نگاهی به زندگی و آثار ذبیح الله منصوری

کتاب دوجلدی سینوهه نوشته «میکا والتاری» و ترجمه‌ی ذبیح الله منصوری از مصر باستان می‌گوید. کتاب با شرح و وصف بسیاری که از زندگی مردمان آن روزگار و کشور مصر دارد تصویری روشن را از این کشور در دوران کهن و اوضاع اجتماعی حاکم بر آن پیش روی خواننده می‌گذارد و از جهان‌بینی مصریان قدیم و اعتقادات قلبی آنها و میزان پایبندیشان به این عقاید برای ما می‌گوید.
این کتاب اثری سرشار از وصف و جزییات پیرامون مصر باستان است. هرچند ممکن است ذبیح‌الله منصوری به‌عنوان مترجم شرح و بسط‌هایی اضافه کرده باشد اما اگر اهل تاریخ و مطالعه منابع دیگر باشید می‌بینید که این شرح‌ها تاحدودی مغایر آنچه در دیگر متون آمده نیست. موضوع اصلی در کنار این پرداختن به زندگی‌های عامه و پادشاهی، وصف و شرح زندگی فردی به نام سینوهه است که در دربار پزشک مخصوص فرعون است.

کتاب سرزمین جاوید نوشته «رومن گیرشمن»، «ماریژان موله» و «ارنست هرتزفلد» است. کتابی ۴ جلدی که از تاریخ ایران می‌گوید، از همه آنچه ما از آن بی‌اطلاع بوده و هستیم. نویسندگان با تکیه‌بر منابع مختلفی از زبان‌های گوناگون تلاش کرده‌اند تا آنچه را در پس پرده پنهان مانده و ما از آن بی‌اطلاعیم، پیش رویمان بیاورند. ترجمه و اقتباس این کتاب را ذبیح الله منصوری بر عهده داشته است. این کتاب به دوره زمانی پیش از مادها تا زمان حکومت ساسانیان می‌پردازد. داشتن قالب رمان تاریخی سبب شده تا خوانندگان بیشتری از خواندن این کتاب لذت ببرند و افرادی از حوزه‌های متفاوت به مطالعه‌اش بپردازند.

بی‌شک نام «کلئوپاترا» به گوشمان خورده است؛ ملکه زیبا و قدرتمند مصر که زبانزد عام و خاص بود. کتاب «کنیز ملکه مصر» از زبان نزدیک‌ترین شخص دربار به ملکه روایت می‌شود. این روایت به زندگی ملکه، مراودات و تعاملات او با درباریان و سایر افراد و نقش تاثیرگذارش در پادشاهی مصر و سیاست روز می‌پردازد. راوی که ارتباط بسیار نزدیکی با ملکه داشته، یار و همدم او از کودکی بوده است. او در جریان بسیاری از جزئیات زندگی ملکه قرار داشته و شخص مورد اعتماد و حتی گاه طرف مشورت او محسوب می‌شده است. ازاین‌رو بر بسیاری از اتفاق‌هایی که در دربار و یا پیرامون آن رخ می‌داده اشراف کامل داشته است. همراهی با ملکه این بخت را نصیب او کرده بود که همراه ملکه در کلاس‌های درس نیز حاضر شود و ازاین‌رو فردی مطلع و بادانش بوده است.

چقدر اهل تاریخ هستید و درباره تاریخ ایران و پادشاهانی که آمدند و رفتند چه می‌دانید؟ چیزی از جنگ‌های بزرگی که از سر مردم ایران گذشته می‌دانید و آیا از سرنوشت این جنگ‌ها اطلاعی دارید؟ نام جنگ چالدران چه حسی را برای شما زنده می‌کند؟ اینها همه سوالاتی هستند که داشتن پاسخشان به‌نوعی اتصال ما و گذشته ایران را مستحکم‌تر می‌کند و این استحکام اهرمی در تلاش برای بهتر ساختن آینده خواهد بود.
کتاب «شاه جنگ ایرانیان در چالدران» با ترجمه‌ی ذبیح الله منصوری یکی از گزینه‌هایی است که پاسخی برای سوال‌هایی پیرامون این جنگ دارد و آنچه اتفاق افتاده را برای ما بازگو می‌کند. جنگ چالدران اگرچه جنگی بود که ایرانیان در آن شکست خوردند اما شرح دلاوری‌ها و ازجان‌گذشتگی‌های سربازان ایرانی چنان بود که گویی از آن غرور می‌بارید. لشگر ایران که هنوز مدرنیته در آن تاثیری نگذاشته بود برابر گروهی ایستاد که نه‌تنها در تعداد از آنها بیش بود که تجهیزات به‌روزی داشتند و همین آنها را بسیار توانمندتر از ایرانیان ساخته بود. «اشتن متز» و «جان بارک» در این کتاب از این جنگ و سرنوشت آن گفته‌اند.

عشق در تمام اعصار ردی از خود برجای گذاشته و ثمری داده است. نیک یا بد این عشق بوده که همراهان خود را پیش رانده و این احساس بوده که آنها را وادار به انجام اموری دور از عقل و منطق کرده است. همین ویژگی چنان جذابیتی به آن بخشیده که اگر در اثری حضورداشته باشد قدر و منزلتی ویژه به آن خواهد بخشید. «عشق صدراعظم» اثری از «الکساندر دوما» نویسنده شهیر فرانسوی و ترجمه‌ی ذبیح الله منصوری است. دوما در این کتاب با شرح عشق «کاردینال ریشیلو» به ملکه «آن» داستان را پیش می‌برد. این عشق پذیرفته‌نشده ماجراهایی را در پی خود به وجود می‌آورد که هرکدام به‌نوبه خود تاثیری در سرنوشت نهایی خواهند داشت. نویسنده با دستمایه قرار دادن این عاشقی بخشی از تاریخ آن دوره را نیز در قالب داستان پیش رو برای خوانندگان شرح می‌دهد و او را در جریان وقایع و اتفاقات آن دوره قرار می‌دهد.

شنیدن هر ماجرای عاشقانه‌ای شوری مخصوص به خود دارد. حال اگر این ماجرا از داستان‌هایی باشد که نامداران از سر گذرانده‌اند طبعا میل به شنیدن از آنها بیشتر خواهد بود. کتاب «عشاق نامدار فرانسه و روسیه» در سه جلد از این داستان‌ها می‌گوید. از آنچه سودای عشق در سر پادشاهان انداخته و آنچه آنها در پی این عاشقی‌ها از سر گذراندند. ماجراهای این کتاب از حوالی قرن ۱۶ میلادی شروع شده و تا حدود قرن ۱۹ را برای ما بازگو می‌کند. هر داستان در کنار وجوه شیدایی‌اش بخشی از تاریخ را نیز برای ما بازگو می‌کند که این عاشقی‌ها و روابط بی‌شک با سیاست و آنچه در این پادشاهی‌ها می‌گذشته ارتباط می‌یافت. این کتاب نیز به ترجمه و اقتباس ذبیح الله منصوری در دسترس خوانندگان قرارگرفته است.