معرفی داستان‌های کوتاه برای نوجوانان

امبرتو اکو، نویسنده و نشانه‌شناس معروفی است که او را به دلیل پژوهش‌هایش در نشانه‌شناسی، قرون وسطی و نوشتن رمان‌های نام گل سرخ و آونگ فوکو می‌شناسند. در میان کتاب‌ها و نوشته‌های اومبرتو اکو داستان‌های کوتاهی برای نوجوانان نیز دیده می‌شود. یکی از این داستان‌ها، قصه‌ دلدادگان است؛ بازنویسی اثری قدیمی از آلساندرو مانزونی، شاعر معروف ایتالیایی که در قرن هجده می‌زیست. او برای نوشتن این داستان‌ عاشقانه‌ بیست سال زمان صرف کرد و حالا، امبرتو اکو با بازنویسی این عاشقانه‌ی پرشور برای نوجوانان، اثری جذاب و دلنشین خلق کرده است.

هلن، شخصیت اصلی کتاب خود دوست‌داشتنی من، تنها است. چون دیگران مدام او را مسخره می‌کنند و به او می‌گویند: چاق، زشت، بوگندو! هلن ناراحت است و فکر می‌کند هیچکس او را دوست ندارد. بنابراین، به کتابش پناه می‌برد: جین ایر. دختری که درست مانند خودش تنها بود و کسی دوستش نداشت. یک روز مدرسه بچه‌ها را به اردو می‌برد. هلن شب را در چادر، کنار دخترهای دیگری می‌گذراند که مانند خودش تنها هستند و هیچ دوستی ندارند. اما با آمدن دختری به نام ژرالدین، کم‌کم دنیای هلن رنگ‌وبوی دیگری به خودش می‌گیرد.

پشت جلد کتاب مترجم دردها، برنده‌ جایزه پولیتزر ادبی سال ۲۰۰۰، بخشی از نقد روزنامه‌ نیویورک‌ تایمز درباره این اثر آمده است: «خواننده این کتاب، هر داستانی را در حالی به پایان می‌رساند که آرزو می‌کند کاش می‌توانست یک رمان کامل را با شخصیت‌های آن به سر ببرد…» احتمالا همین تعریف جذبتان می‌کند تا به سراغ داستان‌های کوتاهی بروید که مزه‌اش تا مدت‌ها در جانتان بماند و شیرینی‌اش را حس کنید.

جومپا لاهیری مجموعه داستان‌ کوتاه دیگری به نام خاک غریب هم دارد که خواندنش خالی از لطف نیست. داستان‌های لاهیری، درباره‌ قصه آدم‌هایی است که مهاجرت کردند. حالا که مهاجرت دغدغه‌ بسیاری از جوانان و نوجوانان است، خواندن این داستان‌ها، طور دیگری لذت‌بخش است.

فریبا وفی یکی از آن نویسنده‌های توانایی است که وقتی قلم به دست می‌گیرد و داستان کوتاه می‌نویسد، زندگی را در کلماتش جاری می‌کند. درست انگار که کنار دوستان صمیمی نشسته باشی، لیوان چایت کنار دستت باشد و با آن‌ها از زندگی حرف بزنی. داستان‌های کوتاهی که فریبا وفی نوشته است، همینقدر ساده و دلنشین است. کتاب‌های او مانند در راه ویلا، همه‌ افق و بی باد، بی‌پارو از نمونه داستان‌های کوتاه باکیفیت از نویسندگان ایرانی است.

هاروکی موراکامی، با نوشتن رمان‌، داستان کوتاه و برنده شدن بسیاری از جوایز معتبر ادبی جهان، نیاز به معرفی ندارد. قلم او، نحوه‌ی روایتش، ماجراهایی که در داستان‌هایش رخ می‌دهد و… همه سبب شده تا تجربه‌ خواندن کتاب‌هایش، متفاوت باشد. دو مجموعه داستان کوتاه بعد از زلزله و اول شخص مفرد نیز می‌تواند همان انتخاب‌های خوبی باشد که در مدت زمانی کوتاه خوانده شود و مزه‌اش حسابی در جان انسان، ته‌نشین شود.

