برای آشنایی با نیچه چه کتاب‌هایی بخوانیم؟

456 بازدید

بسیاری از ما با شنیدن نام نیچه، نویسنده‌ای معروف با سبیل‌های بزرگ را به‌یاد می‌آوریم که «چنین گفت زرتشت» را نوشته است. کتاب چنین گفت زرتشت در خاطرمان مانده؛ چون نام شخصیت اصلی این رمان فلسفی، از پیامبر ایرانی گرفته شده است. جمله‌ی معروفی هم از او شنیده‌ایم: «خدا مرده است» اما شاید هنوز نمی‌دانیم مقصود فردریش نیچه از بیان این جمله چه بود.

به‌راستی نیچه کیست؟ ورای آن سبیلی که بیشتر اجزای چهره‌اش را پوشانده چه شخصیتی پنهان است؟ وقتی از نیچه حرف می‌زنیم از چه کسی صحبت می‌کنیم؟ آیا نیچه یک فیلسوف بود؟ یک متفکر؟ یک گزینه‌گو؟ یا یک ادیب و شاعر؟

شاید مهم‌ترین فایده‌ای که آشنایی با نیچه برای مخاطبان عمومی‌اش دارد، این است که می‌توانند همراه با او وارد جهان فلسفه و اندیشه‌ی فلسفی شوند و اساساً چه چیزی بهتر از یک زیست فلسفی می‌تواند باشد؟ فردریش نیچه در نیمه‌ی اول قرن نوزدهم متولد می‌شود زمانی که مدرنیته اوج گرفته و عقلانیت جدید روی کار آمده است. بله، هرکسی فرزند تاریخ و زمانه‌ی خویش است؛ اما آیا اندیشه‌ی او با عصر روشنگری نسبتی دارد؟ فهم همین نکته است که ما را با او آشنا می‌کند. نیچه با عصر روشنگری، با ارزش‌ها و جهان‌بینی آن نسبتی دوگانه دارد؛ او همان‌طور که از بزرگان این دوره تأثیر گرفته، سنگین‌ترین نقدها را به ایده‌های آن‌ها روا داشته است؛ بنابراین برای درک او این نکته باید در نظر گرفته شود. شاید برای همین است که نگرش‌های نیچه در طول حیاتش مورد اقبال قرار نگرفت. نیچه در زمان حیاتش می‌گوید: «دوره‌ی من هنوز فرا نرسیده است؛ برخی پس از مرگشان متولد می‌شوند (کتاب «نیچه» لارنس گین، انتشارات شیرازه کتاب ما)» این پیامی برای ما هم هست! اگر عمیق به نیچه بنگریم احتمالاً می‌توانیم از رهگذر اندیشه‌های او قرن ۲۱ را بهتر درک کنیم.

نیچه از معدود فیلسوفانی است که تمام آثارش به فارسی ترجمه شده و تفسیرهای متعددی درباره‌ی کتاب‌ها و نظریاتش نوشته‌اند، همچنین دانشجویان زیادی این فیلسوف را موضوع رساله‌های خود قرار داده‌اند؛ بنابراین منابع برای شناختن این فیلسوف بی‌شمار است فقط باید کمر همت بست و با نیچه مواجه شد. در ادامه‌ی این یادداشت از بلاگ طاقچه، قرار است با کتاب‌هایی درباره‌ی نیچه آشنا شوید.

کتاب‌هایی درباره زندگی، شخصیت و نظریات نیچه

نیچه

نویسنده: اشتفان تسوایگ

مترجم: لیلی گلستان

انتشارات: نشر مرکز

خرید کتاب

اشتفان تسوایگ، نویسنده، زندگی‌نامه‌نویس و روزنامه‌نگارِ فلسفه‌خوانده‌ی اهل اتریش در ۱۱ مقاله‌ی جذاب زندگی فردریش نیچه را به‌تصویر می‌کشد. این مقالات ازآن‌جهت جذاب است که به زندگی نیچه می‌پردازد؛ اما رویکردی آکادمیک به مقوله‌ی زندگی‌نامه ندارد. تاریخ‌های تقویمی و ترتیب زمانی در آن دیده نمی‌شود و از ایده‌های فلسفی در معنای واقعی آن سخن نمی‌گوید. این کتاب در واقع زندگی‌نامه‌ی یک شخص و شرح دستاوردهای او نیست؛ بلکه شرح درونیات این فیلسوف بزرگ و اصیل است. آنچه در کتاب نیچه اهمیت دارد ذهن اوست، قاطعیت و عزم راسخش، سخت‌کوشی و تنهایی بی‌حدوحصرش‌. هدف کتاب نیچه در واقع فهم فلسفی این فیلسوف نیست؛ بلکه شناخت زمانه و ذهن اوست.

