نگاهی به زندگی و آثار محمدعلی جمالزاده

30,322 بازدید

نام محمدعلی جمالزاده برای بسیاری از اهالی ادبیات آشناست. او را که نویسنده و مترجم بوده و کارهای پژوهشی و نقد ادبی نیز انجام می‌داده است، بنیان‌گذار داستان‌نویسی نوین در زبان فارسی دانسته و پدر داستان کوتاه ایرانی نامیده‌اند. به جرات می‌توان گفت او عرصه‌ای جدید در داستان‌نویسی ایران به وجود آورد و خود نه‌تنها پیشگام این عرصه بود که آثاری درخور نیز پدید آورد. دراین یادداشت نگاهی به بهترین کتاب‌های محمدعلی جمالزاده داشته‌ایم.

در وصف محمدعلی جمالزاده گفته‌اند «نخستین نویسنده ایرانی است که سنت‌های کهن داستان‌سرایی را با فنون داستان‌نویسی اروپایی تلفیق کرد». در ذهن من نام او با داستان کوتاه «کباب غاز» که در کتاب ادبیاتمان بود عجین شده است. داستانی چنان ساده که می‌توانست برای هرکدام از ما اتفاق بیفتد و روایتی چنان روان که ما را بارها به سراغ متن می‌برد و بعید می‌دانم کسی زودتر از کلاس درس آن داستان را نخوانده باشد و یا برای تمام کردن داستان تا جلسه بعدی درس ادبیات صبر کرده باشد. محمدعلی جمالزاده با چنان توانمندی به شرح این ماجرا پرداخته بود که بسیاری از ما این داستان را نه یک‌بار که چندین و چند بار خوانده و هر بار از خواندنش لذت برده بودیم.

کدام آثار جمالزاده را بخوانیم؟

محمدعلی جمالزاده با «یکی بود یکی نبود» باب داستان کوتاه را گشود. این مجموعه داستانی شامل شش داستان با عناوین «فارسی شکر است»، «رجل سیاسی»، «دوستی خاله خرسه»، «درد دل ملا قربانعلی»، «بیله دیگ بیله چغندر» و «ویلان الدوله» می‌شود. گفتنی است برای خرید نسخه الکترونیکی و صوتی کتاب‌های محمدعلی جمالزاده می‌توانید به سایت طاقچه مراجعه کنید.

فارسی شکر است

نویسنده: محمدعلی جمالزاده

انتشارات: طاقچه

خرید کتاب

آنچه تا آن زمان در قصه‌نویسی وجود داشت زبانی رسمی و گاه ناکارآمد بود. محمدعلی جمالزاده در داستان‌های «یکی بود یکی نبود»، به‌خصوص داستان «فارسی شکر است» برای نخستین بار از زبانی برخاسته از زندگی عامیانه مردم و آن دوران استفاده کرد. تلاش او بر ساده‌سازی و دوری از تکلف و دشوارنویسی بود.
او با توانمندی توانست تصویری شفاف از عناصر دوران جدید را به زبان محاوره ترسیم کند. محمدعلی جمالزاده بر توانایی بیش‌ازحد این نوع زبان بر انواع دیگرش تاکید داشت. او به‌موقع حس کرد که تغییری جدی لازم است و با پرداختن به این حس توانست اتفاقی شگرف را رقم بزند. نوآوری‌هایی که او در زمینه ادبیات فارسی داشته را می‌توان نشات گرفته از تسلط او بر ادبیات غربی دانست. آشنایی با زبانی دیگر او را در خواندن آثار مختلف توانا ساخته بود.

در یک بررسی کلی آثار محمدعلی جمالزاده را می‌توان در رده‌های «پژوهشی»، «داستانی»، «اجتماعی-سیاسی»، «ترجمه»، «خاطره» و «نقد» قرار داد. جمال‌زاده آثار بسیاری از خود به جای گذاشته است که در آن میان داستان‌های بلندی چون «دارالمجانین»، «قلتشن دیوان»، «صحرای حشر»، «راه آب نامه» و «معصومه شیرازی» به چشم می‌خورند و مابقی داستان کوتاه هستند.

