کتاب‌‌هایی برای منظم شدن

دنیل والتر، نویسنده‌‌ی «قدرت انضباط شخصی» با نوشتن این کتاب دنبال این نکته است که به ما نشان دهد که چگونه عاداتی را ایجاد کنیم تا زندگی ما بهبود یابد. والتر در این کتاب، به خواننده‌‌اش گوشزد می‌‌کند که خودِ خواننده باید انضباط قوی برای انجام امور روزانه را کسب کند و این امر به دیگران ارتباطی ندارد. نویسنده، حقایق علمی روانشناختی و فلسفی، اصول، قوانین و دستورالعمل‌‌های متعددی را برای تقویت کنترل خود و غلبه بر اختلال‌‌هایی که مانع از دست‌‌یابی به بزرگ‌‌ترین اهداف ما می‌‌شوند را ارائه می‌‌دهد. والتر از پدیده‌‌ای به نام «خود انضباط» صحبت می‌‌کند و آن را به تمرکز هر فرد مرتبط می‌‌داند. فرد همان‌‌طور که بیش‌‌تر روی هدف خود تمرکز می‌‌کند، انجام وظایف لازم برای وی آسان‌‌تر می‌‌شود. توانایی تمرکز ما توسط عملکردهای اجرایی ما تعیین می‌‌شود؛ از جمله عملکرد حافظه، انعطاف‌‌پذیری شناختی، سازگاری و کنترل انگیزه. تقویت این مهارت‌‌ها به‌‌طور منظم از طریق بازی‌‌های مغزی و سایر فعالیت‌‌های تقویت‌‌کننده‌‌ی مغز به ما کمک می‌‌کند تا بهتر تمرکز کنیم. والتر برای پاسخ به این سؤال که چه عواملی باعث می‌‌شوند برخی از ما نتوانیم در امور روزانه‌‌مان نظم را رعایت کنیم، سه دلیل شامل میل از دست ندادن عادت‌‌های پیشین، ترس از پشیمانی و قرار گرفتن در معرض یک عادت (و وابستگی به آن عادت) را برمی‌‌شمرد. این اثر کتابی راهنما در جهت علت‌‌یابی عدم‌رعایت نظم و انضباط و تکیه روی بهبود نقاط ضعف پیرامون این موضوع است. 

کتاب سرگرم‌‌کننده، ساده و سرراست ماری کندو یعنی «جادوی نظم» به خواننده یاد می‌‌دهد که چگونه فضای خود (اعم از محیط شخصی، کاری و غیره) را به‌‌گونه‌‌ای مرتب کند که زندگی‌‌اش برای همیشه تغییر یابد. در اصل، مرتب کردن باید عمل بازگرداندن تعادل بین مردم، اموال‌‌ و خانه‌‌شان باشد که در آن زندگی می‌‌کنند. ماری کندو یاد می‌‌دهد که ما اولین کاری که باید بکنیم، دور انداختن است! دور انداختن هر چیز زایدی به ما کمک می‌‌کند که فضای خود را سازماندهی کنیم. اگر چنین روشی را اتخاذ کنیم (او این روش را روش کُنماری می‌‌نامد) دیگر هرگز به آشفتگی و هرج‌و‌مرج پیش از آن باز نخواهیم گشت. او در این کتاب توضیح می‌‌دهد که هر یک از ما نیاز به مرتب‌‌سازی بر اساس دسته‌‌بندی چیزها داریم. اگر بتوانیم وسایلمان را با ترتیب و دسته‌‌بندی جمع کنیم و به آن‌‌ها نظم دهیم، به‌‌طرز چشم‌‌گیری حجم چیزهایی که داریم، کاهش خواهد یافت. کندو مورد جالب هیجانِ نظم و دسته‌‌بندی را در چنین زمان‌‌هایی پیش‌‌بینی می‌‌کند؛ یعنی وقتی قرار است ما وسایلمان را بر اساس دسته‌‌بندی مرتب کنیم، خود دچار هیجان ناشی از جمع‌‌بندی وسایلمان خواهیم بود که این عمل نشاط‌‌آور نیز است.