اشتفان تسوایگ، این نمایشنامه‌نویس پرشور، به‌زیبایی توانسته است تفکر شورمندانه‌ای که نیچه بر آن دست گذاشته را به نمایش بگذارد، باروح او همدلی عمیقی برقرار کرده و با اراده‌ی او هم‌ذات‌پنداری کند. کتاب اشتفان تسوایگ نثر ادبی شعرگونه‌ای است که می‌توان آن را با صدای بلند خواند. عناوین ۱۱ مقاله‌ی کتاب عبارت است از: تراژدی بی بازیگر، چهره دورو، ستایش بیماری، دون‌ژوان شناخت، شور صداقت، پیش‌رفت به‌سوی خود، کشف جنوب، پناه به موسیقی، هفتمین تنهایی، رقص بر فراز پرتگاه و مربی آزادی. لیلی گلستان این اثر را ترجمه کرده است.

بستن تبلیغ

نیچه

نویسنده: روی جکسون

مترجم: شاهین صولتی

انتشارات: انتشارات گوتنبرگ

خرید کتاب

کتاب نیچه که روی جکسون، پژوهشگر و محقق در حوزه‌ی فلسفه‌ی دین به‌ویژه اسلام آن را نوشته و انتشارات گوتنبرگ آن را منتشر کرده است، یک بررسی تمام‌وکمال بر زندگی و آثار فردریش نیچه به‌حساب می‌آید. ساختار کتاب نیچه و سرفصل‌ها شبیه همان است که در بسیاری از دانشگاه‌ها مطالعه و تدریس می‌شود: کودکی و جوانی نیچه، میان‌سالی و مرگ او، زایش تراژدی، ارزیابی دوبار‌ه‌ی همه‌ی ارزش‌ها، اراده به قدرت، زرتشت، ابرانسان و بازگشت ابدی، درباره‌ی حقیقت و جهان‌بینی، نیچه و دین، نیچه و سیاست و میراث نیچه.

علی‌رغم کج‌فهمی‌ها و برداشت‌های اشتباه از آثار نیچه، روی جکسون با دیدی منصفانه و به‌دور از تعصب، ایده‌ها و آثار نیچه را شرح و تفسیر می‌کند؛ بنابراین برای کسانی که به‌تازگی مطالعه‌ی نیچه را آغاز کرده‌اند بسیار سودمند است. خوانندگان با مطالعه‌ی این کتاب به این درک خواهند رسید که چرا با اینکه فردریش نیچه زمانی بدنام‌ترین فیلسوف بود به محبوب‌ترین متفکری تبدیل شد که حتی نوجوانان به سراغ آثار سخت‌خوان و پیچیده‌ی او می‌روند.

نیچه

نویسنده: لارنس گین

مترجم: ابراهیم اسکافی

انتشارات: انتشارات شیرازه کتاب ما

خرید کتاب

کتاب نیچه یکی از کتاب‌های مجموعه‌ی قدم اول است که به زندگی و اندیشه‌های فردریش نیچه می‌پردازد. لارنس گین تلاش کرده است تا تفکرات نیچه را به زبان ساده، روان و البته جامع بیان کند. لارنس گین بعد از ارائه‌ی مطالب هر بخش، قسمتی را هم به‌صورت گزین‌گویه به نگارش آورده که با موضوع مورد بحث مرتبط است. ازآنجایی‌که خودِ نیچه استاد گزین‌گویه‌های فلسفی است، این کار خلاقانه مطالعه‌ی کتاب را برای خوانندگان و علاقه‌مندان به فلسفه و تفکرات نیچه جذاب‌تر کرده است.

لارنس گین کتاب نیچه را با قراردادن کارل مارکس، زیگموند فروید و فردریش نیچه در صف اول جماعت روشنفکران قرن نوزدهم آغاز کرده و به این موضوع اشاره می‌کند که دیدگاه‌های مارکس و فروید در طول زمان میان مردم جا افتادند؛ اما نگرش‌های نیچه دور از دسترس آگاهی مدرن باقی ماند. تصاویر در کنار جملات درک آن را آسان‌تر می‌کند. تا پیش‌ازاین کتاب‌های مصور بیشتر برای کودکان بودند و محصول تجاری به شمار می‌آمدند؛ اما این کتاب زندگی و اندیشه‌های نیچه، فیلسوف معروف جهان را با کمک تصاویر تأمل‌برانگیز به خواننده منتقل می‌کند پس اگر طرفدار کمیک‌بوک هستید و قصد دارید مقدمه‌ای خلاصه‌وار برای آشنایی با زندگی و اندیشه‌های نیچه بخوانید این کتاب بهترین گزینه است.