بستن تبلیغ

دارالمجانین

نویسنده: محمدعلی جمالزاده

انتشارات: طاقچه

خرید کتاب

داستان دارالمجانین همچون دیگر داستان‌های کوتاه جمال‌زاده پیچیدگی بسیار ندارد و در بطن آنها گره‌های اساسی به چشم نمی‌آید اما چیره‌دستی نویسنده در نحوه بیان و روایت داستان سبب می‌شود خواننده با او و ماجراهای نه‌چندان پرتنش آن همراه شود.

حضور نداشتن محمدعلی جمالزاده در ایران انتقادهایی که به او وارد می‌شد را در همین حوزه می‌گنجاند. بسیاری معتقد بودند این دوری از وطن باعث شده تا نویسنده از احوال جاری و زندگی روزمره در ایران دور شده باشد و نقص‌هایی را در این بخش در کارهایش بیان می‌کردند.

آثار تالیفی دیگر

ازجمله آثار تالیفی او می‌توان به «گنج شایان»، «تاریخ روابط روس با ایران»، «پندنامه سعدی» یا «گلستان نیکبختی»، «قصه قصه‌ها»، «گلبانگ نای»، «فرهنگ لغات عامیانه»، «طریقه نویسندگی و داستان‌سرایی»، «سرگذشت حاجی‌بابای اصفهانی»، «اندک آشنایی با حافظ»، «یکی بود، یکی نبود»، «سروته یه کرباس»، «دارالمجانین»، «فارسی شکر است»، «آزادی و حیثیت انسانی»، «خلقیات ما ایرانیان»، «کهنه و نو»، «تلخ و شیرین»، «هزار بیشه»، «قصه ما به سر رسید»، «آسمان و ریسمان»، «قصه‌های کوتاه برای بچه‌های ریش‌دار»، «هفت کشور» و… اشاره کرد.

محمدعلی جمالزاده درزمینه ترجمه نیز فعال بود و آثاری چون «قهوه‌خانه سورات یا جنگ هفتادودو ملت»، «ویلهلم تل»، «داستان بشر»، «دون کارلوس»، «دشمن ملت»، «قنبرعلی جوانمرد شیراز» اشاره کرد.

کتاب‌هایی درباره جمالزاده

اگر دوست دارید در مورد آثار محمدعلی جمالزاده و شیوه پرداختن به موضوعات مختلف از دیدگاه او بیشتر بدانید پیشنهاد ما کتاب «نقد آثار محمد‌علی جمال‌زاده» به قلم عبدالعلی دستغیب است.

شهروند شهرهای داستانی؛ زندگی و آثار سیدمحمدعلی جمال‌زاده

نویسنده: حسن میرعابدینی

انتشارات: نشر چشمه

خرید کتاب

کتاب «شهروند شهرهای داستانی» به قلم حسن میرعابدینی نیز به تحلیل زندگی و آثار محمدعلی جمالزاده پرداخته است. در این کتاب آثار این نویسنده در سه دسته «داستان کوتاه یک»، «رمان‌ها» و «داستان کوتاه دو» بررسی شده‌اند.

‌

خاطرات مستند سید هادی خسروشاهی

اثر دیگری که می‌توان در این یادداشت به آن اشاره کرد کتاب «خاطرات مستند سید هادی خسروشاهی درباره سید محمدعلی جمالزاده و انقلاب اسلامی» است. این کتاب حاوی ناگفته‌هایی است که پرداختن به آنها کمک کرده تا شناختی بیشتر از این نویسنده نامی ادب فارسی پیدا کنیم؛ زوایایی از تفکر و حتی زندگی او که در این سال‌ها کمتر پیش چشم بوده و از دید علاقه‌مندان پوشیده بوده است.

حال اگر به نوشتن علاقه‌مندید خواندن آثار محمدعلی جمالزاده را به شما توصیه می‌کنم. درکی که از ساده‌نویسی و شیوایی نوشتار بر فرد غالب می‌شود راهنمای خوبی برای او در ادامه این راه خواهد بود. ضمن اینکه توصیف بدون غلو و روایت اتفاقی ساده به بهترین نحو ممکن ازجمله مواردی است که با خواندن آثار جمالزاده بر دانسته‌های ما اضافه‌شده و کوله‌بار ما را برای ادامه راه پربار خواهد کرد.

30,322 بازدید

برچسب ها

بستن تبلیغ