برای آن‌هایی که به دنبال داستان‌های کوتاه می‌گردند و دوست دارند عنصر غافلگیری را در هر داستانی تجربه کنند، خواندن کتاب‌های برگزیدگان جایزه‌ی ا. هنری، انتخاب مناسبی است. ویلیام سیدنی پورتر که به نام ا. هنری معروف بود، در طول حیاتش چهارصد داستان کوتاه نوشت. داستان‌هایی که روند جذابی داشتند اما پایان هوشمندانه‌شان، نقطه‌ قوتشان بود. حالا جایزه‌ای ادبی به نام او وجود دارد و به داستان‌هایی اعطا می‌شود که در نشریات معتبر آمریکایی منتشر شده باشند و بتوانند ذهن خواننده را به چالش بکشند.

چارلی پسرک تنهایی است. او با موش کوری آشنا می‌شود که کیک را در دنیا از همه‌چیز بیشتر دوست دارد. آن‌ها با یکدیگر دوست می‌شوند و ترس‌ها، احساسات و دغدغه‌هایشان را با یکدیگر درمیان می‌گذراند. کمی جلوتر، در مسیرشان روباهی را می‌بینند که در تله‌ای اسیر شده است. روباه گرفتار را نجات می‌دهند و به راهشان ادامه می‌دهند. دوست بعدی که چارلی پیدا می‌کند، اسبی با استعداد است که کسی از استعدادهایش خبر ندارد. پسر، موش کور، روباه و اسب با هم دوست می‌شوند، حرف می‌زنند، تنهایی‌شان را با یکدیگر تقسیم می‌کنند و شعله‌ امیدی را در دلهایشان روشن نگاه می‌داند.

یک پیاده روی طولانی تا آب، قصه‌ای واقعی است. قصه‌ای که هرچند با اندوه و غم آمیخته است، اما پایانی امیدبخش دارند. قصه‌ای که روایت قدرتمندی دارد از رنجی که می‌کشیم. قصه‌ به دست آوردن آب، همان مایه‌ ارزشمند حیات و هستی. لیندا سوپارک، این داستان را بر اساس زندگی و تجربه‌های واقعی قهرمان کتابش نوشته است. قهرمانی که هرچند بی‌مهری دیده است، اما غم بزرگش را به کاری بزرگ تبدیل کرده است.

همه ما احساس تنهایی را چشیده‌ایم. گاهی در میان جمع اما تنها بودیم، گاهی نیز هیچ همراهی نداشتیم. در کلاس‌های درس یک مدرسه هم اوضاع همینطور است. هر کدام از بچه‌ها ممکن است به دلیلی احساس تنهایی کنند. اما در کتاب تو تنها نیستی، معلمی داریم که با هوشمندی، از بچه‌ها می‌خواهد از کلاس هنر استفاده کنند، آنجا جمع شوند، درباره‌ی احساس تنهایی‌شان و دغدغه‌هایی که دارند، صحبت کنند. حرف زدن آن‌ها با یکدیگر می‌تواند معجزه‌ای بسازد و بچه‌ها را به همدیگر نزدیک کند. بچه‌هایی که به دلایل مختلف مانند تبعیض نژادی، مهاجرت، فوت والدین یا زندانی بودنشان و… احساس تنهایی می‌کنند. حالا دوستانی نزدیک دارند و جایی امن برای صحبت کردن و تقسیم کردن احساس تنهایی.