نیچه؛ فیلسوف، روان شناس و دجال

نویسنده: والتر کوفمان

مترجم: فریدالدین رادمهر

انتشارات: نشر چرخ

خرید کتاب

والتر کوفمان، فیلسوف، مترجم و شاعر آلمانی – آمریکایی و استاد دانشگاه پرینستون، کسی که به‌عنوان مترجم آثار و اندیشه‌های نیچه شهرت دارد، کتاب نیچه؛ فیلسوف، روان‌شناس و دجال را برای معرفی نیچه‌ای نوشت که بیش از هرکسی ایده‌هایش در جهان غرب به‌اشتباه تفسیر می‌شد. کوفمان در این کتاب به تمام داستان‌پردازی‌های اشتباهی که پیرامون نیچه وجود دارد خاتمه می‌دهد. در این کتاب حقایقی آشکار می‌شود که تهمت‌های سالیان علیه نیچه را بی‌اثر می‌کند؛ تلاش‌های حزب نازی برای مصادره‌ی نیچه، فریب‌کاری‌های خواهرش و انتقاد از هایدگر نمونه‌هایی است که به آن‌ها مفصل اشاره می‌شود.

کتاب او در واقع پاسخی منصفانه و البته دندان‌شکن به کسانی است که او را دیوانه و ملحد خطاب می‌دانستند و یا از او و دانشش به نفع خود بهره‌برداری کردند. توماس مان، برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات، کتاب نیچه؛ فیلسوف، روان‌شناس و دجال را نسبت به تمام آثاری که در نقد و تفسیر نیچه نوشته شده برتر می‌داند. والتر کوفمان اگرچه با تمام عقاید نیچه موافق نبود؛ اما تلاش کرد تا نظریات نیچه را به‌درستی ارائه کرده و هم‌زمان به آسیب‌شناسی آن‌ها بپردازد. او همچنین دلایل زیادی می‌آورد تا ثابت کند نیچه نه‌تنها فیلسوف بلکه ادیب و روان‌شناس است.

نیچه جوان

نویسنده: کارل پلیچ

مترجم: رضا ولی یاری

انتشارات: نشر مرکز

خرید کتاب

همان‌طور که از نام کتاب پیداست،‌ کتاب نیچه‌ی جوان درباره‌ی دوران کودکی، وقایع زندگی او و مسیر تبدیل‌شدنش به یک نابغه است. هدف نویسنده در کتاب نیچه‌ی جوان این است که شخصیت نیچه را بر اساس مفهوم نبوغی که مدنظر او بود تحلیل کند؛ چراکه مفهوم نبوغ بسیار برای خود نیچه اهمیت داشت. این مفهوم نتیجه‌ی عصر روشنگری بود؛ یعنی زمانی که افرادی مانند گوته و شیلر، فرهیخته و مورداحترام به‌حساب می‌آمدند و به‌تدریج جای روحانیون و پادشاهان را گرفتند. نیچه هم تمایل داشت به جرگه‌ی نوابغ بپیوندد؛ اما راه پر فراز و نشیبی در انتظارش بود. جزئیات در کتاب نیچه‌ی جوان فراوان دیده می‌شود و حقایقی هم درباره‌ی ارتباط نیچه با واگنر آشکار می‌شود که برای دوستداران نیچه جالب خواهد بود.

فردریش نیچه

نویسنده: ایوو فرنتزل

مترجم: پرستو خانبانی

انتشارات: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه

خرید کتاب

کتاب فردریش نیچه اثر ایوو فرنتزل، ترجمه‌ی یکی کتاب‌های مجموعه‌ای است که انتشارات روولت آلمان به‌چاپ رسانده و به زندگی و آثار اندیشمندان و بزرگان تاریخ پرداخته است. ویژگی اصلی کتاب درج تصاویر و عکس‌های مربوط به مطالب هر بخش است، تصاویر خانه، دوستان، خانواده، مدرسه و… . بدون شک برای دوستداران نیچه بسیار جالب است که خانه‌ی پدری نیچه که پناهگاه دوران کودکی‌اش بود، تصاویر والدین و دوستان محبوبش را ببینند و مثلاً بدانند خانه‌ی واگنر، آن نابغه‌ی موسیقی که نیچه ۳ سال از زندگی‌اش را در آنجا سپری کرده، چه شکلی داشت و از این طریق باحال و هوای زندگی او بیشتر آشنا شوند. این زندگینامه‌ی مصور با زبانی روان و قابل‌فهم برای تمام خوانندگان نوشته شده و این‌طور نیست که فقط دانشجویان و پژوهشگران حوزه‌ی فلسفه بتوانند از آن بهره ببرند.