بسیاری از اوقات پیش آمده که ما برخی از اموری که باید در طول روز انجام دهیم را فراموش می‌‌کنیم و یا با پس و پیش کردن این امور، راه را برای بی‌‌نظمی در زندگی روزانه‌‌مان باز می‌‌گذاریم. در چنین مواقعی است که اهمیت چک لیست عیان می‌‌شود. آتول گاوانده در کتاب «چک لیست؛ چطور کارها را درست انجام دهیم؟» توضیح می‌‌دهد که چرا چک لیست‌‌ها می‌‌توانند زندگی را نجات دهند و به ما یاد می‌‌دهد که چگونه آن‌‌ها را به‌درستی پیاده‌‌سازی کنیم. آگاوانده در کتابش، سه درس بسیار مهم به ما انسان‌‌های عصر تکنولوژی می‌‌دهد: اول این‌‌که استفاده از چک لیست به ما کمک می‌‌کند تا از اشتباهات رایجی که عواقب بسیار جدی دارند، جلوگیری کنیم. دوم این‌‌که روی موارد ضروری تمرکز کنیم و چک لیست‌‌هایمان را کوتاه و واضح بنویسیم. سوم این‌‌که وقتی ما برای کارهایمان چک لیست تهیه می‌‌کنیم، تهیه‌‌ی این چک لیست‌‌ها ناخودآگاه کمک می‌‌کند تا ما انسان موثرتری در امور خود شویم. 

از جمله جدیدترین آثاری که درباره‌‌ی منظم‌شدن به نگارش درآمده است «انضباط فردی سرنوشت شما را تعیین می‌‌کند» اثر رایان هالیدی است. این کتاب در سال 2022 میلادی منتشر شد و در همین زمان کوتاه، توانست خوانندگان زیادی را به خود جلب کند. هالیدی در این کتاب توضیح می‌‌دهد که اساسا نظم چیست و چرا برای ما مهم است. او توضیح می‌‌دهد که چگونه در مراحل مختلف زندگی‌‌مان، نظم و انضباط را تمرین کنیم.

رعایت قوانین در زندگی هر کسی باعث ایجاد شاکله‌‌ای مستحکم از سلسله اصولی می‌‌شود که زندگی را کاربردی‌‌تر می‌‌کند. جورجن لاکوود در کتاب «سازماندهی زندگی»، به عاداتی توجه می‌‌کند که در نهایت زندگی را برای فرد آزادتر و سازمان‌‌یافته‌‌تر خواهد کرد. لاکوود از ده قانونی سخن می‌‌گوید که همه‌‌ی ما باید آن را در ذهن خود نگهداریم تا بتوانیم نظم و انضباط را در زندگی‌‌مان به وجود آوریم. ده قانونِ لاکوود همچون چیزهای بی‌‌فایده، چیزهای خوب را از بین می‌‌برند؛ چیزهای بی‌‌فایده، اشغال‌‌کنندگی بالایی دارند؛ هزینه کردن برای بی‌‌نظمی بسیار بیش‌‌تر از هزینه کردن برای نظم است؛ نظم می‌‌تواند تاثیر عمیقی بر وضعیت ذهنی هر فرد بگذارد و غیره، به‌صورت کاربردی در زندگی انجام‌‌پذیر هستند.

کتاب بسیار پرطرفدار و پرفروش چارلز داهیگ یعنی «قدرت عادت: چرایی کارهایی که انجام می‌‌دهیم، در زندگی و کسب و کار»، به‌دنبال بررسی جوانب مختلف عادت است. این کتاب به‌دنبال پاسخ به چرایی وجود عادت‌‌ها، کارایی آن‌‌ها و تغییراتشان است.

کتاب داهیگ، به خواننده درک لازم برای ایجاد عادت جدید را می‌‌دهد تا موفقیت او را هدایت کند و عادات قدیمی – که زندگی‌‌ها را محدود می‌‌کند – را از بین ببرد. نویسنده معتقد است که عادت‌‌ها به وجود می‌‌آیند چون مغز به‌‌طور مداوم به‌دنبال راه‌‌هایی برای صرفه‌‌جویی در تلاش است. به‌همین خاطر عادت‌‌ها از طریق مغز به وجود می‌‌آیند تا میانبری برای هر فرد شوند. از نظر بیولوژیکی، همه‌‌ی ما عادت‌‌هایی را برای صرفه‌‌جویی در انرژی خودمان به وجود می‌‌آوریم، پس هر کاری که به‌‌طور منظم انجام می‌‌دهیم هم خودبه‌‌خود تبدیل به یک عادت می‌‌شود. نویسنده در این کتاب از قانون طلایی تغییر عادت سخن می‌‌گوید و فرمولی جالب را پیش روی خواننده‌‌ی کتاب می‌‌گذارد. قانون طلایی تغییر عادت یعنی ما نمی‌‌توانیم یک عادت بد را از بین ببریم، بلکه فقط می‌‌توانیم آن را تغییر دهیم. این قانون، به ما کمک می‌‌کند که به‌جای تلف کردن انرژی‌‌مان برای از بین‌بردن یک عادت، نشانه‌‌ی قدیمی آن را حفظ کرده و اما رویکرد (یا به زعم داهیگ روال) جدیدی را برای آن متصور شویم.

