معرفی بهترین کتاب‌های سفرنامه

این کتاب اثر نویسنده معروف «آندره ژید» است که نه‌تنها نام او به‌تنهایی خود مشوق علاقه‌مندان به خواندن این کتاب خواهد بود بلکه هم‌جواری‌اش با نام جلال آل احمد در جایگاه مترجم بر این اشتیاق خواهد افزود. خدمتی که این کتاب به جهان کرد کنار زدن پرده پیش چشم مردم و اصلاح تصویری است که همگان از شوروی دارند. «آندره ژید» در پی سفری که به این کشور داشت مشاهدات و تجربیات خود را در قالب چنین کتابی منتشر کرد و به‌نوعی به نقد و توصیف شوروی پرداخت. پس از انقلاب اکتبر روسیه تصویری دروغین از این کشور به جهانیان ارائه‌شده بود اما ژید با سفر به آنجا حقایقی را که به چشم خویش دیده و واقعیاتی را که خود لمس کرده بود نگاشته و به دست جهانیان رسانید. او نویسنده معروفی بود و تاثیر قلمش بسیار. بر اساس نوشته‌های او شوروی آن بهشت موعودی نبود که همگان می‌پنداشتند. اگر دیگر سفرنامه‌ها تنها به معرفی مکانی دیگر پرداخته‌اند این کتاب یک گام جلوتر است و دست به اصلاح برداشت اشتباه افراد زده است.

«رضا پاکروان» نویسنده این سفرنامه که نوعی اتوبیوگرافی نیز هست در لندن ساکن است. او که به نقاط زیادی سفر کرده و به مستندسازی نیز پرداخته است، تصمیم می‌گیرد رکاب‌زنان سفری طولانی را از نورکاپ نروژ شروع کند و در کیپ‌تاون آفریقایی جنوبی پایان برساند. مسیری بس طولانی و طاقت‌فرسا که گذر از مناطق مختلف با شرایط گوناگون و دشوار را در پی دارد. او با هدف جمع‌آوری کمک‌های مردم جهان برای ساخت مدرسه‌ای در ماداگاسکار تصمیم گرفت این سفر طولانی را که مسافتی در حدود هفده هزار و هفتصد کیلومتر داشت، در طی ۱۰۰ روز به اتمام برساند. با اضافه شدن قید زمانی، نوعی هیجان و رقابت نیز به آن افزوده شد. راه دشواری پیش رو بود. او در طی مسیر با سختی‌های بسیار مواجه شد و به گفته خودش گاه تا به آنجا می‌رسید که تنها یک کورسوی کوچک امید او را مصمم به پیش رفتن و رسیدن به انتهای تعیین‌شده برای سفر نگه می‌داشت. هرچند ابتلای به بیماری مالاریا باعث شد تا او در زمانی که مشخص کرده بود سفر را به اتمام نرساند اما این امر از جذابیت ماجرا نکاسته است. پاکروان با شرح تمامی ماجراها و سختی‌هایی که از سر گذرانده و با وصف موقعیت‌های پیش روی خود تصویری واضح از شرایط مناطق مختلفی که از آنها گذر کرده است در اختیار خواننده قرار می‌دهد. سابقه او در مستندسازی کمک کرده تا وصف ارائه‌شده در این نوشتار به‌شدت واقعی و ملموس باشد.

نشر اطراف در اقدامی موثر تلاش کرده تا از خلال سفرنامه های موجود، نگاه مسافران دوره قاجار را به شهرهای بزرگ جهان بازگو کند. به قولی این اقدام را می‌توان گامی موثر در انتقال لذت سفرنامه‌خوانی دانست. این حرکت منتج به ارائه مجموعه کتاب‌هایی تحت عنوان «تماشای شهر» شده است. نخستین اثر این مجموعه کتاب «پاریس از دور نمایان شد» است. این کتاب تصویری از شهر پاریس در زمان قاجار به ما ارائه می‌دهد. با خواندن آن گویی نه‌تنها در بعد مکان که در بعد زمان نیز سفرکرده و این شهر را از نگاه مسافران سفرنامه‌نویس آن دوران می‌شناسیم. این شناخت از خلال ۱۲ سفرنامه و ۹ روایت از مواجهه ایرانیان با پاریس برمی‌آید و ازآنجاکه تصاویر و توصیف ارائه‌شده از دید افرادی از رده‌های مختلف اجتماعی آن دوران هستند، هریک بخشی و گوشه‌ای از این شهر را برای ما روشن می‌کنند و با اتمام کتاب تصویر نهایی در ذهن ما نقش می‌بندد.

این کتاب دومین اثر از مجموعه «شهر تماشا» است. «قهوه استانبول نیکو می‌سوزد» در حقیقت یک گردآوری است که به کوشش علی‌اکبر شیروانی تهیه‌شده است. در این کتاب سعی شده تا تمامی توصیف‌هایی که مسافران دوره قاجار از شهر استانبول داشته‌اند جمع‌آوری‌شده و در کنار هم ارائه شوند. در این ارائه تلاش شده تا بخش‌های مشخصی از هر سفرنامه گزینش شوند و مطالب در کنار یکدیگر ساختار منسجمی بیابند. خواندن این کتاب تصویری دقیق‌تر از استانبول آن زمان به خواننده ارائه می‌دهد و او را قادر می‌سازد تا قالب ساخته‌شده‌ی ذهنی‌اش از این شهر را اصلاح و حتی ترمیم کند.