من دینامیتم

برخی نویسندگان هستند که به سراغ اصل ماجرا می‌روند، سو پریدو در من دینامیتم همین مسیر را رفته، برای همین است که کتابش برای تمام کسانی که آثار نیچه را دنبال می‌کنند و در جست‌وجوی شناخت عمیق‌تر و موشکافانه‌ی شخصیت مبهم او هستند، تکان‌دهنده خواهد بود. کتاب به اندازه‌ی عنوانش جذاب و بیانگر تفاوتش با سایر زندگی‌نامه‌های نیچه است و قصد دارد به این پرسش همیشگی پاسخ دهد که چرا نیچه اسرارآمیز بود؟ و یا چرا درک نمی‌شد.

من دینامیتم ثابت می‌کند که حتی زندگی‌نامه‌ی فیلسوفی مانند نیچه می‌تواند مانند داستانی شورانگیز مخاطبان را به وجد بیاورد. اکثر افراد در لابه‌لای زندگی فیلسوفان به دنبال ردپایی از اندیشه‌ی آن‌ها هستند، کتاب من دینامیتم با شرح جزئیات زندگی‌ نیچه و فاش‌کردن حقایقی که زندگی‌اش را در هاله‌ای از ابهام قرار داده بود، به‌روشنی ثابت می‌کند که چرا هر فلسفه‌ی بزرگی برآمده از خاطرات زندگی است، ثابت می‌کند که چگونه آدم‌های زندگی می‌توانند بر اندیشه و فلسفه‌ی یک فیلسوف تأثیر بگذارند؛ مانند رابطه‌ی نیچه با خواهرش، با ریچارد واگنر آهنگ‌ساز و همسرش کوزیما و ارتباط جنجالی‌اش با لو سالومه یا باقی زن‌ها. شاید جزئیات در کتاب من دینامیتم بیش از حد به نظر برسد؛ اما خواننده را وارد جهان واقعی نیچه و آنچه بر او گذشت می‌کند و نیچه‌ی شوخ‌طبع و مؤدب را پیشِ روی خواننده می‌گذارد، کسی که حتی با زنان روابط خوبی دارد، مردی کاملاً معمولی! سو پریدو در نوشتن این زندگی‌نامه دست روی تمام چیزهایی گذاشته است که نیچه در زندگی برای آن‌ها اهمیت زیادی قائل بود و تصویری که در نهایت خلق کرده قطعاً خلاف تصور دوستداران نیچه است.

پیاده روی با نیچه در مسیر رسیدن به خویشتن

نویسنده: جان کاگ

مترجم: نیلوفر آهنگران

انتشارات: نشر نیماژ

خرید کتاب

احتمالاً بسیاری از دوستداران نیچه تمایل دارند؛ مانند فیلسوف محبوبشان در طبیعت پیاده‌روی کنند، کتاب بخوانند و یا در سکوتی طولانی قدم بزنند. جان کاگ، پژوهشگر، استاد دانشگاه ماساچوست و نویسنده‌ی کتاب پیاده‌روی با نیچه، یک‌بار در ۱۹سالگی و بار دیگر در ۳۶سالگی به سوییس سفر می‌کند تا جهان نیچه و جهان خودش را بشناسد پس به همان کوهی می‌رود که نیچه در آن کوهنوردی می‌کرد.

جان کاگ اولین‌بار در ۱۹سالگی پا را از حاشیه‌ی امنش فراتر می‌گذارد و به روستایی در سوییس می‌رود؛ جایی که نیچه زندگی فلسفی‌اش را آنجا سپری کرده و نقطه‌ی عطفی در حیاتش بود؛ بنابراین کتاب پیاده‌روی با نیچه دو داستان را هم‌زمان با هم پیش می‌برد: داستان زندگی و سفر خود نویسنده و داستان زندگی نیچه. او با زبانی خودمانی و روان داستان سفر به سوییس را روایت می‌کند و تجربه‌هایش را از زمانی که پایش را در ایستگاه قطار بازل می‌گذارد، در اختیار خواننده قرار می‌دهد. جان کاگ همان‌طور که از قطار به تپه‌های بالای راگز و گوسفندان در حالِ چرا نگاه می‌کند، به روزی فکر می‌کند که نیچه افسرده و مضطرب است و دلش می‌خواهد بازل را ترک کند و به جاهای مرتفع‌تر برود. داستان اما وقتی جذاب‌تر می‌شود که در این سفر آموزه‌های نیچه را مرور می‌کند، هرآنچه که می‌بیند یا به هر مسئله‌ای که می‌اندیشد، جملاتی از نیچه را درباره‌ی همان موضوع به‌خاطر می‌آورد و بازگو می‌کند. جان کاگ بارها جوانی خودش را با نیچه مقایسه می‌کند، موقعیت‌هایی مشترک یا مشابه مانند جنون پدر که به مرگ پدر نیچه می‌انجامد؛ اما پدر نویسنده آن‌ها را ترک می‌کند. جان کاگ در هر فصل از کتاب گذری هم بر کتاب‌های دیگر نیچه دارد و درحالی‌که قصد دارد از این طریق پاسخ سؤال‌هایش را به کمک فلسفه‌ی نیچه پیدا کند، خواننده را هم با کتاب‌های او و فضای آن‌ها آشنا می‌کند. برای همین است که این کتاب حقیقتاً یک پیاده‌روی درست‌وحسابی با نیچه به‌حساب می‌آید.

