ی ۶۰ زندگی می‌کند و با کمک گروهی از نوجوانان سرکش، مرتکب قتل‌های هولناکی می‌شود. 

سوزان سانتاگ نویسنده، نظریه‌پرداز ادبی و فعال سیاسی اهل آمریکا بود. نوشته‌های او همیشه سرشار از ایده‌های تازه هستند و مسائل را از دریچه‌ای نو به خواننده نشان می‌دهند. کتاب عصرانه با توماس مان حاوی دوازده جستار و مقاله نوشته‌ی سوزان سانتاگ است و او در هر یک از آن‌ها به موضوعات مختلفی مثل عکاسی، نویسندگان یا نقد و ترجمه می‌پردازد. تسلط گسترده‌ی سانتاگ بر روی این موضوعات و دانش ژرفی که درباره‌ی این مسائل دارد، خواننده را شیفته‌ی خود می‌کند و او را قادر می‌سازد تا این بار از دیدگاه سانتاگ به جهان اطراف بنگرد.