«سفر به سرزمین آریایی‌ها» سفرنامه «امیر هاشمی مقدم» به افغانستان است. اشتراک فرهنگی موجود میان کشورهایی که در منطقه ایران بزرگ دوران قدیم حضور دارند، قابل‌چشم‌پوشی نیست بااین‌حال گذر زمان و ورود مدرنیته در مقاطع مختلف به هرکدام از این کشورها، تفاوت‌هایی را در آنها ایجاد کرده است اما ریشه‌های مشترک موجود علقه‌هایی ناگسستنی هستند. این سفرنامه توصیفی از  شهرهای هرات، بامیان، کابل، مزارشریف و بلخ است. اگر فکر می‌کنید افغانستان را می‌شناسید و این کشور همان چیزی است که در اخبار و روایات می‌شنویم، به شما پیشنهاد می‌کنیم سفر به سرزمین آریایی‌ها را بخوانید.

«جک کرواک» رمان‌نویس و شاعر سرشناس ادبیات معاصر آمریکا و نویسنده این کتاب به خاطر بداهه‌نویسی شهرت بسیاری کسب کرده بود. مجله لایف و تایمز او را که ازقضا در جوانی هم فوت کرده بود، به‌عنوان یکی از شاخص‌ترین چهره‌های قرن بیستم انتخاب کرده‌اند. او نویسنده‌ای آوانگارد به شمار می‌آمد که تقریبا در تمامی آثارش رگه‌هایی از کاتولیک و معنویت ناشی از آن، موسیقی جاز، فقر و سفر به چشم می‌آید. توانایی‌اش در بداهه‌پردازی به او کمک کرده تا جهان ذهنی و درونی او همواره با مخاطبش همراه باشد و این اتصال قطع نشود. همین امر بر جذابیت آثار او افزوده است. «جک کرواک» در کتاب «مسافر تنها» مخاطب را همراه خود به گوشه و کنار آمریکا، مراکش و اروپا می‌برد و در ماجراجویی‌های خود همراه می‌سازد. کتاب سرشار از ماجراجویی است. نویسنده تلاش کرده اتفاق‌هایی را که شخصا ممکن است تجربه نکنیم، به شیوه‌ای ناب در قالب متن به دست مخاطبان خود برساند و در این امر نیز موفق عمل کرده است. او با قلم خود دنیای جدیدی را پیش روی ما گشوده و درک آن را برایمان آسان کرده است. از دیگر کتاب‌های این نویسنده که به فارسی ترجمه‌شده است می‌توان به «مگی کسیدی» و «ولگردهای دارما» اشاره کرد.

از ویژگی‌های سفر کردن می‌توان به رسیدن به آرامشی درونی اشاره کرد. گذر از کوه‌ها و جاده‌ها و پیمودن مسیرهای صعب و دشوار آدمی را به چنان درجه‌ای از شناخت می‌رساند که ماحصل آن آرامشی درونی است. با هر سفر انسان پخته‌تر شده و در مواجهه با دشواری‌های متفاوت صبورتر خواهد شد. کتاب «وحشی – از گم‌شده تا پیداشده در مسیر پاسیفیک کرست» سرگذشت سفر نویسنده به‌صورت پیاده، به‌تنهایی و در طول هزاران مایل از کالیفرنیا تا اورگان و ایالت واشنگتن است. «شرل استرید» نویسنده کتاب در ۲۲ سالگی مادر خود را از دست داد. گذران از غم فراق، دشوار و ناممکن می‌نمود و با گذشت چند سال او همچنان رو به فروپاشی می‌رفت. شرایط روحی‌اش چنان شد که به‌تدریج زندگی عاشقانه‌اش تا مرز از هم گسستن پیش رفت. او ناامید و افسرده درحالی‌که راه فراری از موقعیت پیچیده‌اش نداشت تصمیم متفاوتی گرفت و پا در راه این سفر نهاد. کتاب شرح تصمیم نویسنده برای شروع سفر است و دلایلی که او را به این سمت کشانده و در ادامه و به‌تدریج به شرح وقایع سفر و احوالات درونی او در طی این دوران می‌پردازد. لحن صمیمی و بیان بی‌پرده وقایع سبب شده تا خواننده تمام آن ماجراها را به‌خوبی تصور کند و گفته‌ها باورپذیر باشند. بازخوردی که از سوی خوانندگان دریافت شده عالی بود تا جایی که این کتاب که تقریبا می‌توانیم به آن سفرنامه بگوییم، برای هفت هفته در صدر فهرست نیویورک‌تایمز قرار داشت و برای ۱۲۶ هفته متوالی نیز در فهرست پرفروش‌های آن قرارگرفته بود.