چگونه نیچه بخوانیم

نویسنده: کیت انسل پیرسون

مترجم: لیلا کوچک منش

انتشارات: نشر نی

خرید کتاب

بسیاری از کسانی که در ابتدای راه مطالعه‌ی نیچه هستند سؤال اصلی‌شان این است که چگونه نیچه بخوانند؟ همان‌طور که از نام کتاب پیداست، این اثر قرار است درهای ورود به دنیای نیچه را برای تازه‌واردها باز کند؛ طوری‌که دچار سردرگمی نشوند. کتاب چگونه نیچه بخوانیم یکی از کتاب‌‌های مجموعه‌ی «چگونه بخوانیم؟» است که تلاش می‌کند مبتدیان را با زندگی و تفکر بزرگان و اندیشمندان آشنا کند. کیت انسل پیرسون، فیلسوف بریتانیایی و استاد دانشگاه که یکی از حوزه‌های اصلی تخصصش، مطالعه و بررسی آثار نیچه است، کتاب چگونه بخوانیم را نوشته؛ به‌گونه‌ای که خواننده احساس می‌کند یک استاد، جهان فکری نیچه را برایش توضیح می‌دهد. او در این کتاب منصفانه برخی از گزین‌گویه‌ها یا متن‌هایی از آثار او را که ویژگی‌های تفکر نیچه را مشخص می‌کند، انتخاب کرده و در مرحله‌ی بعد آن را تفسیر می‌کند. به‌این‌ترتیب، به نیازهای خواننده به‌خوبی پاسخ می‌دهد و او را با ایده‌های اصلی نیچه و تا حدی زندگی فردی او آشنا می‌کند. لیلا کوچک‌منش، مترجم کتاب چگونه نیچه بخوانیم کتاب را با یک مقدمه‌ی ادبی زیبا شروع کرده است.

آشنایی با نیچه

نویسنده: پل استراترن

مترجم: مهرداد جامعی ندوشن

انتشارات: نشر مرکز

خرید کتاب

زندگی‌نامه‌ی فیلسوفان می‌تواند روزنه‌ای برای واردشدن به اندیشه‌ی آنان باشد؛ اما این نکته را هم باید هنگام خواندن زندگی‌نامه در نظر داشت که تمام فلسفه‌ی آن فیلسوف به رویدادهای روزمره‌ی زندگی او بازگردانده نشود. کتاب آشنایی با نیچه ضمن پرداختن به زندگی شخصی فردریش نیچه، ایده‌های فلسفی او را به روشی آسان‌فهم، خلاصه‌وار، بدون بیان جزئیات و البته سنجیده و موثق ارائه کرده است. این کتاب که نام اصلی آن Nietzsche in 90 Minutes است، یک مینی بیوگرافی به‌حساب می‌آید که در ۷۲صفحه تلاش کرده است نکات اصلی اندیشه‌ی فردریش نیچه را در اختیار خوانندگان قرار دهد؛ بنابراین یک راهنما و گزینه‌ی خوب برای کسانی است که تشنه‌ی آشنایی با جهان نیچه هستند؛ اما وقت چندانی ندارند و قصد دارند در مدت‌زمان کم از آن بهره‌ی کافی ببرند، هرچند بدون تردید این اثر مانند قطره‌ی آبی است که به دهان خواننده‌ی تشنه ریخته می‌شود؛ ولی او را تشنه‌تر از قبل کرده و انگیزه‌ی او را در مسیر شناخت نیچه بیشتر می‌کند.

اگر این مطلب را دوست داشتید، پیشنهاد می‌کنیم که مطلب زیر را هم مطالعه کنید