مجموعه عشق‌های فراموش‌شده، تلاشی است برای آشتی با داستان‌های کهن ادبیات فارسی. در ادبیات هزاران‌ساله‌ فارسی داستان‌های عاشقانه‌ بسیاری داریم. عشق‌های افسانه‌ای، که در پیچ و خم مشکلات می‌افتند و امتحانات بسیاری را پشت‌سر می‌گذارند. اما گاهی خواندن این داستان‌های شیرین برای کسی که با ادبیات کلاسیک آشنایی ندارد سخت است. جمعی از نویسندگان خوش‌ذوق ایرانی به سراغ این عاشقانه‌ها رفتند و آن‌ها را بازآفرینی کردند. این‌بار با زبانی امروزی‌تر و برای مخاطبی که امروزی‌تر است. نتیجه‌ی کار، مجموعه‌ای خوش آب و رنگ به نام عشق‌های فراموش شده است که هر جلدش، یک روایت عاشقانه و یک حکایت از دلدادگی و دلباختگی در خود جای داده است.

کاترین، راوی داستان پاریس من و پدرم، به همراه پدرش در خانه‌ای که بالای دفتر کار پدرش قرار دارد، زندگی می‌کنند. کاترین دوست دارد مانند مادرش یک ژیمناستیک‌کار و رقصنده‌ی باله‌ حرفه‌ای شود. او مانند پدرش عینک می‌زند. اما عینک زدن موقع ورزش کردن، کار را حسابی سخت می‌کند. گاهی اوقات که کاترین عینکش را برمی‌دارد، دنیا شکل عوض می‌کند. پر می‌شود از تخیلاتش، همه‌چیز شیرین، دلنشین و متفاوت است. هرچند عینک زدن برای کاترین یک اجبار است، اما دنیای او را به دو بخش تقسیم کرده است و کاترین از اینکه در دو دنیا زندگی کند لذت می‌برد.

پاتریک مودیانو، نویسنده فرانسوی و برنده جایزه نوبل ادبی است. او را بیشتر به دلیل نوشتن کتا‌ب‌ها و رمان‌هایی می‌شناسیم که برای بزرگسالان نوشته است. اما کتاب پاریس من و پدرم، با روایت دلنشین، شیرین و کوتاهی که دارد، برای نوجوانان و البته تمام آن‌هایی که دوست دارند یک تجربه‌ی متفاوت از کتاب خواندن به دست بیاورند، بسیار جذاب است. ‌

عاشقانه‌ها از گذشته در ادبیات ایران جای داشتند. اما این روزها، حرف زدن و نوشتن از عاشقانه‌ها، به‌خصوص برای نوجوانان، به یک تابو تبدیل شده است. بااین‌حال هستند نویسندگانی که با جرئت و جسارت به سراغ این موضوع حساس می‌روند. فرهاد حسن‌زاده در کتاب این وبلاگ واگذار می‌شود، یک داستان عاشقانه‌ لطیف برای نوجوانان نوشته است. درنا در وبلاگش، دسته کلید، داستانی عجیب نوشته است. یک عاشقانه شیرین از دوران جنگ میان ایران و عراق. عاشقانه‌ای که امید را در دل تاریکی و سیاهی جنگ زنده نگاه می‌دارد.

تجربه‌‌ی از دست دادن و سوگواری کردن، تجربه‌ای است که همه ما در زندگی از سر می‌گذرانیم. اما چنین تجربیاتی در دوران کودکی و نوجوانی ممکن است سهمگین‌تر باشند و تاثیرشان شدیدتر باشد. حرف زدن از سوگ، احساساتی که پس از آن به انسان دست می‌دهد، مانند احساس گناه بازمانده و… سخت است. اما خواندن درباره‌ افراد دیگری که سوگ را تجربه کرده‌اند، می‌تواند به پشت‌سر گذاشتن چنین احساسی کمک کند.

باربارا پارک در کتاب میک هارته اینجا بود، داستان فیبی را تعریف می‌کند که به تازگی برادرش را از دست داده است. احساساتش درهم برهم است و باید بتواند با این تجربه کنار بیاید. خواندن این کتاب قلب انسان را گرم می‌کند و انسان را به این باور می‌رساند که تنها نیست.