یکی از ایده‌‌آل‌‌های اصلی ما در زندگی این است که با رعایت نظم، آرامش پیدا کنیم. کتاب «نظم بیرونی، آرامش درونی» اثر گرچن روبین، به ما توصیه می‌‌کند که اگر بتوانیم فضای پیرامونی خود را مرتب کنیم و نظم را رعایت کنیم، به‌‌طور خودکار آرامش درونی خود را تقویت خواهیم نمود. نتیجه‌‌ی این عمل، شکوفا شدن استعدادها و خلاقیت‌‌های ما خواهد بود. روبین این نکته را متذکر می‌‌شود که غالبا آشفتگی، شروع به نفوذ در روانِ آدمی می‌‌کند و انسان فکر می‌‌کند که به‌جای مواجهه با آشفتگی بهتر است آن را نادیده بگیرد. این نادیده گرفتن، باعث تشویش و اضطراب پنهان در انسان می‌‌شود و او نمی‌‌تواند برای کارهای مختلف، متمرکز شود. نویسنده تمرین جالبی را به خواننده‌‌ی کتاب پیشنهاد می‌‌کند: بیایید محیط نامنظم پیرامونی‌‌تان را مرتب و منظم کنید. در طول انجام این کار دوربینی را روشن کنید و از خود فیلم بگیرید. پس از منظم کردن، فیلم را ببینید، متوجه می‌‌شوید که در انتهای منظم کردن شما به وضوح خوشحال‌‌تر از ابتدای کار هستید. 

«دوازده قانون زندگی» اثر جردن پیترسون، از جمله خواندنی‌‌ترین و پرفروش‌‌ترین کتاب‌‌های حوزه‌‌ی موفقیت و خودیاری در یک دهه‌‌ی گذشته است. این کتاب در سال 2018 میلادی منتشر شد و از آن زمان تاکنون به سرعت مورد پسند خوانندگان قرار گرفته است. با دوازده قانونی که پیترسون معرفی می‌‌کند، خواننده یاد می‌‌گیرد که چگونه می‌‌تواند از این دوازده قانون به عنوان مانعی برای بی‌‌نظمی و هرج‌مرج در امور روزانه‌‌ی زندگی استفاده کند. دوازده قانون مورد اشاره نویسنده به اختصار چنین است:

قانون اول این است که انسان باید وضعیت بدنی خود را اصلاح کند و روی صلابت بدنی خود تمرین کند؛ قانون دوم به انسان گوشزد می‌‌کند به خود اهمیت دهد و از خود مراقبت کند؛ قانون سوم این است که انسان باید خود را با افرادی که بهترین‌‌ها را برای وی می‌‌خواهند، معاشرت کند؛ قانون چهارم در پی مقایسه فرد با خودش به‌جای مقایسه فرد با دیگران است؛ قانون پنجم یاد می‌‌دهد که انسان و اطرافیانش باید از قوانین جامعه پیروی کنند؛ قانون ششم این است که به‌جای ایراد گرفتن از وضعیت نظم در زندگی دیگران، بهتر است فرد روی اصلاح نظم و انضباط خود تمرکز کند؛ قانون هفتم تأکید دارد که به‌جای رضایت سریع از کارها، بایستی به‌دنبال تمرکز بر هدف بالاتر بود؛ قانون هشتم این است که انسان به‌جای دروغ گفتن به خود بهتر است حقیقت زندگی‌‌اش را پیدا کند و خود را بهتر بشناسد؛ قانون نهم در پی این است که به انسان گوشزد کند که شنونده‌‌ی خوبی شود؛ قانون دهم این است که انسان بایستی در گفتن مشکل خود، دقیق شود تا بتواند آن را کنترل کند؛ قانون یازدهم به انسان می‌‌آموزد که باید قبول کرد که در هر سطحی از تعامل انسان با جامعه، نابرابری وجود دارد و در نهایت قانون دوازدهم این است که انسان باید وقت بگذارد تا چیزهای خوب زندگی را درک کند.